مروری بر رویداد های مهم تاریخ امروز ایران و جهان : مورخه 16 شهریور برابر با 7 سپتامبر در تاریخ چه گذشت| تولد درگذشت رویداد اتفاق

مروری بر رویداد های مهم تاریخ امروز ایران و جهان : مورخه 16 شهریور برابر با 7 سپتامبر در تاریخ چه گذشت| تولد درگذشت رویداد اتفاق

آرشیو روزهای قبلی

امروز 16 شهریور برابر با 7 سپتامبر تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:  1514 - افتادن زودگذر تبریز به دست سلطان سلیم عثمانی

هفتم سپتامبر سال 1514 (16 شهریور) نظامیان عثمانی وارد تبریز شدند. این یگانها به فرماندهی مستقیم سلیم اول سلطان عثمانی 23 آگوست (15 روز پیش از آن) در دشت چالدران نیروهای شاه اسماعیل صفوی را شکست داده بودند. سلطان سلیم و نظامیانش بر اثر حملات غیر منظم (چریکی) نیروهای شاه اسماعیل و مقاومت مردم تبریز نتوانستند مدت طولانی در این شهر بمانند و بیرون رفتند.
    
جنگ چالداران بزرگترین و آخرین جنگ بزرگ توپ و تفنگ در برابر شمشیر و کمان بود و مورّخان معاصر بمباران اتمی هیروشیما و ناگازاکی در نیمه اول آگوست 1945را با آن مقایسه می کنند که جنگ اتمی در برابر اسلحه متعارفی (توپ و تفنگ) بود و هر دو جنگ در ماه آگوست صورت گرفته بود.
   

سلیم یکم

 هدف عمده سلطان سلیم از حمله به ایران؛ جلوگیری از گسترش شیعه اثنی عشری که مذهب رسمی ایرانیان اعلام شده بود به متصرفات عثمانی و پیوستن شیعیان قلمرو عثمانی به دولت تازه تاسیس صفوی ایران بود.
    
هدف دیگر سلطان سلیم از تعرض به ایران، ضمیمه کردن مناطق کُردنشین شمال غربی ایران و محل سکونت ترکمانان (بقایای سلجوقیان و ... در عراق امروز) به قلمرو خود و نیز مانع از گسترش و رشد «ایرانیسم» بود که با روی کار آمدن شاه اسماعیل صفوی دوباره سربلند کرده بود.
  
 سلطان سلیم به دو هدف اول خود از این عملیات نظامی رسید، ولی مسئله ای به نام کردستان ترکیه به وجود آورد که دولت ترکیه اینک (قرن 21) دچار آن است. صفویان که تا زمان جنگ چالدران بکار بردن اسلحه آتشین را خلاف آیین جوانمردی می پنداشتند از آن پس به فکر مسلح کردن خود به توپ و تفنگ افتادند که شاه عباس یکم به آن تحقق بخشید.

1812 - نبرد «بورودینو Borodino» و تکرار تاریخ

ناپلئون بناپارت که برای تصرف روسیه و سپس از راه ایران، تصرف هند و خارج ساختن آن از دست انگلستان برنامه داشت و با ارتش فرانسه معروف به ارتش بزرگ = Grande Armee وارد روسیه شده بود هفتم سپتامبر 1812 ارتش روسیه را در منطقه «بورودینو Borodino» واقع در یکصد کیلومتری غرب مسکو شکست داد، مجبور به عقب نشینی کرد و هفت روز بعد وارد مسکو شد. نیروهای هیتلر 129 سال بعد و در Smolensk واقع در غرب مسکو یک بار دیگر ارتش روسیه (شوروی) را شکست دادند. هدف هیتلر هم خارج ساختن خاور میانه و هند از دست انگلستان از طریق ایران و با کمک شاه وقت ـ رضاشاه پهلوی ـ بود ولی غافل از اینکه بیشتر رجال ایران بمانند عصر قاجارها از عوامل دولت لندن بودند.
  

نبرد بوردینو

 در «نبرد بورودینو» در 7 سپتامبر 1812 بیش از دویست و پنجاه هزار نظامی طرفین رزمیدند که بیش از 70 هزار نفر از آنان جان خودرا از دست دادند. نظامیان ناپلئون عمدتا سرباز وظیفه بودند. دولت انقلاب فرانسه از پنجم سپتامبر 1798 قانون نظام وظیفه اجباری را در این کشور به اجرا گذارده بود که پسران 20 تا 25 ساله بدون زن و فرزند را شامل می شد.
   

مارشال M. Kutuzov

در نبرد بورودینو، مارشال میخائل کوتوزوف M. Kutuzov فرمانده نیروهای روس همینکه احساس شکست کرد دستور عقب نشینی داد، به مسکو بازگشت و شهررا تخلیه کرد و انبارها و ذخایر را آتش زد تا چیزی به دست ناپلئون نیافتد. وی همچنین نیروهای خودرا به صورت ملیشیا در آورد تا دست به جنگ و گریز زنند و نظامیان فرسوده ناپلئون را خسته تر و بی امید سازند. با این تاکتیک، ناپلئون مجبور به بازگشت شد و ضمن راه بسیاری از نظامیان او از سرما و گرسنگی و حملات غیر منظم میلیشیای کوتوزف از میان رفتند و شماری کم از آنان به وطن بازگشتند و افول ناپلئون تقریبا از همین زمان آغاز شد.
  
