مروری بر رویدادهای مهم تاریخ امروز ایران و جهان : مورخه 12 اسفند برابر با 2 مارس در تاریخ چه گذشت| تقویم تاریخ ایران و جهان

مروری بر رویدادهای مهم تاریخ امروز ایران و جهان : مورخه 12  اسفند برابر با 2 مارس  در تاریخ چه گذشت| تقویم تاریخ ایران و جهان

امروز 12 اسفند برابر با 2 مارس تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:  

52 سال پیش از میلاد - پیروزی ایرانیان در جنگ حرّان بر رومیان

یک قسمت از مذاکرات جلسه سوم مارس سال 52 پیش از میلاد سنای روم حاوی اظهارات چند افسر رومی در باره شکست نظامی از ایران در جنگ کارهه (حرّان) بود که در بهار سال 53 پیش از میلاد (حدود 9 ماه قبل از آن) صورت گرفته بود و ضمن آن کراسوس کنسول روم کشته شده بود. اظهارات افسران شکست خورده رومی در سنای این امپراتوری به این شرح در تاریخ روم آمده است:

   
"سپهبد سورنا فرمانده ارتش ایران در این جنگ از تاکتیک و سلاحهای تازه استفاده کرد. هر سرباز سوار ایرانی با خود مشک کوچکی پر از آب حمل می کرد و مانند ما دچار تشنگی نمی شد. به پیادگان با مشکهایی که بر شتر ها بار بود آب و مهمات می رساندند. سربازان ایرانی به نوبت و با تاکتیک خاصی که برای ما تازگی داشت از میدان [نبرد] خارج می شدند و به استراحت می پرداختند. سواران ایران قادر به تیراندازی از پشت سر هستند که ما تجربه آن را نداریم. ایرانیان کمانهای تازه اختراع کرده اند که با آنها توانستند پای پیادگان مارا که باسپرهای بزرگ در برابر آنان و برای محافظت از سوارانمان قلعه درست کرده بودیم به زمین بدوزند. ایرانیان دارای زوبین های دوکی شکل بودند که با دستگاه کاملا تازه ای تا فاصله دور پرتاب می شد. شمشیرهای آنان شکننده نبود. هر واحد تنها از یک نوع سلاح استفاده می کرد و مانند ما خودرا سنگین نمی کرد. سربازان ایرانی حق عقب نشینی و تسلیم شدن ندارند و تا آخرین نفس باید بجنگند. این بود که ما شکست خوردیم و هفت لژیون را به طور کامل از دست دادیم و به چهار لژیون دیگر تلفات سنگین وارد آمد.
   

کراسوس

1193 - صلاح الدین ایوبی حاکم کُرد مصر و سوریه و مدافع جهان اسلام در برابر هجوم صلیبیون اروپایی در گذشت.

صلاح الدین ایوبی

1259 - هلاکوخان ایلخان مغول ایران دمشق را تصرف کرد. وی 10 فوریه 1258 بغداد را متصرف شده بود و آخرین خلیفه عباسی را کشته بود.

1324 ش - اعتراض دکتر مصدق به شوروی
  
دکتر مصدق نماینده تهران در مجلس شورای ملی در جلسه 12 اسفند سال 1324 به شوروی که حاضر به خارج ساختن نیروهایش از ایران نمی شد اعتراض کرد و سران مسکو را افرادی خواند که به تعهد خود و میثاقهای جهانی و موازین بین المللی که ضامن رعایت حقوق ملتهاست بی اعتنا هستند و بااین کار خود، حاکمیت ملتها و صلح جهانی را به مخاطره می افکنند و کره زمین را به صورت جنگلی که قوی ضعیف را پاره می کند در می آورند و از این راه، تمدن بشر راتضعیف و خارج از اخلاقیات می سازند. وی گفت که مماشات با رهبران مسکو بر میزان توقعات آنان می افزاید؛ جهان حساب و کتاب دارد باید با سماجت قضیه را دنبال کرد.

   
دکترمصدق گفته بود که رهبران مسکو باید بدانند که ایران با تاریخ درخشان و مردم وطندوست خود اروپای شرقی نیست و با تجربه از 140 سال گذشته نمی خواهد که دست نشانده شود.
   
