مروری بر رویداد های مهم تاریخ امروز ایران و جهان ( 7 خرداد ماه برابر با 28 می )

مروری بر رویداد های مهم تاریخ امروز ایران و جهان ( 7 خرداد ماه برابر با 28 می )

 امروز 7 خرداد برابر با 28 مِی تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:
  
585  پیش از میلاد - پایان جنگ ایران و لیدی با خورشید گرفتگی

خورشید گرفتگی 28 ماه می سال 585 پیش از میلاد باعث شد که جنگ طولانی ایران و کشوری لیدی (قسمتی از آناتولی مرکزی و غربی تا اژه و مدیترانه به پایتخی سارد = سارت) پایان یابد و یک ماه بعد به فیصله اختلافات بیانجامد. طالس دانشمند یونان قدیم وقوع این خورشید گرفتگی را پیش بینی و تاریخ دقیق آن را به دست داده بود که یک ماه پیش از رویداد به اطلاع پادشاه لیدی رسیده و وی بر پایه این پیش بینی به ایرانیان اخطار کرده بود که ادامه جنگ باعث خشم خدایان خواهد شد و انسان را از نور خورشید محروم خواهند کرد.

235 پیش از میلاد - ابتکار نظامی اشکانیان

مولفان تاریخ های نظامی «ماه می سال 235 پیش از میلاد» را زمان آغاز تاکتیک نظامی تازه ای نوشته اند که ارتش دولت نوپای اشکانی ایران آن را بر ضد سلوکی ها (جانشینان اسکندر مقدونی) بکار گرفت. از این تاکتیک قرنها استفاده شد. برپایه این تاکتیک، دسته های سوار سبک اسلحه، نیروی دشمن را با جنگ و گریز به میدانی که از پیش تعیین شده بود و واحدهای اصلی ارتش ایران در آنجا کمین کرده و آماده جنگ بودند می کشاندند و به دست آنان می سپردند تا درهم بکوبند. این تاکتیک در نخستین آزمایش پیروز شد و تیرداد، شاه وقت تا پایان می این سال بر سلوکی ها غالب آمد.

سیطره حکومت اشکانیان

1435 - پایان دوره تاریخی قرون وسطا با سقوط قسطنطنیه

امروز سالگرد ورود جهان به دوران «عهد جدید» و پایان دوران تاریخی« قرون وُسطا» است. 28 می سال 1453 محمد دوم معروف به «فاتح» شهر قسطنطنیه (کنستانسینوپولیس = کنستانتینوپل Constantinople= شهر کنستانتین) را تصرف کرد، آن را اسلامبول نامید و تاریخنگاران این روز را پایان قرون وسطا قرارداده اند.
   
 کنستانتین یکم امپراتور روم دوم دسامبر سال 324 میلادی در اردوی خود در کنار بُسفور Bosphorus تصمیم گرفت که شهر بیزانتیوم Byzantinum ــ مهاجر نشین قدیمی یونان ــ را با ساختن بناهای تازه تکمیل کند و آن را پایتخت دوم امپراتوری قرار دهد که به ایران نزدیکتر باشد. کنستانتین گفته بود که مراقب حرکات ایران بودن از آنجا آسانتر است و در صورت تصمیم به مقابله نظامی، هزینه سنگین لشکرکشی از راه دور را ندارد. نوسازی شهر بیزانتیوم در سال 330 میلادی از هر لحاظ تکمیل و پس از انشعاب امپراتوری روم، پایتخت روم شرقی و از سال 1453 مقرّ حکومت عثمانی شد و تا سال 1918 به مدت 1588 سال از مهمترین مراکز تصمیمگیری در جهان بود. از آنجاکه عثمانی ها خودرا جانشین خلفای اسلامی می خواندند، قرنها اسلامبول «دارالخلافه» خطاب می شد. یونانیان شهر بیزانتیوم را هفت قرن پیش از میلاد ساخته بودند. این شهر ناظر بر تنگه بسفور که اروپا را از آسیا جدا می کند بر روی هفت تپه بناشده است. تبدیل تلفظ از اسلامبول به استانبول پس از تغییر حروف ترکیه از عربی به لاتین رایج و عمومی شده است. دولت ترکیه در دهه 1920 به خارجیان تاکید کرد که استانبول را در مکاتبات خود کنستانتینوپل ننویسند که نامه های پستی با این نام توزیع نخواهند شد. این شهر در قرون وسطا یک بار به چنگ صلیبیون افتاده بود.
  

