۲۴ دی: سالگرد مرگ ادموند هالی٬ فیلسوف، ستاره شناس، فیزیکدان، ریاضیدان و هواشناس انگلیسی

  

 ۱۴ ژآنویه سال ۱۷۴۲ ٬ درست ۲۷۲ سال پیش ادموند هالی دانشمند بزرگ انگلیسی در شهر گرینویچ انگلستان فوت کرد. بیشترین شهرت این دانشمند بزرگ بخاطر تحقیقات و محاسباتی است که روی مدار ستاره دنباله‌دار هالی  انجام داده است.

  

 ادموند هالی  ۸ نووامبر سال ۱۶۵۶ در شهر هاگرستون انگلستان متولد شد. خانواده هالی یک تولیدی صابون را اداره می‌کردند و وضعیت مالی خوبی داشتند. ادموند هالی از کودکی به ریاضیات علاقه بسیار داشت و رشته‌ی مورد علاقه‌ی وی به حساب می‌آمد. وی در مدرسه سنت پاول به تحصیل پرداخت و بعد از مدتی وارد کالج کویین در آکسفورد شد. ادموند هالی در مقطع کارشناسی بسیار فراتر از هم دوره‌ای‌های خود ظاهر شد و در همان دوران اولین مقاله خود را در خصوص سیستم منظومه شمسی ارائه کرد.

ادموند هالی بعد از فارغ التحصیلی به عنوان دستیار جان فلمستید - اولین ستاره‌شناس سلطنتی در رصدخانه سلطنتی انگلستان مشغول به کار شد. سال ۱۶۷۶ به جزیره سنت هلن در جنوب اقیانوس اطلس سفر کرد و در آنجا یک رصدخانه تحقیقاتی احداث کرد. در این رصدخانه پدیده‌ی گذر سیاره عطارد را رصد کرد. این پدیده٬ گذر سیاره عطارد از میان محدوده سیاره زمین و ستاره خورشید است بطوری که عبور سیاره عطارد از زاویه دید زمین قابل رویت است. سال ۱۶۷۸ هالی به انگلستان بازگشت و برای ماموریتی به دانزیگ از طرف انجمن سلطنتی انگلستان فرستاده شد. در این ماموریت قرار بود هالی دستاوردهای یوهانس هولیویس در خصوص ستاره شناسی را که توسط سایر ستاره شناسان نظیر رابرت هوک مردود اعلام شده بود را با کمک تلسکوپ بررسی کند و صحت یا عدم صحت آن‌را اعلام کند. بعد از مدتی ادموند هالی با دقت دستاوردهای هولیوس را بررسی و صحت آنها را تایید کرد. بعد از این داستان هالی مدتی را نزد هولیوس باقی ماند تا با هم به رصد آسمان و انتقال دانش بپردازند.

سال ۱۶۷۹ هالی تمامی دستاوردهای علمی خود، شامل اطلاعات دقیق ۳۷۹ ستاره‌ای که در زمان حضور در جزیره سنت هلن ثبت کرده بود را منتشر کرد. ادموند هالی بعد از جان فلمستید دومین کسی بود که به عنوان ستاره شناس سلطنتی انتخاب شد و یکی از بزرگترین ستاره شناسان قرن ۱۷ و ۱۸ میلادی به شمار می‌رود. شاید مهمترین دستاورد علمی ادمون هالی، ستاره دنباله دار هالی باشد که معروفترین ستاره دنباله‌دار شناخته شده تا کنون محسوب می‌شود. این ستاره دنباله دار هر ۷۶ سال یکبار از نزدیکی زمین عبور می‌کند و قابل رویت است آخرین عبور این ستاره دنباره دار به سال ۱۹۸۶ باز می‌گردد و بر همین اساس پیش بینی می‌شود که ستاره دنباله دار هالی سال ۲۰۶۲ مجددا از کنار زمین عبور کند. متدهای محاسباتی و روش‌های علمی که ادموند هالی برای محاسبه مدار ستاره دنباله‌دار هالی آنها را ابداع کرد و بکار برد کمک بسیاری به ستاره شناسان برای شناخت بهتر دنیای خارج از سیاره خاکی کرد.

ادموند هالی عالم بزرگ انگلیسی در تاریخ ۱۴ ژآنویه سال ۱۷۴۲ در سن ۸۵ سالگی دیده از جهان فروبست.