مروری بر تاریخ رویدادهای مهم امروز ایران و جهان : مورخه 21 بهمن برابر با 10 فوریه در تاریخ چه گذشت| تولد درگذشت رویداد اتفاق

مروری بر تاریخ رویدادهای مهم امروز ایران و جهان : مورخه 21  بهمن برابر با 10  فوریه  در تاریخ چه گذشت| تولد درگذشت رویداد اتفاق

آرشیو روزهای قبلی

امروز 21 بهمن برابر با 10 فوریه تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:  

1763 - امضاء "قرار داد شوم پاریس" بین انگلیس و فرانسه

در دهم فوریه 1763م قراردادی میان انگلیس و فرانسه در پاریس به امضا رسید که فرانسوی‏ها آن را قرارداد شوم پاریس خواندند. زیرا به موجب این قرارداد، فرانسه پس از سال‏ها جنگ و کشمکش با انگلیس، از تمامی ادعاها و منافع استعماری خود در هندوستان و کانادا چشم‏پوشی کرد. علت عقد این قرارداد آن بود که فرانسه دراین زمان به خاطر جنگ‏های متعدد در داخل اروپا، تضعیف شده بود و از نظر نظامی و اقتصادی، توان تداوم جنگ با انگلیس را نداشت. قرارداد پاریس، باعث شد تا جنگ‏های استعماری فرانسه و انگلیس پایان یابد و لندن با دست بازتری به غارت منابع مستعمرات خود، به ویژه در آسیا بپردازد.

1315 ش - علی اکبر داور خودکشی کرد

علی اکبر داور وزیر دارایی وقت (کابینه محمدعلی فروغی) 21 بهمن1315 (دهم فوریه 1937) درخانه اش در تهران درگذشت که گفته شده است با خوردن تریاک خودکشی کرده بود. علت درگذشت او اعلام نشد و همچنین انگیزه وی از خودکشی احتمالی. در پی اعلام درگذشت داور، محمود بدر به کفالت وزارت دارایی منصوب شد. علی اکبر داور فارغ التحصیل رشته حقوق از سویس که نزدیک به ده سال در اروپا و بویژه در بلژیک مطالعات حقوقی کرده بود 11 خرداد 1306 (ژوئن 1927) و درکابینه مهدیقلی هدایت وزیر دادگستری شد و این سمت را در دو کابینه بعدی و تا 26 شهریور 1312 (سپتامبر 1933) که در کابینه محمدعلی فروغی وزیر دارایی شد حفظ کرده بود. داور قبلا در دوره های چهارم، پنجم و ششم تقنینیه، نماینده مجلس بود. وی برای مدتی هم وزارت فوائد عامه را برعهده داشت. داور که رساندن وطن از لحاظ پیشرفت های اجتماعی به پای کشورهای اروپایی را هدف خود قرار داده بود پس از اتمام تحصیلات و مطالعات در اروپا و بازگشت به وطن، بمنظور جلب همفکر و آماده کردن باسوادهای جامعه برای تغییر به تاسیس یک حزب ترقیخواه و انتشار یک روزنامه همّت گماشت و روزنامه «مرد آزاد» را در هشتم بهمن 1301 ( 21 ژانویه 1923) به سردبیری دکتر عیسی صدیق منتشر کرد و به تاسیس «حزب رادیکال» پرداخت. وی کار نوشتن مقاله را از «روزنامه برق» متعلق به سید ضیاء طباطبایی آغاز کرده بود. داور که نوسازی وطن و رساندن وضعیت اجتماعی آن را تا حد اروپا در صورت ادامه سلطنت قاجاریه (به همان روال گذشته) بعید می دانست در جلسات مجلس از اصلاح قانون اساسی (که منجر به عزل قاجارها شد) دفاع کرد و در این زمینه نطق او در جلسه نهم آبان 1304 (اکتبر 1925) مجلس معروف است.

