مروری بر رویداد های مهم تاریخی 1393/11/30

مروری بر تاریخ (30بهمن ماه برابر با 19فوریه)

امروز 30 بهمن برابر با 19 فوریه تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

 

رویداد ها:

74 سال پیش در چنین روزی دیوید جاناتان گروس فیزیکدان سرشناس آمریکایی متولد شد. شهرت وی بخاطر ارائه مفهوم آزادی مجانبی است که به همین دلیل نیز جایزه نوبل فیزیک را سال ۲۰۰۴ دریافت کرد.

1878 - اختراع گرامافون توسط توماس اِدیسون

ادیسون و گرامافون اش

توماس ادیسون دراین روز (19 فوریه) از سال 1878 اختراع خود گرامافون (فنوگرافPhonograph) را به ثبت داد. ادیسون که در اُهایو آمریکا به دنیا آمده، در میشیگان بزرگ شده و هلندی تبار بود در جوانی در کار تلگراف مشغول بود. وی اختراعات متعدد دیگر دارد ازجمله ساخت لامپ برق. واژه فنوگراف از دو ریشه یونانی به معنای «صدانگار» ساخته شده است. انگلیسی ها عمدتا به جای فنوگراف از واژه گرامافون Gramophone برای نامیدن این دستگاه که در ایران «جعبهِ ساز» گفته می شد و صفحه ِصدا (موسیقی ـ ساز و آواز) پخش می کرد استفاده می کنند. گرامافون (Record player) تا دهه 1980 به مدت 110 سال مورد استفاده بود که نوار، س. دی، فلَش و ... جای «صفحهِ صدا» و ضبط صوت و ابزارهای دیجیتال جای گرامافون (جعبهِ ساز) را گرفته اند.

Thomas Alva Edison که 1200 اختراع الکتریک به نام خود به ثبت رسانده است در سال 1879 لامپ برق را ساخته بود. اختراع مهم دیگر او دوربین فیلمبرداری است. وی در امور مخابرات اختراعات متعدد دارد. ادیسون که یازدهم فوریه 1847 در اُهایو آمریکا به دنیا آمده بود 18 اکتبر 1931 درگذشت.

1925 - روزی که رضاخان فرمانده کل نیروهای مسلح ایران شد

چهار روز پس از تصویب مجلس شورای ملی، رضاخان پهلوی رسما خودرا فرمانده کل نیروهای مسلح ایران اعلام داشت. مجلس شورا در جلسه 26 بهمن ماه 1303 (15 فوریه 1925) خود برغم مخالفت هواداران سلطان احمد شاه قاجار، فرماندهی کل قوا (نیروهای دفاعیه و تامینیه) را از شاه وقت سلب کرد و به ژنرال رضاخان داد. در آن زمان رضاخان پهلوی رئیس الوزراء و وزیرجنگ بود.

در مصوبه پارلمان اضافه شده بود که بدون رای مجلس این سمت از ژنرال رضا خان سلب نمی تواند بشود.

هواداران احمد شاه که با این مصوبه، بوی خطر را استشمام کرده بودند بعدا تلاش بسیار کردند که سلطان احمدشاه را از اروپا به وطن بازگردانند که موفق نشدند.

1915 - روزی که نبرد پرتلفات «گالیپولی» آغاز شد

تعرض نظامی به گالیپولی (داردانل ـ چاناکاله سواشلری) که 337 هزار تلفات داشت 19 فوریه سال 1915 (دومین سال جنگ جهانی اول) آغاز شد و 11 ماه طول کشید [تا نهم ژانویه 1916]. در نبرد گالیپولی که هدف از آن تصرف استانبول پایتخت وقت عثمانی و تنگه های بسفور و داردانل و گشودن دریای سیاه بود، نیروهای انگلستان و فرانسه و متحدان آنها بسختی شکست خوردند. در نبرد گالیپولی 16 لشکر انگلیسی ـ فرانسوی با 15 لشکر عثمانی می جنگیدند. حمله با آتش 16 ناو سنگین آغاز شده بود که همه آنها آسیب دیدند و از صحنه خارج شدند. آلمانی ها که چنین حمله ای را پیش بینی کرده بودند قبلا بهترین توپهای خودرا در اختیار عثمانی قرارداده بودند. در نبرد گالیپولی بخشی از نیروهای انگلیسی از استرالیا، نیوزیلند و هند بودند. نبرد گالیپولی باعث تقویت ناسیونالیسم میان نیروهای مدافع شد و مصطفی کمال (اتاتورک) از همین نبرد درسهایی آموخت که مانع اضمحلال وطنش شد و جمهوری ترکیه پاگرفت. عثمانی در جریان جنگ جهانی اول متحد آلمان بود که سرانجام از میان رفت و مستملکات عربی آن دولت، جز سوریه و لبنان که از آن فرانسه شد به دست انگلستان افتاد و از آنها چند کشور ایجاد کرد و به مرزبندی پرداخت که مسئله ساز شده اند.

