کاخ گلستان
مجموعه کاخ گلستان، یادگاری به جای مانده از ارگ تاریخی تهران، محل اقامت
شاهان سلسله قاجار و از زیباترین و کهنترین بناهای پایتخت دویست ساله ایران
می باشد. سابقه تاریخی ارگ سلطنتی به روزگار صفویه باز می گردد. بخشهای
مختلف این مجموعه در حال حاضر شامل ایوان تخت مرمر، خلوت کریم خانی، اتاق
موزه (تالار سلام) و حوضخانه آن، تالار آینه، تالار عاج یا سفره خانه،
تالار برلیان یا سفره خانه، تالار برلیان یا تشریفات، ساختمان کتابخانه،
عمارت شمس العماره، عمارت بادگیر و حوضخانه وسیع آن، تالار الماس، کاخ ابیض
و چادر خانه می باشد.
برج طغرل
بنای آجری برج طغرل که در شرق ابن بابویه شهر ری قرار دارد، از جمله آثار
باستانی ایران است که مربوط به دوره سلجوقیان و آرامگاه پادشاهی طغرل بیک
است که در نیمه قرن ششم می زیسته است. معماری برج طغرل به گونه ای است که
می توان از آن به صورت یک ساعت طبیعی استفاده کرد زیرا در بالای هر ترک آن
چهار و نیم دایره وجود دارد و هر یک از ترک ها بیانگر یک ربع ساعت هستند که
دقیقاً همانند یک ساعت عمل می کنند.
در قسمت فوقانی برج، تزئینات و کتیبه ای به خط کوفی وجود داشته است که طی
قرون گذشته از بین رفته است ولی در سال ۱۳۰۱ قمری به فرمان ناصرالدین شاه و
به دست وزیرش امین السلطان، بخش فوقانی برج که فروریخته بود، مرمت و
بازسازی شد و لوحه ای از مرمر بر سردر بنا نصب شد. این بازسازی، بنا را از
خطر تخریب و نابودی نجات داد ولی ظرافت کارهای قدیمی و بقعه کتیبه کوفی آن
را از بین برد. یکی از مهم ترین استفاده ها از برج طغرل برای رهگذران و
مسافران و بازرگانانی بود که در مسیر جاده ابریشم از خراسان به ری می آمدند
که در شب های تاریک و تار، آتش بر باروی برج روشن می کردند تا آنان راه
اصلی را بیابند. به این ترتیب برج طغرل روزها ساعت بود و شب ها راهنما.
عمارت ظل السلطان
عمارت مسعودیه مربوط به مسعود میرزا، ملقب به ظل السلطان، فرزند ناصرالدین
شاه در سال ۱۲۹۵ قمری بنا شده است. این بنا در محله دولت تهران قدیم قرار
دارد که در حال حاضر بخشهایی از آن در خیابان اکباتان و ملت فعلی واقع شده
است. این عمارت در زمینی به وسعت ۴۰۰۰ مترمربع بنا شده و در حال حاضر در
اختیار سازمان میراث فرهنگی می باشد.
رصدخانه زعفرانیه
مرکز رصد و نجوم کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، نخستین مرکز آموزش
ستاره شناسی آماتوری در ایران است که در رده سنی کودک و نوجوان فعالیت
میکند. این مرکز در سال ۱۳۶۸ فعالیت خود را آغاز کرده و تاکنون جمع
زیادی از علاقمندان به نجوم آماتوری را در خود پرورش داده است. از برجسته
ترین فعالیت های این مرکز می توان به نخستین آسمان نمای ساخته شده در
ایران، نخستین تلسکوپ ساخته شده در ایران، نشر نخستین تقویم نجومی، نخستین
نمایشگاه عکس های نجومی، برگزاری روز نجوم و برگزاری روز فضا اشاره کرد.
میدان امام حسین (ع)
میدان امام حسین (فوزیه سابق) از میدانهای مرکزی شهر تهران است. این میدان
با داشتن بازار، سینما و در مسیر خیابان ۱۷ شهریور به سمت میدان شهدا، با
داشتن جاذبه های مذهبی، از اهمیت خاصی برخوردار می باشد. میدان امام حسین
در سال ۱۳۹۱ توسط شهرداری تهران دچار تغییراتی شده است و احداث زیرگذر جدید از حجم ترافیکی این میدان کاسته است.
از آنجا که میدان امام حسین (ع) یادآور قیام امام حسین و میدان شهدا یادآور
شهدای ۱۷ شهریور می باشد، بناست این مسیر تبدیل به یک گذر آیینی برای
شهروندان شده و حدفاصل بین میدان امام حسین (ع) تا میدان شهدا، تبدیل به
مسیر عابر پیاده میشود. در این مسیر امکانات مختلفی چون آبنما، مجسمه و
حجمهای آیینی، تکیهای برای تعزیه با عنوان تکیه «شهدا»، مبلمان شهری و
امکانات یک خیابان مدرن مثل فرهنگسرا، پردیس سینمایی، موزه، گالری و
کتابخانه در نظر گرفته میشود.
