مروری بر رویدادهای مهم تاریخ امروز ایران و جهان : مورخه 5 فروردین برابر با 24 مارس در تاریخ چه گذشت| تقویم تاریخ ایران و جهان

مروری بر رویدادهای مهم تاریخ امروز ایران و جهان : مورخه 5 فروردین برابر با 24 مارس  در تاریخ چه گذشت| تقویم تاریخ ایران و جهان

امروز 5 فروردین برابر با 24 مارس تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:  

421 - ونیز (ونتسیا) در شمال شرقی ایتالیا و در کنار دریای آدریاتیک، تغییر نام داد و «شهر» اعلام شد. ونیز ـ اینک شهری توریستی با جمعیت 275 هزار ـ در قرون وسطا به صورت یک جمهوری درآمد و دارای مستعمراتی در مدیترانه شد ازجمله جزیره قبرس.

441 - یزدگرد دوم و اعلان جنگ به امپراتوری روم

25 مارس سال 441 میلادی یزدگرد دوم شاه ساسانی ایران و پسر بهرام پنجم (بهرام گور) به امپراتوری روم که پس از ناپدید شدن بهرام، در مرزهای شمال غربی ایران دست به تمرکز نیرو زده بود و مرزنشینان را تحریک به نافرمانی می کرد اعلان جنگ داد. بهرام پنجم در جریان شکار گور ناپدید شده بود و برای مدتی، ایران بدون رئیس کشور بود. ظاهرا بهرام هنگام تعقیب گور در باتلاق فرو رفته و ناپدید شده بود. پس از بی نتیجه ماندن جستجو برای یافتن او و یا جسدش، بزرگان ایران پسرش را به نام یزدگرد دوم که یک متعصب مذهبی بود جانشین او کردند که اندرزهای موبد موبدان (روحانی ارشد آیین زرتشت) را بی چون و چرا به اجرا در می آورد.

یزدگرد دوم

    
تعصب مذهبی یزدگرد دوم باعث درگیری هایی در ارمنستان شد که ایالت خودمختار ایران بود و این درگیری ها چند سال ادامه داشت. ارمنیان نخستین ملت در جهان بوده اند که مسیحیت را دین رسمی خود اعلام کرده اند. سختگیری یزدگرد دوم نسبت به پیروان مسیحیت سبب شد که لئون، پاپ وقت، برضد آیین هایی که از ایران برخاسته و در اروپا گسترش یافته بودند مخصوصا اندیشه مانوی دست به اقدام بزند.
    
در پی اعلان جنگ یزدگرد دوم به رومیان و بسیج نیرو، امپراتور روم از در سازش وارد شد و یزدگرد دوم فرصت یافت به عقب راندن هپتالها Hepthalites در مرزهای شمالی منطقه فرارود همت بگمارد. به خواست موبد موبدان که عقیده داشت هپتالها اخلاقیات را رعایت نمی کنند و باید از مرزهای ایران فاصله زیاد داشته باشند، یزدگرد دوم سالها در نواحی شمال شرقی کشور سرگرم جنگ با این قوم بود. شکست کامل هپتالها که بعدا با کوشانها متحد شده بودند در سده بعد (سال 565 میلادی) صورت گرفت. هپتالهارا «هون سپید» هم نوشته اند. کرونیکلرهای چینی نوشته اند که هپتالها ساکن مناطق شمالی دیوار چین بودند. چینیان آنان را «هوآ Hoa» می خواندند. دائرة المعارف بریتانیا نوشته است که پولیاندری polyandry (ازدواج یک زن در یک زمان با چند مرد) در میان هپتالها که توجه به پاکیزگی بدن هم نداشتند رایج بود.

1828 - قرارداد ترکمنچای و تلخ شدن نوروز به کام ایرانیان

یک ماه و چند روز پس از امضای قرارداد پایان جنگ دوم ایران و روسیه، مردم ایران در جریان دید و بازدید های نوروزی آن سال، تازه از مفاد آن آگاه شدند و نوروزشان تلخ شد.
   
این قرارداد 22 فوریه 1828 با میانجیگری انگلستان که نمی خواست روسها به مرزهای هند نزدیک شوند در ترکمن چای منعقد شده بود و به موجب آن، ایران مناطق دیگری از جمله ایروان و نخجوان را از دست داد و از آن زمان مرز شمال غربی ایران تغییر نیافته است. دومین جنگ ایران و روسیه دو سال طول کشید و ایران بازنده آن بود.

1556 - روزی که اسقف اعظم انگلستان را به جرم «ارتداد» آتش زدند!

