مروری بر رویدادهای مهم تاریخ امروز ایران و جهان : مورخه 24 اردیبهشت برابر با 13 می در تاریخ چه گذشت| تقویم تاریخ ایران و جهان

مروری بر رویدادهای مهم تاریخ امروز ایران و جهان : مورخه 24 اردیبهشت برابر با 13 می  در تاریخ چه گذشت| تقویم تاریخ ایران و جهان

امروز 24 اردیبهشت برابر با 14 مِی تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:
  
1575 - اشغال سرزمین آنگولا در افریقا توسط استعمارگران پرتغالی

سرزمین آنگولا قبل از ورود پرتغالی‏ها بخشی از امپراتوری افریقای گینه بود، اما با تسلط پرتغالی‏ها بر آنگولا، در 14 مه 1575م، در تمامی سواحل این کشور، مراکز بازرگانی احداث شد. آنگولا از زمان ورود پرتغالی‏ها به مدت چهارصد سال به طور وحشیانه‏ای تحت استعمار پرتغال قرار گرفت. پس از خاتمه جنگ جهانی دوم، شورش‏های متعددی برای کسب آزادی در آنگولا صورت گرفت و سرانجام منجر به استقلال این کشور در سال 1975 شد. آنگولا با بیش از یک میلیون و دویست هزار کیلومتر مربع مساحت با کشورهای جمهوری دموکراتیک کنگو، زامبیا و نامیبیا همسایه است.

1610 - قتل پادشاه فرانسه

14 ماه می سال 1610 هانری چهارم پادشاه وقت فرانسه که فرمان «نانت» را با هدف پایان دادن به اختلافات مذهبی و جنگهای ناشی از آن امضاء کرده بود به دست یک کاتولیک متعصب به نام «فرانسوا راویلاک» کشته شد.
   
هانری چهارم با امضای منشور «نانت» در فرانسه آزادی مذهب اعلام کرده بود و اکثریت کاتولیک مذهب فرانسه مجبور به تحمل مذاهب اقلیت شده بودند. جنگهای مذهبی قرن هفدهم اروپا که هانری چهارم با امضای فرمان نانت تا حدّی به آنها پایان داد به اروپا و به ویژه فرانسه آسیب فراوان وارد ساخته بودند.

هانری چهارم

1759 - روزی که احمدخان ابدالی پنجاب را ضمیمه قلمرو خود ساخت

احمدخان ابدالی (احمدشاه درّانی) که قبلا از ژنرالهای ارتش ایران بود و پس از قتل نادرشاه [در جریان کودتای دهم ژوئن سال 1747 در یک اردوگاه نظامی در نزدیکی قوچان) به قندهار بازگشته و دعوی استقلال و پادشاهی کرده بود 16 ماه می 1757 (9 سال پس از اعلام استقلال در قندهار) پنجاب را ضمیمه قلمرو خود کرد. وی 28 ژانویه این سال دهلی را تصرف کرده بود.

احمدخان ابدالی(احمدشاه دُرّانی)

   
 احمدخان که در هرات به دنیا آمده بود پس از اعلام استقلال در قندهار به احمدشاه درّانی شهرت یافته بود در جریان جنگ ایران و هندوستان و تصرف دهلی در مارس 1739 توسط نادر شاه، از افسران ارتش ایران در آن جنگ بود. جانشینان احمدخان که داعیه بیشتر نقاط غرب رود سند را داشتند دشمنی انگلیسی ها را با خود برانگیختند که منجر به چند جنگ و سرانجام، کشیدن خط «دوراند» و تقسیم قبایل پشتون (میان هندوستان انگلیس و افغانستان) شد که اینک دهها میلیون تن از جمعیت پاکستان را تشکیل می دهند و اندیشه وحدت دوباره را درسر دارند و مشکلات جاری پاکستان از این ناحیت (منطقه پشتون نشین = پختون و یا پاتان نشین وزیرستان و ایالت سرحد به مرکزیت شهر بزرگ پیشاور) است. برخی از پاتان ها خواهان ایجاد یک کشور مستقل به نام پختونستان هستند که زمانی، محمدظاهر شاه پادشاه وقت افغانستان از این خواست پاتان ها حمایت می کرد.

