مروری بر رویداد های مهم تاریخ امروز ایران و جهان ( 30 اردیبهشت ماه برابر با 20 می )

مروری بر رویداد های مهم تاریخ امروز ایران و جهان ( 30 اردیبهشت ماه برابر با 20 می )

امروز 30 اردیبهشت برابر با 20 مِی تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

 

 

 

 

 

 رویداد ها:

587 - ناخرسندی شاه ایران از حذف شعار آریانیسم در اسپانیا

هرمز چهارم شاه ایران از دودمان ساسانیان [پسر خسروانوشیروان] در ماه می سال 587 میلادی پس از اطلاع از تصمیم پادشاه ویزیگُت Visigoth [ژرمن نژاد اسپانیا) مبنی بر کنار گذاردن شعار نژادی «آریانیسم»، از این کار ابراز ناخرسندی کرد و نظر خودرا در پیامی برای «رکارد Reccared» پادشاه تازه اسپانیا فرستاد. «رکارد ـ 1» که در 27 سالگی برجای پدر نشسته بود در ژانویه 587 خواست شورای روحانیون کاتولیک اسپانیارا که پیشنهادکرده بود پادشاه از اِعمال برتری نژاد آرین که دودمان ویزیگُت های حاکم بر اسپانیا (هیسپانیا شامل همه شبه جزیره ایبریا ازجمله گالیسیا Galacia + جنوب شرقی فرانسه امروز و در آن زمان معروف به سِپتیمانیا Septimania) از آن نژاد بودند دست بردارد و رضای اکثریت اسپانیایی هارا با برافراشتن پرچم کاتولیسیسم [که برتری نژادی را تایید نمی کند] تامین کند. گُتیک (آرین) در لغت به معنای مردم خوب، نجیب زاده، عالی نسب و ... است که هیتلر در قرن 20 دوباره آن را شعار قرارداد. گُت ها که ایرانیان آنان را از قدیم آلمان [آلمانی ـ نام یکی از قبایل ژرمن] می نامند پس از مهاجرت تدریجی از منطقه فرارود (تاجیکستان امروز) به اروپا، در این قاره به دو دسته تقسیم و به برانداختن حکومت های محلی دست زدند و در سال 410 میلادی با تصرف شهر رُم و ویران ساختن آن به سلطه رومیان براروپای مرکزی و غربی پایان دادند.

هرمز چهارم

   
مورّخان غرب در تفسیر اقدام هرمز چهارم نوشته اند؛ هرمز در آن سالها در دو سوی قلمرو خود سرگرم نبرد بود ـ در شرق با تُرکان و در غرب با رومیان (حکومت قسطنطنیه). در شرق، تُرکان حتی به شهر کرمان رسیده بودند که احساسات نژادی هرمز تحریک شده بود. بعلاوه، دولت قسطنطنیه رسما اقدام «رکارد» را تایید کرده بود که با این عمل برخشم هرمز افزوده بود. بنابراین، واکنش هرمز چهارم سیاسی بود نه درحقیقت نژادی.
   

رکارد ـ 1

 سال بعد (سال 588 میلادی) ارتش ایران به فرماندهی ژنرال بهرام مهران (چوبین) تُرکان را شکست کامل داد، خاقان آنان را در منطقه بلخ کشت و از قلمرو ایران بیرون افکند. بخشی از این تُرکان در دوران حکومت خلفای اموی و عباسی به منطقه فرارود بازگشتند و ....

1310 - اختراع کفش دو لنگه

به نوشته مورخان تاریخ تمدن، ساخت کفش برای پای چپ و پای راست ـ جداگانه، از ماه می در سال 1310 میلادی متداول شد (هفتصد و سه سال پیش در این ماه).
   
برخی از کرونیکلها اختراغ کفش دولنگه را در روز بیستم ماه می 1310 میلادی درج کرده و به حساب رویدادهای این روز گذارده اند. پیش از آن، کفش های هردو پا مشابه هم و یا به صورت مستقیم ساخته می شد، به گونه ای که هرلنگه را می شد برای هر دو پا استفاده کرد. رویه کفش هایی که دو لنگه اش مشابه بود، عمدتا به صورت بافتنی بود (گیوه) و یا تسمه ای، و تخت کفش سازها جدا از رویه سازها بودند.