Thomas Cranmer

21 مارس 1556 با امضای ماری یکم ملکه انگلستان «توماس کرانمرThomas Cranmer» اسقف اعظم کانتِربوری (کلیسای انگلستان) به جرم ارتداد آتش زده شد. کرانمر در زمان پادشاهی هنری هشتم پدر «ماری یکم» کمک کرده بود که این پادشاه زنش را طلاق بدهد و امر طلاق در آن کشور قانونی شود. چون پاپ بر طلاق هنری هشتم صحه نگذارده و به این خاطر تکفیر کرده بود، هنری به ابتکار و اندرز کرانمر، کلیسای انگلستان را از واتیکان جدا ساخت و فرقه انگلیکن (مذهب انگلیسی ها و در ایران معروف به انجیلی) بوجود آمد. کرانمر که یک کتاب (Book of Common Prayer) برای فرقه تازه نوشته بود همچنین استدلال کرده بود که کشیش ها می توانند ازدواج کنند که ردّ نظر کلیسای کاتولیک بود.
   
«ماری یکم» خواهر الیزابت یکم که از 1553 به مدت 5 سال بر انگلستان پادشاهی کرد پس از نشستن برجای پدر (هنری هشتم) به خواست پاپ، کرانمر را به اتهام ارتداد [جدا کردن کلیسای انگلستان از دربار پاپ، ارتاد تلقی شد!!] به یک محکمه مذهبی سپرد و این محکمه اورا به اعدام [به صورت بسته شدن به یک تیر چوبی و آتش زده شدن در ملاء عام] محکوم کرد که حکم پس از تایید «ماری یکم» به اجرا درآمد. کرانمر 67 ساله بود که آتش زده شد.
   
ماری پس از ازدواج با یک پادشاه اروپایی، کاتولیک شده بود و اطاعت از پاپ می کرد که پس از او خواهرش الیزابت یکم کشوررا به مذهب انگلیکن بازگردانید. ماری یکم علاوه بر کرانمر با اعدام 279 انگلیکن و پروتستان مذهب دیگر موافقت کرد و به همین سبب اورا ماری خوانخوار Bloody Mary می خوانند و به همین صورت هم در تاریخ می نویسند.

1821 - بپاخیزی یونانیان برای کسب استقلال میهن

میهندوستان یونانی 25 مارس 1821 برای پایان دادن به سلطه عثمانی که چند قرن ادامه داشت بپاخیزی مسلحانه خود را آغاز کردند که بیش از هفت سال طول کشید تا به ثمر رسید.
    
این بپاخیزی از «پاتراس» آغاز شد و استقلال طلبان دژ عثمانی ها در «مورین» را متصرف شدند و دولت عثمانی مجبور شد برای جنگ با آنان از آلبانی و نقاط دیگر نیرو به یونان بفرستد.

    
استقلال طلبان سپس جزایر «سپتسای» و «پسارا» را آزاد کردند و پس از تصرف نقاطی دیگر، در 13 ژانویه سال 1822 اعلام استقلال کردند و برای کشور خود قانون اساسی نوشتند. اما، عثمانی اعتنا نکرد و بر شدت سرکوبی آنان افزود و چند بار دست به قتل عام زد تا به تدریج عوام الناس اروپا برای حمایت از یونانیان بپاخاستند، دولتهای روسیه، فرانسه و انگلستان که در انتظار چنین فرصتی بودند در ظاهر به خاطر کمک به یونانیان و درباطن برای رسیدن به هدفهای سیاسی خود به دولت عثمانی اخطار کردند که یونانیان را به حال خود بگذارد و از این کشور خارج شود که عثمانی به این اخطار اعتنا نکرد و سه قدرت اروپائی بر ضد عثمانی دست به عملیات نظامی زدند و روسیه در بالکان چند شکست سخت به عثمانی وارد ساخت و ....
   
 یکی از صحنه های جنگ در 20 اکتبر 1827 در «ناوارینو» روی داد که مشهور است و سوژه چند فیلم سینمایی شده است. عثمانی سرانجام در یونان شکست خورد و محمد دوم سلطان آن 14 دسامبر استقلال یونان و مرزهای آن را برسمیت شناخت.

1271 - صدور فتوای تحریم تنباکوی میرزای شیرازی که به نهضت تنباکو در ایران انجامید.