علی اکبر داور

«تاریخ» نوسازی دستگاه قضایی ایران را به حساب علی اکبر داور نوشته و شهرت او عمدتا مربوط به همین نوسازی است. وی از مجلس خواسته بود که سیستم قضایی سابق را منحل کند و سپس با هفتصد قاضی تازه و آموزش افراد مستعد برای کار قضاوت آن را دوباره دایر کرد. داور سیستم قضایی فرانسوی (فرانسه و بلژیک) را برای ایران بهتر از نظام قضایی انگلو ـ ساکسون (محاکمه با حضور هیات منصفه و قراردادن وظیفه تشخیص مجرمیت یا ردّ اتهام برعهده این هیات) دانسته بود و گفته بود که هموطنان، مردمانی مهربان و باگذشت و تابع احساس و عواطفشان هستند و درنتیجه نمی توان اطمینان داشت که در توصیه مجازات مجرم دقّت لازم را بکار برند که نقض غرض از فلسفه تنبیه و تنبّه است. وی قانون مدنی کشوررا با ملاحظه فقه شیعه تدوین کرد که هجدهم اردیبهشت 1307 (ماه مه 1928) از تصویب مجلس گذشت. با هدف اصلاح سازمانهای دولتی و قطع فساد اداری که ریشه 700 ساله داشت، داور یکم بهمن 1307 (21 ژانویه 1929) دیوان کیفر کارمندان دولت را تاسیس و امور آن را به دقیق ترین قضات وقت که شهرت پاکدامنی و بی نظری داشتند سپرد. رضاشاه پهلوی در مراسم معرفی این قضات به آنان تاکید کرده بود که انتظار مجازات دزدان اداری را دارد. داور در اجرای برنامه مبارزه با فساد اداری در 13 آذر 1308 (دسامبر 1929) یک هیات تفتیش بوجود آورد که کار آن بازرسی قضایی از ادارات دولتی بود. این هیات شماری از مقامات و حقوق بگیرهارا به اتهام دزدی اداری، رشوه، حیف و میل اموال عمومی، سوء مدیریت و امروز و فردا کردن با مراجعان به محاکمه کشاند و در میان این متهمان، مهره بزرگتر؛ نصرت الله فیروز وزیر مالیه پیشین بود که محاکمه شد. محاکمه تیمورتاش وزیر دربار سابق که به جرم رشوه به سه سال زندان محکوم شد در 25 بهمن 1311 (ژانویه 1933) و در زمان وزارت داور صورت گرفت. داور برای جلوگیری از سندسازی و خوردن اراضی ملی و ... قانون تاسیس اداره ثبت اسناد و برای ثبت هویت اتباع، قانون ثبت احوال شخصیه را به مجلس برد و به اجرا درآورد. طبق قانون نکاح و طلاق که از امرداد 1310 (ژوئیه 1931) به اجرا درآمده است هر ازدواج و طلاق ازجمله متعه (ازدواج موقت) باید در دفترخانه رسمی ثبت شود. داور که حساسیت خاص به راضی بودن اتباع کشور داشت بارها به قضات گفته بود که دادگستری با احقاق حق در مدتی کوتاه و در نهایت بی نظری می تواند عامل پیشگیری از نارضایی ها باشد و وای به روزی که بگندد نمک. داور از اعضای هیات اعزامی ایران به جامعه ملل و دفاع از اقدام ایران به لغو «قرارداد دارسی (قرارداد نفت ایران و انگلستان)» بود که دولت لندن علیه ایران به جامعه ملل شکایت برده بود. این هیات نهم دی ماه 1311 (دسامبر 1932) عازم مقرّ جامعه ملل شده بود.

داور در طول تصدّی وزارت دارایی تلاش کرد که دو قرارداد با آمریکاییان که در آن زمان شهرت بی طرفی داشتند امضا کند که با انتقاد مطبوعات لندن! رو به رو شده بود. وی در سمت وزیر دارایی در 22 فروردین 1313 (مارس 1924) به کار همه خارجیان در گمرکات ایران که عمدتا مستشاران بلژیکی بودند پایان داده بود. داور همچنین کمک فراوان به ایجاد کارخانه قند شاه آباد کرد که در مهرماه 1314 (سپتامبر 1925) بکار تولید پرداخت. آخرین اقدام مهم داور در طول تصدی وزارت دارایی، درخواست او از دکتر شاخت برای ارائه یک برنامه جامع برای نوسازی اقتصاد ایران بود. دکتر شاخت آلمانی که به ایران سفر کرده بود بیستم آبان 1315 (نوامبر 1936) با داور یک ملاقات شش ساعته داشت. داور سه ماه بعد درگذشت.

