۲۳ دی: سالگرد مرگ پل اولریخ ویلارد، کاشفِ پرتو گاما

 ۱۳ ژانویه سال ۱۹۳۴ درست ۸۰ سال پیش٬ پل ویلارد شیمیدان و فیزیکدان فرانسوی فوت کرد. شهرت این دانشمند بزرگ بخاطر کشف پرتو گاما است که در خلال انجام آزمایش روی عنصر رادیوم این پرتو را کشف کرد.

 

  پل ویلارد ۲۸ سپتامبر سال ۱۸۶۰ متولد شد. بعد از پایان تحصیلات در مقطع دبیرستان  وارد دانشگاه اکول نرمال سوپریور شد و در این دانشگاه به تحصیل پرداخت و بعد از پایان تحصیلات خود به عنوان استاد در بسیاری از دانشگاه‌های فرانسه شروع به تدریس کرد. پس از مدتی به عنوان محقق وارد لابراتوار تحقیقاتی دانشگاه اکول نرمال سوپریور شد و تا زمان بازنشستگی در این لابراتوار در بخش‌های گوناگون به تحقیق پرداخت. زمانی که روی عنصر رادیوم تحقیق می‌کرد عضوی از تیم دپارتمان شیمی دانشگاه بود. در خلال تحقیقات علمی روی پرتوهایی که از عنصر رادیوم دریافت می‌شد، پل ویلارد متوجه وجود پرتویی شد که قادر است از صفحه‌های عکاسی که برای دریافت پرتوها استفاده می‌شد عبور کند. با توجه به اینکه این صفحه‌ها قادر بودند پرتو آلفا را جذب کنند و اجازه عبور ندهند، پل ویلارد متوجه این موضوع شد که این پرتوها باید متفاوت از پرتو آلفا باشند. بعد از مدتی مشخص شد پرتو دوم همان پرتو بتا است که ارنست رادرفورد آن‌را قبلا شناسایی کرده است؛ اما پرتو دیگری نیز وجود داشت که نفوذ پذیری بسیار بالایی به نسبت پرتو آلفا و بتا نشان می‌داد. بعد از مدتی تحقیق پل ویلارد وجود پرتو دیگری را اعلام کرد. از آنجا که پل ویلارد فردی بسیار متواضع و بدور از حاشیه بود تمایلی نداشت که نامی برای پرتویی که کشف کرده است انتخاب کند و از نگاه وی رسالت علمی وی با کشف این پرتو ادا شده بود و با وجود پیشنهادهای بسیار برای انتخاب نام ویلارد برای این پرتو، وی این پیشنهاد را نپذیرفت. در این میان ارنست رادرفورد بخاطر اینکه دو پرتو قبلی آلفا و بتا نام گذاری شده بود و پرتو جدید قدرت نفوذپذیری بالاتری به نسبت آنها داشت پیشنهاد داد تا پرتو جدید به نام گاما نامگذاری شود. گاما پرتویی الکترومغناطیسی با بسامد بسیار بالا است که به موجبِ آن، این پرتو دارای انرژی بسیار بالایی است. اشعه‌ی گاما پرتویی یونی و در نتیجه برای سلامتی مضر است و تاثیرات جبران ناپذیری می‌تواند بر بافت‌های زنده بگذارد. پرتوی گاما از دیوار و سنگ نیز عبور می‌کند. هر ۹ میلی‌متر سرب یا هر ۲۵ متر هوا شدت تابش آن را نصف می‌کند. پرتو گاما با توجه به انرژی بسیار بالایی که دارد اگر به بدن انسان برخورد کند از ساختار سلولی آن عبور کرده و در مسیر حرکت خود باعث تخریب ماده‌ی دزوکسی ریبو نوکلوئیک اسید یا همان DNA شده و سرانجام زمینه را برای پیدایش انواع سرطان‌ها، سندرم‌ها ونقایص غیر قابل درمان دیگر فراهم می‌کند و حتی صدماتی که به ساختار DNA بدن وارد شده، می‌تواند به نسل‌های بعدی نیز منتقل شود. برای جلوگیری از نفوذ تابش گاما به حدود ۱۰ سانتی‌متر دیوار سربی نیاز است. با وجود تاثیرات منفی و خطرناک این اشعه بر سلامت انسان، ولی علم توانسته است از قدرت این اشعه در راستای اهداف خود و برای کمک به بشر استفاده کند؛ برای مثال از این اشعه می‌توان برای درمان برخی بیماری‌های سرطانی و ناراحتی‌های پوستی استفاده کرد. همچنین در فیزیوتراپی نیز از اشعه‌ی گاما استفاده می‌شود. اشعه‌ی گاما در صنعت هم کاربرد دارد و از طریق رادیم و کبالت رادیواکتیو با قدرت زیاد تابش می‌شود. از این پرتو برای پیدا کردن حفره‌های ریز و شکستگی‌های قطعات فلزی استفاده می‌کنند که در صنایع مختلف نظیر گاز اهمیت بسیار بالایی دارد. از مهم‌ترین کاربردهای دیگر پرتو گاما در پزشکی می‌توان به استریلیزاسیون تجهیزات پزشکی مانند سرنگ که قابل استریل شدن در دمای بالا نیستند، اشاره کرد.

پل ویلارد ۱۳ ژآنویه سال ۱۹۳۴ در سن ۷۳ سالگی دیده از جهان فروبست.

منبع Wikipedia