مروری بر رویداد های مهم تاریخ امروز ایران و جهان : مورخه 1 مرداد برابر با 23 جولای در تاریخ چه گذشت (تولد،درگذشت،رویداد،اتفاق)

مروری بر رویداد های مهم تاریخ امروز ایران و جهان : مورخه 1 مرداد  برابر با 23 جولای در تاریخ چه گذشت (تولد،درگذشت،رویداد،اتفاق)

آرشیو رزوهای قبلی

امروز 1 مرداد برابر با 23 جولای تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:
  
27 - زخم شمشیر ایرانیان بر چهره خود را نشان داد و امپراتور شد

تیبریوس، ژنرال رومی که بیشتر عمر خود را در جنگ با ایرانیان سپری کرده بود و آثار زخمهای متعدد شمشیر دلاوران ایران را بر صورت و چانه اش داشت در این روز در سال 14 میلادی با رای سنای روم امپراتور روم شد. شورای عالی قوه مجریه روم قبلا او را برای احراز این سمت به «سنا» پیشنهاد کرده بود، ولی سناتورها در انتخاب وی دو دل بودند که تیبریوس 23 جولای سال 14 میلادی به جلسه سنا رفت و با نشان دادن جای زخمهای خود و شرح جنگهایش در سوریه و فلسطین با ایرانیان، موفق به گرفتن رای شد. سناتور های مخالف در این که تیبریوس سرباز حرفه ای خوبی بود تردید نداشتند، ولی باور نداشتند که بتواند امپراتور شایسته ای باشد، قواعد دمکراسی را رعایت، و قوانین مصوب سنا را عینا اجرا کند و به افکار عمومی احترام بگذارد.

تیبریوس و آثار زخمهای چانه و صورت

   
 تیبریوس که از آن پس در برابر سنای روم خود را مدیون و ضعیف می دید با هر پیشنهاد سنا موافقت می کرد ازجمله در سال 27 میلادی (و باز در 23 جولای) با طرح چند سناتور مقتدر که قضات روم از آن پس به پیشنهاد امپراتور و تصویب سنا منصوب شوند، موافقت کرد. این قانون در حال حاضر به همین صورت در آمریکا اجرا می شود. سنای روم در زمان تیبریوس به آن چنان قدرتی دست یافته بود که بدون اجازه امپراتور به بازجوئی و تعقیب ژنرال «پیسو» به اتهام سازش محرمانه با ایران و نافرمانی نظامی و نیز مسموم کردن ژرمانیکوس مافوق خود دست زده بود که به خودکشی ژنرال پیسو منجر شده بود و .... (رسم احضار مقامات و ژنرالها به سنای آمریکا و تحقیق «بازجویی مانند» از آنان، از سنای روم به ارث باقی مانده است)
   
 تیبریوس بعد از امتیازهای متعدد که به سنا و ژنرالهای روم داده بود به هراس افتاد و دفتر کار خود را از شهر "رم" به جزیره کاپری در جنوب ایتالیا منتقل کرد تا بر ضد او کودتا نشود و به این ترتیب امپراتوری روم تا مدتها دارای دو پایتخت بود: پایتخت مقننه "شهر رم" و پایتخت مجریه "جزیره کاپری".
  
 در " تاریخ تحولات دمکراسی" آمده است که ترس تیبریوس از سنا باعث تقویت دمکراسی روم شد. همین کتاب در چند مورد با ذکر مثال ثابت کرده است که کشورهای شبه دمکراتیک پس از روی کار آمدن یک سلطان خردسال و یا ضعیف به دمکراسی کاملتری مبدل شده اند. دمکراسی انگلستان هنگامی تکمیل شد که برای این کشور از هانور آلمان پادشاه تعیین کردند و این پادشاه که زبان انگلیسی را به خوبی نمی دانست و به ایالت خود در آلمان انس بیشتری داشت امور را دردست نخست وزیر انگلستان و پارلمان این کشور قرار داد که به صورت همیشگی در آمده است.

1322 - روزی که «پوریای ولی» درگذشت

طبق محاسبه مورخان روس، پوریای ولی (محمود خوارزمی) پهلوان، جوانمرد، عارف و شاعر بنام ایران 23 جولای سال 1322 میلادی (یکم امرداد) درگذشت که این اندرز را به او نسبت می دهند:
   
 افتادگی آموز اگر طالب فیضی ـــ هرگز نخورد آب، زمینی که بلند است
  

پرتره ای منتسب به پوریا

از «پوریا» یک مثنوی هم باقی مانده است.

