مروری بر رویداد های مهم تاریخ امروز ایران و جهان ( 18 خرداد ماه برابر با 8 ژوئن )

مروری بر رویداد های مهم تاریخ امروز ایران و جهان ( 18 خرداد ماه برابر با 8 ژوئن )

   امروز 18 خرداد برابر با 8 ژوئن تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.
 
767 - بپاخیزی استاد سیستانی (استاذسیس) استقلان طلب ایرانی

درجریان بپاخیزی ایرانیان، با هدف نجات میهن خود از سلطه عرب (تازیان)، هشتم ژوئن سال 767 میلادی (سال 150 هجری قمری) استاد سیستانی (استاذسیس) مبارزه خودرا علنی ساخت و رسما پرچم استقلال و حاکمیت ایران را در خاور ایرانزمین (غرب افغانستان امروز ـ جنوب خراسان بزرگتر) به اهتزاز درآورد و اکیدا از هموطنان خواست که با عرب قطع معاشرت و با فرستادگان و منصوبان خلیفه بغداد همکاری نکنند. وی در آن زمان با صدها هزار هواخواه، قدرت اول در سیستان، هرات، فراه، قُهستان (کُهستان = کوهستان) تا بادغیس بود.
  

استاذسیس

 این خبر که به گوش منصور خلیفه عباسی وقت رسید، خازم بن خزیمه - ژنرال عرب را مامور جنگ با استاد سیستانی و پیروانش کرد. در جنگی که روی داد، با وجود وارد آمدن تلفات سنگین به نیروهای خلیفه و کشته شدن یکی از سرداران معروف او، سرانجام پیروان استاد شکست خوردند. سپس استاد و افراد خانواده اش نیز با نیرنگ و فریب به دام خلیفه افتادند که بعدا دستور اعدام مردان آنان را صادر کرد. هنوز چراغ قیام استاد سیستانی خاموش نشده بود که هاشم حکیم (المقنّع) پرچم استقلال خواهی و آزادی ایران را در همان منطقه (خراسان بزرگتر) به دست گرفت.
   
پیش از استاد سیستانی ـ ابومسلم، عبدالله مقفّع و دیگران قیام کرده بودند. ایرانیان از خلفای بغداد و قبلا دمشق که یک روز با این و آن دوستی، و روز بعد اعدامشان می کردند بیزار بودند زیرا که این روش (دو رویی) خلاف منش ایرانی بود.
  
 منصور عباسی که با این رشته قیام ها رو به رو شده بود به منظور آرام کردن ایرانیان و محبوب ساختن خود، دستور داد که جشن های ایرانی (نوروز، مهرگان و ...) را احیاء و در دربار او نیز برگزار و تشریفات سلطنتی ساسانیان عینا در دستگاه حکومتی بغداد رعایت شود و نیز «خیزران» دختر استاد سیستانی را به نکاح پسرش مهدی درآورد. سالها بعد، مقامات بغداد با هدف جلب علاقه مندی ایرانیان شایع کردند که هارون الرشید محصول ازدواج مهدی با خیزران است. این شایعه مورد تایید همه مورخان نیست.

1517 - اعدام "واسکونونیز دو بالْبوآ" دریانورد اسپانیایی و کاشف اقیانوس آرام

واسکونو نیز دو بالبوآ دریانورد اسپانیایى در بیست و چهارم دسامبر 1475م در دهستانی واقع در جنوب اسپانیا به دنیا آمد. چون والدین او بی‏بضاعت بودند واسکونونیز ناگزیر از سن شانزده سالگی در سلک ملازمان یکی از اشراف اسپانیایى درآمد و مدت هشت سال در خدمت او به سر برد تا اینکه به درجه سرهنگی ارتقاء یافت. وی از آن پس با هدف دست یافتن به طلا که انگیزه اصلی بسیاری از مردم آن زمان بود و در جریان آن خطرات و توفان‏های مخوف دریا را تحمل می‏کردند، به سفر پرداخت.

