طاهری وقتی مدیر بود چه می‌گفت؟

فرهنگ > تئاتر - ادعاهای مدیرکل سابق هنرهای نمایشی در نامه استعفا، با آنچه در دوران مدیریت مطرح می‌کرد تفاوت‌های قابل بحثی دارد.

  

درنا حسین‌زاده: 

«ما نمی‌توانیم معجزه کنیم، اما باید فکر کنیم که اگر نفت و وزارت ارشاد هم نداشته باشیم، تئاتر باید ادامه پیدا کند.» این جمله‌ای است که حسین طاهری زمانی که در تجمع اعتراضی اهالی تئاتر نسبت به پرداخت نشدن دستمزدهایشان گرد هم آمده بودند مطرح کرد؛ و این «بهای بیش از حد دادن به سیاست‌های اقتصادی هنر و تلاش در جهت درآمدزا کردن هنر به هر قیمتی.» یکی از بندهای نامه استعفا؛ مساله‌ای که در پایان متن استعفای مدیرکل سابق هنرهای نمایشی به این شرح دوباره عنوان می‌شود: «آرزومندم فردی این مسئولیت را به عهده بگیرد که با سیاست‌های اقتصادی معاونت امور هنری (اقتصاد هنر) و درآمدزا کردن تئاتر، همراه و همسو باشد.»

نامه استعفای طاهری که روز پنجشنبه چهارم دی ماه منتشر شد، آه از نهاد بسیاری از اهالی تئاتر برآورد؛ فردی که در دوران مسئولیتش بیش از هر مدیر دیگری در مجموعه وزارت ارشاد از سوی هنرمندان مورد انتقاد بود، زمان رفتن نامه‌ای نوشت که گویا او در تمام دوران مدیریتش تلاش می‌کرد برای اهالی تئاتر امتیاز بگیرد و افرادی در مقابل او ایستاده بودند تا این امتیازها را به هنرمندان ندهند.

برای پی بردن به اینکه آنچه طاهری در نامه استعفا آورده با عملکردش هماهنگ بوده است، نیاز به فکر بسیاری نیست؛ زیرا مجموع عملکرد او در این مدت مربوط به برگزاری یک جشنواره تئاتر فجر، یک جشنواره تئاتر کودک و نوجوان و یک جشنواره عروسکی به صورت شاخص می‌شود که جشنواره عروسکی به عنوان مهمترین دستاورد این دوره مدیریت، به دبیری مرضیه برومند برگزار شد، دبیری که در نیمه راه با نوشتن نامه‌ای به معاون هنری وزیر ارشاد تاکید کرد مایل نیست طرف حساب او مدیرکل هنرهای نمایشی باشد و علی مرادخانی هم با این خواسته موافقت کرد و جشنواره مستقل از مرکز برگزار شد.

فارغ از عملکرد طاهری، اگر مجموعه سخنانش مورد بررسی قرار گیرد، روشن می‌کند که این مدیر در عرصه تئاتر به دنبال چه موضوعاتی بوده، چه دغدغه‌هایی داشته و حالا امکان رسیدن به این اهداف و برنامه‌ها برایش فراهم شده است یا نه.

نخستین سخنان در جمع هنرمندان

یکی از نخستین اظهارات او در مورد تئاتر به تاریخ یازدهم بهمن ماه بازمی‌گردد، زمانی که با گروه‌های شهرستانی تئاتر که برای اجرا به تهران آمده و در هتل باباطاهر مستقر بودند، دیدار کرد. او در این جلسه گفت: «عادت دارم مسائل را بدون واسطه ببینم. حتی پیش از آنکه حکم من زده شود خودم به سالن‌های تئاتر رفتم، از گیشه بلیط گرفتم و پشت صحنه تئاتر را دیدم تا به عنوان یک مراجعه کننده عادی نگاه کاملی داشته باشم. احترام به تماشاگر یک اصل است و به دوستان تاکید کرده‌ام که هر کس به تماشاگر بی‌احترا می‌کند از فردا سر کار نیاید. در بسیاری از نقاط کشور، حیات تئاتر به تعامل با مراکز اقتصادی همچون مناطق آزاد تجاری است. باید این تعاملات در جذب اسپانسر بیشتر شود. ما نیز در مرکز می‌توانیم زمینه‌های ارتباطی را در این خصوص گسترش دهیم. در این زمینه باید پیشنهادهای دوستان در قالب طرح اجرایی مطرح شود تا اقدام در زمینه آن تسریع شود.»

