مروری بر رویداد های مهم تاریخی ( 20 اردیبهشت ماه برابر با 10 می ) 1394/02/20

امروز 20 اردیبهشت برابر با 10 مِی تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

  

 

رویداد ها:


1119 - جنگ ساوه میان سلجوقیان

وقوع جنگ ساوه میان سلطان سنجر سلجوقی و برادرزاده اش سلطان محمود را دهم ماه می 1119 نوشته اند که در این نبرد، نیروهای سنجر (پادشاه سلجوقی وقت) پیروز شدند. با وجود این، سنجر سلطان محمود را بخشید، ولی از اختیارات او که حاکم مناطقی از ری تا موصل و ازجمله شهر بغداد بود کاست و بهروز را که توسط سلطان محمود سلجوقی از سمت کلانتر بغداد برکنار شده بود به این مقام بازگردانید که نوعی تحقیر سلطان محمود تلقی شد ولی واکنش نشان نداد.
   
قلمرو سلجوقیان (مهاجران آلتائیک به ایران) به ویژه در زمان سنجر توسط امیرزادگان خودمختار اداره می شد که با وجود همزمان بودن دوران آنان با جنگهای صلیبی در آسیای غربی، دائما با هم سر ستیز داشتند و برسر یکدیگر می تاختند و قتل و کشتار به راه می انداختند.

نبرد ساوه

1774 - لویی شانزدهم و ماری آنتوانت به عنوان پادشاه و ملکه فرانسه منصوب شدند.

لویی شانزدهم

1872 - نخستین زنی که خود را نامزد انتخابات ریاست جمهوری آمریکا کرد

بانو ویکتوریا وودهول روزنامه نگار آمریکایی و ناشر هفته نامه «وودهولVictoria Woodhull» با این که هنوز قانون اساسی ایالات متحده (آمریکا) اجازه شرکت در انتخابات را به زنان نداده بود دهم ماه می 1872 خود را نامزد انتخابات ریاست جمهوری این فدراسیون کرد. وی همزمان با تبلیغ برای خود، از حق بانوان به رای دادن و رای گرفتن نیز دفاع می کرد ولی در روز رای گیری، وی و سایر بانوان را به محل صندوقها راه ندادند و چون او در برابر پلیس مقاومت کرد موقتا بازداشت شد.

Victoria Woodhull

    بانو ویکتوریا از یک مکتب سیاسی خاص پیروی نمی کرد، ولی چون معتقد به آزادی مطبوعات بود، هفته نامه او نخستین نشریه آمریکایی بود که متن مانیفست کمونیست نوشته کارل مارکس را منتشر کرد و همچنین اعلامیه پر سر و صدای حزب پاپیولیست آمریکا را. ویکتوریا در هفته نامه اش اخبار اتحادیه های کارگری را در کنار گزارش های بورس نیویورک که مظهر کاپیتالیسم بوده است چاپ می کرد تا نشریه اش چند صدایی باشد. وی در نهم ژوئن سال 1927 فوت شد.

1290 - ورود مورگان شوستر آمریکایی به تهران به منظور اصلاح امور مالی کشور

به دنبال موافقت مجلس با استخدام مستشاران خارجی برای سامان دادن اوضاع اقتصادی کشور، دولت ایران در پی انجام قراردادی با ایالات متحده آمریکا، یک هیئت مستشار مالی برای اصلاح امور مالی به کشور دعوت کرد و در این روز، هیئتی به ریاست مورگان شوستر وارد ایران شد. مجلس شورای ملی با اطمینان به حسن نیت شوستر و همراهانش، به آنان درباره هر نوع فعالیت برای اصلاح امور مالی ایران، اختیار تام داد، ولی این عمل ایران، به دولت روس بسیار گران آمد و روس‏ها مصمم شدند کاری کنند که شوستر و معاونینش از کار برکنار شوند. از این رو، به بهانه‏ای واهی به دولت ایران برای اخراج شوستر اولتیماتوم داد که با مخالفت مجلس مواجه گردید. در این حال قوای روس نیز به شهرهای آذربایجان و به ویژه تبریز یورش بردند و به قتل و غارت پرداختند. این عمل، دولت ایران را به برکناری شوستر وادار کرد و فردی وابسته به روس‏ها را به جای وی برگزید.

