مروری بر رویدادهای مهم تاریخ امروز ایران و جهان : مورخه 14 اردیبهشت برابر با 3 می در تاریخ چه گذشت| تقویم تاریخ ایران و جهان

مروری بر رویدادهای مهم تاریخ امروز ایران و جهان : مورخه 14 اردیبهشت برابر با 3 می  در تاریخ چه گذشت| تقویم تاریخ ایران و جهان

امروز 14 اردیبهشت برابر با 3 مِی تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها: 

 

454 ق م - دولت ایران ورود یونانیان را به مصر ممنوع کرد

فرماندار ایرانی مصر در بهار سال ۴۵۴ پیش از میلاد با صدور دستوری ورود یونانیان را به مصر ممنوع اعلام کرد. طبق محاسبه تقویم نویسان، این دستور که به سه زبان و سه خط نوشته شده بود چهارم ماه می آن سال صادر شده بود. علت صدور این دستور این بود که یونانیان به تحریک مصری ها بر ضد دولت ایران ادامه می دادند. یونانیان قبلا هم مصریان را بر ضد دولت ایران به شورش وادار کرده بودند که شورش آنان سرکوب شده بود و یونانیان محرک پس از مصادره کشتی هایشان توسط ساتراپ ایرانی مصر، اخراج (دیپورت) شده بودند.

در قرون قدیم، مصر به مدت 121 سال یک ساتراپی (ایالت) ایران بود.

305 - بازنشستگی یک امپراتور

دیوکلتیانوس Diocletianus (دیوکلتیان) امپراتور روم که یکم ماه می سال 305 میلادی داوطلبانه اعلام بازنشستگی کرده بود، از چهارم این ماه دست از سیاست و امور دولتی کشید و به زندگانی عادی بازگشت و بقیه عمر را به دور از صحنه سیاست و حتی محیطی سیاسی مانند پایتخت، در یک نقطه ساحلی دور دست گذرانید. مورخان معاصر ابراز امیدواری کرده اند که دولتمردان و سیاستمداران زمان حاضر از دیو کلتیان پیروی کنند و صحنه را برای دیگران که برنامه هایی بهتر و آلودگی و تعهدات کمتری دارند باز بگذارند.
  

دیوکلتیانوس

 دیوکلتیان هنگام اعلام تصمیم خود در یکم ماه می گفته بود که هرکس این حق را باید داشته باشد که مدتی را در اواخر عمر بدون نگرانی از کار و معیشت و هرگونه دغدغه دیگر زندگی، با آسودگی در آرامش بسربرد. این توصیه به نام «برقراری بازنشستگی» در مورد کارمندان و مقامات پایین به تدریج به اجرا درآمده است، ولی مقامات تراز اول همچنان اشتیاق به حفظ قدرت تا آخرین لحظه عمر دارند، ولو اینکه ملت از ادامه کار آنان آسیب ببیند که روانشناسان آن را عادت ثانوی و اشتیاق به ادامه قدرت و مطرح بودن عنوان داده اند. در قرن بیستم در برخی از کشورها، برای احراز مقام (انتخابی و انتصابی) نصاب سنی تعیین کرده اند ولی این کار دلیل نشد که مقامات (معتادان به قدرت و شهرت) میدان را ترک کنند. آنان به صورتی دیگر در صحنه مانده اند، به صورت تشکیل حزب و انجمن، ایجاد دفتر مشاوره، مشاور رسانه ها شدن و نوشتن کتاب و تفسیر و ایراد سخنرانی و ....
    
باید دانست که در دوران حکومت ۲۱ ساله دیوکلتیان، سه بار میان ایران و روم بر سر این موضوع که چه فردی باید حاکم ارمنستان باشد جنگ و نزاع در گرفته بود که در این جنگ ها، روم طرف بازنده بود.

1493 - پاپ سرزمین های مردم را به اسپانیا و پرتغال بخشید!

