مروری بر رویدادهای مهم تاریخ امروز ایران و جهان : مورخه 17 اردیبهشت برابر با 6 می در تاریخ چه گذشت| تقویم تاریخ ایران و جهان

مروری بر رویدادهای مهم تاریخ امروز ایران و جهان : مورخه 17 اردیبهشت برابر با 6 می  در تاریخ چه گذشت| تقویم تاریخ ایران و جهان

امروز 17 اردیبهشت برابر با 7 مِی تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:
  
261 - ترس امپراتوری روم از ناسیونالیسم ایرانی

شکست های نظامی سنگین سال های ۲۳۸، ۲۴۴ و ۲۶۰ میلادی از ایران (زمان اردشیر ساسانی و پسرش شاپور) و از دست دادن دو امپراتور در این جنگ ها و تعهد پرداخت باج و خراج به ایران، دعاوی بانو «زنوبیا» در مصر و مناطق شرقی آن، حمله فرانک ها از آلمان به فرانسه (کشور گل) و اسپانیا، تعرض گُت ها و وَندال ها به حواشی شمال شرقی ایتالیا و شورش طوایف ساکن شمال آفریقا، امپراتوری روم را از آغاز بهار سال 261 میلادی در بدترین وضعیت خود قرار داده بود.
   

اردشیر پاپکان احیاءگر ناسیونالیسم ایرانی

 این فشارهای نظامی و مقاومت ها، در رم و شهرهای شبه جزیره ایتالیا منجر به گرانی مواد ضروری، بی نظمی های اجتماعی و کمیابی خواروبار شده بود. در اواخر اپریل سال ۲۶۱ میلادی بزرگان امپراتوری روم هنگامی که خودرا با روحیه خودمختاری ارتش ها چهارگانه این کشور که هر کدام درصدد معرفی یک نامزد امپراتوری به سنا و نیز پیدایش فئودالیسم به علت خرید اراضی خرده مالکین از سوی توانگران و خشم ملی رو به رو دیدند احساس خطر کردند، اختلافات فیمابین را کنار گذاردند و در نشستی که ششم و هفتم ماه می سال ۲۶۱ میلادی در «رم» تشکیل دادند دولت ساسانیان را خطر اول و مسبب همه این دشواری ها تشخیص دادند، زیرا که سیاست کلی ساسانیان بر این اصل قرار گرفته بود که رومیان قدم به آسیا نگذارند و نیز به آنان اجازه تاخت و تاز در مصر، سوریه و سواحل غربی آسیای صغیر (ترکیه امروز) را ندهند. این نشست، خطر دوم را پیدایش فئودالیسم و ثروتمندتر شدن ثروتمندان دانست که فئودال ها و ثروتمندان در هر شکل ذاتاً مخالف نظام حکومتی جمهوری هستند. بزرگان روم همچنین علل شکست های نظامی سه دهه گذشته از ایران را، در جنگیدن همزمان در چند جبهه تشخیص دادند و این تصمیم ها را که صورتجلسه آن باقی مانده است اتخاذ کردند:
   
 ـ تضعیف ناسیونالیسم ایرانی و حتی المقدور نه با جنگ، بلکه با بازی های دیپلماتیک و ظاهرا دوستانه، و از درون (با ایجاد چنددستگی و اختلاف میان بزرگان و ژنرال ها)، به گونه ای که دولت ساسانیان از توسعه طلبی و دفاع از شرق دست بردارد و به آنچه که دارد قانع باشد.
  
  ـ محدود کردن مالکیت اراضی کشاورزی و بازخرید اراضی کشاورزان از فئودالهای نوخاسته و فروش آنها به اقساط طویل المدت به صاحبان قدیم و لغو اسناد معاملات اراضی کشاورزی سالهای اخیر. به علاوه، بستن مالیات سنگین بر ثروت و درآمدهای ناشی از معاملات (به زبان امروز: کپیتال گین = سود حاصله از سرمایه و خرید و فروش دارایی ها ـ امروزه سهام، خانه و زمین، ارز و طلا، مسکوک، اشیاء عتیقه و هنری و ....
  