1288 ش - انتقال احمد شاه خردسال از سفارت روسیه به کاخ گلستان

یکم مرداد 1288 سلطان احمد شاه که کودکی بیش نبود از ساختمان تابستانی سفارت روسیه در زرگنده قلهک به کاخ گلستان انتقال یافت. پدرش، شاه مخلوع، تا این روز حاضر نمی شد او را از خود دور سازد که ایلخان قاجار (پس از تبانی با دولت روسیه) با یک واحد قزاق به سفارت روسیه رفت و احمد شاه را که با پدر و اعضای خانواده در آنجا متحصن بودند بیرون آورد.

شاه کوچولوی کشوری کهن با شمشیری مرصع و بلند!

  
 احمد شاه سی ام تیر 1293هجری خورشیدی پس از رسیدن به سن قانونی، تاجگذاری کرد و دولت وقت یکصد هزار تومان هزینه مراسم تاجگذاری او را از بانک انگلستان در تهران (بانک شاهی، و در آن زمان واقع در ضلع شرقی میدان توپخانه ـ ساختمان فعلی بانک تجارت) وام گرفته بود.

1960 - اعتراف شاه به برسمیت شناختن اسرائیل و واکنش تند عرب ها

یکم امُرداد 1339 (23 جولای 1960)، محمدرضاشاه پهلوی درمصاحبه ای در پرسش به سئوالی که از پیش آماده شده بود به صراحت گفت که ایران اسرائیل را ده سال پیش برسمیت شناخته و این، یک موضوع تازه نیست. انتشار این مطلب با واکنش تند و دامنه دار دولت های عربی رو به رو شد و جمال عبدالناصر رهبر وقت مصر ضمن یک حمله لفظی تند به شاه، روابط مصر با ایران را قطع کرد و جنگ رادیویی دو کشور آغاز شد که سالها طول کشید.
   
در پی انتشار مصاحبه شاه، رادیو ایران و تلویزیون غیر دولتی وقت مطالبی درباره تاریخچه روابط ایرانیان با یهودیان از زمان کوروش بزرگ و آزاد کردن اسیران یهود از زندان بابـِل و باز گردانیدن آنان به زادگاهشان و ترمیم شهرهایشان به هزینه ایران تا به آن روز از جمله نخست وزیر یهودی داشتن ایران، کلانتر شیراز شدن یک یهودی و ... پخش کردند. باوجود این، دولت اسرائیل در جریان انقلاب سال 1357 (1978 میلادی) به شاه کمک نکرد و ثروتمندان یهودی ایرانی در تابستان آن سال ثروت خودرا به آمریکا و عمدتا کالیفرنیا منتقل کردند. دولت اسرائیل تا زمان سقوط شاه، در تهران دفتر نمایندگی سیاسی داشت که به فلسطینی ها واگذار شده است. خیابان کاخ که این دفتر در آنجا قرارداشت نیز به خیابان فلسطین تغییر نام داده شده است. یاسر عرفات چند روز پس از پیروزی انقلابیون به تهران آمد و با آیت الله خمینی دیدار کرد. پس از انقلاب، اتهامات متعدد به یهودیان ایرانی زده شد و القانیان از ثروتمندان یهودی ایران و نیز دکتر سیمون فرزامی ژورنالیست یهودی ایرانی اعدام شدند.

1829 - ساخت نخستین ماشین تحریر (تایپ رایتر)

23 جولای سال 1829 (یکم اَمُرداد 185 سال پیش) ویلیام برت آمریکایی ماشین تحریری را که ساخته بود و گفته می شود نخستین «تایپ رایتر» بوده است در ایالت میشیگان به ثبت رسانید، ولی از آن پس اشاره دیگری به ماشین ساخت ویلیام برت نشده است تا این که 31 سال بعد (سال 1867) سه آمریکایی دیگر به نامهای کریستوفر شول، کارلوس گلیدن و سمیوئل در شهر میلواکی ایالت ویسکانسینِ آمریکا ماشین تحریری را ساختند که استفاده از آن آسان و عملی بود و کارخانه رمینگتون که در آن زمان تفنگ و چرخ خیاطی تولید می کرد امتیاز انبوه سازی این تایپ رایتر را به مبلغ 12 هزار دلار از آنان خرید و تحت نام«شول ـ گلیدنShole - Glidden» به تولید صنعتی آن پرداخت که رو به تکامل گذارد و در سراسر جهان وسیله ای عمومی و ضروری شد. عکس مقابل، از یک ماشین تحریر «شول ـ گلیدن» که در سال 1873 ساخته شده و در موزه اسمیتسونین شهر واشنگتن نگهداری می شود برداشته شده است. باید دانست که تلاش برای ساختن ماشین تحریر تحت نام «تایپو گرافر» از قرن چهاردهم میلادی آغاز شده بود که تا قرن هجدهم حاصل عملی نداشت.