باغ موزه هنرهای ایرانی
باغ موزهی هنر ایرانی در زمستان۱۳۸۵ ، به همت سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران
با هدف نگهداری و نمایش آثار هنری در فضایی آرامش بخش، گشایش یافت. این
باغ از لحاظ معماری مربوط به دوره پهلوی اول بوده و برای ییلاق و استفاده
از آب و هوای خنک آن در فصول گرم سال ساخته شده است. موقعیت فعلی باغ در
کوچه باغ های تجریش می باشد. طرح اولیه باغ به جز درخت های کهنسال، به صورت
کنونی نبوده و تمامی آبراه، حوضچه، دیوارها و نرده های اطراف باغ از سال
۱۳۸۴ مرمت گردیده است. آثار هنری باغ موزه را میتوان به دو دستهی کلی
تقسیم کرد؛
دستهی نخست ماکت آثار باستانی، میراث گران بهای نیاکان به اضافه ی آثار
حجمی (چوب و فلز) برخی هنرمندان معاصر که به شکل دائمی امکان تماشای آن ها
میسر است. دسته ی دیگر آثار هنری قابل عرضه در فضای باغ، نگارخانه و
دیواره های باغ که در مدت محدودی در معرض مشاهده ی علاقمندان قرار می
گیرد. دسته بندی
پردیس سینمایی ملت
مجموعۀ پردیس سینما گالری ملت در محدودۀ منطقۀ ۳ شهرداری تهران
و در زمینی کشیده و نامعین به مساحت ۶۰۰۰ متر مربع در منتهی الیه جنوب
غربی پارک ملت ساخته شده است. یکی از ویژگی های اصلی این مجموعه، گالری ملت
است که آثار .هنرمندان مختلف را به نمایش می گذارد
این مجموعه علاوه بر نمایش جدید ترین فیلم های سینمایی، امکاناتی از قبیل
رستوران، فست فود، کافی شاپ، کتاب فروشی و غیره دارد و دارای چهار سالن
نمایش فیلم و یک سینماتیک و فروشگاه های عرضه محصولات فرهنگی می باشد.
ابن بابویه
قدمت آرامگاه ابن بابویه به زمان فتحعلی شاه میرسد؛ اما به جز کتیبه ای
که در آن آیات قرآنی به خط یکی از خوشنویسان معروف قاجار نگاشته شده، هیچ
اثر دیگری که گواهی از قدمت آرامگاه باشد، در آن وجود ندارد.
آرامگاه ابن بابویه، آرامگاه های خانوادگی و قدیمی دارد که هر زیارت
کننده ای را ترغیب می کند که از آن بازدید نماید. این آرامگاه از جمله
آثار تاریخی شهر ری محسوب می شود. شهر باستانی ری با بیش از ۸ هزار سال
سابقه، یکی از بزرگترین مراکز تمدنی شناخته شده دنیاست.
بازار تجریش
بازار تجریش که از یک طرف به میدان تجریش، از سمت دیگر به اما مزاده صالح و
کوچه های اطراف آن راه دارد، از قدیمی ترین مراکز خرید شمیران بوده و
هنوز بافت قدیمی خود را حفظ کرده است. اگر چه ساخت بازار قائم به سبک جدید
در کنار آن شکل کاملاً سنتی بازار را تحت تأثیر قرار داده است، اما هنوز
حجره های معروف و قدیمی بازار هویت خود را از دست نداده اند. بازار قدیمی
تجریش، به صورت سرپوشیده و متصل کننده دو محله سرپل و تجریش است، که
نمونه کوچکی از بازار تهران است.
در بازار تجریش که از سوق های کوچکی تشکیل شده، یک میدان سرپوشیده میوه و تره بار هم وجود دارد که از نظر مکانی بسیار جذاب و زیبا است. البته این میدان در اصل مکان تکیه تجریش می باشد که یکی از قدیمی ترین تکیه های تهران به شمار می رود و بعد از ده محرم به اجاره در اختیار بازار میوه تره بار قرار می گیرد. بازار تجریش همچون دیگر بازارهای سنتی، مسجد و حسینیه دارد.
برج آزادی
برج آزادی در ایران نمونهای از نماد و نشانههای شهری است که معماری شاخص
آن، تلفیق طاقهای معماری پیش از اسلام در دوره هخامنشیان و ساسانیان و بعد
از اسلام و تبدیل آن به نمادی زیبا به لحاظ معماری است. برج آزادی یک
تندیس ساخته شده، به عنوان یک نماد شهری مورد توجه است. در این بنا، قوس
اصلی وسط برج، نمادی از طاق کسری مربوط به دوره پیش از اسلام در دوره
ساسانی است و قوس بالایی که یک قوس شکسته است، از دوران بعد از اسلام در
ایران حکایت دارد.