فاتح (سلطان محمد دوم)

 محمد فاتح بر زبان فارسی مسلط بود و از همان زمان بسیاری از واژه های فارسی وارد ترکی عثمانی شده است. در زمان او بسیاری از مکاتبات به زبان فارسی صورت می گرفت. با پایان یافتن قرون وسطا که قرون ظلمت در اروپا هم خوانده شده است، قرون جدید آغاز شد که عصر رنسانس (تجدید حیات علوم و ادبیات ـ فلسفه و هنر) و روشنگری است و انتشار کتابهایی که دانشمندان بیزانتیوم (روم شرقی) در جریان محاصره قسطنطنیه با خود به ایتالیا برده بودند عامل عمده آغاز رنسانس شناخته شده است زیرا که با ترجمه و انتشار این تالیفات، اروپاییان با علوم، فلسفه، هنر و ادبیات یونان قدیم، ایران و عرب آشنا شدند و به تحول ادامه دادند. همچنین با پیدایش یک قدرت بزرگ در خاور نزدیک و قطع ارتباط زمینی اروپایی ها با آسیا، تلاش برای یافتن راههای دریایی آغاز شد که نتیجه اش کلونیالیسم (اصطلاحا استعمار) و سرآغاز بدی برای سایر قاره ها بود.
  
 ایران کشوری کوچک و نا آشنا نبود که اروپاییان قرن 16 با فرستادن چند کشتی جنگی و شماری تفنگدار برآن مسلط شوند لذا در مورد ایران از راههای دیپلماتیک وارد شدند و دولت صفویه را بر ضد عثمانی برانگیختند و باعث تضعیف هر دو دولت شدند و چون نوبت به قاجاریه رسید و متوجه ضعف های سران آن و بویژه فقر معلومات عمومی و میهندوستی در میان آنان و قحط الرجال شدند دامنه نفوذ خود را در ایران گسترش دادند که نزدیک بود در زمان نخست وزیری وثوق الدوله استقلال خود را هم از دست بدهد و ....

1868 - راه افتادن خط تلگراف برلین ـ تهران

کمپانی آلمانی زیمنس 28 می 1868 اعلام کرد که کار کشیدن خط تلگرافی را که از برلین آغاز می شود تا تهران ادامه خواهد داد. این خط قرار بود از خاک امپراتوری روسیه (روسیه و قفقاز) بگذرد، و از طریق تبریز به تهران برسد. در آن زمان لهستان نیز در قلمرو روسیه قرارداشت.

1331 - دکتر مصدق به رغم تردید به بی طرف بودن دادگاه جهانی، برای دفاع از ایران عازم لاهه شد

در این روز در سال 1331 دکتر محمد مصدق نخست وزیر وقت عازم لاهه شد تا از حقانیت ایران در ملی کردن نفت خود دفاع کند. دکتر مصدق که استاد حقوق در دانشگاه بود قبلا رسیدگی دادگاه لاهه به شکایت انگلستان از ایران را مغایر حاکمیت ملی یک کشور مستقل عضو سازمان ملل و خارج از تکالیف این دادگاه خوانده بود، ولی گفته بود که به لاهه خواهد رفت تا صدای ایران را که قریب یک قرن و نیم تحت نفوذ و سلطه اجانب و بویژه دولت لندن بوده به گوش جهانیان برساند و تاکید کرده بود که دفاع او در لاهه در عین حال دفاع از کشورهای تضعیف شده و استعمارزده در برابر قدرتهای جهانی خواهد بود.
    
اظهارات آن روز دکتر مصدق در رسانه های جهان به این گونه تفسیر شده بود که رئیس دولت ایران تردید دارد که دادگاه بین المللی لاهه، بی طرف و خارج از نفوذ قدرت های جهانی باشد. به علاوه، مصدق می خواهد که ایران که بیش از هزار سال یک ابرقدرت بود باردیگر مطرح باشد و جهانیان بدانند که این کشور همان امپراتوری پارسی است که در قرن 19، دو قدرت استعماری وقت ـانگلستان و روسیه ـ آن را تجزیه و کوچک کردند.

