مروری بر رویدادهای مهم تاریخ امروز ایران و جهان : مورخه 21 اسفند برابر با 11 مارس در تاریخ چه گذشت| تقویم تاریخ ایران و جهان

مروری بر رویدادهای مهم تاریخ امروز ایران و جهان : مورخه 21  اسفند برابر با 11  مارس  در تاریخ چه گذشت| تقویم تاریخ ایران و جهان

امروز 21 اسفند برابر با 12 مارس تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویدادها:  

342 پیش از میلاد - اخطار تاریخی اردشیر سوم به پادشاه مقدونیه

آن دسته از «کشور ــ شهر» های یونانی که از سوی فیلیپ دوم پادشاه مقدونیه تهدید می شدند در مارس 342 پیش از میلاد برای رفع خطر از خود به اردشیر سوم شاه ایران ار دودمان هخامنشی متوسل شدند و اردشیر در این زمینه به پادشاه مقدونیه اخطار داد و ضمن آن تهدید کرد که اگر به این شهرهای کوچک که خطری برای او ندارند و حاکمیت و استقلال دارند حمله نظامی برد، در این جنگ نابرابر، ایران به دفاع از این شهرها که حق دارند راه خود را بروند خواهد پرداخت. این تهدید موثر واقع شد و فیلیپ دوم تا اردشیر سوم در قید حیات بود از تصرف بقیه این «کشور ــ شهرها» خودداری کرد. فیلیپ دوم (پدر اسکندر) قبل از مارس 342 پیش از میلاد چند شهر یونانی را متصرف شده بود.

 اردشیر سوم

1735 - معاهده مارس بین ایران و روسیه

درپی پیروزی ارتش ایران به فرماندهی نادر بر عثمانی در بین النهرین [نبرد آق دربند و نبرد کرکوک] و کشته شدن «توپال عثمان» ژنرال ارشد ارتش عثمانی [معروف به سرعسکر= سردار] و پس گرفتن نجف، کربلا، حله و سامره و در محاصره قراردادن بغداد، نادر عازم قفقاز جنوب غربی شد تا عساکر عثمانی را از آنجا هم براند. عثمانی ها درجریان جنگ داخلی ایرانیان و افتادن اصفهان به دست امیرمحمود قندهاری [هوتکی]، از فرصت استفاده کرده و چند شهررا در بین النهرین، ارمنستان و قفقاز از دست فرمانداران ایران خارج ساخته بودند. همزمان، روسیه نیز در دربند [داغستان] و باکو نیروی نظامی مستقر ساخته بود. دولت روسیه که از پیروزی نادر خرسند شده بود و امیدوار بود جنگ و ستیز ایران و عثمانی ادامه یابد و درنتیجه، عثمانی از تعرض به قلمرو آن دولت در منطقه دریای سیاه منصرف شود «سرگی دمیتریوویچ گولیتسین Sergei D. Golitsyn» را روانه اردوی نادر کرد که تا این زمان شیروان و شماخی را پس گرفته و داوطلبان ارمنی و افراد سه لشکر را مامور پس گرفتن ایروان و قارص کرده بود.

سرگی دمیتریوویچ گولیتسین

 گولیتسین [امیرزاده روس] که قبلا هم با نادر ملاقات کرده بود برای فرونشاندن خشم نادر از استقرار نظامی روس در دربند و باکو به او اطمینان داده بود که روسیه قصد تصرف این دو شهر را نداشته بلکه برای جلوگیری از افتادن این دو منطقه به دست عثمانی در آنجا نیرو مستقر ساخته و این یگانها ظرف 15 روز باکو و تا دو ماه دیگر دربند را تخلیه و به آن سوی کوههای شمالی داغستان بازخواهندگشت. پس از تحقق این وعده [خروج روس ها از باکو و دربند]، گولیتسین از جانب تزار وقت به نادر پیشنهاد کرد که میان دو دولت یک معاهده اتحاد بسته شود و طبق این معاهده، ایران و روسیه تعرض خارجی به خاک طرف دیگررا حمله نظامی به قلمرو خود تلقی کنند. همچنین دو دولت بدون اطلاع یکدیگر با عثمانی صلح نکنند و دژ «سولاق» مرز دو کشور باشد. به این ترتیب، دولت روسیه حاکمیت ایران بر تمامی قفقاز ازجمله داغستان را برسمیت شناخت. متن معاهده که مورخان آن را نوعی «پیمان دفاع مشترک» خوانده اند آماده شد و مطابق تقویم میلادی یورنیورسال (گریگوری) دهم مارس 1735 [یک سال پیش از انتخاب شدن نادر به شاهی ایران] در شهر گنجه به امضاء رسید. از آن زمان تا 60 سال، تعرضی چشمگیر از جانب روسیه برای تصرف قفقاز مشاهده نشد.