وعده به سال 94

ترجیع‌بند سخنان طاهری در نخستین نشست مطبوعاتی رسمی‌اش که شش ماه بعد از حضورش در مرکز هنرهای نمایشی برگزار شد این بود : «این موضوع را برای سال 94 برنامه‌ریزی کرده‌ایم.»

کلی‌گویی‌های طاهری در این نشست با انتقاد خبرنگاران حاضر در جلسه و حتی مرضیه برومند که به عنوان دبیر جشنواره عروسکی او را در این نشست همراهی می‌کرد، مواجه شد. یکی از بخش‌های قابل مراجعه در سخنان طاهری در این جلسه به شرحی است که در ادامه می‌آید: «ما وضعیت قانونی تئاتر را تعریف می‌کنیم و دغدغه‌های آن‌ها را هم می‌شنویم تا به ساز و کار درستی هم برسیم. امروزه نمی‌توان تکنولوژی را محدود کرد و افراد به راحتی می‌توانند از تئاترها فیلم بگیرند اما سعی کرده‌ایم اجازه ندهیم خودشان ضبط کنند بلکه خودمان فیلم‌های ضبط شده را به افراد می‌دهیم.» این سخنان در مقطعی مطرح شد که نمایش «تانگوی تخم‌مرغ داغ» هادی مرزبان به مشکل برخورد کرده بود و به واسطه اقدامات علی مرادخانی دوباره روی صحنه بازگشت.

ترویج تئاتر خصوصی در مقابل درخواست هنرمندان

وقتی جمعی از اهالی تئاتر در روز سی و یکم تیرماه در مجموعه تالار وحدت گرد هم آمدند تا نسبت به پرداخت نشدن معوقات خود اعتراض کنند، حسین طاهری از هنرمندان خواست تا چندان متکی به بودجه تئاتر نباشند. او گفت: «ما نمی‌توانیم معجزه کنیم اما باید فکر کنیم که اگر نفت و وزارت ارشاد هم نداشته باشیم، تئاتر باید ادامه پیدا کند.»  این سخنان طاهری اعتراض هنرمندان حاضر را به همراه داشت، زیرا آنان خواسته‌های روشنی داشتند و توضیحات طاهری هیچ نکته مرتبط با این درخواست‌ها را روشن نمی‌کرد. و حالا این مدیر در یکی از بندهای نامه استعفای خود چنین می‌آورد : «بهای بیش از حّد دادن به سیاست‌های اقتصادی هنر و تلاش در جهت درآمدزا کردن هنر به هر قیمتی.»

یکی دیگر از موضوعات مطرح شده در این جلسه ماجرای شورای حمایت بود، طاهری در آن جلسه گفت: «شورای حمایت تشکیل نشده، چون می‌خواستیم بعد از انعقاد قراردادها دستمزدها را زود بپردازیم نه اینکه پرداخت‌ها با تاخیر انجام شود.»

و حالا امروز طاهری در مورد شورای حمایت در متن استعفای خود آورده است: «عدم تخصیص بودجه حمایتی گروه‌های نمایشی که منجر به تشکیل نشدن شورای حمایت شده است.»

حرکت روی مدار تناقض

تناقض‌ها در گفتار پیشین و متن استعفای طاهری نشان از آن دارد که این مدیر نه تنها در دوران مدیریت خود نتوانست قدمی برای اهالی تئاتر ایران که شاید امروز بیش از هر زمانی نیاز به حمایت دارند، بردارد، بلکه حتی با پذیرش کاستی‌های خود نخواست تا دل هنرمندانی که در تمامی دوران فعالیت او خوددارانه از انتقادهای تند دوری کرده بودند به دست آورد.