رسمیسازیهایی که بین دو قوس را پر میکند بسیار ایرانی است و از گنبد
مساجد ایران الهام گرفته است. این بنا سه طبقه، چهار آسانسور و دو راه پله و
۲۸۶ پلکان دارد در محوطه زیرین برج، چندین سالن نمایش، نگارخانه، کتابخانه
و موزه قرار گرفته است. میدان آزادی از نمادهای برجستهی انقلاب اسلامی
محسوب میشود.
پارک آب و آتش
بوستان حضرت ابراهیم یا پارک آب و آتش یکی از پارکهای شهر تهران است. این پارک در سال ۱۳۸۸ توسط شهرداری تهران افتتاح گردید. این پارک دارای مساحتی بالغ بر ۲۴۰۰۰ مترمربع میباشد و دارای تجهیزاتی مانند چهار برج آتش و چادری ۷۰۰ متری میباشد.
این پارک که در خیابان آفریقا واقع شده است، شامل پل ابریشم، لانه کبوتر،
کالسکهرانی، فانوس دریایی، آبنما، برج آتش، آلاچیق و محیط سبز میباشد.
برج میلاد
برج میلاد نام برج مخابراتی چند منظوره است که در شمال غربی تهران، میان
تپه ای با مساحت تقریبی ۱۴ هکتار واقع در جنوب محله شهرک غرب و شمال کوی
نصر در منطقه ۲ شهرداری تهران
قرار دارد. این برج با ارتفاع ۴۳۵ متر (۳۱۵ متر از آن مربوط به شفت بتنی و
۱۲۰ متر دیگر مربوط به آنتن برج)، بلندترین برج ایران، ششمین برج بلند
مخابراتی جهان و بیستمین سازه بلند نامُتکی جهان است.
این برج با ۱۳ هزار متر زیربنا از نظر وسعت کاربری سازهٔ رأس برج در میان تمامی برجهای مخابراتی دنیا مقام نخست را دارد. این سازه به دلیل بلندی بسیار و شکل ظاهری متفاوتش، تقریباً از همه جای تهران نمایان است و از این رو، یکی از نمادهای پایتخت ایران به شمار میآید.
باغ موزه قصر
در شمال شرقی تهران و در مسیر شمیران، به دستور فتحعلی شاه قاجار، بر فراز
تپه ای، کاخی زیبا بنا می گردد که به قصر قاجار معروف می شود. این قصر در
دهه آخر سلطنت ناصرالدین شاه بدون استفاده می ماند و رو به ویرانی می نهد.
در زمان رضا شاه در باغ پایین تپه، زندانی بنا می گردد که به زندان قصر
مشهور می گردد و در زمین های اطراف آن مرکز بی سیم و اولین فرستنده رادیوئی
ایران دایر می گردد.
این زندان تا چند سال پیش هم پابرجا بود که به جهت بروز مشکلات مختلف شهری به شهرداری منطقه ۷ واگذار شد تا تبدیل به مجموعه ای فرهنگی شود. در حال حاضر بخشی از این زندان به پارک زیبایی تبدیل شده است که تنها بنای به جا مانده از قاجار در آن، عمارت کلاه فرنگی کوچک و زیبا است.
باغ پرندگان
باغ پرندگان در نیمه شرقی پارک جنگلی لویزان در محدوده بین بزرگراه بابایی از شمال، خیابان استقلال
و شهرک گلستان از جنوب و خیابان کوهستان از غرب و شهرک امید از شرق احداث
شده است. پروژه باغ پرندگان با وسعت ۲۲ هکتار، بزرگترین باغ پرندگان
خاورمیانه است. در این باغ، محل قرار گرفتن پرندگان بصورت کارشناسی و علمی
جانمایی شده است و در پنج فاز اجرا می شود.
در فاز اول این پارک، برکه ها و آبشارها، فاز دوم به طراحی کاشت درختان و
گیاهان ویژه، فاز سوم، باغ شیشه ای مخصوص نگهداری تعدادی از پرندگان، فاز
چهارم، محل نگهداری لاشخورها و عقاب ها و فاز پنجم آلاچیق ها و کتابخانه
مجهز مجازی ویژه پرندگان طراحی شده است.
حرم حضرت عبدالعظیم
حضرت عبدالعظیم از نوادگان امام حسن مجتبی (ع) است که در قرن سوم
هجری قمری شهید و در شهر ری دفن شد. حرم حضرت عبدالعظیم (ع)
یکی از زیارتگاه های بزرگ و معتبر شیعیان جهان است که به
مرور زمان ساخته شده و بناهای متعلق به آن در دوره های مختلف تاریخی با
شکوه زیادی احداث شده اند.