نادر شاه افشار

سرکوبی خشونت آمیز شهر تفلیس در سال 1795 توسط آغامحمدخان قاجار که حکمران آن متوجه دولت روسیه شده و خودرا مطیع این دولت اعلام کرده بود، به الکساندر یکم تزار وقت روسیه که تحقق آرزوی پتر بزرگ [توسعه روسیه در جنوب] را در سر داشت بهانه داد تا به چند شهر قفقاز ایران ازجمله باکو نیرو بفرستد. بعدا در باکو ژنرال «پاول تسی تسی یانوف» فرمانده روس به دست حسینقلی خان فرماندار شهر کشته شد. تصرف باکو [بادکوبه واقع در منطقه آبشوران] از سوی روس ها باعث دو جنگ طولانی ایران و روسیه در سه دهه نخست قرن نوزدهم شد.

1702 - نخستین روزنامه انگلیسی

شماره 12 مارس 1702 دیلی کورنت

بانو الیزابت مالتElizabett Mallet روزنامه خود «The Daily Courant» را در مارس 1702 به توزیع داد. نخستین شماره آن تاریخ 11 مارس را دارد. صفحه اول این روزنامه یک ورقی، دو ستون داشت و اخبار و مقالات آن عمدتا درباره رویدادهای بین الملل بود. بانو مالت در روزنامه اش می نوشت که مسئول هرمقاله فردی است که آن را نوشته و نامش در بالا و یا پایین مقاله ذکر شده است و او فقط مسئول نوشته های بدون ذکر نام نویسنده (اخبار) است. این روزنامه منظما به مدت 33 سال منتشر و در سال 1735 با «سپکتیتورThe Spectator» ادغام شد. دفتر انتشار «دیلی کورنت» در خیابان فلیت استریت لندن (Fleet Street) واقع بود که بعدا و تا اوایل دهه یکم قرن 21 رسم و عادت شده بود که مقرّ روزنامه نگاری انگلستان (دفاتر جراید و خبرگزاری) در این خیابان باشد. برخی از مورخان «نویچ پستThe Nowich Post»را نخستین روزنامه انگلیسی معرفی کرده اند که در سال 1701 منتشر شده بود، ولی انتشار این روزنامه منظم نبود و چند شماره بیشتر منتشر نکرد و جریده نامنظم ـ در عرف ژورنالیسم، روزنامه محسوب نمی شود.

1854 - امضای معاهده قسطنطنیه عثمانی، انگلیس و فرانسه

در دوازدهم مارس 1854م معاهده تاریخی قسطنطنیه در شهر اسلامبول پایتخت عثمانی میان فرانسه، انگلستان و امپراتوری عثمانی منعقد شد. اساس این معاهده حفظ منافع کشورهای غربی بود و نه به نفع عثمانی. در حقیقت با توجه به حملات ارتش روسیه و اشغال بلغارستان و رومانی، دول اروپایى احساس خطر نمودند و براساس این معاهده الحاق دو بخش فوق به روسیه را نپذیرفتند. پس از امضای این معاهده، سه کشورِ مذکور در مقابله با توسعه‏طلبی روسیه تزاری در اروپا، به موفقیت‏هایی دست یافتند که پیروزی بر روسیه در جنگ کریمه، از آن جمله بود. این پیروزی به واسطه حمایت کشورهای اروپایی از جمله فرانسه و انگلستان به دست آمد و در نتیجه روسیه مجبور به خروج از مناطق اشغالی گردید.