1952 - روزی که ژنرال نجیب با کودتا ملک فاروق را برکنار کرد

ژنرال نجیب رئیس گروه «افسران آزادیخواه مصر = الضباط الاحرار» که با یک کودتای نظامی زمام امور این کشوررا به دست گرفته بود 23 جولای1952 اعلام کرد که بر کشور مسلط است و فاروق، پادشاه بر کنار شده مصر، باید این کشور را ترک کند. از آن پس این روز، روز انقلاب مصر نامگذاری شده است. اندیشه جنبش افسران آزادیخواه مصر از جمال عبدالناصر بود که بعدا سرلشکر محمد نجیب را رئیس جنبش کردند. جنبش از 15 افسر با درجه سروانی تا سرهنگی و دو ژنرال ـ یک سرلشکر و یک سرتیپ تشکیل شده بود. وخامت بحران اقتصادی مصر، فساد دولتی، خوشگذارانی های پُر سر و صدای فاروق و شکست ارتش های عرب از اسرائیل در جنگ سال 1848 و تحقیر ناشی از آن انگیزه ایجاد این جنبش با هدف انقلاب (کودتا) برای تغییر نظام و اصلاح امور بود.

 پنرال نجیب در اعلامیه 23 جولای 1952 خود فاروق را فردی خوشگذران و خودخواه که به آسانی آلت دست بیگانه می شود توصیف و اعلام داشت که لازم بود برکنار و از کشور دور شود. با وجود این، ژنرال نجیب در آن روز اشاره به الغای نظام سلطنتی مصر نکرد. معنای آن این بود که پس از فاروق پسر او که طفلی شیرخوار بود جانشین پدر خواهد بود. فاروق چند روز بعد مصررا ترک کرد و به ایتالیا رفت و خوشگذرانی را با پولی که ذخیره داشت دنبال کرد.

فاروق پس از اخراج از مصر در جزیره کاپری ایتالیا به استفاده ازدریا پرداخت و این عکس در کنار آب از او گرفته شده و اندوهگین هم به نظر نمی رسد

  
 فاروق از خانواده محمدعلی پاشا است که این فرد به عثمانی در تصرف مجدد مصر کمک کرده بود و بعدا خدیو (پادشاه) مصر شده بود و سلطنت مصر را درخانواده اش موروثی کرده بود. محمد علی پاشا یک مقدونیایی غیر یونایی بود که به ارتش عثمانی پیوسته و حکمران مقدونیه و قسمتی از یونان شده بود. فوزیه زن اول محمدرضاشاه پهلوی خواهر فاروق بود.

1970 - روزی که قابوس بن سعید بر ضد پدر در عُمان کودتا کرد و سلطان شد

23 جولای 1970 قابوس بن سعید متولد 18 نوامبر 1940 (و در آن زمان 30 ساله) برضد پدرش سعید بن تیمور (1910 ـ 1972) کودتا کرد و سلطان عمّان شد که 309 هزار کیلومتر مربع وسعت دارد و جمعیت آن در سال 2010 دو میلیون و هفتصد هزار تن بود. بیش از هشتصد هزار خارجی در عمان نفتدار و استراتژیک زندگی و کار می کنند. این کشور هنوز فاقد یک قانون اساسی مدون و مجلس مقننه به صورت معمول آن است. عمان از زمان کوروش بزرگ تا پایان دوران ساسانیان وابسته به ایران بود، مرکز حکومت آن «صحار» و عنوان رئیس حکومت محلی «بُلند» بود که واژه ای است پارسی و یک مفهوم آن «عالی مقام» است. به یک تعبیر، واژه عُمان نیز پارسی (اُومان = اُ ـ مان) به مفهوم مردم «درگیر با آب»، دریا نورد و از این قبیل [او ow یعنی آب و هنوز در روستاهای جنوب و جنوب شرقی ایران، آب را عامیانه «اُوّ» تلفظ می کنند]. بعد از اسلام نیز عمان چند بار در کنترل ایران قرار گرفت ازجمله در زمان بوئیان، سلجوقیان و نادرشاه. در زمان سلجوقیان، عمان در قلمرو کرمان بود. ورود پرتغالی ها و سپس انگلیسی ها و هلندی ها، روابط ایرانیان و عمانی هارا تضعیف و دچار اختلال کرد. عمان هیچگاه مستعمره اروپاییان نبود تنها برای مدتی طولانی متحد دولت لندن بود. سلاطین عمان از قرن هجدهم از طایفه عضد Azd هستند و از اعراب قحطانی.