این مجموعه مشتمل بر حرم ها، رواق ها، مسجد ها، ایوان ها، صحن ها و دیگر
آثار متعلق و وابسته به آن است. از بخش های تاریخی این حرم می توان
به صندوق مطهر، درب منبت کاری شده سمت مقبره، ایوان رواق اشاره کرد.
خانهی هنرمندان ایران
خانهی هنرمندان ایران در جهت تقویت جوانب گوناگون فعالیت های هنری و
ایجاد و حمایت از تشکیلات هنری، در سال ۱۳۷۷ با بازسازی بنایی متعلق به
دوران قاجار که در زمان دومین جنگ ویرانگر جهانی توسط قوای متفقین به انبار
مهمات و بعد از آن پادگان نظامی بود، به یک مرکز فرهنگی تبدیل شد. خانهی
هنرمندان ایران، محل دبیرخانه ی صنف های هنری ایران است که با اختصاص
فضاها و ارایه ی خدمات مختلف، امکان فعالیت های مختلف فرهنگی و هنری را
برای صنف های هنری ایران ایجاد کرده است.
این فضاها شامل تالار بتهوون، تالار فریدون ناصری، تالار غلامحسین امیرخانی، نگارخانه مرتضی ممیز، نگارخانه میرمیران و کارگاه عزت الله انتظامی که اخیرا با بازسازی کامل، فرصت های بیشتری برای تجربه های گوناگون در عرصه های هنری (از جمله تئاتر و نمایش عروسکی) برای علاقهمندان ایجاد کرده است و نگارخانه ی غلامحسین نامی نیز با تصویب شورای عالی راهاندازی شده است.
سردر باغ ملی
سردر باغ ملی طی سالهای ۱۳۰۱ تا ۱۳۰۴ ه.ش، به عنوان دروازه ورود به میدان
مشق، که محوطهای نظامی و در اختیار قشون بود، احداث شد. مدتی پس از ساخت
دروازه، فکر ایجاد اولین باغ عمومی شهر تهران به نام باغ ملی، در اراضی
داخل میدان مشق، مطرح و طرح آن تهیه شده و به اجرا درآمد و نام دروازه
میدان مشق به سردر باغ ملی تغییر یافت.
باغ ملی چند سالی بیشتر به جا نماند و در محوطه آن وزارت امور خارجه، کتاب خانه ملی و موزه ایران باستان را ساختند. اما نام این باغ بر سردر میدان مشق باقی ماند و مردم سردر باغ ملی را به عنوان نماد تاریخ معاصر تهران و معماری خاص تهران قدیم می شناسند. این بنا، کار استاد جعفر خان معمار کاشانی است. سفت کاریهایش توسط استاد اسماعیلی، ستونها به دست استاد کریم منیژه و کاشیهای آن نیز توسط مرحوم استاد خاک نگار مقدم ساخته شده است.
پارک جمشیدیه
پارک سنگی جمشیدیه از زیباترین و دیدنیترین بوستانهای تهران است. از
ویژگیهای این پارک، دریاچه، آبشار و نیز آبنماهای سنگی است که جلوهای
خاص دارند. این پارک در ابتدای مسیر اصلی صعود به پناهگاه کلکچال قرار
دارد.
این پارک پس از بوستان ملت، دومین پارکی است که یک شهروند تهرانی به یک میهمان غیر تهرانی معرفی میکند. از امکانات این بوستان میتوان به آمفی تئاتر، رستوران، آبنما، مبلمان پارک، فضای سبز (گیاهان پوششی، جنگلکاری، درختچه، گل و گلکاری) نام برد. این پارک محل زیست گونه های گیاهی و جانوری مختلف می باشد و کفپوش سنگی آن نیز از ویژگی های منحصر به فرد آن می باشد.
موزه آبگینه
این مجموعه تا ۱۳۳۰ خانه و محل کار قوامالسلطنه بود و بعد از آن به مدت
هفت سال در اختیار سفارت مصر قرار گرفت. سپس، به ترتیب به محل سفارت
افغانستان، بانک بازرگانی و در سال ۱۳۵۵ با همکاری مهندسان ایرانی و
اتریشی، تغییرات آن شروع شد. موزه آبگینه، موزه تخصصی شیشه و سفال است.
قدیمی ترین شیشه ها، لوله های شیشه ای به نام سیلندر شیشه است که از معبد چغازنبیل کشف شده است و مربوط به هزاره دوم قبل از میلاد است. شیشه ها و سفال های طبقه اول نیز مربوط به دوره های پیش از تاریخ است که قدیمیترین سفال دستساز از دوران اشکانی می باشد. این موزه دارای تالارهای مختلفی مانند تالار صدف، تالار زرین و تالار لاجورد است که مجموعه ای از ظروف تاریخی با نقش و نگارهای هنری را در خود جای داده است.