مورگان شوستر

1871 - امضای قرارداد صلح بین فرانسه و آلمان و پایان جنگ‏های دو کشور

به دنبال شکست فرانسه در جنگ با آلمان، قرار داد صلح میان دو کشور در دهم مه 1871م، در شهر فرانکفورت آلمان به امضا رسید. بر اساس این قرارداد که وحدت آلمان را تحت رهبری بیسمارک صدراعظم این کشور قطعی می‏کرد، فرانسه علاوه بر پرداخت غرامت، برخی از سرزمین‏های خود را به آلمان واگذار نمود. با شکست فرانسه که مهم‏ترین رقیب آلمان در اروپا بود، کشور آلمان به یک امپراتوری قدرت‏مند تبدیل شد. در حقیقت بیسمارک، وحدت آلمان را با جنگ تامین نمود و به وسیله صلح آن را تضمین و تحکیم کرد. قراردادهای صلح با اتریش و ایتالیا در سال‏های بعد نیز آلمان را به یک قدرت برتر در زمینه سیاسی، نظامی و اقتصادی تبدیل نمود.

1307 - جشن و شادی در ایران به خاطر لغو کاپیتولاسیون

بیستم اردیبهشت سال ۱۳۰۷، ایرانیان نخستین سالگرد لغو کاپیتولاسیون را در سراسر کشور جشن گرفتند. کاپیتولاسیون یک ضعف بزرگ ایران در اواخر سلطنت قاجارها بود که از فرط ضعف نظامی، شعور سیاسی و بی خبری از قضاوت تاریخ حاضر شده بودند اجازه دهند که اتباع قدرت های بزرگ وقت در صورت ارتکاب جرم (حتی سوء قصد نسبت به جان شاه قاجار، مثال: محمدعلی شاه) در سفارتخانه های مربوط محاکمه شوند. کاپیتولاسیون به صورتی دیگر در اوایل دهه 1340 به ایران بازگشت ولی تنها نظامیان آمریکایی در ایران را شامل می شد. دستگاه تبلیغات دولت وقت برای هموار ساختن راه تجدید این نوع کاپیتولاسیون، تامدتی روزنامه ها را تشویق می کرد که تصادفات رانندگی نظامیان آمریکایی در ایران (عمدتا مستشار نظامی) را بزرگ کنند و همین امر باعث توجیه احیاء کاپیتولاسیون شد که با وجود مخالفت هایی که با آن شد، سرانجام به تصویب مجلس رسید.

1940 - حمله ارتش آلمان نازی به بلژیک، هلند و لوکزامبورگ

با گسترش دامنه جنگ جهانی دوم در اروپا، هیتلر نقشه تصرف نروژ را کشید و خود را در آوریل 1940م برای این کار آماده کرد. ولی حضور ناوگان انگلیس در بنادر نروژ این امر را با مشکل مواجه نمود. نروژ تا اواخر آوریل با کمک ناوگان جنگی انگلیس در برابر آلمانی‏ها مقاومت کرد ولی بروز مخالفت‏های داخلی با ادامه جنگ و تشکیل یک حکومت طرفدار آلمان در این کشور مقاومت نروژی‏ها را درهم شکست و با خروج خانواده سلطنتی نروژ و اعضای دولت آن از این کشور، نیروهای انگلیسی نیز در روزهای دوم و سوم مه 1940م بنادر نروژ را ترک کردند. بلافاصله پس از عقب‏نشینی نیروهای انگلیسی از نروژ، هیتلر فرمان حمله در جبهه غرب را صادر کرد. در این نبردها، تاکتیک جنگی هیتلر به جای حمله مستقیم به خطوط دفاعی مستحکم فرانسه در طول مرزهای آلمان، حمله به خاک فرانسه از طریق مرزهای بلژیک بود. به همین جهت نیروهای آلمان در سحرگاه دهم ماه مه 1940م، هر سه کشور کوچک بلژیک، هلند و لوکزامبورگ را مورد یورش خود قرار دادند. در این میان، نیروهای آلمان، خطوط دفاعی فرانسه را درهم شکست و در 13 مه آن سال وارد خاک فرانسه شدند. این حملات زمینه سقوط پاریس و تصرف کشور فرانسه را فراهم آورد و جنگ را شدت بخشید.

1332 - دکتر مصدق و املاک پهلوی - ریشه حرص مال دنیا زدن رضا شاه

19 اردیبهشت۱۳۳۲ دکتر مصدق شاه را وادار کرد که اداره امور املاک پهلوی را به دولت واگذار کند. این املاک را رضا شاه تملک کرده بود که پس از تبعیدش، بسیاری از مالکان قبلی آنها اعلام کرده بودند که از ترس و از روی اجبار املاک خود را به مبلغی ناچیز به رضاشاه فروخته و یا اینکه به او هدیه بودند. دولت وقت (پس از شهریور 1320) برای رسیدگی به این شکایات و استرداد املاک یک دادگاه ویژه اختصاص داده بود که سالها سرگرم بکار بود. ضعف عمده رضا شاه همین افزودن بر ثروت شخصی بود که بدون ترس از قضاوت تاریخ به این کار ادامه می داد. برخی از پژوهشگران گفته اند که چون رضا شاه در دوران نوجوانی و جوانی مزه فقر را چشیده بود، پس از رسیدن به قدرت حرص مال دنیا می زد!.

