مروری بر رویدادهای مهم تاریخ امروز ایران و جهان : مورخه 15 فروردین برابر با 3 آوریل در تاریخ چه گذشت| تقویم تاریخ ایران و جهان

مروری بر رویدادهای مهم تاریخ امروز ایران و جهان : مورخه 15 فروردین برابر با 3 آوریل  در تاریخ چه گذشت| تقویم تاریخ ایران و جهان

امروز 15 فروردین برابر با 3 آوریل تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:  

1307 - قتل مبهم امیرلشکر عبدالله خان

عبدالله خان

15فروردین 1307 امیرلشکر عبدالله خان وزیر وقت فواعد عامه که امور راهها را هم زیر نظر داشت هنگام بازدید از جاده های لرستان و در مسیر از خرم آباد به بروجرد هدف سه گلوله قرارگرفت و کشته شد. مقامهای دولتی وقت، راهزنان را مسئول این قتل که انگیزه آن هنوز به درستی روشن نشده اعلام داشتند. پس از اشغال نظانی ایران در شهریور 1320، درباره قتل امیر لشکر عبدالله خان شایعه های متعدد پراکنده شده بود و ....

1935 - ... و ناگهان پرشیا «ایران» شد

سفیران ایران در هفته آخر مارس 1935 و برخی در هفته یکم ماه اپریل این سال بخشنامه یکم فروردین 1314 وزارت امورخارجه ایران خطاب به ملل دیگر مبنی براینکه پرشیا، پرژیا، پرسا و پرسه را «ایران» و پرشیان و پرسان را «ایرانی» بنویسند و بگویند به دولت های محل ماموریت خود تسلیم و نیز در روزنامه های پُر مخاطب این کشورها به صورت اعلان (آگهی پولی) منتشر کردند.
   
در نوامبر این سال دولت وقت ایران گام دیگری در این راستا برداشت و اعلام داشت که پاکت هات پُستی وارده که به جای واژه ایران «پرشیا، پرسه و ...» را نوشته باشند توزیع نخواهد کرد و به فرستنده بازخواهد گردانید.

   
به باور برخی مورخان، این اقدام ضرورت نداشت زیراکه با شنیدن و یا خواندن واژه پرشیا، در ذهن خارجی یک امپراتوری بسیار وسیع توانمند از لیبی تا رود سِند و از مرز اوکراین امروز، داغستان روسیه و خجند (واقع در کنار رود سیحون = سیردریا) تا بحرین و عُمّان مجسم می شد و دعاوی احتمالی قابل توجیه بود. به علاوه، واژه ایران در آن زمان برای بسیاری از خارجیان نامأنوس بود. دولت های دیگر و برای مثال؛ مصر، یونان، چین، ژاپن و هند اصرار نکردند تا خارجیان نام های محلی این کشورها را بکار برند. برای مثال: یونان و گریس، آلمان و ژرمانی، هند و ایندیا، مصر و ایجپت، و ... و اعتراضی هم نیست. این اقدام تنها دولت لندن (که نگران ادعای ایران بر افغانستان و هند غربی ـ پاکستان امروز است) و دولت [وقت] مسکورا که بر بسیاری از مناطق امپراتوری پارسیان کنترل دارد راضی کرده است و بنابراین انگیزه خارجی داشته است. دولت [وقت] تهران غافل از این بوده است که ذهن توده ها در خارج از ایران را با بخشنامه دولتی نمی شود تغییر داد و نوجوانان در مدارس ممالک دیگر و در کتب درسی کارهای «امپراتوری پارسیان»، ادبیات پارسی، پرس پولیس و ... را می خوانند و نامی از ایران نیست و در محاوره هم از پرشیان راگ (فرش ایرانی)، پرشیان کَت (گربه ایرانی)، پرشیان مِلون (خربزه ایرانی)، پرشیان هَت (کلاه پوستی ایرانی ـ کلاه افغانی) و ... نام می برند و به تدریج فراموش می کنند که ایران همان «پرشیا» است که 13 قرن تنها ابرقدرت و یا یکی از دو ابرقدرت جهان بود و آن ادبیات غنی را داشت و زادگاه بسیاری از فرضیه ها، علوم و فنون بود.

1942 - انتقال هزاران زن لهستانی به ایران

15 فروردین 1321(چهارم اپریل 1942) هزاران زن لهستانی که پس از تصرف کشورشان به شوروی منتقل و سپس به عنوان آواره به ایران فرستاده شده بودند در «دوشان تپه» و چند نقطه دیگر در خارج از شهر تهران اسکان داده شدند. این زنان سالها و برخی از آنان برای همیشه در ایران ماندند. از همین زمان کارکردن زنان در رستوران ها و بارهای ایران امری عادی شد زیرا بیشتر آنان به این کار روی آورده بودند.
  
