مروری بر رویداد های مهم تاریخ امروز ایران و جهان : مورخه 24 تیر برابر با 15 جولای در تاریخ چه گذشت (تولد،درگذشت،رویداد،اتفاق)

مروری بر رویداد های مهم تاریخ امروز ایران و جهان : مورخه 24 تیر  برابر با 15 جولای در تاریخ چه گذشت (تولد،درگذشت،رویداد،اتفاق)

آرشیو رزوهای قبلی

  امروز 24 تیر برابر با 15 جولای تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.
  
رویداد ها:

1099 - روزی که تربت مسیح به دست صلیبیون اروپایی افتاد

صلیبیون اروپایی 15 جولای سال 1099 میلادی (و درجریان نخستین جنگ صلیبی First Crusade) در بیت المقدس (اورشلیم) بر کلیسای رستاخیر مسیح (Church of the Holy Sepulchre) دست یافتند و به هدف دیرین خود که تربت عیسی دردست مسیحیان باشد رسیدند. 18 اکتبر سال 966 میلادی این قدیمی ترین کلیسا (که اینک مقرّ اسقف ارتدکس بیت المقدس است) به دستور طارق معروف به «حاکم بامرالله» سلطان مصر و سوریه ویران شده بود و این اقدام، خشم مسیحیان اروپایی را برانگیخته بود که بهانه لشکرکشی ها و جنگهای صلیبی قرار گرفت.
    
صلیبیون اروپایی (First Crusade) در سر راه خود به فلسطین، 21 می 1097 قلیج ارسلان حکمران سلجوقی بخشی از آناتولیا (ترکیه امروز) را شکست داده بودند (نبرد Dorylaeum). قلیج بتازگی از اصفهان بازگشته و برجای پدرش سلیمان اوغوز نشسته بود. ملکشاه سلجوقی قلیج را شش سال در اصفهان به صورت گروگان نگهداری می کرد تا پدرش گردنکشی نکند. قلیج پس از مرگ ملکشاه در 1092 میلادی به آناتولی بازگشته بود که گرفتار تعرض صلیبیون شده بود.
   
صلیبیون اروپایی پس از شکست دادن قلیج ارسلان، به سوی آنتیوک Antioch که در نیمه راه قسطنطنیه (استانبول) به اورشلیم (بیت المقدس) قراردارد و از 1082 میلادی در دست سلجوقیان بود رهسپار شدند و از بیستم اکتبر 1097 این شهر بزرگ و معروف را محاصره کردند که هشت ماه طول کشید و در سوم ژوئن 1098 سقوط کرد و از دست کربغا (کوربقا) Kerbogha Beg حاکم سلجوقی موصل هم برای پس گرفتن شهر کاری برنیامد. صلیبیون بسیاری از ساکنان شهررا کشتند و سپس راهی بیت المقدس شدند. (آنتیوک در قرن چهارم پیش از میلاد به تصمیم سلوکوس Seleucus 1 Nicator یکی ازجانشینان اسکندر در کنار رودOrotes و در حاشیه خلیج اسکندرون ساخته شد و یکی از چهار شهری بود که سلوکوس در سوریه بزرگتر ساخته بود. این شهر سپس 9 قرن عملا میدان جنگ دو امپراتوری ایران و روم بود. اعراب مسلمان در سال 637 میلادی آن را که در دست روم شرقی بود متصرف و به «انتاکیه» تغییر نام دادند و از آن پس به میدان جنگ امپراتوری اسلامی و امپراتوری روم شرقی تبدیل شد. ارمنیان نیز که سرزمین شان چند برابر امروز بود چند بار حاکم بر آنتیوک شده بودند. این شهر از 1082 به مدت 14 سال در دست سلجوقیان قرارداشت که در ژوئن 1098 به دست صلیبون افتاد و سپس مملوک (حکمرانان مشترک مصر و سوریه) و بعدا امپراتوری عثمانی بر آنتیوک حکومت کردند. انتیوک که در قرون قدیم و وسطی بیش از نیم میلیون جمعیت داشت به سبب ضایعات جنگها و زلزله های متعدد ازجمله زمین لرزه های شدید و ویرانگر سال 526، 29 نوامبر 528، 31 اکتبر 588 و ... و طغیان رودخانه مجاور شهر جمعیت خودرا از دست داد و کوچک شده است. خسروانوشیروان، شاه ساسانی ایران در سال 538 میلادی شخصا از شهر آنتیوک که در تصرف ایران بود دیدارکرد. پیش از او، شاپور یکم در سال 256 میلادی به آنتیوک رفته بود).
    