1926 - کشف شهر گمشده «مایا»

هرم باستانی مایا در شهر گمشده موییل

دهم فوریه سال 1926 اعلام شد که شهر باستانی « مایا » ها ( بومیان ــ سرخپوستان ــ قاره آمریکا که عمدتا در آمریکای مرکزی و جنوب مکزیک امروز زندگی می کردند) در جنگلهای یوکاتان کشف شده است . باستانشناسان آمریکایی ضمن مطالعه آثار باستانی کشف شده درشمال مکزیک پی به وجود شهری به نام « موییل ××× » با تمدنی درخشان برده بودند و چون آن را نمی یافتند ؛ شهر گمشده می خواندند.

در « موییل » یک بنای بزرگ هرمی شکل ، شش معبد و ساختمانهای متعدد به دست آمد . وضعیت ساختمانها نشان می داد که این شهر مرکز معاملات تجاری و داد و ستد میان جنوب و شمال قاره آمریکا بوده و مایا ها دارای تقویم و کتابت بوده و حسابداری می دانسته اند. شهر « موییل » از ساحل دریای کاراییب فاصله چندانی ندارد.

 تمدن مایاها مشابه سایر تمدنهای قاره آمریکا از جمله آزتک ، آندز و آمریکای شمالی بوده است.

1924 - اعدام در اطاق گاز

اطاق گاز زندان « کارسون سیتی » حاکم نشین ایالت نوادا

در این روز در سال 1924 برای نخستین بار در آمریکا برای اعدام یک مجرم از اطاق گاز استفاده شد. این مجرم ، « جانی جی » جنایتکار معروف بود که در زندان شهر « کارسون سیتی» حاکم نشین ایالت نوادا در اطاق گاز قرار گرفت و پس از رها شدن گاز سمی ظرف شش دقیقه جان سپرد. مدتها بود که اعدام با دار در جامعه آمریکا مورد انتقاد قرار گرفته بود . این طریقه اعدام بعدا جای خود را به صندلی برقی داد که مرگ با آن سریعتر صورت می گرفت . در دهه 1980 چون هنگام اعدام یک مجرم با صندلی الکتریک، از گوشهای او خون بیرون زده بود ، این طریقه هم ترک شد و اعدام در آمریکا اینک با تزریق داروی سمی صورت می گیرد . اخیرا در چند ایالت آمریکا انتخاب نوع اعدام به اختیار خود محکوم واگذار شده است .در پاره ای از ایالات آمریکا بمانند اروپا ، مجازات اعدام وجود ندارد. آمار نشان داده است که در دو ایالت تکزاس و ویرجینیا بیش از سایر ایالتهای آمریکا اعدام صورت گرفته است.

1950 - مخلوق عجیب جنگ سرد؛ 2 کشور با یک نام در یک محدوده جغرافیایی!

فوریه 1950، جهان با دو کشور در یک محدوده جغرافیایی رو به رو شد که این وضعیت مخلوق جنگ سرد دو بلوک غرب و شرق بود. این کشور، «ویتنام» بود که تحت الحمایه فرانسه قرارداشت.

«بائو دای (پادشاه وقت)» این کشور را امپراتوری ویتنام و پایتخت آن را شهر باستانی «هوئه» اعلام کرده بود و پذیرفته بود که تحت سرپرستی فرانسه باشد و دکتر هوشی مین آن را جمهوری دمکراتیک ویتنام و پایتختش را شهر هانوی معرفی کرده بود که تابع دولت دیگری نیست و حاکمیت ملی کامل دارد.

نیروهای فرانسه در هر دو شهر (هوئه و هانوی) مستقر بودند. فرق این دو حاکم این بود که بائودای با حمایت فرانسه بر کرسی امپراتوری اش تکیه می زد و دکتر هوشی مین از دست فرانسه در جنگلها پنهان بود.