 آلمان در سپتامبر 1939 به لهستان لشکر کشیده بود تا آن قسمت از خاک آلمان را که قبلا «پروس» خوانده می شد و پس از جنگ جهانی اول به آن کشور ضمیمه شده بود پس بگیرد. دو هفته بعد مسکو نیز که با آلمان سازشنامه و معاهده داشت بخش دیگری از لهستان را متصرف شد و از آن زمان تا 1941 شماری زیاد از لهستانی های ساکن منطقه اشغالی خودرا به مناطق داخلی شوروی انتقال داد که بعدا بخشی از آنان به ایران که زیر اشغال نظامی متفقین بود فرستاده شدند.
   
از اواخر سده هجدم، این دومین بار بود که لهستان میان دولت های برلین و مسکو تقسیم شده بود.

1309 - زادروز وزارت اقتصاد ایران

امروز زادروز وزارت اقتصاد ایران است. این وزارت 15 فروردین سال 1309 به نام «وزارت اقتصاد ملی» آغاز بکار کرد و محمدعلی فروغی وزیر آن شد. فروغی که محمدعلی شاه قاجار در آبان 1286 لقب «ذکاء الملک» به داده بود قبل از انتصاب به وزارت اقتصاد؛ نماینده و رئیس مجلس، وزیر مالیه (دارایی)، وزیر عدلیه (دادگستری)، وزیر امور خارجه، با شهرت ادیب بودن وزیر جنگ!، سفیر ایران در ترکیه، نماینده ایران در جامعه ملل، کفیل نخست وزیری [زمانی که ژنرال رضاخان نخست وزیر بود]، نخست وزیر ایران پس از شاه شدن رضاخان. وی بعدا [پس از وزارت اقتصاد] تا زمانی که مورد بی مهری رضا شاه قرارگرفت سمت های متعدد دیگر داشت و بلافاصله پس از اشغال نظامی ایران در شهریور 1320 (آگوست 1941) نخست وزیر شد و طبق نظر لندن، راه را برای برکناری و تبعید رضاشاه هموار ساخت. مروری بر این سمت ها و مشاغل و کارها نشان می دهد که چرا وطن ما با داشتن مردمی با استعداد و باهوش و منابع سرشار رشد کافی نکرد.

1973 - زادروز سلفون (تلفن موبایل)

1973 - چهارم اپریل زادروز سلفون (تلفن موبایل) است. سلفون (نه، تلفن های بی سیم خانگی و رادیو ـ تلفن های خودرو ها) توسط دکتر مارتین کوپر ساخته و روز چهارم آوریل سال 1973 به همان گونه که در عکس پایین دیده می شود در شهر نیویورک در معرض دید همگان قرارگرفت. عکس، دکتر کوپر را در حال مکالمه با نخستین موبایل نشان می دهد. اختراع آزمایشگاهی سلفون مربوط به سال 1947 است و 26 سال طول کشید تا این اختراع تکمیل و مورد استفاده قرارگیرد. سلفون که از آن پس در سراسر گیتی وسیعا عمومیت یافته است وسیله ای است چندکاره. از آن می شود برای مکالمه تا هر مسافت، انتقال پیام تکستی (تایپی)، ارسال و دریافت «ای ـ میل»، ارتباط با کامپیوتر و اینترنت، گرفتن عکس و فیلم و انتقال آنها، ارسال پیام کوتاه (اس. ام اس.)، استفاده مولتی میدیایی (ام.ام.اس)، دریافت خبر رادیویی و ... و از آغاز سال 2007 هم دریافت برنامه های تلویزیونی و «موبایل بنکینگ» استفاده کرد. استفاده تلویزیونی از سلفون، کار تازه ای نبوده است ولی وارد بازار شدن دستگاه مجهز به آن (TV - Cell) مربوط به مارس 2007 و احتمالا به مناسبت سی و چهارمین سال ساخت این نوع تلفن است. سیتی بانک آمریکا اعلام داشته که از طریق سلفون، "موبایل بانکینک" به راه انداخته و این کار را از لس آنجلس آغاز کرده است. مشتریان می توانند که با سلفون بسیاری از امور بانکی خود را از راه دور و بدون مراجعه به کامپیوتر خانگی (پی سی = دسک تاپ) انجام دهند و از وضعیت حسابهایشان آگاه شوند (همان کاری را که با کامپیوتر و اینترنت انجام می داده اند). به این ترتیب در دنیای امروز چیزی محرمانه باقی نخواهد ماند و اطلاع از رویدادها "آنی و فوری" است و نیاز نیست که 24 ساعت منتظر شد تا روزنامه ها چاپ کنند.