چهارم ماه می 1493 و پس از بازگشت کریستوفر کلمبوس از نخستین سفر خود به قاره غربی (آمریکا) که جزایر آنتیل، کوبا و دومینیکن امروز را بازدید کرده بود، با توجه به این که قبلا هم پرتغالی ها در قسمت شرقی جهان راههای دریایی را یافته و به سرزمین هایی رسیده بودند، این سرزمین ها را میان این دو کشور کاتولیک مذهب تقسیم کرد و طی فرمانی به آنها بخشید!. خط تقسیم، شمالی ـ جنوبی بود و از میان اقیانوس اطلس و فاصله بین جزایر آزور و دماغه سبز می گذشت. طبق این فرمان بزرگترین مقام وقت مذهبی مسیحیت، قسمت غربی شامل همه قاره آمریکا سهم اسپانیا و قسمت شرقی شامل جزایر واقع در اقیانوسهای هند و آرام و اطلس شرقی به پرتغال تعلق گرفت، حال آن که این سرزمین ها دارای سکنه، تمدن درخشان و حکومت بودند. مکزیک و «پرو» با آن تمدن درخشان قدیمی سهم اسپانیا و اندونزی و فیلیپین و حتی جزایر خلیج فارس سهم پرتغال شده بودند!. این تقسیم و سهمیه بندی که لکه تاریکی در تاریخ بشر است هنگامی صورت گرفت که هنوز اسپانیایی ها بیشتر نقاط قاره آمریکا ازجمله مکزیک و سرزمین های واقع در منطقه آندز را ندیده بودند و پرتغالی ها به اندونزی، گوام و فیلیپین نرسیده بودند!. بعدا چون پرتغالی ها در منطقه اسپانیا (واگذاری پاپ به اسپانیا) به برزیل رسیدند و اسپانیایی ها در منطقه پرتغال به فیلیپین، آن دو دولت کاتولیک این دو سرزمین را با هم معامله (مبادله) کردند و پرتغال صاحب برزیل شد و فیلیپین که نام پادشاه وقت اسپانیا بر آن نهاده شده به اسپانیا تعلق گرفت. در این میان پاپ وقت که خود اسپانیایی بود برای انگلستان و هلند که کاتولیک نبودند سهمی در نظر نگرفت و در آن زمان فرانسه کاتولیک هنوز بفکر رفتن به دریاهای دور دست نیفاده بود که صاحب سهم شود!.

پاپ الکساندر ششم

1799 - جنگهای قهرمانانه «تیپو صاحب» با انگلیسی ها

«Tipoo saheb تیپو صاحب» یکی از حاکمان محلی هند که در برابر استعمار انگلستان ایستادگی جانانه کرد چهارم ماه می 1799 در چهارمین جنگ با نیروهای انگلیسی کشته شد. وی پسر حیدر علی بود که پس از فوت پدرش حکمران میسور Mysore هندوستان شده بود.

Tipoo saheb

   
 تیپو که یک مسلمان سنی بود مردی شجاع و در عین حال ادیب بود و شعر می گفت. وی به زبان پارسی و نیز زبان محلی خود اشعار فراوان گفته است. تیپو در سه جنگ اول با انگلیسی ها، موفق به عقب راندن آنان شده بود. وی موفق شده بود که با این جنگها، تکمیل استعمار انگلستان بر هندوستان را دو دهه به تاخیر اندازد.

1889 - تولید آسپرین

کارخانه بایر آلمان چهارم ماه می ۱۸۸۹ آسپرین را که هر چند وقت یک بار برایش یک خاصیت تازه کشف می کنند به عنوان داروی جدیدالاختراع به صورت پودر به بازار فرستاد. به این ترتیب آسپرین یکی از قدیمی ترین داروهای دوران جدید است که در هر نقطه از جهان به دست می آید و بدون نسخه دکتر به فروش می رسد. در دهه های اخیرانواع مشتقات آسپرین با نامهای مختلف به بازار آمده است. از نظر شیمیایی، آسپرین یک نوع اسید است.

   
پژوهشگران پزشکی در مصاحبه های اخیر خود گفته اند که آسپرین برای بسیاری از بیماری ها از قلب و عروق تا پیش گیری از سرطان و سکته مغزی نافع است و .... آنان افزوده اند که کارخانه های داروسازی مایل به انتشار خواص آسپرین نیستند زیرا که مصرف این داروی بسیار ارزان و فراوان مانع از فروش داروهای گران قیمت آنها می شود که در مقایسه با آسپرین که فرمول آن در دسترس همه کارخانه هاست تاثیر بیشتری هم ندارند.