تا هفتم فوریه دولتهای انگلیسی زبان ــ آمریکا، کانادا، استرالیا، انگلستان و نیوزیلند ــ کشور بائودای و دولتهای هند، روسیه، لهستان، چک اسلواکی ، رومانی، مجارستان، آلبانی، کره شمالی و... کشور دکتر هوشی مین را به عنوان ویتنام برسمیت شناخته بودند. نهرو نخست وزیر هند بائودای را دلقک و عمل او را خیمه شب بازی خوانده بود. در عوض، دولت آمریکا به کشتی های نظامی اش اجازه داده بود که از بندر سایگون دیدار دوستانه به عمل آورند.

 این وضعیت نمونه ای از اوضاع جهان در اوایل جنگ سرد و پیش از فوت استالین بود.

1947 - امضای قرارداد صلح بین دول متحد و متفق

دو سال پس از پایان یافتن جنگ جهانی دوم، در روز دهم فوریه 1947 م قرارداد صلح بین دولت‏های متفق شامل امریکا، شوروی، انگلیس و فرانسه با شکست خوردگان متحد شامل ایتالیا، فنلاند، لهستان، مجارستان، رومانی و بلغارستان امضا شد و به این ترتیب این شش کشور، بار دیگر استقلالِ خود را به دست آوردند. بر اساس این قراردادها، هم‏چنین سرنوشت قسمت‏هایى از مناطق تصرف شده مورد بررسی قرار گرفت و از جمله چهار منطقه مرزی از تسلط ایتالیا خارج و به فرانسه واگذار گردید. جزایر آدِریاتیک به یوگسلاوی، جزایر "دودکانس" به یونان، منطقه شمالی رومانی به روسیه و پتسامو در فنلاند به روسیه واگذار گردید. در همین راستا، ایتالیا به پرداخت 360 میلیون دلار غرامت و ایجاد یک منطقه آزاد محکوم شد. البته چهار کشور لهستان، مجارستان، رومانی و بلغارستان که در سال پایانی جنگ توسط ارتش شوروی اشغال شده بودند، اجباراً تحت نظام‏های کمونیستی قرار گرفتند. شرایط این قرارداد از سوی همه کشورهای مطرح شده، محکوم شد و مردم طی تظاهراتی به مخالفت با آن پرداختند. این عکس العمل در ایتالیا همراه با پایین کشیدن و پاره کردن پرچم امریکا همراه بود. متفقین در مورد دو کشور آلمان و ژاپن نیز جداگانه، تصمیم‏گیری کردند.

1950 - آغاز عصر «مکارتییسم» در آمریکا

سناتور جمهوریخواه ایالت ویسکانسین آمریکا جوزف مک کارتی McCarthy هشتم فوریه 1950 با این ادعا که سازمانهای دولتی آمریکا از جمله وزارت خارجه این کشور لانه کمونیستها شده اند و کمونیستها به رسانه های گروهی از جمله استودیوهای تولید فیلم سینمایی و بنگاههای نشر کتاب رخنه کرده اند ، وضعیتی را در آن کشور به وجود آورد که در تاریخ به « مکارتییسم » معروف شده است . در این دوره هرکس می توانست به مخالف خود برچسب کمونیست بودن و یا حامی سرخها بزند و از میدان خارج سازد . این وضعیت که تا فروپاشی شوروی سایه آن کم و بیش دیده می شد ، امریکا را از مدیران امور عمومی ، نویسندگان و پژوهشگران مهمی محروم کرد. بیشتر این عده از ادامه خدمت مایوس شده و خانه نشینی اختیار کردند.

مککارتی که یک سناتور تازه کار بود دهم فوریه 1950 فهرستی حاوی نام و مقام 205 کارمند وزارت خارجه امریکارا که در دست داشت در یک مصاحبه مطبوعاتی به روزنامه نگاران نشان داد و گفت که اینان که طراح و مجری سیاست خارجی امریکا هستند ، خود کمونیست و در نتیجه جاسوس شوروی هستند و دین آچسن وزیر خارجه این را می داند و به جای برکنار ساختن آنان شلوار راه ــ راه دیپلماتیک می پوشد و به لهجه بریتانیایی سخن می گوید.

