مروری بر رویداد های مهم تاریخ امروز ایران و جهان : مورخه 28 مرداد برابر با 19 آگوست در تاریخ چه گذشت (تولد،درگذشت،رویداد،اتفاق)

مروری بر رویداد های مهم تاریخ امروز ایران و جهان : مورخه 28 مرداد  برابر با 19 آگوست در تاریخ چه گذشت (تولد،درگذشت،رویداد،اتفاق)

آرشیو رزوهای قبلی

امروز 28 مرداد برابر با 19 آگوست تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:
  
1099 - صلیبیون در جنگ اشکلون بر نیروهای اعزامی مصر پیروز شدند. این پیروزی یک ماه پس از افتادن بیت المقدس (اورشلیم) به دست صلیبیون صورت گرفت. نیروهای مصری برای بیرون راندن صلیبیون وارد فلسطین شده بودند که در اشکلون شکست خوردند.

جنگ اشکلون

1727 - کشف جریان برق

در این روز" گرای "فیزیکدان و دانشمند معروف انگلیسی جریان برق را کشف کرد .وی بعد از 6 سال آزمایش و مطالعه درباره الکتریسیته ،در آن روز موفق شد نیروی برق را در یک مفتول فلزی هدایت کند .قانون جریان برق که معلول دو قطب مثبت و منفی بودند روز 19 سپتامبر 1723 میلادی صورت عمل به خود گرفت .

1332 - کودتای 28 مرداد؛ و به این سان حکومت دکتر مصدق را ساقط کردند

اگر تاریخ طولانی میهن را مرور کنیم می بینیم که درایران ـ زمان وقوع بیشتر رویدادهای شوم، ماه میلادی آگوست (دهم امرداد تا نهم شهریور) بوده است که سیاهترین آنها تصرف ایران به دست اسکندر در آگوست 330 پیش از میلاد، امضاء قرارداد تقسیم ایران به دو منطقه نفوذ میان انگلستان و روسیه در 31 آگوست 1907، امضای قرارداد وثوق الدوله با انگلستان معروف به قولنامه فروش ایران در 9 آگوست 1919، ورود نیروهای نظامی انگلستان و شوروی به ایران در 25 آگوست 1941 و سپس اشغال نظامی آن به مدت چهار سال و بالاخره براندازی حکومت منتخب مردم در 19 آگوست 1953 (28 امرداد 1332، روزی چون امروز). براندازی 28 امرداد در عین حال ضربه بزرگی به دمکراسی در تاریخ دو هزار و ششصد ساله آن بشمار آورده شده است. انگلستان و آمریکا طرّاحان اصلی نقشه براندازی بشمار آورده شده اند.

سرهنگ ممتاز مدافع خانه دکتر مصدق در جریان براندازی 28 مرداد که پس از براندازی به جرم مقاومت در برابر نیروهای سلطنت مدتها در زندان بسر برد. وی پس از پیروزی انقلاب در سال 1357 فرماده کل ژاندارمری ایران شد   

خیابانهای تهران از بامداد 27 امرداد تقریبا خلوت شده بود و این، فرصت مناسبی به «کِرمپت روزولت» مأمور انجام طرح براندازی(موسوم به ajax) داده بود که با کمک عوامل انگلستان و وابستگان داخلی و کسانی که با تغییر حکومت درهای مقام، قدرت، پول و فرصتهای دیگر را به روی خود باز می کردند دست به اقدام بزند، و این عوامل از طریق پخش قسمتی از پول نقدی را که دریافت کرده بودند میان اوباش تهران و گروهی از چاقوکشان و باج خورهای محله بدنام (شهرنو)، آنان را به خیابانها بیاورند. عده ای از افسران نیروهای مسلح ـ شاغل و بازنشسته ـ هم که بسیاری شان از پیش در ساختمان سفارت آمریکا پناهنده شده بودند به آنان پیوستند و بر ضد حکومت دکتر مصدق به تظاهرات پرداختند و دست به تخریب زدند و ساختمان چند روزنامه هوادار نخست وزیر را آتش زدند.
   
در این میان عده ای از این افراد و نیز گروهی از نظامیان به خانه دکتر مصدق در خیابان کاخ جنوبی (فلسطین) که در عین حال دفتر کار او نیز بود حمله بردند که از این خانه دسته ای نظامی به ریاست سرهنگ ممتاز (فرمانده تیپ کوهستانی) دفاع می کرد. در این محل، زد و خورد میان طرفین ساعتها طول کشید که همراه با تلفات بود و این امر فرصت خوبی برای دکتر مصدق و ساکنان خانه او و حاضران در آنجا فراهم آورد تا از طریق دیوار به منازل اطراف بروند.
    

