مروری بر تاریخ رویدادهای مهم امروز ایران و جهان : مورخه 11 بهمن برابر با 31 ژانویه در تاریخ چه گذشت| تولد درگذشت رویداد اتفاق

امروز 11 بهمن برابر با 31 ژانویه تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویدادها:  

1221 - سالروز شکست مغولها در پروان (غزنه)

31 ژانویه1221 [سال 599 هجری خورشیدی = 618 هجری قمری] نبرد دو روزه پروان میان یک سپاه مغول به فرماندهی قوتوقو ـ امیرزاده مغول ـ و سپاهیان جلال الدین خوارزمشاه با شکست مغولان پایان یافت. [پروان ناحیه ای است در ایالت غزنه، جنوب کابل و شرق بامیان ـ با ایالت پروان افغانستان امروز اشتباه نشود]. این نخستین شکست سپاهیان مغول از آغاز لشکرکشی چنگیزخان به ایرانزمین بود. در این نبرد 45 هزار مغول با 60 هزار نیروی سلطان جلال الدین جنگیده بودند. سلطان جلال الدین پس از افتادن نیشابور به دست مغولان در سال 1220 میلادی، به شرق خراسان بزرگتر (افغانستان شمالی امروز) رفته بود و در تخارستان [واقع در شمال کابل] یک واحد نظامی مغول را فراری داده و از آنجا رهسپار غزنه شده بود. در پی عزیمت جلال الدین به تخارستان، مغولان به ریاست تولی خان پسر چنگیز نیشابور را ویران و همه ساکنان آن را قتل عام کرده بودند؛ زیراکه نیشابوری ها ـ بمانند سایر خراسانیان ـ درپی آگاه شدن از چند پیروزی نظامی جلال الدین، برضد مغولان بپاخاسته بودند. شمار کشته شدگان نیشابور و مناطق اطراف آن را بیش از یک میلیون و هفتصد هزار تن برآورد کرده اند.

سلطان جلال الدین

 619 سال بعد (دوم نوامبر 1840) در ناحیه پروان غزنه میان پشتونها ها به ریاست دوستمحمدخان و یک سپاه انگلیسی نبردی روی داد که مقدمه نخستین دور جنگ های معروف جنگهای افغان و انگلستان بشمار رفته است. در دنباله همین جنگ، پشتونها 14 ماه بعد (ژانویه 1842) در نزدیکی جلال آباد نیروهای در حال عقب نشینی انگلیسی را به دام انداختند و قتل عام کردند و غیر نظامیان هندی همراه آنان را اسیر و به بردگی کشاندند. نیروهای روسیه نیز در دهه 1980 بیشترین تلفات را در کوههای لغمان (شمال شرقی ایالت غزنه) متحمل شده بودند. از زمان اسکندر مقدونی تاکنون هر نیروی خارجی که به پرشیای خاوری (افغانستان امروز) تعرض کرده شکست خورده و تلفات سنگین داده است. مردم غزنه را «غزنوی» گویند که دودمانی به همین نام در تاریخ وجود دارد. محمد تره کی روزنامه نگار افغان که نظام حکومتی افغانستان را کمونیستی کرد یک غزنوی بود.

1850 - آغاز قیام بزرگ مردم چین علیه خاندان سلطنتی این کشور

قیام بزرگ مردم چین با نام شورش تای‏پینگ‏ها یا اراده خلق‏ها، حاصل اوضاع نابسامان روستائیان و فقر شدید حاکم بر اجتماع بود که در اثر استعمار خارجی و حکومت خاندان بی‏کفایت "منچو" به اوج خود رسیده بود. این قیام تحت عنوان فرمان الهی، به منظور سرنگونی خاندان منچو آغاز شد. خواسته ‏های اصلی مردم چین در این قیام که در 31 ژانویه 1850م شروع شد، تقسیم عادلانه زمین، برابری زن و مرد و برقراری اصول برادری بود. این قیام 14سال طول کشید و قسمت اعظم بخش جنوبی چین را دربرگرفت. قیام اراده خلق‏ها سرانجام با به جای گذاشتن تعداد فراوانی کشته، با مداخله انگلیس و فرانسه و حمایت آنان از فئودال‏های چین و خاندان‏ منچو سرکوب شد.

