مروری بر رویداد های مهم تاریخ امروز ایران و جهان : مورخه 23 تیر برابر با 14 جولای در تاریخ چه گذشت (تولد،درگذشت،رویداد،اتفاق)

مروری بر رویداد های مهم تاریخ امروز ایران و جهان : مورخه 23 تیر  برابر با 14 جولای در تاریخ چه گذشت (تولد،درگذشت،رویداد،اتفاق)

آرشیو رزوهای قبلی

امروز 23 تیر برابر با 14 جولای تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

  
رویداد ها:

1789 - تصرف زندان باستیل، روز ملی فرانسویان

14 جولای 1789، آزادی طلبان فرانسوی زندان باستیلBastille را که محل نگهداری زندانیان سیاسی و مخالفان نظام سلطنتی فرانسه بود و به مظهر استبداد شهرت داشت تصرف، زندانیان را آزاد و در ساختمان آتش افکندند.
   
با فتح باستیل، انقلابیون جرات بیشتری به دست آوردند، در کار خود راسخ شدند و انقلاب فرانسه ادامه یافت که نظام سیاسی ـ اجتماعی نه تنها فرانسه بلکه سراسر جهان را دستخوش دگرگونی ساخت و از آن زمان 14 جولای «روز ملی» فرانسویان و به روز آزادی معروف شده است.
  

منظره باستیل در روز حمله مردم پاریس (نقاشی)

 در سال 2002 و در جریان مراسم 14 جولای = Bastille Day، ژاک شیراک رئیس جمهور وقت فرانسه از یک توطئه ترور نجات یافت.

1958 - کودتای ژنرال قاسم و سالروز پایان سلطنت کوتاه مدت عراق

14 جولای 1958، یک کودتای نظامی در عراق که توسط عبدالکریم قاسم ـ ژنرال متمایل به مارکسیسم و دو رگهِ کُرد و عرب ـ صورت گرفت به نظام سلطنتی کوتاه مدت این کشور پایان داد. ضمن این کودتا فیصل دوم پسر غازی پسر فیصل اول پادشاه هاشمی وقت، افراد خانواده اش و نیز نخست وزیر عراق کشته شدند.
   
دولت انگلستان که در جریان جنگ جهانی اول بر سرزمین های عربی خاور میانه به استثنای سوریه و لبنان مسلط شده بود با ساختن کشوری به نام ماوراء اردن یک امیرزاده هاشمی حجاز را سلطان آن و پسر عمویش را (به نام فیصل اول) سلطان عراق کرده بود، حال آن که عراق قبلا سلطنتی نبود و به صورت یک کشور واحد وجود نداشت.
   
گوشه ای از سرزمینی که اینک کشور عراق خوانده می شود از هزاره چهارم پیش از میلاد مهد نخستین تمدن بشری (سومری ها) بود. این سرزمین از نیمه قرن ششم پیش از میلاد تا نیمه قرن هفتم میلادی به مدت یک هزار و 187 سال گوشه ای از امپراتوری ایران و شهر تیسفون (مدائن واقع در 36 کیلومتری جنوب بغداد) 770 سال پایتخت ایران بود. بعدا بغداد مقر خلفای عباسی شد که به دست هلاکوخان مغول برانداخته شدند. واژه اِراک را ایرانیان بر بین النهرین گذارده اند به معنای ایران جلگه ای.

فیصل دوم

    
از زمان شاه اسماعیل صفوی تا کریم خان زند بر سر بین النهرین میان ایران و عثمانی جنگ بود و هر چند وقت یکی از دو دولت غلبه و بغدادرا در دست داشت. از آن پس بین النهرین گوشه ای از امپراتوری عثمانی بود که به صورت 3 ایالت از استانبول اداره می شد.
   
بین النهرین در جریان جنگ جهانی اول به تصرف انگلستان درآمد و این دولت تصمیم به ایجاد کشور واحدی از سه ایالت قبلی دولت عثمانی گرفت و کشور عراق به وجود آمد. دولت انگلستان در سال 1921 یک شاخه از امیران هاشمی حجاز را به عراق آورد و زیر نظر خود سلطنت داد. عراق در سال 1932 استقلال یافت ولی در جریان جنگ جهانی دوم دوباره به اشغال نظامی انگلستان درآمد که از آنجا به ایران نیرو فرستاد و در شهریور 1320 ایران را هم با مشارکت شوروی اشغال نظامی کرد. بنابراین تا کودتای ژنرال قاسم، عراق چهار دهه بود که به وجود آمده بود و کمتر از 4 دهه سلطنتی بود.
    