1901 - امضای قرارداد نفتی "دارسی" بین ایران و انگلیس

در سال 1889م حق استخراج کلیه معادن ایران و از جمله نفت طی امتیازنامه‏ ای به بارون دورویتر بازرگان انگلیسی واگذار شد، اما تأخیر وی در عملی کردن مفاد قرار داد، باعث لغو حق انحصاری وی گردید. در این میان ویلیام ناکْسْ دارسی سرمایه‏دار انگلیسی، در اواخر قرن نوزدهم از وجود نفت در ایران مطلع گردید و در سال 1901م نمایندگانی جهت امضای قرارداد نفتی و دریافت امتیاز از ایران به تهران گسیل داشت. پس از مخالفت اولیه مظفرالدین شاه با اعطای امتیاز، نمایندگان دارسی با امین‏السلطان صدراعظم شاه وارد مذاکره شدند و با پرداخت رشوه و نیز سوء استفاده از ساده‏لوحی مقامات ایران، در نهایتْ قرارداد دارسی در 21 مه 1901م به امضاء دو طرف رسید. براساس این قرارداد، امتیاز استخراج و بهره‏ برداری از نفت در سراسر ایران به استثنای ایالات شمالی شامل گیلان، مازندران، گرگان، خراسان و آذربایجان برای مدت 60 سال به دارسی واگذار گردید.

حذف مناطق شمالی ایران از چارچوب قرارداد، برای پیشگیری از عکس‏ العمل و یا مخالفت روس‏ها انجام شده بود. هم‏چنین بر اساس این قرارداد، دارسی متعهد گردید ظرف دو سال، شرکت و یا شرکت‏هایى برای بهره‏برداری از این امتیازات تأسیس نماید و سالیانه مبلغ 20 هزار لیره وجه نقد و معادل همین مبلغ از سهام شرکت و نیز 16درصد از منافع خالص خود را به دولت ایران بپردازد. شرکت نفت دارسی، پس از هفت سال، سرانجام در 26 مه 1908م در منطقه مسجد سلیمان به نفت رسید. با این حال از آن جا که پس از مشروطه و تدوین قانون اساسی، دادن هرنوع امتیاز، به تصویب مجلس نیاز داشت، مجلس اول مشروطه به بحث درباره قرارداد دارسی پرداخت اما نه امتیاز نفت دارسی را تأیید کرد و نه آن را رد نمود. این امتیازنامه به نوعی دیگر در زمان رضاخان به تصویب مجالس رسید که البته مفاد آن بیشتر از گذشته، به ضرر ایران بود. موافقت‏نامه دارسی در سال 1933م (1312ش) جای خود را به قرارداد 26 ماده‏ای جدیدی داد که به قرارداد 1933 موسوم گردید. در نهایتْ ملی شدن صنعت نفت در سال 1951م (اسفند 1329ش) که نتیجه قیام مردمی و رهبری روحانیت آگاه بود به حضور مستقیم استعمارگر انگلستان در اقتصاد و شریان نفتی ایران خاتمه داد.

1940 - عقب‏نشینی نیروهای متفقین از بندر دونْکِرْک فرانسه

هم‏زمان با پیشروی نیروهای آلمان نازی و تصرف کشورهای همسایه، خطوط دفاعی فرانسه در برابر آلمان در هم شکسته شد و 335 هزار نفر از قوای فرانسه و انگلیس در بندر دونکرْکْ به محاصره مهاجمان درآمدند. با ادامه هجوم آلمان به طرف شمال، بندر دونکرْکْ، آخرین گریزگاه نیروهای محاصره شده نیز در خطر سقوط قرار گرفت و از روز 27 مه 1940م، عملیات تخلیه نیروهای انگلیس و فرانسه آغاز شد. در این عملیات، 774 کشتی جنگی متفقین برای نجات حدود 350 هزار سرباز انگلیسی، فرانسوی و بلژیکی شرکت کردند. اما در اثر حملات هوایی و محاصره بندر دونکرک توسط ارتش آلمان نازی، نزدیک به 50 هزار نفر از نیروهای متفقین کشته و 400 کشتی جنگی آن‏ها نیز نابود شد. در نهایت، پس از شکست نیروهای متفق در فرانسه، این کشور نیز به طور کامل به اشغال آلمان در آمد.