دو بالبوآ

بالبوآ وقتی که به سواحل امریکای مرکزی وجنوبی رسید، نامه‏هایى برای پادشاه اسپانیا نگاشت و متذکر شد که در آنجا، مروارید و طلای فراوانی وجود دارد. او در این سفرها خطرات بی‏شماری را به جان خرید وجنگ‏های بسیار نمود و بر برخی از آن نواحی، حکمرانی کرد. او در 29 سپتامبر 1513م از پاناما عبور کرد و اقیانوس کبیر را دید و ادعای مالکیت آن را نمود. از این رو، بالبوآ کاشف اقیانوس کبیر یا آرام می‏باشد. وی پس از کسب غنائم و افتخارات قصد مراجعت به اسپانیا را داشت ولی چون ارتباط او با پادشاه اسپانیا تیره گردید، این پیروزی‏ها را نادیده گرفتند. بالبوآ سرانجام به اتهام خیانت به شاه محاکمه شد و در 8 ژوئن 1517م در چهل و دو سالگی اعدام شد.

1830 - اختراع کبریت در آلمان

در هشتم ژوئن 1830م کبریت ابتدایی توسط کامبرْر مخترع آلمانی ساخته شد. مهم‏ترین تفاوت کبریت اولیه با کبریت‏های امروزی، کُندی احتراقِ آن بود. بعد از کامبرر چندین محقق دیگر بر روی کبریت ساخته شده توسط کامبرر کار کردند تا این که فیلیپْسْ امریکایی موفق شد کبریتی مشابه کبریت‏های امروزی بسازد.

کامبرْر

1869 - اولین جاروبرقی توسط شخصی به نام آیوز مک‌گافی اختراع گردید و در ۸ ژوئن ۱۸۶۹ این اختراع در آمریکا به ثبت رسید.

1907 - شکست نظامی سالارالدوله در نهاوند

18 خرداد 1286 (هشتم ژوئن 1907) در نهاوند نبرد دیگری میان نیروهای هوادار سالارالدوله و قوای دولتی روی داد که صدها کشته و زخمی برجای گذارد. در این نبرد، سالارالدوله که مدعی تاج و تخت بود شکست یافت و فرار کرد. سالار (ابوالفتح میرزا) که سومین پسر مظفرالدین شاه قاجار بود خودرا محق به سلطنت کردن می پنداشت. مورخان دولتی عملیات سالار را تحت عنوان «فتنه سالار» وارد تاریخ ایران کرده اند.

سالارالدوله

1952 - دیدار مصدق با ترومن در کاخ سفید

از نصرالله انتظام دیپلمات ایرانی [یک زمان نماینده ایران در سازمان ملل و یکبار رئیس مجمع عمومی این سازمان] که در اکتبر 1951 به همراه محمد مصدق در واشنگتن با هری ترومن رئیس جمهور وقت آمریکا ملاقات کرده بود نقل شده است که ژوئن 1952 بخشی از مذاکرات دو رهبر را فاش ساخته و گفته بود: "مصدق در این دیدار [دیدار با ترومن] از اصلاحیه های دهگانه اول قانون اساسی آمریکا معروف به «بیل آو رایتز» تمجید فراوان کرد و گفت که اگر همه کشورها این اصول مصوّب سال 1791 را در قوانین اساسی خود داشته باشند و رعایت کنند کره زمین جای بهتری برای زندگی انسان می شود. من حقوق خوانده ام و حقوق تدریس کرده ام، ریشه مسائل بشر امروز از رعایت نشدن حقوق انسان و نبود دمکراسی واقعی است. با آن قانون اساسی، ایالات متحده می تواند به تحقق و استقرار این دو آرزوی عمومی حتی به عنوان یک هدف اصلی سیاست خارجی خود کمک کند و عنوان پرچمدار تحقق حقوق بشر به دست آورد. این، مداخله نیست انجام یک تکلیف انسانی است که سعدی ما گفته است بنی آدم اعضای یک پیکر اند و .... منشور ملل باید بر حسب شرایط زمان تجدید نظر و تکمیل شود، دستگاه قضایی بین المللی تکامل و وظایف دادگاه جهانی افزایش یابد و دارای شعب متعدد شود. تحقیق، محاکمه و مجازات مرتکبان نقض حقوق بشر و اصول دمکراسی که از حقوق انسان هاست باید به دستگاه قضایی بین المللی ارجاع شود. بسیاری هستند که می گویند از آنجا که ایالات متحده یک مهاجرنشین بزرگ است، از هر ملیّت و فرهنگ تبعه دارد، به دست گرفتن پرچم تحقق و بسط حقوق بشر می تواند رسالت آن باشد.".
   