1811 - روز ملی و استقلال پاراگوئه از استعمار اسپانیا

سرزمین پاراگوئه در قرن شانزدهم میلادی توسط یک اسپانیایى کشف شد و از آن زمان تا بیش از دو قرن، تحت استعمار اسپانیا قرار گرفت. این وضعیت تا اوائل قرن نوزدهم ادامه داشت تا اینکه وقوع انقلاب 1810م در امریکای لاتین باعث به وجود آمدن تحرک در مردم پاراگوئه شد، به صورتی که در 14 ماه می1811م فرماندار اسپانیایى این منطقه را برکنار نموده و خواستار برقراری تجارت آزاد شدند. از این رو، این تاریخ به عنوان روز استقلال و روز ملی پاراگوئه مطرح شده است. بعد از استقلال پاراگوئه، حکومت استبدادی در این کشور برقرار شد و به دلیل اوضاع نامتعادل داخلی، کودتاهای متعددی در پاراگوئه رخ داد که با هر کدام از این کودتاها، افراد مستبد دیگری در رأس کار قرار گرفتند. تا این که در سال 1954 ژنرال استروسْنِر به قدرت دست یافت و حکومت وی 34 سال به طول انجامید. در سال 1989م در پاراگوئه اولین انتخابات آزاد ریاست جمهوری برگزار شد و نقش مردم در حکومت افزایش یافت. جمهوری پاراگوئه با 406/752کیلومتر مربع مساحت در امریکای جنوبی و در بین کشورهای بولیوی، برزیل و آرژانتین واقع شده است. جمعیت آن 5/5 میلیون نفر و پایتختش آسونسیون است. پاراگوئه اولین کشور به استقلال رسیده در امریکای جنوبی می‏باشد. پیش‏بینی می‏شود جمعیت پاراگوئه تا سال 2025م بیش از 9 میلیون نفر گردد. بیش از 88% جمعیت این کشور کاتولیک هستند و به زبان اسپانیایی و گوارانی صحبت می‏کنند. اکثریت قریب به اتفاق سکنه پاراگوئه نژاد دو رگه سرخ و سفید داشته و بقیه گروه‏های نژادی در اقلیتند. واحد پول پاراگوئه، گوارانی و از شهرهای مهم آن سیوداددل استه، سان لورنزو و لامباره است.

1940 - بمباران وحشتناک بندر روتِردام هلند توسط آلمان در جریان جنگ جهانی دوم

در جریان جنگ جهانی دوم، کشور هلند هم‏زمان با لوکزامبورگ، بلژیک و فرانسه مورد تهاجم نیروهای رایش سوم به سرفرماندهی آدولف هیتلر قرار گرفت. این حملات که در 10 مه 1940 آغاز شده بود، با پیروزی نیروهای آلمانی خاتمه یافت. و به خروج ملکه و اعضای کابینه دولت هلند از کشور و عزیمت آنان به انگلستان انجامید. هم‏زمان با آغاز حملات زمینی، بمباران‏های وسیع هوایى توسط بمب‏افکن‏های آلمان انجام می‏گرفت که وحشتناک‏ترین آنها در شهر روتردام هلند به وقوع پیوست. در 14 مه 1940، این شهر تاریخی توسط 480 هواپیمای بمب‏افکن آلمان مورد هدف قرار گرفت و بیش از 70% تأسیسات بندری و اسکله‏های آن و بسیاری از ساختمان‏های شهر ویران گردید. نیروی قوی و مجهز آلمان نازی و بمباران وسیع و گسترده هلند و به ویژه بندر روتردام توسط آلمانی‏ها باعث شد تا واحدهای جنگنده هلندی تاب ایستادگی و مقاومت را از دست بدهند. از این رو، نمایندگان هلند در 15 مه 1940 با زمین گذاشتن سلاح‏ها، شرایط تسلیم را امضا نمودند. بعد از پایان جنگ جهانی دوم و خروج نیروهای آلمانی، شهر روتردام به سبک جدید بر بر روی ویرانه‏های تاریخی آن شهر بنا گردید.