1940 - تصرف کشور بلژیک توسط ارتش آلمان نازی در جریان جنگ جهانی دوم

چند ماه پس از آغاز جنگ جهانی دوم، هیتلر تصمیم گرفت تا فرانسه را به تصرف خود درآورد. از این‏رو به جای حمله مستقیم به خطوط دفاعی فرانسه در طول مرزهای آلمان، حمله به خاک فرانسه از طریق مرزهای بلژیک را در پیش گرفت. به همین جهت، نیروهای آلمان در سحرگاه دهم مه 1940م، هر سه کشور کوچک بلژیک، هلند و لوکزامبورگ را مورد حمله قرار دادند. این امر باعث واکنش سریع نیروهای انگلستان شد و به مقابله در برابر آلمان پرداختند. اما این مقاومت چندان دیری نپایید و در نهایت، مردم بلژیک پس از 18 روز مقاومت در برابر هجوم ارتش آلمان، به فرمان پادشاه بلژیک، جنگ را متوقف کردند و بلژیک در 27 مه 1940م به دست آلمان افتاد. این تصمیم باعث نارضایتی مردم بلژیک و در نهایت برکناری رسمی پادشاه این کشور از سلطنت در سال 1951م شد.

نازی ها در بلژیک

1359 - افتتاح اولین دوره مجلس شورای اسلامی

هفتم خرداد، روز قانون و آغاز هفته مجلس، یادآور هفتم خرداد ماه 1359 ش می‏باشد. در چنین روزی، اولین دوره مجلس شورای اسلامی افتتاح شد و از آن پس نیز در سال‏های 79 75 71 67 63 و 83 دوره‏های دوم تا هفتم مجلس شورای اسلامی آغاز شده است. افتتاح اولین دوره مجلس قانون‏گذاری در جمهوری اسلامی ایران، یک نقطه عطف به شمار می‏رود. وظیفه این مجلس، قانون‏گذاری و نظارت مستقیم بر عملکرد رییس جمهوری و هیئت دولت است. تعداد نمایندگان مجلس، 290 نفر است و با رأی مستقیم مردم انتخاب می‏شوند. هر شهر به تناسب جمعیت، تعدادی از کرسی‏های مجلس را به خود اختصاص می‏دهد. اقلیت‏های دینی شناخته شده در ایران با وجود آنکه، اکثر آنان، از لحاظ جمعیت، حد نصاب لازم یعنی 150 هزار نفر برای به دست آوردن یک کرسی را ندارند، اما در پارلمان دارای نماینده می‏باشند. انتخابات اولین دوره مجلس شورای اسلامی، در فاصله حدود یک سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی در 24 اسفند 1358 برگزار شد. در این انتخابات، ملت ایران با شرکت حدود یازده میلیون نفر در انتخابات به نمایندگان خود رأی دادند. و با برگزاری مرحله دوم، مجلس شورای اسلامی، ترکیب خود را یافت و با احتساب انتخابات میان‏دوره‏ای، مجموعاً 263 نماینده به مجلس راه یافتند که در این میان، تعداد 4 زن، 130 روحانی و 133 غیرروحانی مشاهده می‏شد.