1900 - قیام محمد صالح در مالزی برضد استعمار لندن

قیام محمد صالح (داتو مت صالح) برضد استعمار انگلستان در برنئوی شمالی (ایالت صباح از اعضای فدراسیون مالزیا) با قتل او در سی و یکم ژانویه 1900 پایان یافت. قیام صالح 4 سال طول کشیده بود.

ترور صالح عملی سازمان یافته بشمار آمده است. انگلیسی ها که داشتند برنامه هند وستان را در برنئو پیاده می کردند و با با تشکیل کمپانی کشت توتون و صدور محصولات کشاورزی و تجارت آغاز کرده بودند هنگامی که به دریافت مالیات و وضع ضوابط دیگر دست زدند که علامت حکومت کردن و استعمار بود با اعتراض محمد صالح ـ یک رهبر محلی ـ رو به رو شدند اما اعتنا نکردند. صالح که چنین دید مردم را به قیام دعوت کرد و از سال 1894 با انگلیسی ها وارد کار مبارزه شد که فصلی از مبارزات ملت هارا تشکیل می دهد.

1908 - محقق الدوله یکی از نمایندگان مجلس شورای ملی در خانه اش در تهران با شلیک گلوله خودکشی کرد.

1915 - سلاح شیمیایی برای نخستین بار در جریان جنگ جهانی اول

31 ژانویه سال 1915، و در جریان جنگ جهانی اول، نیروهای آلمان در جبهه روسیه بر ضد نظامیان این کشور سلاح شیمیایی (گاز خفه کننده) بکار بردند. این سلاح در نبرد بولیمو Battle of Bolimow در لهستان و حاشیه خط آهن منتهی به شهر ورشو بکار رفت. ارتش نهم آلمان به فرماندهی ژنرال فون مکنسن Von Mackensen درصدد رسیدن به شهر ورشو و تصرف این شهر بود که با ضد حمله ارتش دوم روسیه به فرماندهی ژنرال سمیرنوف Smirnov رو به رو شده بود و برف سنگین عملیات هر دو ارتش را نیمه فعال کرده بود. لهستان از دو قرن قبل از آن در کنترل روسیه بود که مردم هر دو کشور از یک نژاد و اسلاو هستند.

1943 - تسلیم شدن فیلدمارشال پاولوس و پایان جنگ استالینگراد

سی و یکم ژانویه 1943 نبرد خانه به خانه استالینگراد با تسلیم شدن فیلد مارشال فردریک پاولوس Friedrich Paulus فرمانده ارتش ششم آلمان پایان یافت و دو روز طول کشید تا نظامیان آلمانی در خانه ها، کوچه ها و خیابانهای شهر به اسارت درآیند. در حمله به استالینگراد ـ شهری در کناره غربی رود ولگا که به ولگوگراد تغییر نام داده شده است ـ 270 هزار نظامی آلمانی و متحدان اروپای شرقی آلمان از جمله رومانی شرکت داشتند. تلفات این نبرد 743 هزار تن گزارش شده است. هیتلر پاولوس را فیلد مارشال کرده بود تا تسلیم نشود زیراکه سابقه نداشته یک فیلدمارشال آلمانی تسلیم شود ـ ایستادگی و یا خودکشی. ولی پاولوس یک روز پس از دریافت عنوان فیلدمارشالی تسلیم شد و تا سال 1953 در شوروی بازداشت بود و چهارسال آخر عمر خودرا در آلمان گذرانید و در طول این مدت در چند مصاحبه و مقاله اشتباهات هیتلر از جمله آغاز جنگ، پیش از تکمیل سلاح های تازه (جت جنگنده، موشک و سلاح هسته ای)، تعرض غیر ضروری به شوروی و حمایت نظامی غیر لازم از جاه طلبی موسولینی را تشریح کرد و گفت که آلمان نباید در آن واحد در چند جبهه و با چند کشور درگیر می شد زیراکه استطاعت این کاررا نداشت. طبق قاعده تعرض [فرضیه کلازوویتس]، نیروهای آلمان باید سه برابر نظامیان کشور مورد تعرض بودند با هشت برابر قدرت آتش، که در عمل چنین نبود. با رعایت این قاعده، ما می توانستیم که در یک زمان تنها با یک کشور درگیر شویم.