بوستان گفتگو
در این بوستان با بهره گیری از فرهنگ و معماری ملل مختلف، سبکهای طراحی
مناظر گوناگون به شهروندان شناسانده می شود. طراحی کاشت بوستان نیز تا حد
امکان درست متناسب با شرایط اقلیمی منطقه می باشد.
در محدوده این پارک محورهای ارتباطی به دو بخش پیاده جهت پیاده روی و تردد مراجعین و سواره در محدوده کناری پارک تقسیم می شوند. در ضمن مسیرها و معابر به نحوی طراحی شده اند که امکان تردد صندلی چرخ دار نیز در اغلب مسیر های بوستان وجود داشته باشد. ایجاد فضاهای گوناگون با کاربری های متفاوت، این فضا را به یکی از بوستان های فرامنطقه ای زیبای تهران تبدیل کرده است که گردشگران داخلی و خارجی زیادی را جذب می کند.
باغ موزه دفاع مقدس
باغ موزه دفاع مقدس، یک موزه رویدادی و متفاوت از موزه هایی است که صرفا
بناها و اشیای تاریخی را به نمایش می گذارند. باغ موزه دفاع مقدس از ۷
تالار و یک قسمت انتهایی که یادمان دفاع مقدس است، تشکیل شده که در آن
اعداد ۷ و ۸ به کار رفته است؛
عدد ۸ به عنوان نمادی از ۸ سال دفاع مقدس و عدد ۷ به خاطر تقدسی که دارد. در میان تالارهای مختلف این باغ موزه، فقط یک تالار با نام «تالار پروانه ها» جنبه موزه ای دارد که برای معرفی سرداران دوران دفاع مقدس در نظر گرفته شده است. اما بقیه تالارها جنبه رویدادی دارد و میتوان تمام اتفاقات دوران دفاع مقدس را در آن به شکل زنده در همان شرایط و حال و هوا مشاهده کرد.
بهشت مادران
این بوستان نخستین مجموعه ورزشی تفریحی ویژه بانوان است که با دیوارهای
بلند محافظت شده و ورود مردان به آن ممنوع است. عملیات احداث پروژه بوستان
بهشت مادران واقع در ضلع شمال شرقی تقاطع بزرگراه های رسالت و شهید حقانی
از اواخر اردیبهشت سال ۱۳۸۴ شروع گردید.
یکی از جذابیت های بوستان بهشت مادران، گونه های گیاهی است که برای فضای سبز آن استفاده شده و زنان علاقهمندی خاصی برای آگاهی از کم و کیف رشدشان نشان می دهند که البته در این رابطه فضایی در قالب کلینیک گل و گیاه نیز در پارک طراحی شده است. در این پارک بیش از ۳۸ گونه گیاهی وجود دارد. همچنین جوی های آب در سراسر بوستان طراحی شده که برخی در آرامش پارک، عبور آب را به تماشا می نشینند و در حقیقت یکی از زیباترین فضاهای پارک همین قسمت است. دور از هیاهوی خیابان ها و ماشین ها بهشت مادران فضایی آرامش بخش برای زنانی است که نیاز به تفریح و استراحت دارند.
پارک نهج البلاغه
دهکده گردشگری نهج البلاغه یا بوستان نهج البلاغه یکی از پارک های تهران
می باشد که بیش از ۳۵ هکتار وسعت دارد و در بخش وسیعی از دره فرحزاد بین
بزرگراه نیایش، بزرگراه همت و غرب بزرگراه یادگار امام احداث شده است.
در عمیق ترین نقطه این بوستان، فضایی بکر و طبیعی به چشم میخورد که آب حاصل از قناتها در آن جریان دارد. پیاده روی و دوچرخه سواری را می توان از ویژگیهای اصلی گردشگری و تفریحی این پارک دانست. این پارک همچنین امکانات ویژه ای از جمله محل بازی کودکان، فضاهای مناسب برای استراحت خانواده ها و همچنین دارای یک مسجد و یک پارکینگ ۷۵۰ واحدی می باشد.
بوستان ولایت
بوستان ولایت نام بوستانی در جنوب غربی شهر تهران است که در محل قبلی
فرودگاه قلعه مرغی ساخته شده است. این بوستان دارای ۳۰۰ هکتار وسعت و
امکاناتی از قبیل شهربازی سقفدار و پیست دوچرخه سواری و موتورسواری
میباشد. فاز یک این بوستان با ۶۰ هکتار مساحت در سال ۱۳۹۰ به بهرهبرداری
رسید.