پیش از رسیدن صلیبیون به بیت المقدس، فاطمیون مصر آن شهر را از دست ترکان خارج ساخته و آماده دفاع شده بودند. محاصره بیت المقدس از هفتم ژوئن 1099 تا بعد از ظهر 15 جولای (39 روز) طول کشیده بود و پیش از رسیدن نیروی کمکی فاطمیون (مصر) به فرماندهی الافضل، شهر سقوط کرده بود.
  
 صلیبیون سپس ضمن غارت بیت المقدس، همانند آنتوک (انتاکیه) ساکنان مسلمان و یهودی آن شهر را تا توانستند کشتند. همه نیروهای فاتح بیت المقدس از 12 هزار پیاده و 1250 سوار تجاوز نمی کرد. اعراب مناطق مجاور به دلیل عدم رضایت از ترکان حاضر به جلوگیری از این نیرو نشده بودند و پس از افتادن شهر به دست فاطمیون (اخراج ترکان توسط نیروهای اعزامی از مصر و سوریه)، برای دفاع از بیت المقدس (قدس) در برابر حمله قریب الوقوع صلیبیون، دیگر خیلی دیر شده بود.
  
 صلیبیون پس از تصرف بیت المقدس و انتخاب یک پادشاه مسیحی برای آن، به جلوگیری از نیروهای مصری ـ سوری به فرماندهی الافضل رفتند و او را مجبور به بازگشت به مصر کردند.
    
کلیسای رستاخیز که در قرن چهارم میلادی توسط کنستانتین امپراتور وقت روم مرمت شده بود، در سال 614 میلادی به تصرف ژنرال «شهربراز» اسپهبد ایرانی درآمده که وی صلیب اصل را (صلیبی که مسیح بر آن مصلوب شده بود و مسیحیان رومی در جنگهای بزرگ آن را به عنوان نماد پیروزی با خود می بردند) به تیسفون منتقل کرده بود. صلاح الدین ایوبی حکمران کُردتبار مصر و سوریه (متولد در تکریت) که در تاریخ به جوانمردی مشهور است این کلیسا و شهر قدس را در سال 1186 میلادی از صلیبیون پس گرفت ولی به آن آسیب نزد و اجازه داد که مسیحیان و از جمله مسیحیانی که از اروپا به آنجا مهاجرت کرده بودند در آن شهر باقی بمانند و زندگی کنند. شهر قدس (بیت المقدس) و کلیسای رستاخیز در سال 1244 میلادی به تصرف امیران ترک (سلجوقی ـ خوارزمشاهی) درآمد و بعدا تا اواخر جنگ جهانی اول در کنترل عثمانی بود که از این زمان به دست انگلیسی ها افتاد و ....

مسیر نخستین لشکرکشی صلیبیون به فلسطین First Crusade

1857 - در جریان قیام مسلحانه هندی ها بر ضد استعمار انگلستان، انگلیسی های مستقر در « کاون پور » قتل عام شدند.

1909 - روزی که محمد على شاه قاجار در میهن خود، به سفارت روسیه پناهنده شد!

24 تیر ماه 1288 (15 جولای 1909) شهر تهران پس از یک روز جنگ خیابانی به دست افراد مسلح بختیاری، گیلان و مجاهدین مشروطیت افتاد و محمدعلی شاه قاجار پس از اطلاع از آن، با خانواده اش به ساختمان تابستانی سفارت روسیه در زرگنده قلهک پناهنده شد. وی قبلا در سلطنت آباد مستقر شده بود و با اینکه هنوز پانصد قزاق و تعدادی توپ در اختیار داشت تصمیم به تحصّن در سفارتخانه خارجی گرفته بود.