1930 - آغاز نهضت نافرمانی در هند به دستور مهاتْما گاندی

در دوازدهم مارس 1930م نهضت عظیم نافرمانی در هند به دستور مهاتْما گاندی رهبر معنوی این کشور، با حضور و شرکت انبوه میهن‏پرستان و آزادی‏خواهان هند به منظور مقابله با تصمیمات جدید دولت استعماری انگلیس در مورد افزایش مالیات نمک آغاز شد. گاندی برای مبارزه با این قانون ظالمانه، با هزاران تن از یارانش به تهیه نمک از آب دریا پرداخت. بُعد دیگر از اقدامات گاندی در این نهضت، راه‏اندازی راهپیمایى نمک بود. در جریان این راهپیمایى که به طرف دریای عرب در شمال غربی اقیانوس هند انجام گرفت، گاندی یاران خود را از میان طبقات مختلف و مذاهب گوناگون انتخاب کرد. گاندی در انجام راهپیمایى، ایجاد وحدت میان همه مردم را به عنوان هدف ضمنی خود مدّنظر داشت. حتی در جریان مبارزه، یکی از شخصیت‏های اسلامی را به عنوان جانشین خود معرفی کرده بود. بدون تردید نقش مسلمانان و جامعه اسلامی هندوستان در جریان مبارزه با استعمار انگلستان و دست‏یابی به استقلال حائز اهمیت است. گاندی خود تاکید کرده بود بدون اتحاد و همبستگی میان مسلمانان و هندوها کسب استقلال هند امری محال خواهد بود. به دنبال این عمل، انگلیسی‏ها ده‏ها هزار هندی را بازداشت و زندانی کردند و همین اقدام، موجب اختلال در کار ادارات دولتی هند شد. این اقدام گاندی، سمبلی برای مبارزه منفی علیه انگلیس شد، و سرانجام، انگلیس را وادار به عقب‏نشینی ساخت.

1945 - تلفات بمباران توکیو بیش از صد هزار کشته اعلام شد

تصاویری از بمباران توکیو

  12 مارس 1945 امپراتوری ژاپن اعلام داشت که در بمباران شهر توکیو و حومه آن توسط بمب افکن های سنگین «بی ـ 29» آمریکا که نهم و دهم مارس صورت گرفته بود بیش از یکصد هزار تن غیر نظامی کشته شدند. این بمباران با بمب های آتشزا صورت گرفته بود. این سنگین ترین تلفات یک بمباران متعارفی [غیر اتمی] در طول تاریخ بشمار آورده شده است. کالیس ـ ژنرال آمریکایی فرماندهی این حملات را برعهده داشت. پنج ماه بعد، آمریکا دو شهر دیگر ژاپن را بمباران اتمی کرد که دو برابر بمباران توکیو تلفات داشت و امپراتوری ژاپن مجبور به تسلیم شد. 30 درصد ژاپنی ها که تاریخ مشروح جنگ جهانی دوم را نخوانده و یا فراموش کرده اند در نظر سنجی سه سال پیش گفته بودند که از آمریکا به خاطر آن بمبارانها دلخوری ندارند!

1966 - آغاز حکومت دیکتاتوری ژنرال "سوهارتو" در اندونزی

ژنرال سوهارتو، سیاست‏مدار نظامی اندونزی در 20 فوریه 1921م در خانواده‏ای مسیحی در جاکارتا پایتخت این کشور به دنیا آمد. وی در 19 سالگی به ارتش پیوست و از جوانی رهبری یک سازمان چریکی را که علیه نیروهای اشغال‏گر و استعماری هلند در اندونزی فعالیت می‏کرد به عهده گرفت. سوهارتو در سال‏های بعد از استقلال کشورش، مدارج ترقی را طی کرد تا اینکه در سال 1962م معاونت ریاست ستاد ارتش اندونزی را احراز نمود. سوهارتو در زمان حکومت احمد سوکارنو به هرم قدرت نزدیک شد و درصدد قبضه کردن قدرت برآمد. از این رو، در روز 30 سپتامبر 1965م ارتش اندونزی به بهانه خنثی کردن توطئه کودتا از طرف حزب کمونیست دست به کودتا زد و سوهارتو با یک ضد کودتا در اول اکتبر 1965م قدرت را در دست گرفت. در طی این کودتا، صدها هزار نفر از مردم اندونزی نیز به بهانه کمونیست بودن، قتل عام شدند. پس از این ضد کودتا، نظامیان، سوکارنو، رئیس جمهوری اندونزی را در مقام خود ابقا کردند ولی سوکارنو دیگر جز در مقام ریاست جمهوری اختیاری نداشت تا اینکه در 12 مارس 1967م از این مقام تشریفاتی نیز استعفا داد. از این زمان، حکومت سوهارتو آغاز شد و از سال بعد به ریاست جمهوری این کشور انتخاب گردید. در زمان زمام‏داری سوهارتو، اندونزی متکی به غرب گردید و اقلیت مسیحی بر اکثریت مسلمانان حاکم شد. وی تا سال 1998م به مدت بیش از 30 سال در این مقام، رهبری بلامنازع اندونزی را در دست داشت و دیکتاتوری وسیعی در کشور به راه انداخت. در مارس 1998م، پارلمان اندونزی برای هفتمین بار سوهارتو را برای پنج سال دیگر در پست ریاست جمهوری ابقا کرد اما در پی شورش‏های گسترده و تظاهرات اعتراض‏آمیز مردم، در ماه مه آن سال از کار برکنار شد و یوسف حبیبی، معاون او، به ریاست جمهوری رسید.