از امکانات ویژه این بوستان می توان به گشتگاه پیاده (باغراه ایرانی)،
زمین های بازی کودکان و بزرگسالان، پیست های اسکیت و دوچرخه سواری و غیره
اشاره کرد. از این بوستان در تعطیلات نوروزی به ویژه نمازخانه آن برای
اقامتگاه مسافران نوروزی استفاده می شود. در کنار ایجاد کاربری اقامتگاهی،
غرفه ای نیز برای ارائه خدمات مختلف گردشگری در این بوستان ترتیب دیده شده
است و در قالب یک نمایشگاه بهاره، خدمات مختلف به گردشگران ارائه می گردد.
ضمن اینکه این بوستان خود به تنهایی یک جاذبه گردشگری به شمار می رود. دسته بندی
پارک ملت
این پارک که یکی از مهم ترین پارک های تهران محسوب می شود، اولین پارکی است
که یک شهروند تهرانی به یک میهمان معرفی می کند. این پارک دارای کف صیقلی
است که برای ورزش اسکیت مناسب می باشد. آب نماهای مختلف به همراه مجسمه
مشاهیر بزرگ در پارک خودنمایی می کند. از امکانات این پارک می توان به باغ
وحش پارک، دریاچه، رستوران و کافی شاپ، قطار دیزل یا دودی، سینمای چهاربعدی
و پردیس سینمایی، زمین های بازی کودکان، خانه شطرنج اشاره کرد.
چشمه علی
این چشمه در همسایگی ابن بابویه، برج طغرل، دژ رشکان و در زیر باروی ری
واقع شده است. چشمهعلی از میان صخره اى بزرگ خارج شده و به سوى جنوب و
سپس جنوب شرق جاری است. نام باستانی این چشمه، سورنا بوده است که احتمالا
منسوب به دودمانی بزرگ در دوره اشکانیان و ساسانیان است. بعدها به نام امام
علی (ع) به چشمه على معروف شد. قدمت چشمه علی به حدود ۸۰۰۰ سال پیش بر
می گردد، زمانی که نخستین اجتماع در کنار چشمه ای دایمی واقع بر بالای
تپه ای، گرد آمدند. این محل در هزاره سوم پیش از میلاد ناگهان متروک شد و
دوباره از هزاره دوم مسکونی و آباد گشت.
این جا آثاری از عهد پارت ها (حصار معبد آناهیتا متعلق به آغاز عصر مسیحی)، ساسانی ها، اسلام تا عهد تیموریان به دست آمده است. به استناد روایت های مختلف، مادر زرتشت نیز در این مکان متولد شده است. درباره آب چشمه گفته می شود که از جاجرود و قیطریه تأمین می شود و پس از گذر از راه های زیر زمینی، از دل تپه می جوشد. در گذشته فرش فروش ها و مردم تهران، قالی ها و قالیچه های خود را با این عقیده که در آب این چشمه خاصیتی است که فرش را تمیز و رنگش را روشن تر و پر جلاتر می سازد، در آب چشمهعلی می شستند. چشمه علی در جنوب تهران و شمال شهرری در منطقه ۲۰ شهرداری تهران قرار دارد.
باغ مستوفی الممالک
باغی ایرانی که از باغ های زمان قاجار محسوب می شود و متعلق به مستوفی
الممالک می باشد. وجود گونه های گیاهی و درختان چنار، از ویژگی های بارز
این باغ می باشد. این باغ با مساحت ۳۲ هزار متر مربع در ده ونک واقع شده
است. انعکاس نور از میان شیشه های رنگین پنجره های اتاق ها و ایوان خانه
قدیمی باغ، حال و هوای گذشته های دور را برای هر کسی تداعی می کرد. این
اثر در تاریخ ۲۵ خرداد ۱۳۸۱ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده
است.
حمام نواب
این بنا توسط زنانی به نامهای سارا سلطان خاتون و سارا حاجر خاتون که
دختران فردی به نام نواب بودهاند، ساخته شده است. حمام نواب برای جلوگیری
از اتلاف گرما و امکان استفاده از آب قنوات و چشمهها برای استحمام،
پایینتر از سطح زمین ساخته شده است. مصالح به کار رفته در ساخت این بنا
شامل آجر، آهک، ساروج، سنگ و کاشی است.
در این بنا پس از مرمت، از سیمان نیز برای حفظ آن استفاده شده است. حمام نواب در سال ۱۳۹۰ تغییر کاربری داده و به مرکز صنایع دستی شهر تهران تبدیل گردید. همچنین حمام نواب در سال ۱۳۸۵ توسط سازمان میراث فرهنگی در فهرست آثار ملی کشور ثبت گردید.