1973 - اسکای لَب، نخستین ایستگاه فضایی ایالات متحده، در مدار زمین قرار گرفت.

اسکای لَب

1979 - حکم اعدام شاه، فرح و ..... توسط آیت الله خلخالی

بیست و چهارم اردیبهشت 1358 (14 ماه می 1979) شیخ صادق خلخالی رئیس وقت دادگاههای انقلاب در یک مصاحبه مطبوعاتی که در صفحات اول روزنامه ها انتشار یافته بود گفته بود که حکم اعدام شاه، فرح، اشرف، غلامرضا، فرح دیبا، شریف امامی، اردشیر زاهدی، شعبان جعفری، سپهبد اویسی و پالیزبان را صادر کرده و هر ایرانی که اینها را بکشد عامل اجرای حکم دادگاه محسوب خواهد شد.
   
وی در همین مصاحبه گفته بود که امیرعباس هویدا پیشنهاد یک میلیون دلار رشوه داده بود تا اعدام او دو ماه به تاخیر افتد تا بتواند توصیه هایش را بنویسد و به دولت وقت (دولت مهدی بازرگان) اندرز بدهد. مهدی بازرگان از مخالفان اعدام هویدا بود.

خلخالی

1349 - ادعای چند قرنی ایران نسبت به حاکمیت بحرین از بین رفت

در جلسه امروز مجلس شورای ملی، امیرعباس هویدا نخست وزیر و دکتر عباسعلی خلعتبری قائم مقام وزارت امور خارجه گزارشی از جریان اقدامات نمایندگان سازمان ملل در بحرین و مراجعه به آراء عمومی آن کشور مبنی بر استقلال به بحرین تقدیم مجلس شورای ملی نمود و تقاضای تصویب آنرا کرد و در نتیجه از 191 نفر عده حاضر در جلسه 187 رأی موافق و چهار رأی مخالف داده شد و با این ترتیب ادعای چند قرنی ایران نسبت به حاکمیت بحرین بدست زمامداران ایران از بین رفت.

1959 - روزی که پیمان ورشو امضاء شد و جنگ سرد شدت یافت

14 ماه می سال 1959، اتحاد شوروی و هفت کشور سوسیالیستی اروپایی متحد آن، ظاهرا در واکنش به مسلح شدن دوباره آلمان فدرال (آلمان غربی آن زمان) که به «ناتو» پیوسته بود، میان خود یک پیمان دوستی را امضاء کردند که هرگونه همیاری مشترک را شامل می شد. به موجب یکی از اصول این پیمان، تعرض نظامی به یکی از کشورهای عضو پیمان به منزله تجاوز به همه آنها بشمار می رفت و مستلزم دفاع مشترک بود. «ناتو» قبلا این موضوع را یک بند از اساسنامه خود قرار داده بود که چند سال پیش آن را حذف کرد.
   
در سال 1959 کنفدراسیون یوگوسلاوی که راه سوسیالیسم ملّی در پیش گرفته بود به پیمان ورشو ملحق نشد. اعضای پیمان ورشو که درست ده سال پس از آغاز فعالیت «ناتو» تشکیل شده بود در آغاز کار عبارت بودند از: اتحاد شوروی، لهستان، آلمان شرقی، چک اسلواکی، مجارستان، آلبانی، بلغارستان و رومانی که آلبانی در 1968 از پیمان خارج شد.
    

