مروری بر رویداد های مهم تاریخ امروز ایران و جهان : مورخه 11 مرداد برابر با 2 آگوست در تاریخ چه گذشت (تولد،درگذشت،رویداد،اتفاق)

مروری بر رویداد های مهم تاریخ امروز ایران و جهان : مورخه 11 مرداد  برابر با 2 آگوست در تاریخ چه گذشت (تولد،درگذشت،رویداد،اتفاق)

آرشیو رزوهای قبلی

امروز 11 مرداد برابر با 2 آگوست تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:  
532 - قتل عام تظاهرکنندگان ضد مالیات اضافی

دوم آگوست در سال 532 میلادی، واحدهای ارتش روم (شرقی) در شهر قسطنطنیه (استانبول امروز) تظاهرکنندگان بر ضد مالیاتهای اضافی تازه را به داخل ورزشگاه بزرگ این شهر راندند و در اینجا قتل عام کردند.

   
ژوستینین

تظاهرات از سه روز پیش از آن آغاز شده بود. ژوستینین Justinian امپراتور که خزانه اش بر اثر جنگ با ایران تهی شده بود مالیاتهای تازه ای بر مردم وضع کرده بود و وصول این مالیاتها را به مقاطعه واگذار کرده بود و مقاطعه کاران مالیاتی به مردم ظلم فراوان می کردند و حتی فرزندان آنان را به جای پول می گرفتند و می فروختند. در روز قتل عام تظاهرکنندگان، ژوستینین از شهر خارج شده تا کسی نزد او درخواست قطع قتل عام را نکند.

1743 - لشکرکشی نادرشاه به بین النهرین

دوم آگوست 1743(11 امردادماه)، نادرشاه رئیس انتخابی کشور ایران در جریان جنگ با عثمانی در بین النهرین (عراق امروز)، دستور حمله به کرکوک کُردنشین و آزادکردن آن از دست دولت استانبول را صادر کرد و دو روز بعد توپخانه ارتش ایران مواضع نظامیان آن دولت (عَساکر عثمانی) در کرکوک را گلوله باران کرد. در طول این جنگها، نادر در همین سال بغداد و بصره را هم متصرف شد. مردم سلیمانیه مرکب از کُرد و تُرکمان همچنان به ایران وفادار بودند.

تصویر نادرشاه [نقاش: محمدرضا هندی]

  
 دولت عثمانی به پایتختی استانبول که خودرا خلیفه مسلمین اعلام کرده بود و جانشین خلفای دمشق و بغداد، اواخر کار صفویه که دولت اصفهان عمدتا بر اثر فساد اداری ناشی از افتادن امور دربار شاهان این دودمان به دست گُرجیان و انتصابات نادرست، رو به ضعف نهاده بود با اخراج حُکّام وابسته به ایران در بین النهرین، بسیاری از مناطق عراق امروز را متصرف شده بود و لشکرکشی نادرشاه به آن منطقه برای پس گرفتن آن اراضی و شهرها بود. قبلا هم شاه طهماسب اول بغدادرا به عثمانی واگذارکرده بود که شاه عباس یکم آن را پس گرفته بود. درگیری ایرانیان با هر قدرت وقت بر سر بین النهرین، از زمان بپاخیزی ایرانیان برای کسب استقلال و حاکمیت ملی (دو قرن پس از سلطه عرب) آغاز شده است. بین النهرین قرن ها یک ایالت ایران بود و پایتخت ایران در آن ایالت قرار داشت که آثار آن باقی است.

1914 - آلمان از بلژیک خواست که به نیروهای آلمانی اجازه دهد تا از طریق خاک آن کشور به فرانسه حمله برند که بلژیک پس از مشورت با انگلستان این درخواست را رد کرد و همان روز نیروهای آلمان وارد خاک بلژیک شدند و دولت انگلستان نیز به آلمان اعلان جنگ داد.