بوستان نوروز
بوستان نوروز بزرگترین بوستان پهنه غربی اراضی عباس آباد تهران با کارکرد
تفریحی، فرهنگی و تفرجی است که برای آن کارکردهای بینالمللی و فرهنگی در
حوزه کشورهای عضو اکو نیز تعریف شده است. نوروز به عنوان یکی از شاخصههای
فرهنگی مشترک بین کشورهای عضو اکو مطرح است که این مسئله در بین کشورهای
همسایه دریای خزر نیز صادق بوده و به همین منظور دریاچهای به شکل نقشه
دریای خزر در این بوستان طراحی شده است.
در پهنه غربی ۶۵ هکتاری اراضی عباس آباد تهران، بوستان نوروز با بیش از ۹۰ هزار متر مربع مساحت، بزرگترین بوستان مجموعه را تشکیل میدهد که کارکرد تفریحی، فرهنگی و تفرجی برای آن در سطح فرامنطقهای و بینالمللی پیشبینی شده است. کارکردهای بینالمللی و فرهنگی بوستان نوروز در حوزه کشورهای عضو اکو تعریف شده که در همین راستا بخشی از این بوستان به نام «اکو» در نظر گرفته شده است که محلی برای معرفی آیینها و سنتهای کشورهای عضو اکو با محوریت آیین و سنت «نوروز» در تمام ایام سال خواهد بود.
در این بوستان ۱۲ سکو به ۱۲ کشور عضو اکو و دو سکو نیز به کشورهای عراق و بحرین که نوروز را جشن میگیرند ولی عضو اکو نیستند اختصاص پیدا کرده است که هر کشور میتواند در یکی از این سکوها به معرفی خود در حوزه گردشگری، نمایش آداب و رسوم، صنایع دستی و موسیقی بپردازد.
دریاچه چیتگر
دریاچهٔ مصنوعی چیتگر با مساحت ۳۳۰ هکتار در منطقه ۲۲ شهرداری تهران
واقع شدهاست. این دریاچه از شمال به بزرگراه همت، از شرق به محور چهار
باغ و از جنوب و غرب به پارک جنگلی چیتگر محدود میگردد. در حال حاضر با
پیگیری شهرداری تهران
این پروژه در حال ساخت و آماده سازی میباشد که زمان بهره برداری از فاز
اول این طرح شامل ساخت دریاچه مصنوعی، پهنه ساحلی و بهره برداری از ادامه
بزرگراه شهید حکیم، بهار سال ۱۳۹۲ پیش بینی شده است. پس از اتمام فاز اول،
ساخت فاز دوم طرح به مساحت ۱۴۰ هکتار در جنوب بزرگراه حکیم شامل جزایر
آبی، محور چهار باغ، پارک آبی و مونوریل چیتگر دردستور کار شهرداری
قراردارد.
امامزاده سیداسماعیل
بقعه سید اسماعیل از بقعه های متعلق به دوره قاجاریه است که بنای امروزی آن
از دوره محمد شاه به جا مانده است. کتیبه و ایوان و رواق حرم مربوط به
دوره قاجار است. در قسمت بالای مرقد سید ، درب منبت کاری شده ای وجود دارد
که روی این درب، کتیبه زیبایی وجود دارد. کتیبه های دیگری نیز به خط نسخ
برجسته، بالای درب وجود دارد که تاریخ آن جمادی الاول سال ۸۸۶ هجری قمری
است (زمان آق قویونلو) که ظاهرا قدیمی ترین تاریخی است که در بناهای کهنه
تهران دیده مى شود.
آرامگاه بی بی شهربانو
بی بی شهربانو نام آرامگاهی است در شهر ری که طبق کتیبه موجود در آن و باور
مردم مقبره، شهربانو همسر امام حسین (ع) و مادر امام سجاد (ع) است. به
عقیده برخی از کارشناسان، به دلایلی همچون قرارگرفتن زیارتگاه بر فراز کوه،
نزدیکی به چشمه، ویژگی های معماری سنگی، اختصاص زیارت آن به زنان در برخی
دورهها، کاربرد واژه بانو و شهربانو برای ایزدبانوی آناهید و تشابه افسانه
بیبی شهربانو با داستان زیارتگاه زرتشتی «بانوی پارس» در یزد، این بنا در
اصل از نیایشگاههای آناهید، الهه آبها و باروری و از پرستشگاههای
زرتشتیان پیش از اسلام بوده است.
شهرک سینمایی غزالی
شهرک سینمایی غزالی نام محوطه بزرگی است در غرب تهران که در آن دکورهای
خیابانها و ساختمانهای مربوط به فیلمها و سریالهای ایرانی، ساخته و
نگهداری میشود. این شهرک توسط کارگردان فقید علی حاتمی در سال ۱۳۵۸ و با
همکاری بهترین دکوراتورهای ایتالیایی ساخته شده است. این شهرک شامل میدان
توپخانه، ساختمان عدلیه، خیابان لاله زار، سینما تابان، گراند هتل،
عکاسخانه و چند مغازه دیگر می باشد.