جوزف مک کارتی

 سنای آمریکا تحت فشار افکار عمومی که در آستانه بی اعتمادی نسبت به کارمندان دولت قرار گرفته بودند کمیته ای را مامور رسیدگی به ادعای مککارتی کرد و این وضعیت که هر روز گزارشهایش وسیعا در رسانه ها منعکس می شد تا دوم دسامبر سال 1954 ادامه داشت .

 دمکراتهای سنا در ژوئیه سال 1950 ، پنج ماه پس از اعلام ادعای مککارتی ، پی به بزرگ جلوه داده شدن موضوع برده بودند و نظر خود را در سنا اعلام کرده بودند که مککارتی آنان را تهدید به کشاندن به دادگاه کرد و به کار خود ادامه داد . در یک مورد حتی کنگره را مجبور به بررسی طرح قانونی کرد که برای عضویت در حزب کمونیست امریکا جریمه و مجازات تعیین شده بود که طرح به دلیل مغایرت با اصل ازادی عقیده به تصویب نرسید. مککارتی در این مدت حتی محقق معروف « اوون لاتیمور » را هم کمونیست و جاسوس شوروی اعلام کرده بود. جمعا دو هزار تن از کارکنان دولت تصفیه شدند که در جلسه 2 دسامبر سال 1954 سنا ، سناتورهای حزب دمکرات کارها و ادعاهای مککارتی را اغراق آمیز و برای جامعه آمریکا زیان آور خواندند و برای محکوم کردن و تقبیح او رای گرفته شد و وی با 67 رای موافق در برابر 22 رای مخالف تقبیح و به « مکارتییسم » پایان داده شد.

1951 - (21 بهمن 1329) شاه با ثریا اسفندیاری بختیاری ازدواج کرد. ثریا همسر دوم شاه بود. ثریا چون دارای فرزند نشد، هفت سال بعد مطلقه گردید.

1983 -  بیل گیتس مدیر عامل ماکروسافت برای اولین ویندوز ۱/۰ را معرفی عمومی کرد.

1989 -  شهروندان آلمانی شروع به تخریب دیوار برلین کردند.

1357 - شکسته شدن حکومت نظامی به فرمان امام خمینی (ره)

در آخرین ساعات عمر رژیم پهلوی ژنرال‏های رژیم شاه برای به کنترل درآوردن اوضاع، تصمیم گرفتند تا مدت حکومت نظامی را در تهران افزایش دهند. آنها با این اقدام قصد داشتند ضمن جلوگیری از اجتماع مردم، در صورت امکان، حضرت امام خمینی و جمعی از افراد مؤثر در انقلاب را دستگیر نمایند و یا به قتل برسانند. اما رهبر کبیر انقلاب اسلامی، با تیزبینی و موقع‏شناسی از مردم خواستند که مقررات حکومت نظامی را نادیده بگیرند. مردم انقلابی نیز با آگاه شدن از فرمان حضرت امام به خیابان‏ها ریختند و دامنه درگیری‏ها گسترده‏تر شد و به سایر مراکز نظامی رژیم پوسیده شاه در تهران و دیگر شهرها تعمیم یافت. این در حالی بود که اغلب نظامیان نیز حاضر به رودررویی با مردم نبودند و بسیاری از آنها به انقلاب پیوستند.