دکتر کوپر

1968 - روزی که مارتین لوتر کینگ به قتل رسید

چهارم اپریل (روزی چون امروز) سالگرد قتل دکتر «مارتین لوتر کینگ» رهبر جنبش حقوق مدنی سیاهپوستان ایالات متحده است که بسال 1968 در شهر ممفیس ایالت تنسی هنگامی که برای سحنرانی آماده می شد و به اتفاق «جسی جکسون» از مبارزان جنبش حقوق مدنی به بالکن هتل محل اقامت خود رفته بود هدف گلوله قرار گرفت و کشته شد. قاتل که مردی سفید پوست و شیکپوش بود از میان درختان مقابل هتل دست به تیراندازی زده بود و پس از شلیک گلوله، تفنگ را در همانجا انداخته و با اتومبیل آبی رنگی که در انتظارش بود فرار کرده بود.
   
عکس، بالا لحظه ای بیش از شلیک گلوله از دکتر کینگ و جکسون گرفته شده بود. جکسون گفته است: اگر کینگ خم نشده بود که به ابراز احساسات تنی چند از هوادارش که در خیابان ایستاده بودند پاسخ گوید، گلوله به صورت او اصابت نمی کرد و احتمالا زنده می ماند.

    
تاثیر سخنان دکتر کینگ بود که اجتماع چند صد هزار تنی شهر واشنگتن را به وجود آورده بود که به تصویب قانون «رعایت حقوق مدنی سیاهپوستان» و رفع تبعیض از آنان منجر شد. وی در نطق و خطابت مهارت فراوان داشت.

1979 - روزی که بوتو به دار آویخته شد

ذوالفقار علی بوتو

ذوالفقار علی بوتو که دو سال رئیس جمهوری، چهار سال نخست وزیر و سالها وزیر امور خارجه پاکستان و به علاوه دبیرکل حزب مردم این کشور بود سحرگاه چهارم اپریل سال 1979 در 51 سالگی به دارآویخته شد. وی متهم شده بود که نقشه قتل پدر رقیب انتخاباتی خود را کشیده بود. بوتو با این که یک اعیان زاده بود افکار سوسیالیستی داشت و پس از جداشدن قسمت شرقی پاکستان (بنگلادش) از آن، دست به اصلاحات ارضی و محدود کردن مالکیت زمین و ملی کردن کارخانه ها زد که پاکستان آمادگی قبول این تحول را نداشت و غرب (متحد پاکستان) نیز از این وضعیت راضی نبود. دولت بوتو در پنجم جولای 1977 قربانی کودتای ژنرال ضیاء الحق شد و خود او به زندان افتاد و ....
   
تا آخرین لحظه به خانواده بوتو، زمان اعدام او را نگفته بودند. وی زمانی اعدام شد که دبیرکل سازمان ملل و سران چندین کشور خواستار لغو مجازات اعدام او شده بودند. ضیاءالحق نیز بعدا در یک سانحه هواپی کشته شد. بی نظیر دختر بوتو بعدا رئیس دولت شد که به همکاران او هم اتهامات متعدد وارد کردند و جانشینش نیز قربانی کودتا شد و ....

1288- به توپ بستن تبریز توسط نظامیان دولت قاجار در جریان محاصره این شهر

پس از آن که محمدعلی شاه قاجار در جریان مخالفت با نهضت مشروطه، مجلس شورای ملی را به توپ بست و تعدادی از آزادی‏خواهان را قتل عام و سرکوب نمود، مردم تبریز در اعتراض به این حوادث، علیه حکومت مرکزی قیام کردند. پیشرفت‏های مشروطه‏خواهان و عقب‏نشینی پیاپی دولتیان، عین الدوله والی آذربایجان را به محاصره شهر تبریز وادار کرد. این محاصره در حدود یازده ماه به طول انجامید و چون راه رسیدن غله و آذوقه، توسط قوای دولتی مسدود شد، قحطی شدیدی در شهر شایع گردید. از این روی مدافعین شهر در صدد یافتن راهی برای شکستن محاصره و دست یافتن به مواد غذایی بودند. اما قوای دولتی هوادار محمد علی شاه، شهر تبریز را به توپ بستند و تلفات و خسارات بسیاری وارد آوردند. این محاصره سرانجام در نهم اردیبهشت 1288 ش پایان یافت و شهر به دست روس‏ها افتاد.