 با انعکاس این مطالب در رسانه های جهان، کمتر از سه هفته بعد ترومن رئیس جمهوری آمریکا به شوروی اخطارکرد که اگر نیروهایش را از ایران خارج نسازد آمریکا هم نیرو به ایران خواهد فرستاد.

1815 - دولت آمریکا به الجزایر که کشتی ها و اتباع این کشور را بازداشت کرده بود اعلان جنگ داد.

1858 - دومین جنگ تریاک و اعلان جنگ فرانسه و بریتانیا علیه چین.

1871 - کنگره آمریکا با وضع یک قانون به استقلال سرخپوستان ( بومیان ) این کشور در اراضی محصور خود پایان داد.

1951 - گسترش تظاهرات و اجتماعات برای ملی شدن نفت

اجتماعات تهران با هدف درخواست لغو قرارداد نفت با انگلستان و ملی کردن صنعت نفت در 12 اسفند 1329 (سوم مارس 1951) بیش از روزهای دیگر بود و چهار روز بعد رزم آرا نخست وزیر که مخالف ملی شدن نفت بود جان خود را بر سر این مخالفت گذارد. در این اجتماعات از هرگروهی ــ ملی گرا، مذهبیون و کمونیست ــ دیده می شد.

1848 - آغاز انقلاب مجارستان علیه سلطه اتریش

مجارستان از جمله کشورهایى است که از قدیم الایام تحت سیطره امپراتوری‏های مختلف قرار داشته است. امپراتوری روم، عثمانی و اتریش - مجارستان از جمله حکومت‏هایى هستند که هر کدام مدت زمانی بر این سرزمین حاکمیت داشته‏اند. مجارستان در قرون شانزدهم و هفدهم میلادی از ایالات عثمانی بود و بخشی از آن در اختیار اتریش قرار داشت. اما از اوایل قرن نوزدهم نهضت‏های آزادی خواهی و استقلال‏طلبی در این منطقه اوج گرفت در سال 1848م بیشتر کشورهای اروپایى دچار انقلاب و هرج و مرج شدند که عمدتاً ریشه اقتصادی داشت، اما در مسیر سیاسی ادامه یافت که در این میان در سوم مارس 1848م قیام مردمی مجارستان نیز آغاز گردید. تصمیم امپراتور اتریش مبنی بر قرار دادن زبان آلمانی به عنوان زبان رسمی در سراسر این امپراتوری باعث آغاز ناآرامی‏ها و شورش‏ها گردید و برخی انقلابیون این کشور با الهام از انقلاب فرانسه نهضت ناسیونالیستی - لیبرالیستی به راه انداختند و در 14 آوریل 1849م استقلال مجارستان را اعلام کردند. اما امپراتوری اتریش با کمک نیروهای روس به مقابله با جدایى‏خواهان پرداختند و موفق به شکست آنها شدند. در نتیجه، این جمهوری تازه استقلال یافته متلاشی گردید و بار دیگر جزئی از امپراتوری اتریش اعلام شد. این وضعیت ادامه داشت تا اینکه با پایان جنگ جهانی اول و فروپاشی امپراتوری اتریش - مجارستان و تجزیه آن، مجارستان نیز به استقلال دست یافت.

1875 - ابداع ورزش هاکی روی یخ Ice Hockey

Arthur Hockey

برای نخستین بار در تاریخ ورزش، سوم مارس 1875 و در مونترآل کانادا هاکی روی یخ Ice Hockey (نوعی بازی چوگان روی یخ) سازمان داده شد. سرگرمی انفرادی سریدن و لیزخوردن روی یخ سابقه هزاران ساله دارد ولی از این تاریخ دارای سازمان، تیم، قواعد و اصول شده است. قواعد این بازی ازجمله شمار بازیکنان هرتیم که شش نفر باید باشند، دیسک بازی و گلر (گلی) و نوع کفش (اسکیت) در نشریه مونترآل گازت انتشار یافت. به علت طبیعت یخ، این بازی باید در سالن سرپوشیده انجام شود. هاکی روی یخ از سال 1920 بر بازیهای المپیک (زمستانی) اضافه شده است. هم اکنون 69 کشور دارای تیم های هاکی روی یخ هستند.
   