Friedrich Paulus

1958 - پرتاب اولین ماهواره زمینی امریکا به فضا

رقابت ایجاد شده بین دو قدرت فضائی آن زمان، ایالات متحده آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی، آمریکا را بر آن داشت که اکسپلورر 1 را به عنوان اولین ماهواره این کشور در مدار قرار دهد. (31 ژانویه 1958)

اکسپلورر 1

1357 ش - خروج اتباع کشورهای خارجی از کشور در جریان فراگیری انقلاب

به دنبال بروز حوادث ضد آمریکایی و ترس از احتمال بروز آشوب به هنگام ورود امام خمینی به ایران، دولت آمریکا به کلیه مقامات دولتی این کشور که حضورشان در ایران ضرورت نداشت دستور خروج داد و از سایر آمریکاییان نیز خواست کشور را ترک کنند. همچنین علاوه بر ناامنی، کمبود سوخت منازل، بد شدن شرایط زندگی و متوقف شدن تقریباً همه فعالیت های تجاری، از جمله علل ترک ایران توسط آمریکاییان به شمار می‏رفت. اکثر خارج شدگان را اتباع کشورهای آمریکایی و اروپایی تشکیل می‏دادند که در این روز در حدود ده هزار آمریکایی با چندین هواپیمای نظامی، ایران را ترک کردند. در ادامه این روند، تا روز چهاردهم بهمن، سی و پنج هزار نفر از آمریکاییان مقیم ایران به کشورشان بازگشتند.

1357 ش - رژه نمایشی نیروهای مسلح رژیم پهلوی برای ارعاب مردم

آخرین رژه نمایشی نیروهای مسلح رژیم شاه، به منظور مرعوب کردن مردم مسلمان ایران، در خیابان‏های تهران انجام شد. در جریان این رژه، بسیاری از نظامیان بدنه ارتش با ملت مسلمان و انقلابی ایران، دست اتحاد و همبستگی دادند و به جریان مبارزه با رژیم رو به زوال شاه پیوستند. از سوی دیگر خبرگزاری‏ها اعلام کردند که حضرت امام خمینی(ره)، ساعت 3/30 دقیقه بامداد به وقت تهران از پاریس به سوی ایران پرواز خواهد کرد و در ساعت 9/30 دقیقه صبح دوازدهم بهمن به تهران خواهد رسید. با اعلام این خبر، مردم مسلمان ایران برای استقبال از رهبر محبوب خود به خیابان‏ها ریختند.

1357 ش - امام خمینی ساعت 3/5 بعد از نیمه شب امشب به وقت تهران با یک جمبوجت به طرف تهران پرواز می کند و بین ساعت 9 تا 9/5 صبح به پایتخت می رسند.

1357 ش - میلیونها نفر از مردم شهرستانها برای استقبال از امام وارد تهران شدند.

2010 - فیلم سینمایی آواتار اولین فیلمی در تاریخ می‌شود که بیش از ۲ میلیارد دلار در سراسر جهان بفروش می‌رساند.

زادروزها

    ۱۵۴۳ - زادروز توکوگاوا ایه‌یاسو، سردار ژاپنی؛ بنیان‌گذار شگون‌سالاری توکوگاوا و نخستین شوگون.
    ۱۷۹۷ - زادروز فرانتس شوبرت، آهنگساز برجستهٔ اتریشی.

رودولف لودویگ موسباور

    ۱۹۲۹ - زادروز رودولف لودویگ موسباور، فیزیکدان آلمانی؛ برنده جایزه نوبل فیزیک سال ۱۹۶۱.
    ۱۹۸۹ - زادروز جاستین تیمبرلیک، خواننده و ترانه‌سرای پاپ و بازیگر آمریکایی.

جاستین تیمبرلیک

    ۱۳۴۹ - لی یونگ آئه، بازیگر اهل کره‌ی جنوبی

لی یونگ آئه

درگذشت‌ها

    ۱۶۰۶ - درگذشت گای فاکس، سرباز انگلیسی؛ عامل اصلی توطئه نافرجام باروت برای منفجر کردن پارلمان و کشتن شاه جیمز یکم .
    ۱۹۳۳ - درگذشت جان گالزورثی، نویسنده و نمایشنامه نویس انگلیسی؛ برنده جایزه نوبل ادبیات سال ۱۹۳۲ .

جان گالزورثی

    ۱۹۷۳ - درگذشت راگنار فریش، اقتصاددان نروژی؛ برنده جایزه نوبل اقتصاد سال ۱۹۶۹ .
    ۱۳۸۷ - صفر ایرانپاک، بازیکن تیم ملی فوتبال ایران و باشگاه فوتبال پرسپولیس تهران (زادروز ۲ دی ۱۳۲۵).

صفر ایرانپاک