1902 - ایزوله کردن عنصر رادیواکتیو «رادیوم»

در این روز از سال ۱۹۰۲«پیر» و «ماری» کوری ـ زن و شوهر فیزیکدان فرانسوی ـ موفق شدند عنصر رادیواکتیو «رادیومRadium» را ایزوله کنند. با این عمل، راه برای گسترش فیزیک اتمی و دستیابی به انرژی اتمی و نیز ساخت بمب آن باز شد. با این پیروزی، سال بعد جایزه نوبل فیزیک به پیر و ماری کوری Marie Curie تعلق گرفت. مادام کوری در سال 1911 نیز به خاطر کارهایش روی عنصر Plonium برنده جایزه نوبل در شیمی شد.

Marie Curie

 
 ماری کوری 32 سال پس از این کشف، در پنجم جولای (ژوئیه) 1934 درگذشت. ماری در سال 1867 در لهستان به دنیا آمده بود. شوهر او قبلا در یک حادثه رانندگی در پاریس کشته شده بود.

1919 - چینی ها در پکن دست به یک تظاهرات میلیونی زدند و به تصمیم کنفرانس ورسای (نشست فاتحان در پایان جنگ جهانی اول برای تقسیم مناطق و تعیین سرنوشت ها و ...) که قسمتی از چین را به ژاپن واگذار کرده بود اعتراض کردند.

1945 - انحلال حزب نازی آلمان در پی شکست این کشور از متفقین

با انحلال حزب ناسیونالْ سوسیالیست آلمان مشهور به حزب نازی، دوران اقتدار و سلطه این حزب که با استفاده از دیکتاتوری، خشونت و سرکوب شدید، از سال 1932م زمام امور آلمان را به دست گرفته بود، به پایان رسید. حزب نازی که در اکتبر 1920م ایجاد شده بود در سال 1933م دو میلیون عضو داشت و در سال‏های بعد 6 میلیون نفر را جذب خود کرد. این حزب قصد داشت با اتحاد ملل آلمانی زبان، آلمان مقتدری ایجاد کند که بتواند مرزهای خود را گسترش دهد. حزب نازی پس از شکست آلمان در جنگ جهانی دوم از هم پاشید و برای همیشه غیر قانونی اعلام شد.

1986 - سقوط "ببرک کارمل" رئیس جمهور کمونیست افغانستان

بَبْرَک کارمِل رئیس جمهور پیشین افغانستان در سال 1929م متولد شد و تحصیلات خود را در مدرسه آلمانی‏های کابل و سپس دانشگاه کابل به پایان رساند. وی از جوانی وارد فعالیت‏های سیاسی شد و با گرایش به کمونیسم، به دلیل فعالیت‏های کمونیستی و مبارزات مخفی علیه رژیم پادشاهی ظاهر شاه، در دهه 1950م به مدت پنج سال را در زندان به سر برد. با این حال وی از سال 1956م به مدت 17 سال در مجلس افغانستان موسوم به لویه جرگه عضویت داشت.

ببرک کارمل

ببرک کارمل در سال 1965م حزب خلق افغانستان را تأسیس کرد و پس از ائتلاف این حزب با حزب پرچم در سال 1977م، وی معاون دبیرکل این ائتلاف گردید. کارمل در زمان حکومت دولت نورمحمد ترکی به سفارت در برخی کشورهای بلوک شرق فرستاده شد اما با کودتای دیگری به فرماندهی حفیظ الله امین، از بازگشت به افغانستان خودداری کرد. ولی چون روس‏ها به حفیظ الله امین، که درصدد نزدیکی به امریکا و ایجاد تعادلی در روابط افغانستان با شرق و غرب بود، بدگمان شدند، موجبات سرنگونی او را فراهم آوردند و طی کودتای 27 دسامبر 1979م ببرک کارمل را به جای حفیظاللَّه امین بر اریکه قدرت نشاندند. آغاز حکومت کارمل در افغانستان با اشغال نظامی این کشور توسط قوای ارتش سرخ شوروی همراه بود. اما این اشغال‏گری با مقاومت مجاهدان افغانی روبرو شد تا اینکه دولت شوروی برای رویارویى با آن‏ها ناچار شد نیروهای خود در افغانستان را تا یک‏صد هزار نفر افزایش دهد. نبردهای سنگین مجاهدان افغان تا هشت سال ادامه یافت و در این زمان دولت شوروی درصدد تغییر سیاست خود در افغانستان برآمد. از این رو در نخستین گام در راه این تغییر سیاست، ببرک کارمل را در چهارم مه 1986م از ریاست جمهوری برکنار کرد و قدرت را به ژنرال نجیب‏اللَّه رئیس پلیس مخفی افغانستان سپرد. کارمل در طول هفت سال حکومت خود، بیشترین تلاش را در صحنه تبلیغات داخلی و بین‏المللی برای موجه جلوه دادن حضور نظامی شوروی سابق در افغانستان کرد. وی هفت ماه پس از برکناری، در روز 25 دسامبر 1986م هنگامی که قصد داشت از سفارت چین در کابل درخواست پناهندگی سیاسی کند توسط نیروهای امنیتی افغانستان بازداشت شد و از آن به بعد تا سقوط رژیم نجیب‏اللَّه در آوریل 1992م هیچ گزارشی از سرنوشت وی منتشر نگردید. هرچند بر اساس برخی از اسناد، وی در این مدت در مسکو اقامت داشته است. اما کارمل از آن پس به شمال افغانستان رفت و در آنجا ساکن شد تا اینکه در اوایل دهه 1990م درگذشت.