1934 - درگذشت هیندنبورگ و قدرت مطلق شدن هیتلر

دوم آگوست 1934 مارشال هیندنبورگ رئیس جمهور آلمان درگذشت و همان روز هیتلر از پارلمان خواست که با تصویب یک قانون او را «فوهررFuhrer» به معنای رهبر و پیشوا لقب دهد که هم رئیس جمهور باشد و هم صدر اعظم (رئیس دولت).
    

هیندنبورگ مارشال آلمان

پل فون هیندنبورگPaul Von Hindenburg قهرمان آلمان در جنگ جهانی اول و مارشال این کشور بود که با مرگ او راه برای قدرت مطلق شدن هیتلر هموار شد. در پی پیروزی حزب نازی (ناسیونال سوسیالیست) در انتخابات آلمان، هیتلر رهبر آن از سال 1936 صدر اعظم آلمان شده بود و هیندنبورگ فرمان صدر اعظم شدن اورا امضا کرده بود.
   
هیندنبورگ پیش از جنگ جهانی اول بازنشسته شده بود که پس از آغاز جنگ، داوطلبان به خدمت بازگشت و در دهه بعد و زمانی که احساس کرد اگر در خانه بنشیند، ممکن است سیاستمداران ناکارآمد انتخاب شوند و به کشور آسیب برسد کهذا به صحنه بازگشت و نامزد انتخابات شد و دو دوره انتخاب شد.

1288 - شهادت آیت ‏اللَّه شیخ فضل‏ اللَّه نوری

حاج شیخ فضل اللَّه کجوری معروف به نوری فرزند ملاعباس در سوم دی ماه 1223 شمسی برابر با دوم ذیحجه 1259 قمری متولد گردید. پس از تحصیلات مقدماتی، به عراق رفت و از محضر درس میرزای بزرگ شیرازی و میرزا حبیب اللَّه رشتی استفاده کرد. شیخ فضل‏اللَّه در طی سالیان متمادی حضور در درس استادان زمان، به مجتهدی برجسته و فقیهی نامدار تبدیل شد و پس از چندی در سال 1264 ق با اشاره میرزای شیرازی برای هدایت و پیشوایی جامعه ایران، راهی تهران گردید. وی در تهران به اقامه جماعت و تالیف و تدریس علوم اسلامی و حوزوی پرداخت و بر اثر مهارت در فقه و اصول و سایر علوم اسلامی به زودی مورد استقبال طلاب و روحانیون قرار گرفت. در این میان فضلای برجسته‏ای تربیت یافتند که حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی، حاج آقا حسین قمی، میرزا ابوالقاسم کبیر قمی، علامه محمد قزوینی و... از آن جمله‏اند. او در کنار فعالیت‏های علمی، به فعالیت‏های سیاسی هم می‏پرداخت و به شدت با تز جدایی دین از سیاست مخالفت ورزید. شیخ در اوایل مشروطیت از پیشگامان و مجاهدان این نهضت بود و دوشادوش سیدعبداللَّه بهبهانی و سیدمحمد طباطبایی به مبارزه پرداخت. شیخ فضل‏اللَّه نوری در جریان تدوین قانون اساسی پیشنهادهایی به مجلس داد.