1357 - تصویب لایحه انحلال ساواک و محاکمه وزیران توسط مجلس

در واپسین روزهای عمر رژیم پهلوی، بختیار آخرین تلاش‏های خود را برای بقای رژیم و دولت غیرقانونی خود انجام داد و در 4 بهمن 57 با ارایه لایحه‏هایی به مجلس سنا برای انحلال سازمان امنیتی مخوف شاه به نام ساواک و محاکمه وزیران غارتگر بیت‏المال، تلویحاً به وجود حکومت ترس و وحشت و فساد گسترده در رژیم شاه، اعتراف کرد. هدف بختیار از طرح و ارایه این لایحه، کاستن از خشم مردم نسبت به رژیم در این زمان و عوام‏فریبی بود که ناکام ماند. این لایحه سرانجام در 21 بهمن به تصویب رسید و به عمر سیاه ساواک در ساعات پایانی حیات رژیم پهلوی پایان داد. این سازمان مخوف در طول حدود 22 سال فعالیت خود، هزاران زندانی سیاسی را تحت شکنجه ‏های وحشتناک قرار داد و ده‏ها هزار نفر را روانه بازداشت‏گاه‏ها و تبعیدگاه‏ها نمود. ساواک به عنوان بازوی امنیتی رژیم پهلوی، نقش مهمی در گسترش جوّ اختناق حاکم بر جامعه داشت و کوچک‏ترین حرکت ضد رژیم را سرکوب می‏کرد.

1357 - خنثی شدن توطئه کودتای بزرگ نظامیان

در ساعات پایانی عمر حکومت پهلوی، سپهبد رحیمی فرماندار نظامی تهران، طی دستورالعملی به یگان‏های تابعه خود، از آنها خواست تا کلیه رهبران نهضت اسلامی را دستگیر و با هواپیما به یکی از جزایر منتقل نمایند. به همراه این دستورالعمل، اسامی 300 الی 400 نفر که باید بازداشت یا ترور شوند آمده بود که نام حضرت امام خمینی، آیت‏اللَّه طالقانی و مهندس مهدی بازرگان در رأس آن به چشم می‏خورد. همچنین تصرف برخی پادگان‏های مستقر در تهران نیز در این دستورالعمل عنوان گردید. اما سنگربندی خیابان‏ها توسط مردم انقلابی، حرکت تانک‏ها را ناممکن ساخت و این کودتا با شکست مواجه گردید. بعدها فاش شد که در این توطئه، سران ارتش شاه با همکاری بختیار، قصد داشتند تهران را به توپ ببندند و چهار میلیون نفر را قتل عام نمایند.

سپهبد رحیمی

زادروزها

    ۱۴۸۳ - زادروز مارتین لوتر کشیش آلمانی ، از پیشوایان نهضت اصلاحات پروتستانی
    ۱۶۹۷ - زادروز ویلیام هوگارت گراورساز، نقاش، طنز نویس تصویری، منتقد اجتماعی و طراح کارتن دنباله‌دار انگلیسی تبار

مارتین لوتر

    ۱۷۵۹ - زادروز فریدریش شیلر نمایش‌نامه‌نویس و شاعر مشهور آلمانی
    ۱۹۱۹ - زادروز میخائیل کلاشنیکف مخترع روس سلاح آ-کا-۴۷ موسوم به کلاشنیکف

فریدریش شیلر

    ۱۹۲۸ - زادروز انیو موریکونه آهنگساز، تنظیم‌کننده و رهبر ارکستر ایتالیایی
    ۱۹۷۷ - زادروز بریتانی مورفی بازیگر و خواننده آمریکایی

میخائیل کلاشنیکف

درگذشت‌ها

    ۱۲۴۰ - درگذشت ابن عربی فقیه و عارف برجسته اندلسی و بنیانگذار عرفان نظری
    ۱۸۹۱ - درگذشت آرتور رمبو شاعر فرانسوی

ابن عربی

    ۱۹۳۸ - درگذشت مصطفی کمال‌پاشا معروف به آتاتورک، بنیانگذار جمهوری ترکیه
    ۱۹۸۲ - درگذشت لئونید برژنف سیاستمدار و دبیر کل کمیته مرکزی حزب کمونیست اتحاد شوروی از سال ۱۹۶۴ تا ۱۹۸۲

مصطفی کمال‌پاشا

    ۲۰۰۶ - درگذشت جک پالانس بازیگر آمریکایی
    ۲۰۰۷ - درگذشت نورمن میلر نویسنده آمریکایی

جک پالانس

    ۲۰۰۹ - درگذشت روبرت انکه فوتبالیست آلمانی
    ۱۳۷۵ - بزرگ علوی، نویسنده ایرانی

بزرگ علوی