تاریخ ورزش از آرتور هاکی Arthur Hockey ـ اشراف زاده انگلیسی به عنوان تنظیم کننده و مدرنیزه کننده بازی هاکی یاد کرده است که عنوان این بازی از نام او گرفته شده است. وی در قرن هفدهم می زیست و ظاهرا در سال 1614 اصلاحات خودرا درباره بازی قدیمی هاکی (چوگان) منتشر کرد و تعمیم داد.

1917 - انگلستان به دنبال نفت «بغداد» را تصرف کرد

نیروهای انگلیسی که با هدف بیرون آوردن بین النهرین از دست عثمانی وارد این سرزمین شده بودند از سوم مارس 1917 حمله به شهر بغداد را آغاز کردند و این شهر هشت روز بعد (11 مارس) به تصرف آنان درآمد. از نظر انگلیسی ها بغداد کلید تصاحب نفت عراق و سلطه بر سرزمین های عربی و کلید آسیای غربی بشمار می رود. منطقه بغداد از زمان تاسیس تیسفون و استقرار پایتخت ایران در آنجا در سال 135 پیش از میلاد مرکز قدرت در شرق بوده است. پس از اشکانیان و ساسانیان، عباسیان آنجا را پایتخت خود قرار دادند و دولت عثمانی با دادن امتیازات فراوان به ایران، بغدادرا از آن خود کرده بود و سلطان عثمانی پس از استقرار در بغداد بود که خودرا خلیفه مسلمین سنّی اعلام کرد. عثمانی عملا از بغداد بود که بر مناطق عربی شرق مصر حکومت می کرد. در جریان جنگ انگلستان با عثمانی برسر عراق، نیروهای عثمانی شدیدا مقاومت کردند و در چند نبرد ازجمله زد و خورد مدائن (نه چندان دور از طاق کسری) واحدهای انگلیسی را به عقب رانده بودند. حکومت انگلیسی ها بر بغداد آسان نبود و دائما گرفتار بپاخیزی، شورش و زد و خورد بودند. انگلیسی ها بودند که عراق را از سه ایالت مختلف المذهب و نژاد بوجود آوردند، مرزهایش را طبق سیاست خود ترسیم و نام قدیمی ایرانی آن (اراک = ایراک) را برآن نهادند. در دوران ساسانیان، ایالتی که تیسفون (پایتخت) در آن واقع شده بود و تا کویت امروز امتدادداشت «اراک، به کسر الف» خوانده می شد.

1918 - امضای قرارداد صلح بین آلمان و شوروی در جریان جنگ جهانی اول

یکی از نخستین نتایج استقرار حکومت بلشویکی در روسیه، قطع عملیات نظامی در جبهه شرق و آغاز مذاکرات صلح بین حکومت جدید روسیه و آلمان و اتریش در شهر برستْ لیتوسک بود. دور اول مذاکرات در 22 دسامبر سال 1917م به علت شرایط سنگین و خفت‏آوری که آلمانی‏ها پیشنهاد می‏کردند به نتیجه نرسید و آلمانی‏ها نیز حاضر به تعدیل شرایط پیشنهادی خود نشدند. با تهاجم تازه آلمان در 18 فوریه 1918م و پیشروی سریع نیروهای آنان در شوروی، لنین اعضای کمیته مرکزی حزب بلشویک را به تشکیل یک جلسه اضطراری دعوت کرد و این بار با اصرار، خواستار قبول پیشنهاد خود برای صلح به هر قیمت شد. با وجود مخالفت چند تن از اعضای کمیته مرکزی، اکثریت اعضای کمیته که از ادامه پیروزی آلمانی‏ها و خطر سقوط پایتخت بیم‏ناک بودند، نظریات لنین را تایید کردند و دولت شوروی در اواخر فوریه تقاضای تجدید مذاکرات صلح را نمود. آلمانی‏ها این بار شرایط سنگین‏تر و خفت آورتری برای صلح پیشنهاد کردند ولی با دستور صریح و اکید لنین درباره امضای قرارداد صلح تحت هر شرایطی، هیأت نمایندگی روسیه به شرایط پیشنهادی آلمان گردن نهاد و قرارداد ترک مخاصمه بین نیروهای طرفین، در روز سوم مارس 1918م در برسْتْ لیتوسْکْ به امضا رسید. به موجب این قرارداد، روسیه علاوه بر لهستان و فنلاند، ایالات ساحلی بالتیک و روسیه سفید و اوکراین را هم تسلیم آلمانی‏ها کرد و از متصرفات خود در بالکان به نفع اتریش صرفنظر نمود. روس‏ها هم‏چنین متعهد شدند نیروهای خود را از ایران خارج کنند و قسمتی از متصرفات خود در قفقاز را به ترک‏های عثمانی واگذار نمایند. با متارکه جنگ در جبهه شرق، نیروهای آلمان و اتریش در این جبهه آزاد شدند و میلیون‏ها سرباز آلمانی و اتریشی که از جبهه بازگشته بودند به قوای متحد در جبهه غرب و بالکان و ایتالیا پیوستند.