 پس از براندازی 28 امرداد، آن اقدام دکتر مصدق کان لم یکن اعلام شد.

1359 - تصویب آرم نهایی جمهوری اسلامی ایران توسط امام خمینی (ره)

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، قرار بر این شد آرمی به عنوان نماد و نشان جمهوری اسلامی ایران معرفی شود که بیانگر روح دین‏خواهی و اسلام طلبی ملت مسلمان ایران باشد. از این رو پس از فراخوان شورای انقلاب برای تهیه این آرم، طرح‏های متعددی به این شورا رسید که سرانجام از میان آنها یک طرح مورد پذیرش قرار گرفت. در نهایت با ارایه این آرم به رهبر کبیر انقلاب اسلامی، طرح مزبور به تصویب رسید. این آرم به صورت چهار هلال و یک ستون میانی و نشانگر کلمه مقدس "اللَّه" می‏باشد و در عین حال کلمه مبارک "لا اله الا اللَّه" را نیز تشکیل می‏دهد. در توضیح محتوای این شکل نمادین می‏توان گفت که ستون میانی یا شمشیر، نشانه اقتدار و قدرت؛ هلال نشان‏دهنده رشد، پنج جز اصلی نمایشگر اصول پنج‏گانه دین (مذهب تشیع)، و ترکیب متقارن بیانگر تعادل و میزان و عدالت می‏باشد. این آرم از آن پس در وسط رنگ سفید پرچم مقدس جمهوری اسلامی ایران و بر بالای عنوان تمام وزارتخانه‏های کشور قرار گرفت.

1994 - نلسون ماندلا به عنوان اولین رئیس جمهور سیاه پوست آفریقای جنوبی منصوب شد.

1997 - زمین‌لرزه‌ای با بزرگای گشتاوری ۷٫۳ بخش زیرکوه شهرستان قائنات در استان خراسان را لرزاند و دست‌کم ۱٬۵۶۷ نفر کشته و حدود ۲٬۳۰۰ تن زخمی بر جای گذاشت.

زادروزها

    ۲۱۳ - زادروز کلودیوس گوتیکوس امپراتور روم
    ۱۸۷۸ - زادروز گوستاف اشترزمان سیاست مدار آزادی‌خواه ،صدر اعظم آلمان، برنده جایزه صلح نوبل سال۱۹۲۶ به همراه آریستید بریان

گوستاف اشترزمان

    ۱۸۹۹ - زادروز فرد آستر رقصنده، طراح رقص، خواننده و بازیگر فیلم‌ و تئاتر برادوی اهل آمریکا
    ۱۹۵۷ - زادروز سید ویشس نوازنده گیتاربیس انگلیسی

بونو

    ۱۹۶۰ - زادروز بونو خواننده ایرلندی گروه راک یوتو
    ۱۹۴۰ - وین دایر، روانشناس، سخنران و نویسنده آمریکایی.

وین دایر

    ۱۳۴۷ - رضا عطاران کارگردان و بازیگر ایرانی سینما و تلویزیون
    ۱۳۵۶ - پیام دهکردی، بازیگر سینما و تئاتر و کارگردان ایرانی

رضا عطاران

    ۱۳۶۲ - طناز طباطبایی، بازیگر ایرانی سینما

طناز طباطبایی

درگذشت‌ها

    ۱۷۷۴ - درگذشت لوئی پانزدهم پادشاه فرانسه
    ۱۸۲۹ - درگذشت توماس یانگ فیزیک دان برجسته انگلیسی

توماس یانگ

    ۱۸۴۹ - درگذشت هوکوسائی نقاش و چاپ‌گر ژاپنی سبک اوکی‌یوئه
    ۱۹۷۷ - درگذشت جوآن کراوفورد هنرپیشه آمریکایی سینما، تئاتر و تلویزیون، برنده جایزه اسکار

جوآن کراوفورد

    ۱۹۹۹ - درگذشت شل سیلور استاین، شاعر، آهنگساز، کاریکاتوریست و نویسندهٔ آمریکایی
    ۱۳۵۹ - عبدالله دوامی، موسیقی‌دان، ردیف‌دان، خواننده و نوازنده‌ی ایرانی (زاده ۱۲۷۰)

شل سیلور استاین