سلطان قابوس

قابوس در انگلستان تحصیلات متوسطه و فنون نظامی را به پایان برده و مدتی نیز در ارتش دولت لندن تجربه نظامی کسب کرده بود که به عمّان احضار شد و به دستور پدرش در اینجا تحت نظر قرار گرفت، اما دوستان انگلیسی اش می توانستند با او ملاقات کنند. این سرزمین که در سوی جنوبی تنگه هرمز قرار دارد از موقعیت سوق الجیشی ویژه برخوردار است. رفاه مردم عمان نتیجه نفت آن است. قانوس پس از نشستن برجای پدر موفق شد با کمک نظامی انگلستان و شاه وقت ایران به ماجرای ظفار پایان بدهد. ظفاری ها دعوی استقلال داشتند و با حمایت دولت یمن جنوبی (عدن) و کمک تسلیحاتی مسکو دست به جنگ زده بودند. در آن زمان حکومت یمن جنوبی در دست کمونیست ها بود.

زادروزها

    ۱۶۴۹ - زادروز کلمنت یازدهم از پاپ‌های کلیسای کاتولیک رم
    ۱۸۸۸ - زادروز ریموند چندلر نویسنده آمریکایی

ریموند چندلر

    ۱۸۹۲ - زادروز هایله سلاسی آخرین امپراتور اتیوپی و آخرین شاه افریقا
    ۱۹۶۵ - زادروز اسلش نوازنده گیتار الکتریک بریتانیایی

اسلش

    ۱۹۶۷ - زادروز فیلیپ سیمور هافمن بازیگر آمریکایی ، برنده جایزه اسکار
    ۱۹۸۹ - زادروز دنیل ردکلیف بازیگر بریتانیایی نقش هری پاتر

فیلیپ سیمور هافمن

    ۱۳۱۸ - انوشیروان روحانی نوازندهٔ ارگ، پیانو و از آهنگسازان برجسته ایرانی است.
    ۱۳۴۰ - فریبا متخصص، بازیگر ایرانی تئاتر، سینما و تلویزیون

دنیل ردکلیف

    ۱۳۵۲ - آناهیتا همتی، بازیگر ایرانی
    ۱۳۵۳ - داریوش فرضیایی , مجری برنامه کودک

انوشیروان روحانی

درگذشت‌ها

    ۱۷۵۷ - درگذشت دومنیکو اسکارلاتی آهنگساز ایتالیایی ، فرزند الساندرو اسکارلاتی
    ۱۸۸۵ - درگذشت یولیسیز سایمن گرانت هجدهمین رئیس جمهور آمریکا، و قهرمان جنگ داخلی آمریکا

یولیسیز سایمن گرانت

    ۱۹۱۶ - درگذشت ویلیام رمزی شیمیدان اسکاتلندی ، کاشف گازهای نئون، آرگون، زنون، هلیوم و کریپتون، برنده جایزه نوبل شیمی سال ۱۹۰۴
    ۱۹۴۸ - درگذشت دیوید وارک گریفیث از پیشتازان سینما در آمریکا

دیوید وارک گریفیث

    ۱۹۵۱ - درگذشت فیلیپ پتن ژنرال فرانسوی و قهرمان جنگ اول جهانی
    ۱۹۸۹ - درگذشت دونالد بارتلمی نویسندهٔ و روزنامه‌نگار آمریکایی

فیلیپ پتن

    ۲۰۱۱ - درگذشت امی واینهاوس خواننده و ترانه‌سرای بریتانیایی
    ۱۳۵۵ - افشین مقدم، خواننده قدیمی ایرانی

امی واینهاوس

    ۱۳۸۴ - اکبر دودکار، بازیگر ایرانی سینما، تلویزیون و تئاتر

افشین مقدم