1498 - شروع استعمار غرب در آسیا

وسکو دا گاما Vasco da Gama دریانورد پرتغالی بیستم ماه می سال 1498 وارد «کالیکوتCalicut و امروزه Kazhikode واقع در ایالت کرالا Kerala» در جنوب غربی هند شد و با خود استعمار غرب را هم وارد قاره آسیا کرد که 513 سال است با چند بار تغییر لباس دادن هنوز ماندگار است. دا گاما هشتم ژوئیه سال 1497 پرتغال را با چهار کشتی به مقصد هند ترک کرده بود. وی پس از عبور از دماغه جنوب آفریقا (امید نیک!) و اندک توقف در موزامبیک عازم هند شده بود. او فاصله ساحل شرقی آفریقا تا ساحل غربی هند را ظرف 23 روز طی کرده بود. حاکم هندی منطقه برخورد بدی با او نداشت زیرا به نیات وی پی نبرده بود. دا گاما پس از یک بررسی، عزم بازگشت کرد و نهم سپتامبر سال 1499 به لیسبون رسید و عنوان دریا سالاری گرفت. دولت پرتغال برپایه اطلاعاتی که داگاما به دست آورده بود هیات دیگری را به هند فرستاد که حکمران محل به این هیات روی خوش نشان نداد. این خبر که به داگاما رسید، خود با 20 کشتی و عمدتا توپدار و صدها تفنگدار عازم هند شد و به ایجاد قرارگاه و مستعمره دست زد. داگاما بازهم به هند سفر کرد و 24 دسامبر سال 1524 در همانجا درگذشت.

Vasco da Gama

1506 - کریستوف کلمب در تنگدستی درگذشت

بیستم ماه می  1506 کریستف کلمب (کریستوفر کلمبوس) که راه استیلای اروپائیان بر قاره آمریکا را باز کرد در ۵۵ سالگی در اسپانیا درگذشت. وی که در سال ۱۴۹۲ در چارچوب رقابت اسپانیا و پرتغال در یافتن راههای دریایی، در جهت غرب عازم هند بود به قاره ناشناخته آمریکا (ناشناخته برای ساکنان سایر قاره ها) رسید و جزیره ای را که امروز نیمی از آن جمهوری دومینیکن را تشکیل می دهد و نیم دیگر هائیتی، «هیسپانیولا» نامید و مقر حکومت اسپانیایی ها قرار داد و مقدمات بنای شهر «سانتو دومینگو» را در آن جزیره فراهم ساخت.

کریستف کلمب

   
 برخی مورخان نوشته اند: کلمب که بعدا مورد بی مِهری پادشاه اسپانیا قرار گرفته بود در تنگدستی و انزوا از این دنیا رفت. وی در ایتالیا به دنیا آمده بود.

1506 - زمانی که جزیره سکوتره به دست پرتغالی ها افتاد

در می سال 1506 دریانورد پرتغالی آلفونسو دوآلبوکرک جزیره «سکوتره» واقع در دریای عرب را تصرف کرد و سال بعد (سال 1507) با هدف تصرف جزیره ایرانی هرمز در مدخل خلیج فارس وارد آبهای ایران شد تا ناظر بر راههای دریایی اقیانوس هند باشد.
    
برخی از مورخان، تصرف سکوتره را آغاز استعمار آسیا نوشته اند. حال آنکه وسکو دا گاما Vasco da Gama دریانورد پرتغالی هشت سال پیش از آلبوکرک و بیستم ماه می سال 1498 وارد «کالیکتCalicut» در جنوب غربی هند شده و با خود استعمار غرب را هم وارد قاره آسیا کرده بود.

تصویر آلبوکرک

1837 -  لوی اشتراوس Levi Strauss ساخت پارچه و لباس معروف به «بلو جین Blue Jeans» را در سانفرانسیسکو به ثبت داد. وی از یهودیان آلمانی بود که با خانواده اش به ایالات متحده آمریکا مهاجرت کرده بود. لباس ساخته شده از بلو جین های اشتراوس به «لی وایز» معروف اند.

لوی اشتراوس

1910 - الحاق رسمی شبه جزیره کره به ژاپن

در پی پیروزی ژاپن در جنگ با چین و روسیه، این کشور، شبه جزیره کره را در سال 1907م، عملاً اشغال کرد و در 20 مه 1910م، آن را به طور رسمی به خاک خود ضمیمه نمود و نام آن را به "چوزن" تغییر داد. اما مردم کره با استعمار ژاپن به مبارزه برخاستند. در زمان جنگ جهانی دوم، استقلال طلبان کره‏ای به امید استقلال کشورشان در کنار متفقین با ارتش ژاپن جنگیدند. اما پس از پایان جنگ، کشور کره به دو قسمت شمالی و جنوبی تقسیم شد. کره شمالی با حکومت کمونیستی تحت حمایت شوروی قرار داشت و کره جنوبی نیز از حمایت نظامی و مالی غرب، به ویژه امریکا برخوردار بود. این تقسیم بندی در سال 1948 رسمیت یافت.

1927 - نخستین پرواز بدون توقف میان دو قاره آمریکا و اروپا

بیستم ماه می سال 1927 «چارلز لیندبرگ» هوانورد آمریکایی در میان استقبال بیش از یکصد هزار تن، پس از 27 ساعت پرواز و پیمودن عرض اقیانوس اطلس در پاریس فرود آمد.
   