1991 - روز ملی و استقلال "آذربایجان" از اتحاد جماهیر شوروی سابق

سرزمین آذربایجان در زمان‏های گذشته در تصرف ایران بود تا این که پس از شکست ایران در نبردهای توسعه طلبانه‏ی روسیه در زمان فتحعلی شاه قاجار، به موجب عهدنامه‏ی گلستان، به روسیه ضمیمه شد. در پی وقوع انقلاب روسیه، این کشور پس از مدتی که از اعلام استقلالِ آن گذشته بود، به یکی از جمهوری‏های شوروی تبدیل گشت. در اواخر دهه‏ی 1980، فعالیت‏های استقلال طلبانه در این جمهوری و نیز منطقه‏ی ارمنی نشینِ قره‏باغ شدت یافت. جمهوری آذربایجان در 30 اوت 1991 در حالی استقلال خود را رسماً اعلام کرد که با همسایه‏ی خود، ارمنستان، بر سر منطقه‏ی قره باغ به شدت اختلاف و درگیری داشت که هنوز نیز ادامه دارد. جمهوری آذربایجان در غرب آسیا و در کناره‏ی دریای خزر، 86/600 هزار کیلومتر مربع مساحت دارد و با کشورهای ایران، ارمنستان، گرجستان و روسیه همسایه است. جمعیت آذربایجان نزدیک به 8 میلیون نفر می‏باشد که اکثریت مسلمان بوده و به زبان ترکی صحبت می‏کنند، پیش‏بینی جمعیت آذربایجان تا سال 2025 بیش از 9 میلیون نفر می‏باشد. پایتخت آذربایجان باکو و واحد پول آن منات می‏باشد. مردم آذربایجان ملیت آذری داشته و سفیدپوست هستند. گنجه، سومقاییت و مینگه چویر از شهرهای مهم آن هستند. نظام سیاسی حاکم بر آذربایجان جمهوری فدرال می‏باشد. آذربایجان دارای دو روز ملی می‏باشد یکی 28 مه روز اعلام جمهوری در آذربایجان و دیگری 30 اوت روز استقلال آن که روزهای ملی آذربایجان نام گرفته‏ اند.

1998 - اولین آزمایش هسته ‏ای پاکستان

در 28 مه 1998م اولین آزمایش‏های هسته‏ای پاکستان، دو هفته پس از آزمایش‏های هسته‏ای هند، همسایه و رقیب پاکستان انجام شد. به این ترتیب مسابقه تسلیحاتی این دو دشمن دیرینه به سطح سلاح‏های هسته‏ای گسترش یافت. آزمایش‏های هسته‏ای پاکستان، خشم کشورهای غربی را برانگیخت و امریکا و اروپا، پاکستان را تحریم اقتصادی کردند. با این حال پاکستان تا کنون درخواست این کشورها را برای پیوستن به کنوانسیون منع تولید و تکثیر سلاح‏های هسته‏ای نپذیرفته است.

زادروزها

    ۱۵۲۴ - زادروز سلیم دوم یازدهمین سلطان امپراتوری عثمانی
    ۱۷۵۹ - زادروز ویلیام پیت جوان‌تر جوان‌ترین نخست‌وزیر تاریخ بریتانیا

ویلیام پیت جوان‌تر

    ۱۹۰۸ - زادروز یان فلمینگ نویسنده انگلیسی و خالق شخصیت مشهور جیمز باند
    ۱۹۱۲ - زادروز پاتریک وایت نویسنده اهل کشور استرالیا ، برنده جایزه نوبل ادبیات سال ۱۹۷۳

یان فلمینگ

    ۱۹۳۸ - زادروز کیوس گوران شاعر و خواننده مازندرانی.
    ۱۹۵۸ - زادروز لورا چینچیلا رئیس جمهور کاستاریکا

کایلی مینوگ

    ۱۹۶۸ - زادروز کایلی مینوگ خواننده پاپ ، ترانه‌سرا و هنرپیشه استرالیایی ، خواهر دنی مینوگ

درگذشت‌ها

    ۱۷۸۷ - درگذشت لئوپلد موتزارت موسیقیدان آلمانی
    ۱۸۴۹ - درگذشت آن برونته شاعر و نویسنده انگلیسی

لئوپلد موتزارت

    ۱۹۳۷ - درگذشت آلفرد آدلر روانشناس اتریشی
    ۱۹۷۲ - درگذشت ادوارد هشتم پادشاه بریتانیای کبیر

آن برونته

    ۲۰۰۳ - درگذشت ایلیا پریگوژین شیمی فیزیکدان روسی ، برنده جایزه نوبل شیمی سال ۱۹۷۷

ایلیا پریگوژین