شعبان جعفری از عاملین کودتا

سرانجام خانه تصرف و غارت شد و با انتقال سرلشکر فضل الله زاهدی ـ که او را در یک تانک پنهان کرده بودند ـ به باغ بیسیم (رادیو تهران واقع در چهار راه سیدخندان و محل کنونی وزارت پست و تلگراف که آن زمان در خارج از شهر بود) و نطق او از رادیو و پخش نامه نخست وزیر شدنش، کودتا پیروز شد و .... دکتر مصدق قبلا زاهدی را بازنشسته کرده بود.
    
«کِرمیت روزولت» رئیس دفتر «سیا» در خاورمیانه که قبلا با چرچیل نخست وزیر وقت انگلستان ملاقات و در این زمینه مذاکره کرده بود چند سال پیش در کتابی در توجیه عمل خود، نوشت که اگر این اقدام صورت نمی گرفت ایران تا کمونیست شدن فاصله ای نداشت و همه تدابیر آمریکا برای محاصره و در قفس انداختن شوروی و کمونیسم نقش بر آب می شد.
   
کرمیت نوه تئودور روزولت رئیس جمهوری اسبق آمریکا بود که هشتم ژوئن سال 2000 در 84 سالگی درگذشت. وی کارشناس امور خاورمیانه بود و در دفتر مطالعات استراتژیک آمریکا کار می کرد که پس از تصویب قانون ایجاد «سیا» بیشتر وظایف و کارکنان آن از جمله کرمیت (کیم ) به آن انتقال یافته بودند. کرمیت پس از ملاقات با چرچیل که از بدو ملی شدن نفت ایران دولت آمریکا را برای مشارکت در براندازی حکومت دکتر مصدق زیر فشار قرار داده بود سوم آگوست (16 روز پیش از 28 امرداد) وارد ایران شده بود و چند بار با شاه ملاقات کرده بود. از آنجا که انگلستان از ترسو و دو دل بودن شاه آگاهی قبلی داشت و این موضوع را با مقامات آمریکایی در میان گذارده بود شاپور ریپرتر ،ژنرال شوارتسکف (دوست شاه) و اشرف خواهر او در همین ماه به تهران فرستاده شده بودند تا وی را از هرگونه تردید خارج سازند و نخست وزیر شدن ژنرال زاهدی که در دوران جنگ جهانی دوم نزد انگلیسی ها در فلسطین بود از سوی همین گروه به شاه پیشنهاد شده بود.
   

کرمیت روزولت زمانی که رئیس ایستگاه «سیا» در خاورمیانه بود

با دستگیری سرهنگ نصیری که مامور ابلاغ نخست وزیری زاهدی به دکتر مصدق بود و ریختن مردم به خیابانها به حمایت از مصدق، برنامه براندازی در آستانه شکست قرار گرفته بود که کرمیت به شاه پیشنهاد خروج از کشور را داد و اصرار لوی هندرسون (سفیر وقت آمریکا در تهران) به مصدق که اگر خیابانها را خلوت نکند کارکنان سفارت آمریکا را از تهران خارج خواهد ساخت و قبول آن از سوی مصدق، طرح آژاکس از شکست نجات یافت و حکومت دمکراتیک و ملّی دکتر مصدق برانداخته شد. طبق اسناد، پس از شکست ماموریت سرهنگ نصیری (بعدا سپهبد) در ابلاغ انتصاب نخست وزیری زاهدی به دکتر مصدق که آن را غیر قانونی اعلام کرد و نصیری بازداشت شد، کرمیت روزولت از پیروزی طرح (نهایتا و حتی در صورت اجرا) مایوس شد و این موضوع را به واشنگتن و شعبه سازمان جاسوسی انگلستان در قبرس اطلاع داد و این بار، این عوامل انگلستان در تهران بودند که به دستور سازمان جاسوسی این کشور وسیعا وارد عمل شدند و طرح آژاکس را نجات دادند. یکی از کارهای عوامل انگلستان راه انداختن دسته های بدل (دروغین) توده ای در خیابانها و آتش زدن محل کسب و کار مردم عادی و کندن تابلو های نام خیابانها و ... به منظور تحریک مردم بر ضد کمونیسم و چپهای طرفدار دکتر مصدق بود.
   
نوشته اند که پس از بازگشت شاه به قدرت، در ملاقاتی با کِرمیت روزولت به وی گفته بود که تاج و تخت خود را مدیون او و ارتش می داند. روزولت در سال 1958 از عضویت «سیا» کناره گیری کرد و وارد امور و معاملات نفت شد! و بارها به خاور میانه سفر کرد.
   