  ـ ممنوع کردن جنگ همزمان در بیش از یک جبهه. هر جنگ تازه باید پس از پایان گرفتن کامل جنگ جاری (درجریان) صورت گیرد.
   
 با اجرای این سه تصمیم که در تاریخ عمومی؛ «استراتژی رومی» عنوان گرفته است و باید درس و پند برای هر قدرت جهانی و هر دولت باشد، رومیان در دو مورد آخر موفق بودند، ولی هیچگاه نتوانستند ناسیونالیسم ایرانی را تضعیف کنند که به قول «هِگِل» ابدی و در ذات آرین هاست، و بمانند آتشفشان گَهگاه دچار شعله پراکنی، انفجار و طغیان می شود. (ایستادگی تاریخی افغانها که آرین هستند در دو قرن گذشته در برابر انگلیسیها و روسها و اینک «ناتو» نمونه کوچکی از آن است و این ایستادگی پیش از رسیدن به نتیجه، پایان نخواهد یافت).
    
با این که این استراتژی در کتاب های تاریخ عمومی و دروس «استراتژی و پالیسی» آمده است، هیتلر و پیش از او ناپلئون ـ هیچکدام ـ از تصمیم سوم که نتیجه یک تجربه گران بود استفاده نکردند، در چند جبهه ـ همزمان جنگیدند، شکست خوردند و نابود شدند.
   

والرین (والریانوس) امپراتور روم که در جنگ به اسارت ایرانیان درآمده بود در برابر شاپور یکم به زانو درآمده است (نقش رستم) ـ هدف از ساخت این نقش در چند نقطه ایران این بود که نه تنها غرور و اتکاء به نفس را در ایرانیان تقویت کند بلکه دیگران را از اندیشه تعرض نظامی به ایران بازدارد

1877 - ماجرای کشته شدن یک رئیس سرخپوست

«تاشوکا ویتکو» رئیس طایفه اوگلالا Oglala از قبیله سو (بومیان شمال غرب آمریکا ـ سرخپوستان) در پی جنگها متعدد با دولت واشنگتن به منظور حفظ اراضی نیاکان از خطر تصرف آنها توسط اروپاییان مهاجر، هفتم ماه می سال 1877 دست از جنگ کشید و در نبراسکا تسلیم شد. مهاجران اروپایی و فیلمسازان هالیوود اورا «کریزی هورس» خوانده اند که ترجمه غلط نام خودمانی او بوده است (ترجمه درست: دارای اسب سرکش).
   
 چیف «تاشوکا ویتکو» در سال 1876 اتحادی از قبایل بومی لاکوتا و شیان (ساکن در داکوتاهای شمالی و جنوبی و مناطق اطراف آنها) تشکیل داد و هفدهم ژوئن این سال با یکهزار و پانصد مرد (مشهور به: دلاور) به نیروهای دولت فدرال آمریکا به فرماندهی ژنرال کروک شبیخون زد و تلفات وارد ساخت. وی با این شبیخون، مانع از الحاق این واحد به واحد هفتم سوار به فرماندهی ژنرال کاستِر شد و به همین سبب، واحد هفتم و ژنرال کاستر در نبرد «لیتل بیگهورن» نابود شدند. از آن پس میان مردان چیف «تاشوکا ویتکو» و نظامیان دولت فدرال زد و خورد ادامه داشت و دامنه این زد و خوردها تا ایالت شمالی مونتانا کشانده شده بود.