احمدمیرزا 12 ساله شاه شد ـ محمدعلی میرزا از شاهی خلع

به تفسیر برخی از مورخان، محمدعلی شاه با تحصّن در ساختمان تابستانی سفارت روسیه، پناهنده شدن به بیگانه را بر مذاکره با سران مخالفان و پذیرفتن شرایط آنان ترجیح داد که در «تاریخ» به عنوان اقدامی حقارت آمیز ثبت شده است. همزمان، سایر مقامات نزدیک به او نیز به سفارتخانه ها پناه بردند. چون (ظاهرا!) سفارتخانه های روسیه و انگلستان برای همه متقاضیان تحصّن جای نداشتند به مقامهای اضافی، هرکدام یک پرچم این دو دولت داده شد تا بر بالای خانه هایشان نصب کنند که کسی متعرضشان نشود!!. این وضعیت نیز یک لکه ننگ بر تاریخ ایران اضافه کرده است.

سفیران روسیه و انگلستان سپس به طور جداگانه و با لحنی متفاوت از سردار اسعد و سپهدار تنکابنی فرماندهان نیروهای فاتح تهران خواستند که به زد و خورد پایان دهند و مسئله را از راه مسالمت حل کنند!. فاتحان تهران خواستار تسلیم سرهنگ لیاخوف (فرمانده روس نیروی قزاق مستقر در تهران که مجلس را به توپ بسته بود) شدند که موافقت شد و لیاخوف به فاتحان تهران مراجعه کرد و تامین خواست.

دو روز بعد یک شورای عالی 28 نفری تشکیل و همان روز محمد علی شاه را به دلیل پناهنده شدن در خاک وطن به سفارتخانه خارجی، از سلطنت خلع و پسر 12 ساله او احمد میرزا را به سلطنت برداشت و چون او هنوز طفل بود؛ قرار شد که عضدالملک «ایلخان قاجار (رئیس وقت ایل مغول تبار قاجار)» نیابت سلطنت را بر عهده گیرد. این ایل به روش مغولهای قرون 12 ـ 14، هنوز «ایلخان» داشت!. احمد میرزا در آن لحظه با پدرش در سفارت روسیه بود که از آنجا به کاخ سلطنتی انتقال یافت.

همه این ماجرا نتیجه رقابت استعماری روسیه و انگلستان بود که روسیه از محمدعلی شاه و انگلستان از مجلسیان حمایت می کردند!.

1910 - قتل آیت الله بهبهانی - خلع سلاح عمومی - کناره گیری رئیس الوزراء

15 جولای سال 1910 (24 تیر ماه 1289) چهار مرد مسلح وارد خانه آیت الله عبدالله بهبهانی از سران انقلاب مشروطیت شدند و او را کشتند. در اعتراض به این عمل، مجلس شورای ملی جلسات خودرا تعطیل کرد و کسبه تهران دست ازکار کشیدند و عزای عمومی اعلام شد. حسن تقی زاده (که سالها بعد رئیس سنا شد) به عنوان محرک اصلی وقوع این ضایعه معرفی شد و گفته شد که قاتلان از کسانی بودند که خود را «مجاهد مشروطیت» می خواندند، و به همین سبب دولت دستور خلع سلاح عمومی را صادر کرد. پنج روز بعد هم سپهدار تنکابنی نخست وزیر وقت کناره گیری کرد و میرزا حسن خان (مستوفی الممالک) جای او را گرفت. میرزا حسن خان هنگام نخست وزیرشدن 37 سال بیش نداشت.