1994 - میان یاسر عرفات رهبر وقت فلسطینی ها و اسحق رابین نخست وزیر اسرائیل یک قرارداد صلح امضاء شد و قرار شد که فلسطینی ها تا ترتیبات بعدی، دولت خودگردان داشته باشند.

1339 ش - ویرانی شهر لار در اثر وقوع زلزله

لار نام شهریست در جنوب استان فارس. شهر لار در فاصلهٔ ۵۷ فرسنگی جنوب شرقی شهر شیراز قرار دارد. ودر حد فاصل شهرستانهای داراب، جهرم، خنج، فیروزآباد و استان بوشهر و استان هرمزگان واقع شده‌است. این شهر در استان فارس قرار دارد و ارتفاعش از سطح دریا ۹۱۵ متر است. در میان ۷۵ بلوک فارس «بلوک لار» تحت عنوان (لارستان بزرگ) وسیعترین از همه و۴۵x۵۷ فرسخ یعنی در حدود ۱۲۶۰۰۰ کیلومتر مربع مساحت دارد.

زلزله‌های فراوان لار را ویران کرده‌است که از۷۰۰ سال پیش تاکنون در تاریخ ثبت شده‌است. تقریباً هر ۴۵سال یا ۹۰ سال یک بار لار ویران شده‌است. زلزله قبلی در سال 1339رخداده‌است. لارستان در عصر صفویه به دلیل واقع شدن در جاده تجارتی اصفهان به خلیج فارس از اهمیت بسیار زیادی برخوردار بوده‌است.

1340 - استعفای شریف‏ امامی به دنبال اوج‏گیری تظاهرات

ادامه اعتصاب فرهنگیان که از روزهای قبل در اعتراض به کمی حقوق خود آغاز شده بود، باعث شد که در مجلس شورای ملی، دو تن از نمایندگان، دولت جعفر شریف امامی را به علت عدم رسیدگی به کار فرهنگیان و قتل یکی از آنان در جریانات اخیر استیضاح کرده و دولت را مسؤول حوادث پیش آمده بدانند. شریف امامی، نخست وزیر نیز یکی از وکلای مجلس که قبلاً وزیر فرهنگ بوده را مورد حمله قرار داده و او را توبیخ کرد. ولی رییس مجلس از ادامه سخنان شریف امامی جلوگیری کرد و شریف امامی نیز با اعتراض جلسه مجلس را ترک نمود. شریف امامی که در حقیقت از مجلس اخراج شده بود، از مجلس به دربار رفت و استعفای خود را به شاه تسلیم نمود. وی کشور را با مشکلاتی که ظرف هشت ماه از نخست‏وزیری خود حل نکرده بود و شاید بر بار آن نیز افزوده بود تنها گذاشت و سکان کشتی را به دست دیگری سپرد و موقتاً از صحنه سیاسی کنار رفت.