Tashuka Witko

   
 اوایل ماه می 1877، چیف (رئیس) که چند روز گرفتار سرمای ناگهانی شده بود و اطلاع یافته بود که طوایف بومی دچار کمبود خوراک و پوشاک هستند به دولت فدرال آمریکا اطلاع داد که طی شرایطی حاضر به آتش بس و صلح است و چون «تامین» یافت، ششم این ماه تسلیم شد و او و مردانش به میان خانواده هایشان بازگشتند و به جمع آوری محصول پرداختند. این وضعیت چهار ماه طول کشید.
   
 درجریان یک مذاکره میان چیف و افسران امریکایی، مترجم افسران اظهارات چیف را نادرست ترجمه کرد که بوی تهدید از آنها استشمام می شد به همین سبب بعدا چیف برای ادای توضیح به قرارگاه لشکر احضار شد و درآنجا به ضرب سرنیزه یک نظامی نگهبان کشته شد. در پی وقوع این رویداد که بخشی از تاریخ ایالات متحده را تشکیل می دهد، نظامیان قرارگاه گزارش کرده بودند که چیف قصد فرار داشت که ضمن خروج از محل با نگهبان درگیر شد و سرنیزه خورد. مرگ چیف پنجم سپتامبر 1877 اتفاق افتاد.
 
  در قرن بیستم، هالیوود چند فیلم درباره چیف «تاشوکا ویتکو» تولید کرد که یکی از آنها «کریزی هورس» عنوان داشت.

1888 - آغاز تجاوز استعماری انگلیس به زیمبابوه در افریقا

استعمارگران فرانسوی از اوایل قرن نوزدهم میلادی بر مناطقی از جنوب شرقی آسیا تسلط یافتند و سرزمین‏های لائوس، کامبوج و ویتنام را به تصرف خود درآوردند. فرانسوی‏ها تمام این منطقه را هندوچین فرانسه خواندند و ضمن حفظ شکل ظاهری حکومت‏های پادشاهی در این کشورها، آنان را به اطاعت خود واداشتند. اما در فاصله دو جنگ جهانی اول و دوم، شورش‏های پراکنده‏ای علیه استعمارگران فرانسوی از جانب انقلابیون ویتنام آغاز شد که با واکنش نیروهای استعماری مواجه گردید. این شورش‏ها پس از جنگ جهانی دوم افزایش یافت و نیروهای انقلابی تحت رهبری هوشی مینه، مبارز استقلال‏طلب ویتنامی در دوم سپتامبر 1945م استقلال ویتنام را اعلام کردند. در این میان اعلام آمادگی هوشی‏مینه برای مذاکره با فرانسویان و انتقال مسالمت‏آمیز قدرت به مردم ویتنام، با مخالفت فرانسویان مواجه شد چرا که فرانسوی‏ها مطامع استعماری خود را دنبال می‏کردند و حاضر به مصالحه نبودند. از این رو نخستین دوره جنگ‏های ویتنام از سال 1946م، آغاز شد و به مدت 9 سال، تا سال 1954م ادامه یافت. آخرین نبرد سنگین بین دو طرف در قلعه مستحکم دین بین فو روی داد که در طی آن، فرانسوی‏ها پس از 55 روز محاصره توسط نیروهای ویتنام و وارد آمدن تلفات بسیار بر آنان، سرانجام در هفتم مه 1954م، تسلیم نیروهای ویتنامی شدند و زمینه برای خروج آنان از این کشور فراهم شد. با این حال علی‏رغم مذاکرات صلح و انعقاد قرارداد در 20 ژوئیه 1954م، این جنگ‏ها پایان نیافت و با تقسیم ویتنام به دو قسمت شمالی و جنوبی و ورود امریکا به جنگ ویتنام، حوادث بسیاری اتفاق افتاد.