1923 - مجله هفتگی خبری تایم با ماهیت محافظه کارانه (راستگرایی و ضد کمونیسم) انتشار خودرا آغاز کرد. این مجله توسط دو روزنامه نگار؛ Henry Luce و Briton Hadden انتشار یافت که Hadden شش سال بعد درگذشت. Henry Luce یک آمریکایی متولد چین بود. والدین او در چین مروّج یک فرقه مسیحیت بودند که وی به دنیا آمد. مجله تایم همزمان با آمریکا در لندن، هنگ کنگ و سیدنی نیز طبع و منتشر می شود، البته با مطالب کمی متفاوت. تیراژ این مجله در فوریه 2010 جمعا سه میلیون و چهارصد هزار بود.

Henry Luce (راست) و Briton Hadden (وسط)

1363 - شروع جنگ شهرها توسط عراق در جریان جنگ تحمیلی

با فرا رسیدن فصل زمستان و احتمال اجرای عملیات جمهوری اسلامی، که در منطقه جنوب در موقعیت مناسب فصلی انجام می‏گرفت، زمزمه‏های تازه‏ای مبنی بر احتمال گسترش حملات عراق به نفتکش‏ها و حمله به شهرها و اماکن غیرنظامی آغاز شد. عراق در آبان 1363 به طور رسمی اعلام کرد که اماکن غیرنظامی ایران را هدف حمله قرار خواهد داد. این تهدید که بعدها تحقق یافت در عین حال که به منزله تشدید فشار به ایران و در نتیجه، گسترش دامنه جنگ بود، نشان دهنده ناکامی استراتژی عراق در مراحل پیشین نیز بود. بنابراین اگر قصد عراق از ایجاد زیرساخت تولید گازهای شیمیایی، مقابله با حضور گسترده نیروهای داوطلب بود و حمله به نفتکش‏ها برای محروم کردن ایران از درآمد ارزی صورت می‏گرفت، حمله به اماکن غیرنظامی، با ایجاد زیرساخت موشکی و افزایش حملات هوایی، با هدف فشار روانی - اجتماعی مستقیم بر روی مردم و غیرمستقیم بر مسؤولین و تصمیم گیرندگان برای فراهم سازی زمینه‏های پایان جنگ بود. متعاقب انفجار اولین راکت هواپیماهای عراقی درتهران که کاملاً غیرقابل انتظار بود و نگرانی‏های بسیاری را به وجود آورد، برخی از تحلیل گران، هدف عراق را از این اقدام، وادار ساختن ایران برای دست زدن به یک حمله زمینی زودرس ذکر کردند. در جریان جنگ شهرها، خسارات فراوانی به اماکن غیرنظامی وارد آمد و تعداد زیادی به شهادت رسیدند.

1974 - پرتلفات ترین ساتحه هوایی در فرانسه

سوم مارس 1974 یک هواپیمای مسافربر شرکت هواپیمایی ترکیه از نوع «دی. سی ـ 10» در سر راه خود از پاریس به لندن در خاک فرانسه سرنگون شد که 346 تن کشته شدند. این مرگبارترین سانحه هوایی تا آن زمان بود. هواپیماهای سه موتوره «دی. سی ـ 10» در پی چند حادثه پرتلفات از بیشتر خطوط مسافری حذف و به قسمت باربری منتقل شده اند.