گورباچف به دلیلی که هنوز روشن نشده و به صورت بزرگترین معمّای تاریخ باقی مانده است در سال 1988 اعلام کرد که جنگ سرد عملا پایان یافته و اعضای پیمان ورشو آزادند هر راهی را که بخواهند انتخاب کنند!. در سال 1990 آلمان شرقی به سبب تحقق وحدت آلمان عملا از پیمان ورشو خارج شد و اول ژوئیه 1991 این پیمان با گرفتن این قول از سران «ناتو» که این اتحادیه هم منحل و یا تبدیل به یک گروه سیاسی شود، خودرا منحل ساخت که دیدیم، ناتو در عمل نه تنها خود را منحل نکرد بلکه به تقویت و گسترش پرداخت و در پی تخلیه نیروهای نظامی شوروی از خاک اعضای سابق پیمان ورشو، این کشورها را هم به خود ملحق ساخت و بعدا وارد قلمرو شوروی سابق شد و در بالتیک شوروی (لیتوانی، لتونی و استونی) و دیوار به دیوار روسیه مستقر گردید و پایگاههایی را که دولت مسکو با پول روسها در این سه کشور بالتیک ساخته بود به مفت تصاحب کرد. به باور مورخان، اگر پوتین روی کار نیامده و در دهه یکم قرن 21 روش سختی در پیش نگرفته بود، روسیه اینک از هر سوی در محاصره ناتو بود.
  
 تحولاتی که به آرامی منجر به انحلال پیمان ورشو شد هنوز به درستی روشن نشده و به صورت بزرگترین معمای تاریخ باقی مانده است و فعالیت مورخان برای کشف حقایق به علت مخالفت پنهانی کشورهای ارشد «ناتو» کُند و آهسته است. عدم تعقیب قضایی گورباچف و بازخواست نشدن او براین معمّا افزوده است.

زادروزها

    ۱۳۱۶ - زادروز کارل چهارم پادشاه بوهم و امپراتور امپراتوری مقدس روم
    ۱۷۷۱ - زادروز رابرت اوون اصلاح‌گر سوسیالیست بریتانیایی

کارل چهارم

    ۱۹۴۳ - زادروز اولافور راگنار گریمسون متخصص ژئوفیزیک و رئیس‌جمهور ایسلند از اوت ۱۹۹۶ تا کنون
    ۱۹۴۴ - زادروز جرج لوکاس کارگردان، تهیه‌کننده و فیلم‌نامه‌نویس آمریکایی

اولافور راگنار گریمسون

    ۱۹۶۹ - زادروز کیت بلانشت بازیگر و کارگردان تئاتر استرالیایی
    ۱۹۸۴ - زادروز مارک زاکربرگ موسس آمریکایی وب‌گاه شبکه اجتماعی آنلاین فیس‌بوک

کیت بلانشت

    ۱۳۳۴ - پرویز مشکاتیان، آهنگ‌ساز و نوازنده سنتور

مارک زاکربرگ

درگذشت‌ها

    ۱۶۱۰ - درگذشت هانری چهارم پادشاه فرانسه از ۱۵۸۹ تا هنگام مرگ
    ۱۶۴۳ - درگذشت لوئی سیزدهم پادشاه فرانسه از ۱۶۱۰ تا ۱۶۴۳

اگوست استریندبرگ

    ۱۹۱۲ - درگذشت اگوست استریندبرگ نویسنده سوئدی
    ۱۹۴۰ - درگذشت اما گلدمن آنارشیست ، از توسعه دهندگان فلسفه سیاسی آنارشیسم

ریتا هیورث

    ۱۹۸۷ - درگذشت ریتا هیورث بازیگر آمریکایی
    ۱۹۹۸ - درگذشت فرانک سیناترا خواننده و بازیگر آمریکایی

فرانک سیناترا

    ۱۳۶۳ - درگذشت حبیب یغمایی، محقق، نویسنده و شاعر معاصر.

حبیب یغمایی