ذکر مذهب جعفری به عنوان مذهب رسمی کشور و اصل نظارت فقها بر قوانین مجلس شورای ملی از جمله این پیشنهادها بود گر چه مورد مخالفت نمایندگان قرار گرفت ولی از هوشیاری و شمِّ سیاسی او حکایت داشت. ولیکن پس از چندی پی برد که دست‏های پلید و پنهانی به قصد پایمال کردن خون‏های ریخته شده در راه این نهضت پیدا شدند و مشروطه را نه به معنای حکومتی که مشروط به رعایت حدود و قوانین الهی باشد، بلکه به معنای رژیمی که مردم در مقابل آن مشروط به سکوت باشند و قوانین غربی در آن به اجرا درآید می‏خواهند. لذا مخالفت خویش را از مشروطه غیرمشروعه اعلام کرد و به تمام بلاد و ولایات تلگراف زد و مشروطه را حرام دانست. سرانجام جناح مقابل در یک دادگاه به ظاهر ملی او را محکوم به اعدام کردند. ایشان در برابر دعوت سفارت روس برای پناهندگی هرگز زیر بار این ذلت نرفت و شهادت در راه خدا را پذیرا شد. سرانجام شیخ فضل اللَّه نوری را که خود از بنیانگذاران نهضت مشروطه در ایران بود، در 11 مرداد 1288 شمسی برابر با سیزدهم رجب 1327 ق، مصادف با سالروز ولادت امام علی(ع) به چوبه دار کشیده و در میدان توپخانه تهران به شهادت رساندند. پیکر شیخ در ابتدا پس از اهانت‏های فراوانی که به آن روا داشتند، توسط خانواده و دوستان در محل امنی در تهران مدفون شد، اما پس از گذشت 18 ماه، جنازه شیخ را به طور مخفیانه و در حالی که هنوز سالم و تازه بود به قم منتقل کردند و در یکی از حجره ‏های شمالی صحن حرم مطهر حضرت معصومه(س) به خاک سپردند.

1939 - روزی که اینشتاین روزولت را ترغیب به تولید سلاح اتمی کرد

آلبرت اینشتاین Albert Einstein فیزیکدان آلمانی که به آمریکا مهاجرت کرده بود دوم آگوست سال 1939 در نامه ای که برای روزولت رئیس جمهوری وقت آمریکا ارسال داشت به او تاکید کرد که ساخت بمب اتمی کاری است شدنی و هیتلر دارد این برنامه را دنبال می کند.

Albert Einstein   

این نامه روزولت را ترغیب به فراهم ساختن مقدمات تولید بمب اتمی کرد. پروژه منهتن به اجرا درآمد و یک دسته از دانشمندان مربوط دوم دسامبر 1942 (سه سال پس از نامه اینشتاین) در دانشگاه شیکاگو موفق به کنترل واکنش های زنجیره ای اتم شدند و نخستین بمب اتمی آمریکا در نیمه جولای 1945 در بیابان ایالت نیومکزیکو آزمایش شد و ششم آگوست (سه هفته بعد) بر ضد ژاپن بکار رفت.
   
اینشتاین صاحب فرضیه نسبیّت = Relativity و استاد فیزیک در برلین و برنده جایزه 1921 نوبل در این رشته که برای یک دیدار به آمریکا سفر کرده بود، در سال 1933 پس از اینکه شنید هیتلر رئیس دولت آلمان شده است از بازگشت خودداری کرد و در آمریکا ماند زیراکه می دانست هیتلر با یهودیان خوب نیست و او یک یهودی بود. اینشتاین که سرگرم تدریس در دانشگاه پرینستون آمریکا شده بود در سال 1940 سوگند وفاداری به آمریکا و قوانین آن یاد کرد و تبعه نچرالایزد این کشور شد (عکس پایین). اینشتاین که 14 مارس 1879 به دنیا آمده بود 18 اپریل 1955 درگذشت.

اینشتاین در مراسم ادای سوگند وفاداری به آمریکا و قوانین آن. مارگت (مارگارت) نادختری اینشتاین در سمت چپ او دیده می شود که با بلندکردن دست سوگند یاد می کند تا تبعه آمریکا شود