حکومت چپ های افراطی بر عراق در سال 1963 با کودتای سرهنگ عارف متمایل به جنبش ناسیونالیستی و حزب بعث بر کنار شد. به نوشته برخی از مورخان، غرب به رهبری واشنگتن که مایل به کمونیستی شدن عراق و دوستی تنگاتنگ آن با شوروی نبود به کودتای عارف کمک کرده بود. حکومت عارف در جولای سال 1968 با کودتای ژنرال حسن البکر از شاخه سوسیالیستی حزب بعث سرگون شد و صدام حسین که معاون البکر بود از جولای سال 1979 جای اورا گرفت و خود را مدافع همه جهان عرب اعلام کرد و دست به ایجاد ارتشی چند برابر ظرفیت عراق زد و ....

1867 - در باره اختراع دینامیت و «آلفرد نوبل»

14 جولای سال 1867 مهندس آلفرد نوبل سوئدی که سال پیش از این «دینامیت» را اختراع کرده بود، قدرت انفجاری آن را به معرض تماشای عموم گذارد.
   
«نوبل» که در 21 اکتبر 1833 در شهر استکهلم در یک خانواده سوئدی صنعتگر و مهندس به دنیا آمده بود تحصیلات خود را در رشته مهندسی، و تخصص شیمی در روسیه به اتمام رساند و دراندک مدتی در 20 کشور به تاسیس شعب کارخانه اقدام کرد.
   
 آزمایشگاههای کارخانه های او در نیمه دوم قرن 19 موفق به 350 اختراع و طرح تازه شده بودند از جمله ماده منفجره «تی. ان. تی».

آلفرد نوبل

   
وی از راه تولیدات شیمیاتی دارای ثروتی چشمگیر شده بود، ولی از آنجا که احساسی لطیف داشت و دست به قلم بود از این که ماده منفجره ساخته بود که ممکن بود در کشتن و تخریب ابنیه از آن استفاده شود دچار نوعی عذاب وجدان و عدم رضایت از خود شده بود و چون چاره ای به نظرش نمی رسید سرانجام تصمیم گرفت که ثروت خود را وقف دادن جایزه به کسانی کند که در هرسال بزرگترین خدمت را به بشریت کرده باشند.
   
 برای این منظور، وی یک موسسه مشترک سوئدی ـ نروژی را مامور این کار کرد و ضمن وصیتنامه ای که در 27 نوامبر 1895 در پاریس تنظیم کرد همه اموال و درآمد کارخانه های خود را در اختیار آن موسسه قرارداد و در این زمینه برپایه نظر خود طرحی را به موسسه داد.
  
 آلفرد نوبل سال بعد در دهم دسامبر 1896 با وجدانی نسبتا آسوده از این عمل خود (تعیین جایزه) درگذشت.
   
موسسه اهدای جوایز نوبل از محل دارایی و درامد کارخانه های او پس از تنظیم سازمان و ضوابط مربوط از 27 ژوئن سال 1900 کار خود را آغاز کرد که این کار ادامه دارد و جوائز سالانه نوبل (گرچه به تدریج به سیاست هم آلوده شده اند) وسیله بزرگی برای تشویق امر پژوهش، تالیف و خدمت بوده است.