مصدق برای دیدار ترومن به کاخ سفید واشنگتن رفت

ترومن [که از 12 اپریل 1945 تا 20 ژانویه 1953 رئیس جمهور آمریکا بود و 28 دسامبر 1972 درگذشت، قلبا تمایل به مصدق داشت و هوادار اقدامات دمکراتیک و ملّی او بود و وسوسه دولت لندن که باید به هر بها مصدق را از صحنه خارج ساخت در او بی تاثیر بود و تا مصدر قدرت بود زیر بار حمله نظامی و یا ترتیب دادن کودتا بر ضد مصدق نرفت] در این ملاقات، نگرانی خودرا از بسط نفوذ دولت مسکو در جنوب مرزهایش منعکس ساخت که مصدق گفت: "من در زمینه مبارزه واشنگتن با کرملین جزئیات اصول 4گانه شمارا خوانده ام، اگر یکایک روس ها روشن شوند، به حقوق انسان و به مزیّت دمکراسی و لیبرالیسم پی ببرند خودشان به حساب کرملین خواهند رسید. با انقلاب بلشویکی که از نتایج جنگ جهانی اول و با کمک آلمان بود یک میلیون مدیر و اهل حرفه از روسیه مهاجرت کردند و مدیریت این کشور به دست نااهل و ناوارد افتاد که نتیجه اش سوء مدیریت، فساد و در نتیجه دیکتاتوری و جاه طلبی بوده است و این رژیم دیر و یا زود فرو خواهد پاشید، من نگرانی شمارا از آن بابت (گسترش نفوذ شوروی) ندارم.".
   
در این ملاقات ترومن تمایل به حل اختلاف تهران و لندن از طریق مذاکره و میانجی نشان داد، که مصدق مداخلات انگلستان در ایران از دهه نخست قرن نوزدهم حتی مداخله در آموزش و پرورش و مالیه و انتصابات درجه دوم و سوم را برشمرد و عقب ماندگی ایران را نتیجه سیاست های استعماری لندن بیان کرد و گفت که ایرانیان تجزیه ایران زمین [از جداکردن قفقاز، مناطق تاجیک نشین فرارود تا از دست رفتن افغانستان، بحرین و شرق بلوچستان] را نتیجه توطئه ها و سیاست های لندن می دانند و حتی از شنیدن نام انگلستان متنفرند. خطوط مرزی که دولت لندن به ایران تحمیل کرده مسئله ساز و درد سر آفرین هستند و هدف این بوده که ما آرامش و در نتیجه پیشرفت نداشته باشیم. توجه به زبان و واژگان و معارف فرانسه در ایران نتیجه واکنش منفی ایرانیان نسبت به مداخلات لندن بوده است و می بینید من که بر زبان فرانسه مسلط هستم از طریق مترجم با شما مکالمه می کنم. این نوع واکنش، روش منحصر به فرد ایرانیان در مخالفت با سلطه گران است.

مصدق با مقامات آمریکایی برخورد دوستانه داشت ـ تصویری از دیدار مصدق با وزیر امور خارجه وقت آمریکا

1979 - روزی که ایران به جنبش غیر متعهدها پیوست

هشتم ژوئن 1979 نشست وزیران کشورهای غیر متعهد (بی طرف) در نخستین جلسه خود عضویت ایران در این جنبش را تصویب کرد. این نشست در کلمبو پایتخت سریلانکا تشکیل شده بود. ایران از زمان اشغال نظامی توسط متفقین در 1941 (شهریور 1320)، از متحدان غرب به شمار می رفت و به همین سبب دائما با شوروی و کشورهای سوسیالیستی دیگر درگیری داشت و کمونیستها و سوسیالیستهای داخلی را سرکوب می کرد.
    