حسن تقی زاده

1285 - مهاجرت علما و مردم تهران به قم و آغاز هجرت کبری در جریان نهضت مشروطه

در ادامه نهضت مشروطه، پس از آن که خواسته‏های علما و مردم در مورد تاسیس عدالت خانه و اجرای قوانین اسلام و... عملی نشد، علما تصمیم گرفتند که به قم مهاجرت نموده و در حرم حضرت معصومه(س) تحصن کنند. درنهایت در 24 تیر 1285 ش برابر با 23 جمادی الاول 1324، حضرات آیات سید محمدطباطبایی و سید عبداللَّه بهبهانی در رأس یک گروه هزار نفری به سوی قم حرکت کردند و مهاجرت کبری را شروع نمودند. همچنین شیخ فضل‏اللَّه نوری، سه روز بعد با فراهم آوردن جمعیت بسیار زیاد، از تهران به قم هجرت نمود. این مهاجرت، موجی از یک قیام در سراسر کشور ایجاد کرد و علمای بزرگ زمان از قبیل آقانجفی اصفهانی و آخوند ملاقربانعلی زنجانی از روحانیون مشهور و متنفذ اصفهان و زنجان، به این تحصن پیوسته و روحانیون سایر شهرها با تلگراف‏های متعدد، در انجام خواسته متحصنین قم پافشاری نمودند. در جایی که نهضت در اوج پیروزی قرار داشت و مظفرالدین شاه قاجار هم خواسته رهبران نهضت را پذیرفته بود، به واسطه دست‏های مرموزی که در جریان بود، اولین انحراف نهضت آشکار شد و عده‏ای از مردم، ناآگاهانه به سفارت انگلیس پناهنده شدند و در حیاط سفارت تحصن کردند.

 تحصُّن بیش از بیست هزار نفر از مردم در سفارت انگلستان، هرچند در ظاهر به بهانه حفظ جان مردم صورت می‏گرفت ولی در واقع نوعی تعدّی از احکام اسلامی بود که استعمار پیر به دنبال آن بود. این انحراف بعدها تا آنجا کشیده شد که شیخ فضل‏اللَّه را که خود، از رهبران مشروطه به شمار می‏رفت، به دلیل مخالفت با مشروطه غیرمشروعه، به جوخه دار سپردند. سرانجام بر اثر فشار متحصنین، مظفرالدین شاه تمامی خواسته‏های آنان را پذیرفت و در 14 مرداد 1285ش، طی فرمانی، ضمن عزل عین‏الدوله، صدر اعظم مستبد خود، دستور برگزاری انتخابات و تشکیل مجلس شورا را صادر کرد. در نهایت علما و مردم متحصن در قم، ده روز بعد از امضای فرمان مشروطه، با احترام به تهران بازگشتند.

1920 - پادشاه سوریه پس از فرار از دمشق پادشاه عراق شد!

15 جولای 1920 با نزدیک شدن نیروهای اعزامی فرانسه به شهر دمشق، امیر فیصل از طایفه هاشمی حجاز که از سوی انگلستان به پادشاهی سوریه منصوب شده بود از آن شهر فرار کرد.

سوریه و لبنان از متصرفات سابق عثمانی، در پایان جنگ جهانی اول سهم فرانسه شده بودند و با فرار امیرفیصل، پیش دستی انگلستان در نصب پادشاه برای سوریه بی حاصل شد. دمشق 18 جولای آن سال به تصرف نیروهای فرانسه درآمد. امیر فیصل که تنها سه ماه پادشاه سوریه بود بعدا به تصمیم انگلستان، پادشاه عراق شد! ـ کشوری که انگلیسی ها آن را از کنار هم قراردادن سه ایالت مختلف المذهب و نژاد امپراتوری (ازمیان رفته) عثمانی ساخته بودند.

امیر فیصل

1318 - تولد حضرت آیت اللَّه سید علی حسینی خامنه ‏ای رهبر معظم انقلاب اسلامی

رهبر عالیقدر حضرت آیت الله سید على خامنه اى فرزند مرحوم حجت الاسلام والمسلمین حاج سید جواد حسینى خامنه‌اى، در 1318 شمسی برابر 1358 قمرى در مشهد مقدس چشم به دنیا گشود. ایشان دومین پسر خانواده هستند. زندگى سید جواد خامنه اى مانند بیشتر روحانیون و مدرسّان علوم دینى، بسیار ساده بود. همسر و فرزندانش نیز معناى عمیق قناعت و ساده زیستى را از او یاد گرفته بودند و با آن خو داشتند.