1330 - ورود اورل هریمن برای میانجیگری بین ایران و شرکت نفت انگلستان

پس از تصویب لایحه ملی شدن صنعت نفت ایران در 29 اسفند 1329 ش در مجلس سنا، دکتر مصدق به عنوان نخست‏وزیر ایران درصدد اجرای این قانون برآمد. دولت ایران در این زمان، آمادگی داشت که خود مستقیماً نفت را صادر نماید. از آن طرف با خلع‏ید از شرکت نفت انگلستان که از سال‏ها قبل بر چاه‏های نفت ایران خیمه زده بود، دولت این کشور را به عکس العمل واداشت و کشتی جنگی به خلیج فارس اعزام نمود. در نتیجه صادرات نفت ایران نیز متوقف شد. در ادامه، شرکت نفت انگلیس به دیوان بین المللی دادگستری شکایت برد ولی دولت ایران رسیدگی به اختلاف یک شرکت با یک دولت را در صلاحیت دیوان نمی‏دانست. چون کار اختلاف بالا گرفت، در بیست و سوم تیر ماه 1330ش، اورل هریمن مشاور مخصوص هاری ترومن رییس‏جمهور وقت آمریکا برای میانجیگری بین شرکت نفت انگلیس و دولت ایران وارد تهران شد. به دعوت هریمن هیئتی از انگلستان به ایران آمد و مذاکراتی طولانی به مدت سه هفته بین دو طرف انجام گرفت.

 اورل هریمن

انگلیسی‏ها در حقیقت خواهان سهمی برابر با ایران و به مدت 25 سال بودند که بیش از پیش نفت کشور را به قیمت ارزان به یغما برند. اما هیئت ایرانی مذاکره‏کننده با انگلیسی‏ها این مساله را نپذیرفت و مذاکرات دو جانبه با میانجیگری نماینده آمریکا بی‏نتیجه ماند. در نهایت اورل هریمن پس از شکست در ماموریتش، در اول شهریور آن سال بدون دستیابی به نتیجه‏ای به کشورش بازگشت. مداخله آمریکا در این مسأله هر چند به عنوان نقش میانجی صورت گرفت ولی زمینه‏ای برای حضور بیشتر آمریکائیان در ایران گردید. به طوری که پس از کودتای 28 مرداد 1332 در دو سال بعد از آن، آمریکائیان بر تمامی منابع حیاتی کشور دست یافتند و تا زمان پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357ش، به مدت 25 سال به چپاول ثروت‏های خدادادی این مرز و بوم مشغول بودند.

زادروزها

    ۱۶۰۲ - زادروز ژول مازارن از سیاستمداران برجسته ایتالیایی ، صدراعظم فرانسه از سال ۱۶۴۲ تا زمان مرگ خود در سال۱۶۶۱
    ۱۸۶۲ - زادروز گوستاو کلیمت نقاش نمادگرای اتریشی

گوستاو کلیمت

    ۱۹۱۳ - زادروز جرالد فورد سی‌وهشتمین رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا
    ۱۹۱۸ - زادروز اینگمار برگمن کارگردان و فیلم‌ساز سوئدی

جرالد فورد

    ۱۹۶۶ - زادروز متیو فاکس بازیگر آمریکایی سینما و تلویزیون
    ۱۹۷۷ - زادروز ویکتوریا، ولیعهد سوئد ، دوشس وستریوتلاند

متیو فاکس

    ۱۳۲۳ - لیلی گلستان (به انگلیسی: lili golestan) ‏ (۱۳۲۳- ) مترجم و نگارخانه‌دار ایرانی
    ۱۳۵۹ - پولاد کیمیایی، بازیگر ایرانی

لیلی گلستان

درگذشت‌ها

    ۱۲۲۳ - درگذشت فیلیپ دوم پادشاه فرانسه
    ۱۸۱۷ - درگذشت مادام دو استائل نویسنده اهل فرانسه

مادام دو استائل

    ۱۹۵۳ - درگذشت ریشارد فن میزس دانشمند اتریشی، برادر لودویگ فن میزس
    ۱۹۵۴ - درگذشت خاسینتو بناونته نمایش‌نامه‌نویس اسپانیایی ، برنده جایزه نوبل ادبیات

خاسینتو بناونته

    ۱۹۷۶ - درگذشت یواخیم پایپر فرمانده هنگ یکم اس اس
    ۱۹۸۷ - درگذشت مهدی حمیدی شیرازی ادیب ، شاعر، مترجم و منتقد ایرانی

مهدی حمیدی شیرازی

    ۲۰۱۲ - درگذشت سیکستن یرنبرگ ورزشکار مرد رشتهٔ اسکی صحرانوردی اهل کشور سوئد
    ۱۲۸۹ - سید عبدالله بهبهانی مجتهد شیعه از رهبران انقلاب مشروطه

سید عبدالله بهبهانی

    ۱۳۸۲ - امانوئل ملیک اصلانیان پیانیست و آهنگساز ایرانی.

امانوئل ملیک اصلانیان