1342 - انتقال امام خمینی(ره) از پادگان عشرت آباد به داوودیه

با دستگیری حضرت امام خمینی(ره) و سرکوب قیام پانزده خرداد 1342، امام را در ابتدا به باشگاه افسران بردند اما ساعاتی بعد به پادگان قصر و در چهارم تیرماه 42 به پادگان عشرت‏آباد منتقل نمودند. پس از مدتی و برقراری آرامش ظاهری، برای آنکه بهانه در زندان ماندن امام از مردم گرفته شود و خشم‏ها فروکش کند و نیز امکان حضور دائمی امام در جامعه سلب گردد، رژیم پهلوی تصمیم گرفت با انتقال امام از زندان، ضمن در حصر گذاشتن ایشان در محلی تحت اختیار ساواک، آن حضرت را دور از دسترس مردم قرار دهد. بر این اساس، رییس ساواک به دیدار آن حضرت رفت و ضمن اعلام خبر آزادی ایشان، از امام خواست تا در سیاست دخالت نکنند. پاسخ امام کوتاه و گویا بود. ایشان فرمودند: "ما در سیاستی که شما ]به عنوان نیرنگ و دروغ و تزویر [معنا می‏کنید، از اول دخالت نداشته‏ایم." در هر حال، در یازدهم مرداد 1342، حضرت امام پس از حدود 57 روز زندان، به منزلی در داوودیه تهران منتقل شدند. اگرچه قصد رژیم از انجام این عمل، کنترل بیشتر بر روی امام در نقطه‏ای خارج از زندان بود، اما مردم بلافاصله پس از اطلاع، بدون ترس و واهمه از تعقیب و دستگیری ماموران ساواک، سیل آسا روانه منزل امام شدند. یک روز پس از انتقال امام به داوودیه، روزنامه‏های کشور خبری را به دستور ساواک منتشر کردند تا در نظر مردم چنین وانمود کنند که انتقال امام از زندان به محل جدید، به دلیل تفاهمی بوده که میان ایشان و مقامات انتظامی به وجود آمده است. اما این توطئه به زودی با انتشار اعلامیه‏هایی توسط مراجع و علما افشا گردید و بطلان آن آشکار شد. حضرت امام خمینی(ره) تا فروردین سال بعد به مدت هشت ماه در این منزل سکونت داشتند و در 18 فروردین 1343 آزاد شدند. حوادث بعدی سرانجام به نحوی به وقوع پیوست که زمینه‏های اعتراض شدید آن حضرت به کاپیتولاسیون را در آبان 1343 به وجود آورد و در نهایت، رژیم برای اینکه امام به کلی از کشور به دور باشد، ایشان را در 13 آبان 1343 به ترکیه تبعید کرد.

1990 - روزی که تعرض عراق به کویت آغاز شد

چند ساعت پس از قطع مذاکرات عراق و کویت بر سر تقسیم درآمد نفت یک منطقه مرزی، ارتش عراق در دومین ساعت بامداد دوم آگوست 1990(روزی چون امروز) به کویت حمله برد و برق آسا این سرزمین را متصرف شد و ضمیمه خاک عراق کرد.

پیشروی تانکهای عراقی در خاک کویت (دوم آگوست 1990)
   

حمله نظامی با شرکت یکصد هزار نظامی، هفتصد تانک، چهار اسکادران هوایی و کل ناوگان عراق آغاز شده بود. امیر کویت و خانواده او قبلا به کشور سعودی فرار کرده بودند. کاخ امیر، ساختمان وزارت دفاع کویت و چند نقطه حساس دیگر بمباران شد. دفاع، چندان سنگین نبود و تلفات نخستین روز حمله، نسبتا سبک گزارش شده بود.
   
دولت بغداد که از دهها سال پیش از آن، کویت را جزیی از خاک عراق می دانست پس از استقرار در این سرزمین شنزار کوچک، هشتم آگوست آن را یک ایالت عراق اعلام کرد و فرماندار عراقی گمارد. شورای امنیت سازمان ملل در همان روز تعرض، ضمن تصویب قطعنامه ای عمل دولت عراق به ریاست صدام حسین را یک تجاوز آشگار اعلام داشت و خواست که نیروهای عراقی فورا و بدون قید و شرط خاک کویت را ترک گویند. دولت های اروپایی و آمریکا حسابهای بانکی و ذخایر کویت را بلوکه کردند تا عراق این پولها را دریافت نکند. چون عراق به اخطار شورای امنیت اعتنا نکرد، این شورا ششم آگوست عراق را تحریم همه جانبه کرد.
   