مرحوم علی حاتمی برای ساخت فیلم هزار دستان به چنین محلی که آن زمان از تهران را به خوبی به تصویر بکشد نیاز داشت. لوکیشن های فیلم هایی نظیر هزاردستان، شیخ مفید، سربداران، هشت بهشت، کاراگاه علوی، کفش های میرزا نوروز و غیره در این شهرک بوده است. ضمنا برای فیلم های «امام علی (ع)» و «تنهاترین سردار» قسمتی از کوفه نیز در این شهرک ساخته شد.
بازار تهران
بازار تهران، بازاری است قدیمی واقع در مرکز شهر تهران می باشد که ساخت
اولیه آن به دوره صفوی نسبت داده می شود. در میان اماکن بازار تهران، بازار
بینالحرمین، از ساختههای دوره محمدشاه قاجار و بازار امیر، سرای امیر و
بازار کفاشها از افزودههای دوران ناصرالدینشاه است. این بازار شامل بخش
های اصلی بازار زرگرها، بازار کفاش ها، تیمچه فرش فروشان، حمام چال،
چهارسوی کوچک و بنکداری پارچه می باشد. معماری بخش های قدیم بازار در کنار
معماری جدید بخش های تازه ساخت، بر جذابیت های این بازار افزوده است.
بازار تهران همراه دیگر بناهاى تاریخى محدوده خود مانند مسجد امام، مسجدجامع و امامزاده زید در راسته بازار، امامزاده اسماعیل در بازار سید اسماعیل، امامزاده سید نصرالدین بالاتر از میدان اعدام، امامزاده چهل تنان و غیره از مجموعههاى مهم تاریخى و هنرى شهر تهران محسوب مىشود. در شرایط فعلی نیز این بازار به دلیل تنوع بالای کالاها، مورد توجه مردم قرار دارد.
کاخ موزه سعدآباد
مجموعه کاخ سعد آباد که امروزه به عنوان موزه از آن استفاده می شود، در
شمالی ترین، بلندترین و خوش آب و هوا ترین بخش تهران در مساحتی در حدود ۴۰۰
هکتار واقع شده است. این مجموعه دارای جنگل طبیعی، چشمه سار، باغستان،
گلخانه و خیابان پوشیده از گل و درخت است. در این مجموعه، حدود ۱۴ کاخ با
تاسیسات جنبی گوناگون ساخته شده است. هر یک از این کاخ ها با مساحتی زیاد و
با انواع امکانات تفریحی مانند استخر، مرداب، زمین های بازی و باغ در
اختیار یکی از نزدیکان شاه بوده است.
تله کابین توچال
مجموعه ورزشی-تفریحی تله کابین توچال از انتهای خیابان ولنجک آغاز شده و پس
از عبور از جاده آسفالته به ایستگاه اول تله کابین توچال متصل میشود.
این تله کابین سه خط اصلی و سه خط تله سی یژ و یک خط تله اسکی دارد. روی
هم رفته طول سه خط اصلی تله کابین نزدیک به ۷۵۰۰ متر میباشد که در میان
تله کابینهای نصب شده در دنیا، یکی از طولانیترین خطوط تله کابین پیوسته
به شمار می رود.
تله کابین توچال، سه روز در هفته دایر است. در انتهای ایستگاه پنج، که مجهز به دو پیست اسکی برای ورزشکاران تازه کار و حرفه ای است، چندین رستوران و محل جهت استراحت وجود دارد. از امکانات این مجموعه ورزشی، می توان به باشگاه تنیس، باشگاه تیر و کمان، باشگاه بانجی جامپینگ و اسکیت، باشگاه پینت بال، کوهنوردی و پیاده روی، پیست های اسکی، هتل و سایر امکانات خدماتی می باشد.
امامزاده صالح (ع)
بقعه کنونی امام زاده صالح که در بازار تجریش واقع شده، از بناهای دوره قاجاریه است.
با این حال، وجود درخت چنار کهنسالی که در محوطه آن کاشته شده است و سنگ
قبرهای قدیمی نشانگر قدمت این آستانه، به قرن هفتم یا هشتم هجری قمری مى
باشد. این بقعه دارای صحن، ایوان، رواق، مسجد، ضریح مرقد و گنبد است. این
آرامگاه را منسوب به صالح پسر امام موسی کاظم میدانند.
صحن و حیاط این بقعه، گورستان عمومی بود و در بیست سال اخیر اثر گورها را از بین بردهاند و فقط تعداد محدودی از سنگ قبرها از جمله سنگ قبر محمدولی خان تنکابنی (سپهسالار اعظم) را باقی گذاشتهاند. گفته میشود که سر این امامزاده در این آرامگاه مدفون است و بدن وی نیز در آرامگاهی با نام مشابه (واقع در میدان عالی قاپو اردبیل) آرمیده است.