جعفر شریف امامی

1970 - کشتار 4 دانشجوی آمریکایی در تظاهرات ضد جنگ ویتنام

John Filo (جان فیلو) با گرفتن این عکس از جفری میلر که پس از اصابت گلوله بر زمین افتاده و مقتول شده بود و دختر جوانی بر جسد او شیون می کرد برنده جایزه عکس خبری شد. در گوشه عکس، تصویر جفری میلر قرار داده شده است

چهارم ماه می 1970، درجریان تظاهرات ضد ادامه جنگ ویتنام، در دانشگاه دولتی کنت Kent واقع در ایالت اُهایوُ آمریکا، چهار دانشجو بر اثر تیراندازی گارد ملی کشته و گروهی نیز مجروح شدند. از سال 1969 و افشاء ماجرای روستای مای لای (کشتار غیر نظامیان ویتنامی) و در بهار 1970 پس از انتشار اخبار گسترش جنگ ویتنام به کامبوج، در آمریکا و بویژه در میان جوانان مخالفت با ادامه این جنگ گسترش یافته بود. نگرانی از احضار جوانان از طریق قرعه کشی برای اعزام به جبهه هم وجود داشت.
  
 در تیراندازی گارد ملی در دانشگاه کنت که 13 ثانیه طول کشیده بود و 67 گلوله شلیک شده بود 4 دانشجو کشته و 9 تن دیگر مجروح شدند.
  
 مقتولین این تیراندازی؛ جفری میلیر Geffrey Miller بیست ساله ساله، ویلیام ناکس شرودر William Knox Schroeder بیست ساله، ساندرا شوور Sandra Scheuerبیست و یک ساله و الیسون کراوز Allison B. Krause نوزده ساله بودند.
  
 تظاهرات دانشجویان این دانشگاه عمدتا به این خاطر بود که همان هفته نیروهای آمریکایی مستقر در ویتنام جنوبی به نام تعقیب ویت کنگ وارد کامبوج شده بودند و بیم گسترش جنگ و طولانی شدن آن می رفت. در رویداد دانشگاه کنت به یک ساختمان دانشگاه نیز آسیب رسید.
  
 تظاهرات آمریکائیان بر ضد جنگ ویتنام که آن را بیهوده می دانستند از سال 1967 آغاز شده بود. مخالفان این جنگ می گفتند که به نظر آنان، آمریکا در ویتنام منافع آنچنانی ندارد که به مخاطره افتاده باشند و نیم میلیون نظامی به آنجا بفرستد.

چهار دانشجوی مقتول دانشگاه کنت؛ دو دختر و دو پسر از چپ به راست:جفری میلر، ویلیام ناکس شرودر، الیسون کراوز و ساندرا شوور

زادروزها

    ۱۰۰۶ - زادروز خواجه عبدالله انصاری، ادیب، عارف و اندیشمند ایرانی
    ۱۸۲۵ - زادروز توماس هنری هاکسلی زیست‌شناس انگلیسی

خواجه عبدالله انصاری

    ۱۸۸۱ - زادروز الکساندر فیودورویچ کرنسکی سیاستمدار روسی
    ۱۹۲۸ - زادروز حسنی مبارک چهارمین رئیس جمهور مصر

حسنی مبارک

    ۱۹۲۹ - زادروز آدری هپبورن، هنرپیشهٔ مشهور آمریکایی بلژیکی‌تبار
    ۱۹۲۹ - زادروز رونالد گولیاس کمدین و بازیگر برزیلی

آدری هپبورن

    ۱۹۸۷ - زادروز سسک فابرگاس بازیکن فوتبال چلسی و تیم ملی اسپانیا

سسک فابرگاس

درگذشت‌ها

    ۱۷۹۹ - درگذشت تیپو سلطان مسلمان مبارز ضداستعمار اهل میسو
    ۱۹۳۸ - درگذشت جیگارو کانو ابداع‌کنندهٔ ورزش رزمی جودو اهل ژاپن

جیگارو کانو

    ۱۹۴۵ - درگذشت فدر فون بک فیلد مارشال آلمانی در دوره رایش سوم
    ۱۹۵۵ - درگذشت ژرژ انسکو آهنگساز رومانیایی ، نوازنده ویلن و پیانو ، رهبر ارکستر، معلم موسیقی

یوسیپ بروز تیتو

    ۱۹۸۰ - درگذشت یوسیپ بروز تیتو رئیس جمهور یوگسلاوی