با وجود این که گفته شده که اسناد «سیا» در این زمینه مفقود شده است! درباره این رویداد که مسیر تاریخ ایران و سرنوشت ایرانیان را تغییر داد کتاب های متعدد به زبان های مختلف نوشته شده و در دسترس است. این نوشته ها به نقش پول و تطمیع در براندازی ها اشاره می کنند که این عامل در براندازی دولت دکتر مصدق نیز موثر بود و بسیاری از آنان که در اجرای توطئه براندازی 28 امرداد 1332 برضد دکتر مصدق اقدام کرده بودند قبلا پول گرفته بودند. از این نوشته ها چنین بر می آید که نگرانی انگلستان از ادامه حکومت دکتر مصدق از این لحاظ بود که نه تنها دست غرب از منابع نفت کوتاه می شد بلکه جنبش های ناسیونالیستی در کشورهایی که بعدا جهان سوم خوانده شدند گسترش می یافت و به آقایی اروپاییان که پس از سفر کلمبوس به قاره آمریکا و سفر دریایی آلبوکرک به هند آغاز شده بود پایان می یافت و جمهوری شدن مصر نمونه آن بود که بانیانش اعتراف کرده بودند که از جنبش دکتر مصدق الهام گرفته بودند. برای دولت آمریکا، در آن زمان محاصره شوروی و جلوگیری از گسترش کمونیسم در اولویت قرار داشت و مقامات انگلیسی و در صدر آنان چرچیل می کوشیدند که دائما دولت آمریکا را از کمونیست شدن ایران بترسانند و سرانجام موفق شدند. با وجود این، بسیاری از آمریکائیان از این که دولتشان کمک به براندازی یک دولت دمکراتیک و منتخب مردم کرد خرسند نبوده اند و نمی خواهند آن را به یاد آورند. بانو آلبرایت وزیر امور خارجه دهه 1990 آمریکا (دولت بیل کلینتون) از رویداد براندازی دولت مصدق ابراز تاسف کرد.

1357 - فاجعه حریق سینمای رکس آبادان

28 امرداد 1357 ((19 آگوست 1978)، در ساعات شب سینما رکس شهر آبادان آتش گرفت و بیش از نیمی از تماشاگران فیلم (طبق گزارشهای روز بعد مطبوعات تهران 400 تا 600 تن) کشته شدند. در لحظه وقوع حریق که «عمدی» تشخیص داده شد و بعدا یک توطئه معرفی گردید، بیش از هفتصد تن در حال تماشای فیلم سینمایی بودند. علت سنگین بودند تلفات، قفل بودن درهای خروجی (در زمان وقوع حریق) اعلام شده بود. هنوز جزئیات عمل و عامل یا عاملین این حریق که باعث تسریع در تغییر مقامهای بالای دولتی، تشدید فعالیتهای انقلابی و تضعیف هرچه بیشتر نظام وقت و [به اظهار برخی] قطع اجرای طرحهای تازه شاه برای حفظ نظام سلطنتی شد به درستی روشن و اعلام نشده است. یک هفته پس از این حادثه که ایرانیان را سخت متاثر ساخته بود نخست وزیر وقت تغییر کرد و ....

سالن سینما رکس پس از حریق مرگبار به این صورت درآمد

جسد یکی از تماشاگران فیلم

1961 - وارد کردن اتهام آدمخواری به جومو کنیاتا!

جومو کنیاتا Jomo Kenyatta در این روز از ماه آگوست سال 1961 از زندان انگلستان آزاد شد. وی 9 سال از عمر خود را در زندان دولت لندن سپری کرده بود. کنیاتا رهبری جنبش استقلال طلبان کنیائی معروف به «مائو ـ مائو» را بر عهده داشت که بارها از سوی عوامل انگلستان سرکوب شده بودند. دستگاههای تبلیغاتی انگلستان که کنیا Kenya را در استعمار داشت به منظور خنثی کردن اعتراضهای جهانی به سرکوب خشونت آمیز «مائو ـ مائو» ها، آنان را آدمخوار معرف می کردند، به همان گونه که بلژیکی ها مردم کنگو - مستعمره خود را آدمخوار نشان می دادند، تا سایر ملل که اطلاع درستی از آفریقا نداشتند قبول کنند که آدمخواران وحشی هستند و سزاوار سرکوب شدن. به علاوه، شایستکی استقلال و آزادی و مالکیت بر ثروت ملی خود را ندارند.
    