 نیروهای هیتلر نیز با تاکتیک ویژه مارشال ژوکف از دروازه های مسکو عقب نشینی کردند و تا برلین عقب رفتند، هیتلر خودکشی کرد و حکومت او از میان رفت. علت اصلی، پند نگرفتن از تجربه و سرنوشت ناپلئون (تاریخ) بود.
  
 پوتین رئیس جمهور روسیه که تلاش دارد وطندوستی ـ Patriotism ـ را که جهان وطنی کمونیستها آن را از میان برده بود به روس ها بازگرداند و از یادآوری گذشته ازجمله توجه به سالروز جنگهای میهنی، دوباره سازی صحنه نبردها، ساختن مجسمه قهرمانان ملی و آثار تاریخی، برگزاری یادبودها و آموزش تاریخ آغاز کرده است با هزینه کردن صدها میلیون روبل رزمگاه بورودینو را نوسازی و صحنه نبرد را با همان جنگ افزارها زنده کرد و مراسم دویستمین سالروز این نبردرا دوم سپتامبر 2012 برپا داشت که صدها هزار تن به تماشایش رفته بودند. در این نمایش تاریخی 1550 فرانسوی به شکل نظامیان ناپلئون درآمده بودند و 1450 روس در قیافه نظامیان تزار و نمایش با حضور ژیسکار دستن رئیس جمهور پیشین فرانسه و مقامات روسیه و دیپلماتهای مستقر در مسکو برگزار شد تا باعث کدورت فرانسویان نشود. دوم سپتامبر به جای هفتم این ماه به این سبب انتخاب شده بود که مصادف با یکشنبه (تعطیل آخر هفته) بود و مردم می توانستند در مراسم سالروز این رویداد شرکت کنند.

چند صحنه از مراسم دویستمین سالروز نبرد بورودینو با حضور پوتین و ژیسکار دستن و صدها هزار روس

1822 - برزیل هفتم سپتامبر سال 1822 اعلام استقلال کرد و خود را از استعمار پرتغال نجات داد. از همین زمان هفتم سپتامبر روز ملی برزیل است.

1915 - درخواست عجیب وثوق الدوله از انگلستان و روسیه!

16 شهریور 1294 (7 سپتامبر 1915) وثوق الدوله رئیس الوزراء وقت (برادر قوام السلطنه و پدر زن دکتر علی امینی) که شهرت به انگلوفیل بودن( هواداری از انگلستان) داشت از دو دولت انگلستان و روسیه که سرگرم تکمیل اجرای قرارداد سن پترز بورگ (تقسیم ایران به دو منطقه نفوذ) بودند و خواسته بودند که مالیه و ارتش ایران را زیر کنترل بگیرند خواست که فعلا این کاررا به تعویق اندازند. گفته شده است که وثوق الدوله به اشاره لندن درخواست تعوین آن تصمیم را کرده بود زیرا بر لندن یقین حاصل شده بود که روسیه در جنگ جهانی اول که از سال پیش از آن آغاز شده بود پیشرفتی نخواهد داشت و قدرت سابق را از دست خواهد داد و درنتیجه، انگلستان دیکته گر اصلی در ایران خواهد بود.

وثوق الدوله

1936 - آخرین گرگ تاسمانی در باغ‌وحشی در استرالیا جان سپرد و نسل این کیسه‌دار برای همیشه منقرض شد.

بنجامین، آخرین گرگ تاسمانی

1940 - آغاز بمباران شبانه لندن توسط لوفت وافه

بمباران شبانه لندن توسط نیروی هوایی آلمان (لوفت وافه) از هفتم سپتامبر 1940 آغاز شد و 57 شب متوالی طول کشید و تلفات و زیانهای سنگین به بار آورد. طبق یک گزارش، جمع تلفات انگلیسیان را 43 هزار کشته و 51 هزار مجروح بوده است. این بمباران در تاریخ جنگ جهانی دوم به «بلیتزBlitz» معروف شده است. این حملات را «57 روزه» نوشته اند ولی تا دهم ماه می 1941 با شدت کمتری ادامه داشتند. در جریان بمباران، دولت انگلستان برای محافظت از جان کودکان، زنان و سالخوردگان آنان را به خارج از شهرهای بزرگ منتقل کرده بود. هفتاد سال بعد ـ ششم سپتامبر 2010 ـ فیلم رنگی (تصویر متحرّک) یک موردخرابیهای ناشی از بمباران بلیتز و عملیات نجات برای نخستین بار انتشار یافت و از شبکه های تلویزیونی پخش شد.