1945 - تسلیم کامل آلمان در برابر متفقین و پایان جنگ جهانی دوم در اروپا

از سال 1943م، شکست‏های آلمان در جنگ جهانی دوم آغاز شد. به دنبال این شکست‏ها، روس‏ها در جبهه شرق، دست به تعرض شدیدی زدند و تا خاک آلمان و متصرفات این کشور در شرق اروپا پیش رفتند. در جبهه غرب نیز حملات متفقین با کمک ارتش امریکا شدت گرفت و بدین ترتیب در اواخر سال 1944م، پیشروی ارتش متفق در دو جبهه به طرف آلمان ادامه یافت. از اوایل سال 1945م متفقین از غرب و روس‏ها از شرق وارد برلین شدند. در این حال هیتلر خودکشی کرد و بسیاری از سران حزب نازی دستگیر شدند. بدین ترتیب با شکست کامل آلمان، جنگ جهانی دوم به پایان رسید. این جنگ در حدود 55 میلیون کشته و خسارات بسیار زیادی در جهان بر جای گذاشت.

1954 - پایان استعمار فرانسه در شبه جزیره هند و چین

هفتم ماه می ۱۹۵۴ داوطلبان مسلح ویتنامی مرکب از کمونیست ها و ناسیونالیست ها با هدایت ژنرال وو نگوین جیاب (نویِن جاپ) Vo Nguyen Giap، نابغه جنگ های میهنی و نامنظم، دژ «دین - بین فوDien Bien Phu» را گشودند و هزاران تن از ورزیده ترین افسران و سربازان فرانسه را به اسارت گرفتند و به استعمار فرانسه بر وطن خود و سراسر شبه جزیره «هندوچین» پایان دادند.
  
 جیاب متولد 1911 قبلاً یک دبیر تاریخ در دبیرستان ها بود. وی در طول چهار دهه یکی پس از دیگری؛ سه قدرت ژاپن، فرانسه و آمریکا را به زانو درآورد. جیاپ در 102 سالگی همچنان به ویتنامی ها (دولت ویتنام) اندرز می دهد.

Vo Nguyen Giap

2000 - ولادمیر پوتین رسما به عنوان رئیس جمهور روسیه آغاز به کار کرد.

زادروزها

    ۱۷۱۱ - زادروز دیوید هیوم فیلسوف اسکاتلندی و از پیشروان مکتب تجربه‌گرایی
    ۱۸۳۳ - زادروز یوهانس برامس آهنگساز و پیانیست آلمانی دوره رمانتیسیسم

پیوتر ایلیچ چایکوفسکی

    ۱۸۴۰ - زادروز پیوتر ایلیچ چایکوفسکی آهنگساز سرشناس روس
    ۱۸۶۱ - رابیندرانات تاگور شاعر، نویسنده، نقاش و آهنگساز بنگالی و برنده جایزه نوبل ادبیات

رابیندرانات تاگور

    ۱۸۶۷ - زادروز ولادیسلاو ریمونت رمان‌نویس لهستانی و برندهٔ جایزه نوبل ادبیات سال ۱۹۲۴
    ۱۸۹۲ - زادروز یوسیپ بروز تیتو رئیس جمهور یوگسلاوی

ولادیسلاو ریمونت

درگذشت‌ها

    ۹۷۳ - درگذشت اتوی یکم پادشاه آلمان، ایتالیا و دوک زاکسن
    ۱۸۲۵ - درگذشت آنتونیو سالیری نوازنده و موسیقی‌دان ونیزی

اتوی یکم

    ۱۸۴۰ - درگذشت کاسپار داوید فریدریش نقاش منظره‌پرداز آلمانی و از پیشگامان جنبش رمانتیسیسم
    ۱۹۳۲ - درگذشت پل دومر چهاردهمین رئیس جمهور فرانسه

کاسپار داوید فریدریش

    ۱۹۴۱ - درگذشت جیمز فریزر منتقد اسطوره‌گرای انگلیسی
    ۲۰۱۱ - درگذشت ویلارد بویل فیزیکدان کانادایی، برنده جایزه نوبل فیزیک سال

ویلارد بویل

    ۱۳۹۱ - درگذشت ایرج قادری، کارگردان، فیلم‌نامه‌نویس و بازیگر سینمای ایران

ایرج قادری