1959 - دولت انگلستان موافقت کرد به جزیره قبرس مستعمره اش استقلال دهد. این استقلال از 16 اوت 1960 عملی شد. قبرسی ها برای کسب این استقلال مبارزات خونین کرده بودند. رهبر اصلی آنان در این مبارزات اسقف ماکاریوس بود. ماکاریوس پس از تحقق استقلال، به ریاست جمهوری قبرس انتخاب شد.

1357 - گشایش سفارت فلسطین در محل سابق سفارت اسراییل در تهران

روز ۳۰ بهمن ۱۳۵۷ به فاصله یک هفته پس از پیروزی انقلاب اسلامی در مراسمی با حضور یاسرعرفات رهبر سازمان آزادیبخش فلسطین ، سفارت فلسطین در تهران در محل سابق سفارت اسراییل گشایش یافت.

2004 - سقوط هواپیمای نظامی ایران در حوالی کرمان و شهادت 276 نفر از نیروهای سپاه پاسداران که بزرگترین سانحه هوایی جهان بین سال‌های ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۴ میلادی بوده‌است.

1391 - احکام مجازات اختلاس 3 هزار میلیارد تومانی

حجت‌الاسلام غلامحسین محسنی‌اژه‌ای (حجت الاسلام) دادستان کل جمهوری اسلامی 30 بهمن ماه 1391 (18 فوریه 2013) اعلام کرد که رأی دیوان عالی کشور درباره مرتکبین فساد مالی صادر شده و برای اجرای حکم به شعبه اصلی باز می‌گردد.

اژه‌ای سپس آراء صادر شده را به این شرح اعلام کرد:

     ـ مه‌آفرید خسروی فرزند منصور و رئیس گروه «امیرمنصور آریا» به جرم اخلال در نظام اقتصادی و به عنوان مفسد‌فی‌الارض به اعدام و به جرم پولشویی [مانی لاندری] محکوم به رد اموال و و 2 میلیارد و 500 میلیون تومان و ضبط همه پولی را که به عنوان رشوه به افراد داده بود.
    ـ بهداد بهزادی فرزند ناصر و معاون حقوقی گروه «امیر منصور آریا» به جرم اخلال در نظام اقتصادی و فساد فی‌الارض به اعدام و به جرم پولشویی به پرداخت یک چهارم مبلغ پولشویی.
    ـ ایرج شجاعی فرزند عنایت معاون مالی گروه «امیرمنصور آریا» به جرم اخلال در نظام اقتصادی و فساد فی الارض به اعدام محکوم شده و به جرم پولشویی به پرداخت یک چهارم مبلغ پولشویی.
    ـ سعید کیانی رضازاده فرزند عیسی رئیس بانک صادرات شعبه اهواز به جرم اخلال در نظام اقتصادی و فساد ‌فی‌الارض به اعدام و پرداخت وجوهی را که به عنوان رشوه دریافت کرده بود. وی بابت ال‌سی‌های خلاف قانون که باز کرده بود نیز 23 میلیارد و 500 میلیون ریال بپردازد.
    ـ سعید رضا محمدی فرزند محمد‌حسین، رئیس بانک ملی کیش محکوم به حبس ابد و انفصال دائم از خدمات دولتی و همچنین جزای نقدی به مبلغ 4 هزار و 500 میلیارد ریال.
    محسنی‌اژه‌ای در پاسخ به پرسش یک خبرنگار مبنی بر اینکه آیا حکم اعدام متهمان فساد بزرگ بانکی در ملاء عام اجرا می‌شود، گفت: در حکم دادگاه قید نشده که متهمین در ملاء عام مجازات شوند، بنابراین همه چیز بستگی به نظر قاضی دارد.
    بقیه احکام این فساد مالی از این قرار اعلام شد:
    ـ علیرضا ریاضی مسئول منطقه اهواز بانک صادرات به جرم اخلال در نظام اقتصادی کشور به 15 سال حبس و انفصال از مشاغل دولتی.
    ـ طهماسب نصیری به جرم اختلاس و رشوه به 20 سال حبس و جزای نقدی به مبلغ 137 میلیارد ریال.
    ـ خدامراد احمدی معاون وزیر و رئیس سابق ایمیدرو به جرم شرکت در اخلال در نظام اقتصادی به 10 سال حبس، ردّ مال و محرومیت از مشاغل دولتی به مدت 30 سال.
    ـ عبدالرضا رسولی محکوم به 20 سال حبس و ردّ مال به مبلغ 30 میلیارد ریال.
    ـ ابوالفضل گلزاری مدیرعامل تراورس محکوم به 3 سال زندان.
    ـ مجید اسعدی ‌الموتی معاون وقت وزیر راه محکوم به 10 سال زندان، 74 ضربه شلاق و انفصال دائم و استرداد 202 هزار یورو.
    ـ شاپور رهنمای ذکاوت مدیرکل وزارت راه محکوم به 10 سال زندان، 74 ضربه شلاق، انفصال دائم از خدمات دولتی و ردّ مال به مبلغ 268 هزار دلار.
    ـ علی امیری مدیر کل وزارت راه محکوم به 10 سال زندان، 74 ضربه شلاق، انفصال دائم از مشاغل دولتی و جزای نقدی به مبلغ 168 هزار یورو.
    ـ کامران رادپویا محکوم به 5 سال زندان، رد مال به مبلغ 130 هزار یورو و جریمه نقدی به همین میزان.
    ـ محمد علی‌یار دستجردی مدیر شرکت حدید پارسیان محکوم به یک سال زندان و پرداخت یک چهارم رقم پولشویی مربوط به عنوان جریمه.
    ـ بهرام دهستانی کارمند شرکت الیت بندر انزلی محکوم به 2 سال زندان و پرداخت یک چهارم وجوه حاصل از پولشویی.
    ـ امیررضا موجودی رئیس آهن لوشان محکوم به 5 سال و شش ماه زندان و پرداخت یک چهارم عواید حاصل از پولشویی.
    ـ احسان نجیب کارمند آهن لوشان محکوم به 2 سال زندان و پرداخت جزای نقدی.
    ـ سعید خسروی محکوم به 8 سال زندان و پرداخت وجه تحصیل شده.
    ـ جمیله استوار حسابدار گروه آریا محکوم به 3 سال زندان (با تبدیل یک سال زندان به جزای نقدی به مبلغ 10 میلیون تومان).
    ـ عاطفه حسی محکوم به 3 سال زندان (با تبدیل یک سال زندان به جزای نقدی).
    ـ علیرضا بافتچی محکوم به 10 سال زندان، 74 ضربه شلاق و 20 سال محرومیت از مشاغل دولتی.
    ـ علیرضا بهارلویی محکوم به 2 سال زندان.
    ـ محمود سروری محکوم به 3 سال زندان.
    ـ محمدرضا شهید‌ی‌تبار کارمند خدمات عمومی اهواز محکوم به 2 سال زندان و ردّ مال به مبلغ 12 میلیارد تومان.