 اختلاف ظاهری عراق و کویت بر سر بهره برداری از منطقه نفتی واقع در مرز مشترک بود. عراق حق خود را از محل صدور این نفت مطالبه می کرد و به علاوه دولت کویت را متهم می ساخت که از راه خصومت، بازارهای بین المللی را انباشته از نفت خام کرده تا عراق از محل صادرات نفت خود پولی به دست نیاورد و نتواند کشوررا که هشت سال درگیر جنگ با ایران بود مرمت کند. اتحادیه عرب برای حل این مسئله، بموقع اقدام نکرده بود!. گفته شده است که صدام حسین در ملاقات 25 جولای 1990 خود با بانو اپریل گلاسپی April Glaspie سفیر آمریکا در بغداد این اطمینان را به دست آورده بود که دولت آمریکا وارد مناقشات مرزی عراق با کویت نخواهد شد. اسناد منتشره نشان می دهد اپریل گلاسپی (متولد 26 اپریل 1942 در کانادا و اینک بازنشسته) در دو ملاقات با صدام حسین ضمن اینکه می پرسد چرا آن همه نیرو به مرز کویت فرستاده می گوید درست است که این لشکرکشی موجب نگرانی است ولی اختلاف عرب با عرب ربطی به ما ندارد. اپریل گلاسپی یک کارشناس خاورمیانه در وزارت امورخارجه آمریکا بود و پیش از بغداد، در مصر، کویت و سوریه ماموریت داشت. وی در جریان جنگ عراق با ایران، مدتی در کویت بود.
   

عکسی از دیدار 25 جولای 1990 (ماه پیش از تعرّض نظامی عراق به کویت) بانو April Glaspie سفیر وقت آمریکا در بغداد با صدام حسین

زادروزها

    ۱۶۹۶ - زادروز محمود یکم سلطان امپراتوری عثمانی
    ۱۸۸۴ - زادروز رومولو گایه‌گوس نویسنده و سیاست‌مدار ونزوئلایی.

رومولو گایه‌گوس

    ۱۲۶۹ - زادروز ادیب‌الممالک فراهانی، شاعر پارسی‌گوی ایرانی دوره مشروطه.
    ۱۹۲۳ - زادروز شیمون پرز نهمین رئیس جمهور اسرائیل

ادیب‌الممالک فراهانی

    ۱۹۲۵ - زادروز خورخه رافائل ویدلا چهل وسومین رئیس‌جمهور آرژانتین
    ۱۹۳۲ - زادروز پیتر اوتول بازیگر انگلیسی

پیتر اوتول

    ۱۹۴۲ - زادروز ایزابل آلنده روزنامه نگار و نویسنده اهل شیلی
    ۱۹۷۶ - زادروز سم ورتینگتون بازیگر استرالیایی

سم ورتینگتون

درگذشت‌ها

    ۱۵۸۹ - درگذشت هانری سوم به طور هم زمان شاه فرانسه ، لهستان و لیتوانی
    ۱۹۲۱ - درگذشت انریکو کاروسو خواننده اپرای ایتالیایی

انریکو کاروسو

    ۱۹۲۲ - درگذشت الکساندر گراهام بل دانشمند بریتانیایی ، مخترع تلفن
    ۱۹۲۳ - درگذشت وارن جی. هاردینگ سیاستمدار آمریکایی و بیست‌ونهمین رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا

الکساندر گراهام بل

    ۱۹۳۴ - درگذشت پاول فون هیندنبورگ دومین رئیس جمهور آلمان
    ۱۹۸۸ - درگذشت ریموند کِلِوی کاروِر جونیور نویسندهٔ داستان‌های کوتاه و شاعر آمریکایی.

ریموند کِلِوی کاروِر جونیور