1943 - تسلیم ایتالیا به متفقین در جریان جنگ جهانی دوم

در تمام طول جنگ جهانی دوم، طراحان نظامی و کارشناسان جنگ به این نتیجه رسیده بودند که برای شکست هیتلر، باید جبهه دومی علیه آلمان نازی پدید آید. استالین، رهبر دیکتاتور شوروی هنگامی که فشار ماشین سنگین جنگی آلمان، یکباره متوجه شوروی شده بود، این تقاضا را از متفقین خود کرد، ولی آن‏ها از این کار شانه خالی می‏کردند و اگر هم جبهه دومی را هم باز کردند، به جای آن که در اروپا باشد، در جای دیگری بود. به هر حال، در نوامبر 1942م، قوای مشترک انگلیس و امریکا در مراکش، تونس و الجزایر واقع در شمال افریقا پیاده شدند. در ماه مه 1943، سربازان مزبور که به نیروهای انگلیسی مستقر در مصر پیوسته بودند، قوای متحد آلمانی و ایتالیایى را در شمال افریقا، مجبور به تسلیم کردند. دو ماه بعد، جبهه دومی که مورد نظر بود گشوده شد و سپاه متحد امریکا و انگلیس در دهم ژوئیه 1943، به جزیره سیسیل در جنوب ایتالیا حمله کرد و پس از تصرف این جزیره، به خاک اصلی ایتالیا به عنوان متحد اصلی آلمان در اروپا هجوم آوردند.

با شکست‏های پی درپی ایتالیا در این جنگ، در روز 25 ژوئیه 1943م، رژیم فاشیستی موسولینی در ایتالیا سقوط کرد و دولت جدید ایتالیا، در روز هفتم سپتامبر، فرمان تسلیم نیروهای این کشور در برابر متفقین و ترک مخاصمه را صادر کرد با ایجاد این تغییرات، هرچند موسولینی به کمک هیتلر برای تشکیل یک حکومت جمهوری طرفدار آلمان درشمال ایتالیا به میلان بازگشت، ولی با اعلان جنگ دولت جدید ایتالیا به آلمان، سیر شکست‏های آلمان سرعت بیشتری گرفت و حکومت جمهوری موسولینی نیز دوامی نیافت.


زادروزها

    ۱۵۳۳ - زادروز الیزابت یکم (انگلستان) ملکهٔ سلطنتی انگلستان و ایرلند
    ۱۷۰۷ - زادروز ژرژ-لوئی لکرک کنت دو بوفون نویسنده، ریاضی‌دان، زیست‌شناس و ستاره‌شناس اهل فرانسه

الیزابت یکم

    ۱۸۲۹ - زادروز فریدریش آگوست ککوله شیمیدان آلمانی
    ۱۹۰۹ - زادروز الیا کازان کارگردان٬ نویسنده و تهیه کننده آمریکایی

فریدریش آگوست ککوله

    ۱۹۱۷ - زادروز جان کارنفورت شیمیدان استرالیایی-انگلیسی ،برنده جایزه نوبل شیمی سال ۱۹۷۵
    ۱۹۳۶ - زادروز بادی هالی نوازنده و خواننده آمریکایی و از بنیان‌گذاران سبک موسیقی راک اند رول

بادی هالی

    ۱۲۹۰ - زادروز ذبیح‌الله صفا از استادان ایرانی ادبیات فارسی
    ۱۳۵۰ - زادروز سعید شهروز، خواننده‌ی اهل ایران

ذبیح‌الله صفا

    1346 - زادروز محمدحسین فهمیده، شهید هشت سال دفاع مقدس

محمدحسین فهمیده

درگذشت‌ها

    ۱۹۱۸ - درگذشت ام.ال.سیلو ریاضی دان نروژی
    ۱۹۸۵ - درگذشت جرج پولیا ریاضی‌دان مجارستانی-آمریکایی

رینالدو آرناس

    ۱۹۹۰ - درگذشت رینالدو آرناس، نمایش‌نامه‌نویس، نویسنده و شاعر کوبایی
    ۱۳۴۹ - درگذشت بدیع‌الزمان فروزانفر، استاد برجسته زبان و ادبیات فارسی و ادیب

بدیع‌الزمان فروزانفر

    ۱۹۹۱ - درگذشت ادوین مک‌میلان فیزیکدان آمریکایی، برنده جایزه نوبل شیمی ۱۹۵۱
    ۱۹۹۴ - درگذشت ترنس یانگ کارگردان بریتانیایی

موبوتو سسه سوکو

    ۱۹۹۷ - درگذشت موبوتو سسه سوکو رئیس جمهور زئیر برای ۳۲ سال از سال ۱۹۶۵ تا ۱۹۹۷
    ۱۳۸۳ - درگذشت حسین منزوی، یکی از بزرگترین غزل سرایان معاصر

حسین منزوی

    ۱۳۸۸ - درگذشت پیمان ابدی، بدلکار ایرانی

پیمان ابدی