میرزای شیرازی

1325 - آغاز تخلیه ایران از قوای اشغالگر روس

در جریان جنگ جهانی دوم، ایران توسط متفقین اشغال شده و پس از اتمام جنگ، هنوز این نیروها در کشور حضور داشتند. پس از مدتی، توافق شد که این نیروها از ایران خارج شده و کشور را تخلیه نمایند. اما شوروی علی‏رغم امضای توافقنامه، مایل به خروج نبود. بنابراین دولت ایران شکایتی را تسلیم سازمان ملل کرد و خواستار تخلیه ایران از قوای متجاوز روس گردید. سرانجام این نیروها از اوایل سال 1325 ش، راهی کشور خود شده و ایران را تخلیه نمودند.

1354 - ملک فیصل پادشاه عربستان سعودی، در کاخ خود، به وسیله امیر فیصل بن ساعد بن عبدالعزیز برادرزاده اش به قتل رسید. امیر خالد جانشین ملک فیصل شد و فهد ولایتعهدی را به عهده گرفت.

ملک فیصل

1957 - امضای قرارداد تأسیس بازار مشترک اروپا

در بیست و پنجم مارس 1957م قرارداد تأسیس جامعه اقتصادی اروپا یا بازار مشترک اروپا در رُم پایتخت ایتالیا بین نمایندگان کشورهای فرانسه، آلمان غربی، ایتالیا، بلژیک، هلند و لوکزامبورگ به امضا رسید. هدف از تشکیل این جامعه، ایجاد اتحادیه گمرکی میان کشورهای عضو برای از بین بردن تعرفه‏های گمرکی بود که به دنبال آن مبادلات کالا، نیروی کار، سرمایه و خدمات نیز به صورت آزاد بین کشورهای عضو انجام می‏شد. از این رو، کشورهای عضو این جامعه، با یک جدول زمانبندی شده، تعرفه‏های گمرکی بین یک‏دیگر را تا سال 1968م به کلی لغو کردند و رفت و آمد اتباع این کشورها و کار اتباع هر کشور عضو در کشور دیگر آزاد شد. به عبارت دیگر منظور از این پیمان، برداشتن موانع بازرگانی، ترویج جریان آزاد سرمایه و تسهیل تردد کارگران میان کشورهای عضو بود. یکْنواخت سازی نرخ دستمزد کارگران، ایجاد روش‏هایی برای تأمین اجتماعی و تجدید حیات صنایع به وسیله یک بانک سرمایه‏گذاری از دیگر اهداف این پیمان به حساب می‏آمد. جامعه اقتصادی اروپا، مقدمه‏ای برای تشکیل اتحادیه اروپا در سال 1992م بود.

زادروزها

    سدهٔ ۷: امیرخسرو دهلوی بزرگترین سرایندهٔ پارسی‌گوی هند
    ۱۳۱۸ - حسین زمرشیدی معمار سنتی‌کار برتر ایرانی.

امیرخسرو دهلوی

    ۱۳۲۵ - فیروز نادری ریاست مشترک (Associate director) آزمایشگاه پیشرانهٔ جت در ناسا.
    ۱۳۲۶ - همایون ارشادی، بازیگر ایرانی

فیروز نادری

    ۱۳۳۱ - سعید قهاری، از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران ایران (درگذشت ۵ اسفند ۱۳۸۵}
    ۱۲۹۷ - آندرونیکوس سوم، امپراتور بیزانس
    ۱۹۴۷ - التون جان، خواننده، آهنگساز و پیانیست انگلیسی.

التون جان

درگذشت‌ها

    ۱۱۴۸ - میر مهنا، سردار ایرانی به دست والی بغداد به قتل رسید.
    ۱۳۶۱ - اسماعیل ادیب خوانساری، ردیف دان و خواننده (زادهٔ ۱۲۸۰ خورشیدی)

اسماعیل ادیب خوانساری

    ۱۳۶۶ - عبدالله دهش، از جمله برجسته‌ترین شاعر ان و نویسندگان و عارفان کرمان در دوران معاصر
    ۱۳۷۵ - محمد اسماعیل رضوانی، استاد تاریخ معاصر ایران (زادروز ۱۰ اردیبهشت ۱۳۰۰)

پروین دخت یزدانیان

    ۱۳۹۱ - پروین دخت یزدانیان, بازیگر سینما و تلویزیون (زادروز ۱۳۰۲)
    ۱۳۹۳ - محمد ابراهیم باستانی پاریزی،تاریخ‌دان، نویسنده، روزنامه‌نگار، شاعر، موسیقی‌پژوه و استاد دانشگاه تهران (زاده ۳ دی ۱۳۰۴)

محمد ابراهیم باستانی پاریزی