Jomo Kenyatta

دولت انگلستان بعدا کنیاتا را متمایل به کمونیسم اعلام کرد که این برگ هم برنده نبود و اوایل آگوست 1961 که هنوز کنیاتا در زندان بود، ناسیونالیستهای کنیا (Kenyans) اورا به عنوان نخست وزیر کنیا ـ پس از کسب استقلال ـ انتخاب و معرفی کردند و دولت انگلستان، دیگر راهی جز آزاد کردن او نداشت. کنیاتا که درباره میهن خود و مبارزات ضد استعماری سیاهپوستان هشت کتاب تالیف کرده است در سال 1964 هنگامی که هنوز نخست وزیر بود به ریاست جمهوری کنیا انتخاب شد و این سمت را تا 22 آگوست 1978 که فوت شد برعهده داشت. پدر "باراک اوباما" رئیس جمهور آمریکا یک کنیایی است.

1355 - تشکیل نخستین مجلس خبرگان قانون اساسی

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و برگزاری اولین انتخابات که منجر به تعیین نوع حکومت و تشکیل جمهوری اسلامی در ایران گردید، بحث درباره تعیین قانون اساسی نظام در محافل مختلف گسترش یافت. این مرحله از استقرار نظام نیز با تیزبینی و آینده‏نگری حضرت امام خمینی(ره) با موفقیت پشت سرگذاشته شد. از این‏رو، پیش‏نویس قانون اساسی به دستور حضرت امام نگارش یافت و پس از بحث و بررسی پیرامون آن به اطلاع مردم رسید. هرچند در مسیر تصویب قانون اساسی کارشکنی ‏هایی صورت گرفت، ولی در دوازدهم مرداد سال 1358 انتخابات خبرگان قانون اساسی صورت گرفت و در 28 مرداد آن سال نیز اولین جلسه مجلس خبرگان قانون اساسی با پیام حضرت امام(ره)، آغاز گردید. سرانجام مجلس خبرگان پس از سه ماه تلاش و فعالیت فوق العاده، کار پر مسؤولیت تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران را در بیست و چهارم آبان 1358در 12 فصل و 175 اصل و با یک مقدمه و مؤخّره تنظیم نمود و در دوازدهم آذر سال 1358 به تصویب نهایی ملت ایران رسید

آیات الله طلقانی، بهشتی و هاشمی رفسنجانی از اعضای مجلس.

زادروزها

    ۱۸۸۳ - زادروز کوکو شانل طراح مد پیشتاز فرانسوی
    ۱۹۲۱ - زادروز جین رودنبری فیلمساز آمریکایی ، خالق مجموعه پیشتازان فضا

کوکو شانل

    ۱۹۲۴ - زادروز ویلارد بویل فیزیک‌دان کانادایی، از مخترعان دستگاه جفت‌کننده بار، برندهٔ جایزه نوبل فیزیک سال ۲۰۰۹
    ۱۹۴۶ - زادروز بیل کلینتون چهل و دومین رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا

بیل کلینتون

    ۱۹۵۱ - زادروز جان دیکن موسیقی دان بریتانیایی
    ۱۹۶۹ - زادروز متیو پری بازیگر و کمدین آمریکایی-کانادایی

جان دیکن

    ۱۹۷۳ - زادروز مارکو ماتراتزی فوتبالیست ایتالیایی

مارکو ماتراتزی

درگذشت‌ها

    ۱۴ - درگذشت آگوستوس امپراتور روم
    ۱۵۸۰ - درگذشت آندرا پالادیو معمار ایتالیایی دوره رنسانس در جمهوری ونیز

آندرا پالادیو

    ۱۶۶۲ - درگذشت بلز پاسکال ریاضی‌دان، فیزیک‌دان و فیلسوف فرانسوی
    ۱۹۲۳ - درگذشت ویلفردو پارتو جامعه‌شناس، اقتصاددان، مهندس و فیلسوف ایتالیایی

بلز پاسکال

    ۱۹۳۶ - درگذشت فدریکو گارسیا لورکا شاعر اسپانیایی
    ۱۹۷۷ - درگذشت گروشو مارکس کمدین آمریکایی

گروشو مارکس

    ۱۹۹۴ - درگذشت لینوس پاولینگ دانشمند آمریکایی، برندهٔ جایزه نوبل شیمی سال ۱۹۵۴و جایزه نوبل صلح سال۱۹۶۲
    ۲۰۱۴ - درگذشت سیمین بهبهانی شاعر و نویسنده ایرانی

سیمین بهبهانی