رسانه هایی که این عکس را منتشر کرده اند نوشته اند که تصویر چند لحظه پیش از برخورد هواپیمای ترکیه به زمین از آن برداشته شده است

2008 - دمیتری مدودیف برنده انتخابات ریاست جمهوری روسیه

سوم مارس 2008 نتیجه انتخابات ریاست جمهوری روسیه فدراتیو که روز پیش از آن انجام شده بود به این شرح اعلام شد:

ــ دمیتری مدودیف (سنتریست و نامزد حزب روسیه متحد به رهبری پوتین): 2ر70 درصد آراء
ــ ژیرینوفسکی (ناسیونالیست): 4ر9 درصد آراء
ــ زیوگانوف (کمونیست): 17ر8 درصد آراء
ــ بوگادوف (لیبرال دمکرات): 3ر1 درصد آراء

دمیتری مدودیف

2008 - انفجار انتحاری 80 ریش سفید پاکستانی!

انفجارهای انتحاری که از عراق آغاز شده بود، بعدا به افغانستان و سپس پاکستان گسترش یافته است. این روش مبارزه که در این گوشه از جهان به صورت امری روزمره درآمده و به همین سبب پیشگیری از آن هم بسیار دشوار شده است، به باور صاحبنظران می رود که جهانی شود!.
   
دوم مارس 2008 پاکستان شاهد یکی از این انفجارها بود، و تا آن زمان پرتلفات تر از همه. در این روز یک نفر که مواد منفجره بربدنش بسته بود در اجتماعی از ریش سفیدان منطقه «درّه آدم خیل» در شمال غربی پاکستان که طبق معمول در یک زمین باز برپا شده بود خودرا منفجر کرد و باعث مرگ 80 نفر و جرح بیش از یکصد تن دیگر شد. عکس های زیر یک مجروح این رویداد مرگبار، قسمتی از بقایای اجساد سوخته، و زمین خون آلود را پس از جمع آوری اجساد نشان می دهد:

زادروزها

    ۱۸۳۹ - جمشیدجی تاتا، از پیشگامان صنعت مدرن هند و ملقب به «پدر صنعت هند»
    ۱۸۴۷ - الکساندر گراهام بل، مبتکر و دانشمند بریتانیایی و مخترع تلفن

جمشیدجی تاتا

    ۱۸۹۵ - موشه فینشتاین، فیلسوف و خاخام یهودی ارتدکس
    ۱۹۱۶ - پل ریچارد هالموس، ریاضیدان مجاری-آمریکایی

الکساندر گراهام بل

    ۱۹۲۲ - دیوید گرینگلاس، جاسوس آمریکایی
    ۱۳۰۸ - بیژن ترقی، شاعر و ترانه‌سرای ایرانی.

بیژن ترقی

    ۱۳۲۳ - حیدر حاتمی، هنرمند، بازیگر و نقاش ایرانی
    ۱۹۳۸ - برونو بوزتو، انیماتور و کارگردان انیمیشن ایتالیایی

جسیکا بیل

    ۱۹۴۹ - بانی دانبار، فضانورد زن آمریکایی
    ۱۹۸۲ - جسیکا بیل، مدل و بازیگر آمریکایی

مرگ‌ها

    ۱۷۰۲ - زیب‌النسا، دختر اورنگ‌زیب عالمگیر و یکی از خوشنویسان هند و از شاعران سبک هندی در ادبیات فارسی و تصوف
    ۱۷۰۳ - رابرت هوک، دانشمند و فیزیک‌دان انگلیسی

رابرت هوک

    ۱۷۰۷ - اورنگ‌زیب، ششمین پادشاه گورکانی هند
    ۱۸۷۱ - میشائل تونت، کابینت‌ساز آلمانی-اتریشی

هرژه

    ۱۹۵۸ - ویلهلم زایسر، سیاست‌مدار آلمان شرقی
    ۱۹۸۳ ـ هرژه (ژرژ رمی)، نویسنده و کاریکاتوریست بلژیکی وخالق ماجراهای تن تن و میلو.
    ۱۹۸۳ - آرتور کستلر، داستان‌نویس، وقایع‌نگار و روزنامه‌نگار مجاری-بریتانیایی
    ۱۹۹۶ - مارگریت دوراس، نویسنده و فیلمساز فرانسوی

آرتور کستلر

    ۱۹۹۹ - گرهارد هرتزبرگ، فیزیکدان و دانشمند شیمی فیزیک آلمانی و برنده جایزه نوبل شیمی
    ۱۳۸۷ - علی میری، بازیگر ایرانی تئاتر و سینما

گرهارد هرتزبرگ