1949 - امضای پیمان آتلانتیک شمالی "ناتو" توسط کشورهای اروپای غربی

پیمان آتلانتیک شمالی که به اختصار ناتو نامیده می‏شود اتحادیه‏ای سیاسی - نظامی است که در چهارم آوریل 1949م با عضویت کشورهای بلژیک، فرانسه، لوکزامبورگ، هلند، انگلیس، کانادا، دانمارک، ایسلند، ایتالیا، نروژ، پرتغال و امریکا در پایتخت امریکا شکل گرفت. به موجب این پیمان، حمله به هر یک از کشورهای عضو، حمله به تمام اعضا تلقی شده و باید بقیه کشورها از آن کشور حمایت نمایند. سازمان آتلانتیک شمالی در آغاز برای جلوگیری از نفوذ کمونیسم و مقابله با تهدید نظامی شوروی در اروپا به وجود آمد و عامل مؤثری برای تثبیت سلطه و نفوذ امریکا در اروپا بود. این سازمان بیشتر یک تشکیلات نظامی است که دارای یک سازمان اداری و یک دبیر کل غیرنظامی می‏باشد. ولی بازوی اجرایى این سازمان، ستاد فرماندهی مشترک نیروهای پیمان است که همیشه یکی از افسران ارشد امریکایى در رأس آن قرار دارد، زیرا قسمت اعظم بودجه این سازمان را امریکایى‏ها تأمین می‏کنند و به همین جهت بود که فرانسه در سال 1960م نیروهای نظامی خود را از ناتو خارج ساخت. آلمان، یونان، اسپانیا و ترکیه از دیگر کشورهایى بودند که در مراحل بعدی به این پیمان ملحق شدند. تشکیل پیمان ناتو، از نتایج جنگ سرد و واکنشی در برابر تهدیدات احتمالی شوروی بود. اما با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و بلوک کمونیست و انحلال سازمان پیمان ورشو که برای مقابله با ناتو به وجود آمده بود، سازمان پیمان آتلانتیک شمالی نیز هدف و ماهیت قبلی خود را از دست داد و بعضی از کشورهای اروپای شرقی و حتی خود روسیه نیز خواهان عضویت در این سازمان شدند. با وجود این، امریکا اصرار دارد که سازمان در قالب پیشین خود هرچند با تشکیلات نظامی محدودتری باقی بماند. سازمان پیمان آتلانتیک شمالی، مهم‏ترین عامل نفوذ و قدرت امریکا در اروپا به شمار می‏رود و امریکایى‏ها در پوشش این سازمان، بیش از سی‏صد هزار نیرو و نیز پایگاه‏های متعددی در این قاره دارند. هم‏چنین ناتو در بسیاری از مواقع به عنوان بازوی نظامی اروپا و امریکا، اهداف سیاسی اعضای خود را نیز دنبال می‏کند. مقر پیمان سازمان آتلانتیک شمالی در بروکسل پایتخت بلژیک است و تشکیلات اداری آن، تحت نظر یک دبیر کل اداره می‏شود.

زادروزها

    ۱۹۴۸ - عبدالله اوجالان رهبر حزب کارگران کردستان
    ۱۹۷۹ - هیث لجر، بازیگر و کارگردان.

عبدالله اوجالان

    ۱۳۲۰ - رضا شفیعیان، نوازنده سنتور
    ۱۳۲۴ - آتش تقی‌پور، بازیگر ایرانی تئاتر، سینما و تلویزیون

هیث لجر

    1646 - تولد آنتوان گالان مستشرق فرانسوی و مترجم کتاب هزار و یک شب

آنتوان گالان

درگذشت‌ها

    ۲۶۵ - ابوعلی محمدبن علی ابن حسین معروف به ابن مقله، از خوشنویسان نامدار، وزرا و ادبا. وزارت سه خلیفه عباسی (مقتدر، قادر و راضی) را عهده‌دار بوده‌است.
    ۱۰۹۳ - محمدصالح اصفهانی، خوشنویس دوره صفوی.

محمد علی شاه قاجار

    ۱۳۰۳ - محمد علی شاه قاجار، ششمین شاه قاجار.
    ۱۳۲۰ - پروین اعتصامی، شاعر زن ایرانی.

پروین اعتصامی

    ۱۳۷۷ - احمد آرام، مترجم آثار علمی.
    1617 - جان نپر ریاضی‏دان اسکاتلندی و واضع لُگاریتم در ریاضی

احمد آرام