وی 19 می با یک هواپیمای یک موتوره به تنهایی از فرودگاهی در لانگ آیلند (واقع در ایالت نیویورک و مجاور شهر نیویورک) به پرواز در آمده بود و بدون توقف، هزاران مایل فاصله دو قاره را پرواز کرده بود. این نخستین پرواز بدون توقف میان آمریکا و اروپا بود.

چارلز لیندبرگ

1330 - تاسیس "حزب زحمتکشان" با حمایت آمریکا در تهران

پس از تشکیل دولت دکتر مصدق، حضور برخی چهره‏ های بدنام گذشته در ترکیب هیئت دولت، باعث اختلاف در صفوف جبهه ملی گردید و باعث شد بعضی از اعضای مهم آن از قبیل آیت‏ اللَّه کاشانی و دکتر مظفر بقایی از جبهه ملی کناره‏ گیری کنند. در این میان، دکتر مظفر بقایی، پس از کناره ‏گیری از جبهه ملی، حزب زحمتکشان را تشکیل داد و بسیاری را به دور خودجمع کرد. این حزب، معجونی از گروه‏های چماقدار و برخی روشنفکران بود که با تشویق جدی دولت ایالات متحده آمریکا اعلام موجودیت کرد.

مظفر بقایی

 مقابله و رویارویی با حزب توده و جلوگیری از نفوذ کمونیسم در ایران، هدف مهم تاسیس این حزب و دلیل اصلی پشتیبانی آمریکا از آن بود. در ادامه، حزب زحمتکشان، شعب خود را در سایر نقاط کشور نیز دایر کرد و در آستانه کودتای آمریکایی 28 مرداد 1332، در راستای تحقق سیاست‏های مداخله جویانه و استیلا طلبانه آمریکا، جهت سرنگونی دولت دکتر مصدق، به کار گرفته شد. لازم به ذکر است که آیت‏اللَّه کاشانی هرچند از نظر عقیدتی و مذهبی با جبهه ملی و دکتر بقایی سنخیت کمی داشت ولی به دلیل مصالح بالاتر مردم و کشور، حاضر شده بود تا با دیگر افراد ملی گرا، جبهه ملی را تاسیس کرده و از آن حمایت کند. از این رو، همراهی آیت‏اللَّه کاشانی با این جبهه، به معنی تایید عملکرد آنان نبود و مصالح والای ملت مسلمان، مدنظر آن عالم مجاهد قرار داشت.

1983 - اعلام رسمی کشف ویروس HIV که موجب بیماری ایدز از طرف لوک مونتانیه در نشریه هفتگی ساینس.

2002 - استقلال تیمور شرقی پس از ۲۳ سال حاکمیت اندونزی و ۳ سال قیمومت سازمان ملل از طرف پرتغال به رسمیت شناخته شد.

زادروزها

    ۱۷۹۹ - زادروز انوره دو بالزاک، نویسندهٔ فرانسوی و از بزرگ‌ترین رمان‌نویسان دنیا،
    ۱۸۰۶ - زادروز جان استوارت‌میل فیلسوف و اقتصاددان انگلیسی

انوره دو بالزاک

    ۱۹۲۱ - زادروز ولفگانگ بورشرت، شاعر و نویسندهٔ آلمانی
    ۱۳۱۹ - زادروز احمدرضا احمدی، شاعر

خوزه موخیکا

    ۱۹۳۵ - زادروز خوزه موخیکا رئیس جمهور اروگوئه از سال ۲۰۰۹
    ۱۹۴۶ - زادروز شر خواننده و بازیگر آمریکایی ، برنده جایزه اسکار ، گولدن گلوب ، گرمی ، ایمی و جشنواره کن

ایکر کاسیاس

    ۱۹۸۱ - زادروز ایکر کاسیاس فوتبالیست اسپانیایی
    ۱۳۴۹ - زادروز هنگامه قاضیانی، بازیگر ایرانی

هنگامه قاضیانی

درگذشت‌ها

    ۱۵۰۶ - درگذشت کریستف کلمب، دریانورد و کاشف ایتالیایی
    ۱۸۳۴ - درگذشت ماری ژوزف لافایت سیاستمدار و ژنرال فرانسوی

ورنر فون هایدنشتام

    ۱۹۴۰ - درگذشت ورنر فون هایدنشتام شاعر و نویسنده سوئدی
    ۱۹۴۷ - درگذشت فیلیپ لنارت فیزیکدان آلمانی مجاری الاصل ، برندهٔ جایزه نوبل فیزیک سال ۱۹۰۵

فیلیپ لنارت

    ۱۹۸۹ - درگذشت جان هیکس اقتصاددان انگلیسی
    ۲۰۰۲ - درگذشت استفان جی گولد دیرین‌شناس، زیست‌شناس تکاملی و مورخ علم اهل آمریکا

پروانه وثوق

    1392 - درگذشت پروانه وثوق دارای مدرک فوق تخصص خون و سرطان‌شناسی کودکان