دو سه سال پس از پیوستن ایران به جنبش عدم تعهد، قلع و قمع کمونیستها که در انقلاب سال 1979 هم نقشی موثر داشتند از سر گرفته شد و حتی دریابان افضلی فرمانده نیروی دریایی ارتش که گفته شده است یک کمونیست بود و اسرار نظامی را به مسکو می داد ـ درجریان جنگ با عراقـ ـ به جوخه اعدام سپرده شد.

1992 - ترور "عاطف بسیسو" مبارز فلسطینی توسط تروریست‏های موساد

سازمان جاسوسی رژیم صهیونیستی(موساد) برای تحکیم پایه‏های این رژیم، در هشتم ژوئن 1992م عاطف بسیسو یکی از مقام‏های امنیتی سازمان آزادی بخش فلسطین را در پاریس ترور کرد. با وجود آن که ارتکاب این ترور توسط رژیم صهیونیستی غیرقابل انکار بود، اما این رژیم به علت هراس از واکنش افکار عمومی، مسئولیت آن را نپذیرفت. اما هفت سال بعد در ماه مارس 1999م پلیس فرانسه اعلام کرد، بر اساس اسناد به دست آمده، موساد، ترور عاطف بسیسو را طراحی و اجرا کرده است.

عاطف بسیسو

زادروزها

    ۱۶۷۱ - زادروز توماسو آلبینونی، موسیقیدان و آهنگساز اهل ایتالیا.
    ۱۸۱۰ - زادروز روبرت شومان آهنگ‌ساز آلمانی دورهٔ رمانتیک

توماسو آلبینونی

    ۱۸۶۷ - زادروز فرانک لوید رایت مشهورترین معمار تاریخ آمریکا
    ۱۸۹۵ - زادروز سعید نفیسی دانش‌پژوه،تاریخ‌نگار و نویسنده ایرانی

فرانک لوید رایت

    ۱۹۰۳ - زادروز مارگریت یورسنار رمان‌نویس و مقاله نویس فرانسوی، و نخستین زن عضو فرهنگستان فرانسه، در بروکسل بلژیک
    ۱۹۱۶ - زادروز فرانسیس کریک، بیوفیزیست انگلیسی، از کاشفان ساختار مولکول دی‌ان‌ای و برنده جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی

سعید نفیسی

    ۱۹۲۱ - زادروز محمد سوهارتو دومین رئیس جمهور اندونزی
    ۱۹۵۵ - زادروز تیم برنرز لی دانشمند بریتانیایی علوم رایانه، ریاست کنسرسیوم وب جهان‌شمول

فرانسیس کریک

    ۱۹۸۳ - زادروز کیم کلایسترس تنیسوراهل بلژیک
    ۱۱۷۹ - رضاقلی‌خان هدایت ادیب، شاعر و تذکره‌نویس سدهٔ سیزدهم هجری در ایران

تیم برنرز لی

    ۱۳۶۳ - زادروز صابر ابر، بازیگر ایرانی

رضاقلی‌خان هدایت

درگذشت‌ها

    ۶۳۲ - درگذشت حضرت محمد بن عبدالله (ص)، پیامبر اسلام به تاریخ میلادی
    ۱۸۰۹ - درگذشت توماس پین نویسنده رساله‌های سیاسی و روشنفکر انقلابی آمریکایی انگلیسی‌تبار

اندرو جکسون

    ۱۸۴۵ - درگذشت اندرو جکسون هفتمین رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا
    ۱۳۷۵ - درگذشت غلامحسین نقشینه، بازیگر ایرانی

غلامحسین نقشینه

    ۱۸۷۶ - درگذشت ژرژ ساند رمان‌نویس ، نمایشنامه‌نویس، روزنامه‌نگار، اصلاح‌طلب اجتماعی و خاطره‌نگار
    ۱۹۷۰ - درگذشت آبراهام مزلو روانشناس و فیلسوف آمریکایی

ژرژ ساند

    ۲۰۰۹ - درگذشت عمر بونگو سیاستمدار گابنی و رئیس‌جمهور گابن به مدت ۴۲ سال