آیت الله خامنه ای در نوجوانی

آیت الله خامنه اى که از هیجده سالگى در مشهد درس خارج فقه و اصول را نزد مرجع بزرگ مرحوم آیت الله العظمى میلانى شروع کرده بودند. در سال 1336 به قصد زیارت عتبات عالیات، عازم نجف اشرف شدند و با مشاهده و شرکت در درسهاى خارج مجتهدان بزرگ حوزه نجف از جمله مرحوم سید محسن حکیم، سید محمود شاهرودى، میرزا باقر زنجانى، سید یحیى یزدى، و میرزا حسن بجنوردى، اوضاع درس و تدریس و تحقیق آن حوزه علمیه را پسندیدند و ایشان را از قصد خود آگاه ساختند. ولى پدر موافقت نکرد. پس از مدّتى ایشان به مشهد باز گشتند.

آیت الله خامنه اى از سال 1337 تا 1343 در حوزه علمیه قم به تحصیلات عالى در فقه و اصول و فلسفه، مشغول شدند و از محضر بزرگان چون مرحوم آیت الله العظمى بروجردى، امام خمینى، شیخ مرتضى حائرى یزدى وعلـّامه طباطبائى استفاده کردند. در سال 1343، از مکاتباتى که رهبر انقلاب با پدرشان داشتند، متوجّه شدند که یک چشم پدر به علت «آب مروارید» نابینا شده است، بسیار غمگین شدند و بین ماندن در قم و ادامه تحصیل در حوزه عظیم آن و رفتن به مشهد و مواظبت از پدر در تردید ماندند.

آیت الله خامنه ای در جوانی

آیت الله خامنه اى به گفته خویش «از شاگردان فقهى، اصولى، سیاسى و انقلابى امام خمینى (ره) هستند» امـّا نخستین جرقـّه هاى سیاسى و مبارزاتى و دشمنى با طاغوت را مجاهد بزرگ و شهید راه اسلام شهید «سید مجتبى نوّاب صفوى» در ذهن ایشان زده است، هنگامیکه نوّاب صفوى با عدّه اى از فدائیان اسلام در سال 31 به مشهد رفته در مدرسه سلیمان خان، سخنرانى پر هیجان و بیدار کننده اى در موضوع احیاى اسلام و حاکمیت احکام الهى، و فریب و نیرنگ شاه و انگلیسى و دروغگویى آنان به ملـّت ایران، ایراد کردند. آیت الله خامنه اى آن روز از طـّلاب جوان مدرسه سلیمان خان بودند، به شدّت تحت تأثیر سخنان آتشین نوّاب واقع شدند. ایشان مى گویند: «همان وقت جرقه هاى انگیزش انقلاب اسلامى به وسیله نوّاب صفوى در من به وجود آمده و هیچ شکى ندارم که اولین آتش را مرحوم نوّاب در دل ما روشن کرد».

آیت الله خامنه اى پس از پیروزى انقلاب اسلامى نیز همچنان پرشور و پرتلاش به فعالیّت هاى ارزشمند اسلامى و در جهت نزدیکتر شدن به اهداف انقلاب اسلامى پرداختند که همه در نوع خود و در زمان خود بى نظیر و بسیار مهّم بودند .

1944 - بمباران گسترده ژاپن توسط بمب افکن‏ های امریکا در جریان جنگ جهانی دوم

در جریان بمباران پرحجم و گسترده تأسیسات و شهرهای ژاپن توسط نیروی هوایى امریکا، که از 15 ژوئیه 1944م آغاز گردید هزاران بمب افکن سنگین ب - 29 امریکایی موسوم به "دژ پرنده" شرکت داشتند و تا شکست نهایی ژاپن و تسلیم این کشور، ژاپن را بمباران کردند. از نتایج هولناک این بمباران‏ها می‏توان، انهدام بیش از سه هزار کارخانه بزرگ و کوچک ژاپن و قتل عام ده‏ها هزار غیر نظامی را برشمرد.