مه‌آفرید خسروی

محسنی‌اژه‌ای گفت که در مرحله اول رسیدگی به این پرونده فساد 3 هزار میلیارد تومانی، 39 متهم به جرایمشان رسیدگی شد که از این شمار 37 نفر محکوم شدند. 16 نفر دیگر هم در دور دوم رسیدگی‌ها محکوم شدند که 8 نفر آنان اعتراض کرده و احکام در مرحله تجدیدنظرخواهی است.

زادروزها

    ۱۴۷۳ - زادروز نیکلاس کوپرنیک، اخترشناس و ریاضی‌دان لهستانی؛ ابداع‌گر نظریه خورشیدمرکزی.
    ۱۸۵۹ - زادروز سوانت آرنیوس، شیمیدان سوئدی؛ برنده جایزه نوبل شیمی سال ۱۹۰۳.

نیکلاس کوپرنیک

    ۱۸۹۶ - زادروز آندره برتون، شاعر فرانسوی؛ از بنیانگذاران مکتب سورئالیسم ادبی.
    ۱۹۴۰ - زادروز صفرمراد نیازف، سیاست‌مدار ترکمن؛ اولین رئیس‌جمهور ترکمنستان.

آندره برتون

درگذشت‌ها

    ۱۸۹۷ - درگذشت کارل وایرشتراس، ریاضی‌دان آلمانی.
    ۱۹۱۶ - درگذشت ارنست ماخ، فیلسوف و فیزیک‌دان اتریشی.

ارنست ماخ

    ۱۹۵۱ - درگذشت آندره ژید، نویسنده فرانسوی؛ برنده جایزه نوبل ادبیات سال ۱۹۴۷ .
    ۱۹۵۲ - درگذشت کنوت هامسون، نویسنده نروژی، برنده جایزه نوبل ادبیات سال ۱۹۲۰ .

آندره ژید

    ۱۹۹۷ - درگذشت دنگ ژیائوپینگ، سیاست‌مدار چینی.
    ۲۰۱۳ - درگذشت رابرت کلمن ریچاردسون، فیزیک‌دان آمریکایی؛ برنده جایزه نوبل فیزیک سال۱۹۹۶ .
    ۱۳۸۷ - درگذشت مهری مهرنیا، بازیگر ایرانی


دنگ ژیائوپینگ