کشف فرمول حیات فرازمینی

 

شاید اگر چند سال پیش از کسی در مورد امکان وجود حیات در جایی به غیر از زمین سؤال می‌کردید با پاسخ منفی مواجه می‌شدید اما این روزها بسیاری از افراد بر این باورند که حیات مختص زمین نیست و در این جهان بی‌کران امکان حضور موجودات زنده دیگر نیز وجود دارد.

 

به شکل عجیبی  به نظر می‌رسد که ما در این جهان هستی تنها نیستیم. با وجود این اصلاً جای نگرانی نیست چرا که احتمال رویارویی ما با موجودات وحشتناک و دلهره‌آور چندان زیاد نیست.

امری واندل اخترزیست شناس در جستجوی توسعه دادن معادله دریک (جهت یافتن و تخمین زدن هوش فرازمینی) با در نظر گرفتن اطلاعات جدیدی است که اخیراً توسط تلسکوپ فضایی کپلر به زمین مخابره شده است. کپلر نام سامانه ناسا است که هدف از پرتاب آن به فضا یافتن سیارات فراخورشیدی است. سیارات مورد نظر باید در کمربند حیات واقع شده باشند. منظور از کمربند حیات فاصله استاندارد و مطلوب سیاره از خورشید است که در آن امکان وجود حیات بسیار زیاد است. اینکار بدین جهت حائز اهمیت است که احتمال می‌رود در چنین سیاراتی بتوان حیات را در هر شکلی پیدا کرد. بر اساس تازه‌ترین تحقیقات واندل در حال حاضر میلیاردها سیاره با برخورداری از ویژگی قرار گرفتن درکمربند حیات (فاصله مناسب با خورشید) در سراسر فضا وجود دارند. در این بین اما تفاوت عمده‌ای میان سیاراتی که ارگانیزم‌ها قادر به زندگی در آن هستند و سیاراتی که حیات در آن‌ها در جریان است وجود دارد. این یافته‌های جدید بخشی از مقاله‌ کاملی است که قرار است سال آینده میلادی در ژورنال معتبر International Journal of Astrobiology منتشر شود.

با تعیین یک بازه تخمینی باندل و تیم‌اش موفق شده‌اند یک نظریه در مورد میلیاردها سیاره مزبور ارائه دهند که طی آن امکان وجود حیات در سیاراتی که فاصله‌شان چیزی بین ۱۰ تا ۱۰۰ سال نوری از زمین است بررسی شود. بر کسی پوشیده نیست که منظور از حیات از بدوی ترین شکل مانند باکتری‌ها تا پیشرفته‌ترین موجودات (به عنوان مثال انسان) را شامل می‌شود. حتی این امکان وجود دارد که موجوداتی بسیار بزرگ‌تر و هوشمند‌تر از انسان نیز هم‌اکنون در جایی از این جهان لایتناهی مشغول به زندگی باشند. با در نظر گرفتن این موضوع که چنانچه موجوداتی هوشمند و شاید هوشمند‌تر از ما در این دنیا مشغول به فعالیت هستند بنابراین به این نتیجه می‌رسیم که فاصله آن‌ها با ما بسیار زیاد است. واندل تخمین می‌زند که در صورت وجود تمدنی مدرن در جایی از کیهان فاصله احتمالی نزدیک‌ترین آن‌ها با زمین چیزی در حدود هزاران سال نوری است.

در این بین چندین فرضیه مطرح است که یکی از آنان این است که حیات فرازمینی برای ادامه یافتن نیازمند عناصری فیزیکی است که ما به آن‌ها محتاجیم. این موضوع وقتی پر‌رنگ می‌شود که بازه‌ی تحقیقات، محدود به نوع سیاره‌ی میزبان رایجترین شکل حیات یعنی سیارات واقع شده در کمربند حیات شود. این نوع از حیات در حقیقت همان چیزی است که اکنون ما و میلیاردها موجود دیگر در این کره‌ خاکی در حال تجربه کردن آن هستیم. چنانچه این محدودیت برداشته شود و حیات به معنای عام آن مد نظر قرار گیرد آنگاه می‌توان ادعا کرد که امکان وجود جهان‌هایی که اشکال گوناگون حیات در آن‌ها وجود دارد بسیار بیشتر خواهد شد. قمرهای پوشیده شده از یخ مانند اروپا و تیتان از جمله مواردی هستند که احتمال پیدا شدن نوع بسیار کوچکی از حیات همانند باکتری‌ در آن‌ها بسیار زیاد است. ممکن است متحیر شوید اگر بدانید که تمامی این نظریات صرفاً بر اساس تغییر یکی از پارامترهای هشتگانه معادله دریک بدست آمده‌اند. واندل با تغییر یکی از همین هشت پارامتر موفق شده این نظریه را به وجود آورد که میلیاردها سیاره وجود دارند که میزبان نوعی از حیات هستند. شگفت‌تر آنکه بر اساس این یافته جدید کهشکان راه شیری میزبان میلیون‌ها و حتی میلیاردها سیاره‌ای است که احتمال می‌رود شکلی از حیات در آن‌ها وجود داشته باشد. با احتساب ویژگی‌های این نظریه علمی همچنان جای خالی یکی از قطعات مهم پازل حیات فرازمینی احساس می‌شود. این قطعه گمشده چیزی نیست جز اعلام درصد احتمالات وجود حیات در میلیاردها سیاره کشف شده. این موضوع باعث خواهد شد تا دانشمندان نتوانند به درستی سیاراتی را انتخاب و بر روی آن‌ها تمرکز کنند که احتمال حضور جانداران در آن‌ها بیشتر از دیگر سیارات است. همچنین نمی‌توان با قطعیت اعلام کرد که نزدیک‌ترین سیاره میزبان حیات به زمین کدام است.

اما این موضوع باعث نشده تا دانشمندان مأیوس شوند چرا که در آینده نزدیک، بررسی‌های کامل و دقیق‌ تر از مشاهدات طیفی اتمسفر سیارات این امکان را به وجود خواهد آورد تا بتوانیم از راه دور ردپاهای حیات در این مکان‌ها را بیابیم. اضافه شدن اطلاعات حاصل از طیف سنج‌های اتمسفر در صورت اضافه شدن به فرمول واندل می‌تواند باعث شود تا چند سیاره که مطمئن هستیم حیات در آن‌ها برقرار است در اولویت تحقیقات دانشمندان قرار گیرد تا این موضوع به طور کامل بر روی چنین سیاراتی بررسی شود. به هر روی چنانچه در آینده بهترین مقصد جهت اقامت انسان شناسایی شود همچنان با یک بحران بزرگ مواجه خواهیم بود و آن چگونگی رسیدن به سیاراتی است که در نزدیک‌ترین فاصله چیزی در حدود چند ۱۰ سال نوری با ما فاصله دارند.