ژنرال محمد سوهارتو

1350 - قلیچ خانی و لواسانی دو فوتبالیست شاخص بمناسبت فعالیتهای کمونیستی بازداشت شدند.

پرویز قلیچ خانی

1353 - صدور پیام امام خمینی (ره) درباره تحریم شرکت در حزب شاهنشاهی رستاخیز

پس از تشکیل حزب شاهنشاهی رستاخیز در 11 اسفند 1353 و دعوت رژیم از مردم برای عضویت در آن و تهدید دستگاه جور به خروج از کشور برای کسانی که عضو حزب نشوند، حضرت امام خمینی که در آن زمان در نجف اشرف به سر می‏بردند، طی پیامی شرکت در این حزب دین‏ستیز را حرام و کمک به استیصال مسلمین عنوان کردند. ایشان در این پیام فرمودند: "نظر به مخالفت این حزب با اسلام و مصالح ملت مسلمان ایران، شرکت در آن بر عموم ملت حرام و کمک به استیصال مسلمین است و مخالفت با آن از روشن‏ترین موارد نهی از منکر است و چون این نغمه تازه که به دستور کارشناسان یغماگر برای اغفال ملت از مسائل اساسی از حلقوم شاه برخاسته تا کشور را بیش از پیش، خفقان زده کند و راه را برای مسائلی که در نظر دارند، باز نمایند، لذا لازم است حسب وظیفه تذکراتی بر همه باشد که ملت مسلمان، تا فرصت از دست نرفته، با مقاومت بیش از پیش و همه جانبه، جلو این نقشه‏های خطرناک را بگیرند. درباره این حزب به اصطلاح رستاخیز ملی ایران باید گفت این عمل با این شکل تحمیلی، مخالف قانون اساسی و موازین بین‏المللی است و درهیچ یک از کشورهای عالم نظیر ندارد."

2000 - زوران جینجیچ، نخست وزیر صربستان، در شهر بلگراد ترور شد و درگذشت.

زوران جینجیچ

2003 - تولید سلاحهای اتمی کوچک (مینی نیوک)

پس از یک دهه وقفه، دولت آمریکا دوازدهم مارس 2003 رسما پیشنهاد لغو محدودیت ساخت سلاحهای کوچک اتمی را اعلام داشت که مفسران، آن را یک عامل احتمالی دیگر برای از سرگیری مسابقات تسلیحاتی بیان کردند. طبق گزارش آن روز رسانه ها، دولت جورج دبلیو بوش تصمیم گرفته بود که از سال میلادی 2004 دست به تولید مجدد «مینی نیوک» بزند و این نام به آن دسته از سلاحهای هسته ای اطلاق می شود که قدرت انفجاری آنها زیر 5 هزار تن «تی ان تی» است. بمبی که در آگوست 1945 بر هیروشیمای ژاپن فروافکنده شد نزدیک به 20 هزار تن« تی ان تی» قدرت انفجار داشت.

جرج دابلیو بوش

زادروزها

    1813 - تولد کریستین هِبِل ادیب و منتقد برجسته آلمانی

کریستین هِبِل

مرگ‌ها

    ۱۳۰۴ - ایرج میرزا، شاعر و طنز‌پرداز معاصر ایران.
    ۱۳۷۸ - یهودی منوهین، نوازندهٔ ویولن و ویولا مشهور آمریکا.

ایرج میرزا

    ۱۳۸۲ - زوران جینجیچ، نخست وزیر صربستان.
    ۱۳۸۲ - هاوارد فاست، نویسندهٔ مشهور آمریکایی.

هاوارد فاست