1967 - آغاز کار تلویزیونهای ماهواره ای

پنج سال پس از پرتاب «تلستار (تلستار ـ 1)» ـ نخستین ماهواره مخابراتی به فضا در دهم جولای 1962 و پخش سمبولیک برنامه سه ساعته «دنیای ما» برای مخاطبان 19 کشور در 25 ژوئن 1967، از 15 جولای این سال و از طریق رله ماهواره ای کار پخش جهانی برنامه های عادی شبکه های تلویزیونی آغاز و روزمره شده است. روسها از اپریل 1965 این پخش ماهواره ای را شروع کرده بودند. در برنامه افتتاحیه دهم جولای 1967، پابلو پیکاسو صورتگر معروف، ماریا کالاس خواننده اپرا و جمعی دیگر از هنرمندان شرکت کرده بودند و این برنامه 400 میلیون مخاطب داشت. تلستار ـ 1 متعلق به چند کمپانی مخابراتی آمریکا و بنیادهای دولتی مربوط در انگلستان و فرانسه بود.

ماهواره مخابراتی تلستار ـ 1

با قرارگرفتن ماهواره های مخابراتی در مدار زمین، امواج هرفرستنده تلویزیونی که از نوع موج بلند است و قبلا (پنج دهه پیش) منحصر به پوشش منطقه ای مسطّح و محدود از سطح کره زمین بود، می تواند از طریق آنها (رله کردن) و همانند رادیوهای موج کوتاه به سراسر جهان برسد. به این ترتیب از دهه هفتم قرن 20 برنامه های تلویزیونی نیز جهانی شده اند که از همان آغاز کار مانند هر رسانه دیگر وسیله جنگ سرد و تبلیغات سیاسی ـ اقتصادی دولتها و ابزار تلقین قرارگرفته اند.

Maria callas

زادروزها

    ۱۶۰۶ - زادروز رامبرانت، نقاش مشهور هلندی
    ۱۸۴۸ - زادروز ویلفردو پارتو جامعه‌شناس ، اقتصاددان، مهندس و فیلسوف ایتالیایی

رامبرانت

    ۱۸۹۲ - زادروز والتر بنیامین فیلسوف ، مترجم، نویسنده و زیبایی‌شناس آلمانی
    ۱۹۰۴ - زادروز پاول چرنکوف فیزیک‌دان اهل اتحاد جماهیر شوروی ، برندۀ جایزه فیزیک نوبل

والتر بنیامین

    ۱۹۳۰ - زادروز ژاک دریدا فیلسوف فرانسوی و پدیدآورندهٔ فلسفهٔ واسازی
    ۱۹۳۹ - زادروز آنیبال کاواکو سیلوا سیاستمدار

ژاک دریدا

    ۱۳۱۸ - زادروز آیت الله سید علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران (شناسنامه‌ای)
    ۱۳۲۴ - زادروز عطا صفرپور، بازیگر، نویسنده و گارگردان ایرانی تئاتر

عطا صفرپور

درگذشت‌ها

    ۱۰۱۵ - درگذشت ولادیمیر کبیر شاهزاده ولیکی نووگورود ، شاهزاده بزرگ کیف و فرمانروای روس کیف از ۹۸۰ تا ۱۰۱۵
    ۱۹۰۴ - درگذشت آنتون چخوف، داستان‌نویس و نمایش‌نامه‌نویس برجستۀ روس

آنتون چخوف

    ۱۹۱۶ - درگذشت ایلیا مچنیکو زیست‌شناس روس، برندۀ جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی سال ۱۹۰۸
    ۱۹۱۹ - درگذشت هرمان امیل فیشر شیمیدان آلمانی ، برندۀ جایزه نوبل شیمی

ایلیا مچنیکو

    ۱۹۵۴ - درگذشت صدرالدین عینی نویسنده و ادیب زبان فارسی تاجیکی، اهل تاجیکستان
    ۱۳۸۸ - درگذشت لِوُن داویدیان از سیاستمداران ارمنی-ایرانی

صدرالدین عینی