مروری بر رویداد های مهم تاریخ امروز ایران و جهان : مورخه 29 تیر برابر با 20 جولای در تاریخ چه گذشت (تولد،درگذشت،رویداد،اتفاق)

مروری بر رویداد های مهم تاریخ امروز ایران و جهان : مورخه 29 تیر  برابر با 20 جولای در تاریخ چه گذشت (تولد،درگذشت،رویداد،اتفاق)

آرشیو رزوهای قبلی

امروز 29 تیر برابر با 20 جولای تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

  
رویداد ها:

747 - ابومسلم خراسانی شروع جنبش سیاه‌جامگان را علنی کرد. این جنبش نهایتا منجر به سقوط حکومت بنی امیه شد.

1779 - ماموریت سرجان ملکم در ایران و آغاز سلطه طولانی لندن

لُرد ولسلی (ریچارد کالی وسلی) فرماندار انگلیسی هندوستان در جولای 1799 جان ملکم نظامی ـ دیپلمات انگلیسی را که زبان فارسی می دانست و تاریخ ایران را خوانده بود ماموریت تهران داد تا وضعیت و راه رفتار با مقامات وقت ایران را به دست آورد و بکوشد با دولت ایران قراردادی با هدف تامین منافع انگلستان در منطقه امضا کند.
   
 ملکم تا سال 1810 سه بار به عنوان مامور دولت انگلستان به ایران سفر کرد. تالیف هزار صفحه ای او درباره ایران و ایرانیان زیر عنوان «تاریخ ایران» که در جولای 1813 انتشار یافت و در 1815 تجدید چاپ شد و دو قرارداد سیاسی و تجاری با دولت فتحعلی شاه قاجار محصول این دیدارهاست که راه را بر نفوذ دولت لندن در ایران بازکرد و پیامدهای بسیار داشت. توصیف سر جان ملکم از ایرانیان پس از گذشت دو قرن همچنان راهنمای تعامل دولتهای دیگر با مقامات تهران است. جان ملکم ایرانیان وقت را مردمانی خودخواه، متلوّن (دمدمی مزاج)، متفرق، دیکتاتورخواه و ... خوانده است [که این روانشناسی میراث سلطه مغولان است و ساکنان جنوب و شرق روسیه، بخشهایی از افغانستان و تمامی آسیای میانه هم روانشناسی مشابه ای دارند]. می دانیم وقتی در غرب به کسی وصله «خودخواهی و خود بینی» بزنند یعنی که می شود با او وارد چانه زدن شد و احتمالا وی را خرید و ....

تصویری از سر جان ملکم

    
جان ملکم بعدا متهم شد که بیش از حد به مقامات تهران هدیه (بخوانید؛ رشوه) داده بود. اتهام رشوه دهی عمدتا از سوی سر هارفورد جانز [سفیر دولت لندن در تهران از 1807 تا 1811 و مولف تاریخ قاجاریه) به سر جان ملکم (متولد 1769 و متوفی در 1833) وارد آورده شده بود. بیشتر هدایا برای جلب مقامات تهران به امضای قرارداد دسامبر 1800 بود. ملکُم 29 دسامبر 1800 با دولت تهران پیمانی امضاء کرد که پیمان فیکن اشتاین عملا به آن پایان داد. طبق آن پیمان که در کتب تاریخ معاهده «ژانویه 1801» نوشته شده است، دولت ایران متعهد شده بود که نه تنها از تعرّض پشتون ها به متصرفات دولت لندن در هندوستان [پاکستان امروز] جلوگیری کند بلکه مانع حملات قدرت های اروپایی [منظور؛ روسیه و فرانسه] از طریق ایران به این سرزمین [هندوستان انگلستان] شود. دولت تهران همچنین متعهد شده بود اجازه اقامت و فعالیت نامحدود در بنادر ایران به بازرگانان انگلیسی و هندی تبعه انگلستان بدهد و از چند نوع کالای انگلیسی (با ذکر نوع کالا) عوارض گمرکی دریافت نکند و در عوض، انگلستان به ایران اسلحه و مستشار نظامی بفرستد. انگلیسی ها بعدا با کشیدن خط مرزی «دوراند» و تقسیم قبایل پشتون [که اینک در پاکستان مسئله ساز شده اند] نگرانی خود از تعرّض به هندوستان را برطرف کردند.
   
طبق قرارداد نهم جون 1807 فینکن اشتاین (ناپلئون و ایران)، ناپلئون بناپارت تمامیت ایران را برسمیت شناخت و منطقه قفقاز جنوبی و شرقی ازجمله گرجستان را [که در آن زمان، روسیه به تفلیس و باکو نیرو فرستاده بود] بخشی از قلمرو ایران اعلام کرد و قول داد که به ایران کمک کند تا روسیه را از قلمرو تاریخی خود براند، اسلحه و مستشار نظامی و کارشناس به ایران بفرستد. درعوض، ایران متعهد شد که با دولت لندن دوستی نداشته باشد و به فرانسه کمک کند تا هندوستان را از چنگ انگلستان خارج سازد و برای رسیدن به این هدف با سران قبایل پشتون (افغانهای ساکن جنوب شرقی و مشرق افغانستان امروز، پاکستان شمال غربی و غرب و منطقه کویته) به تفاهم برسد که در مساعی مربوط به برچیدن استعمار لندن در هندوستان همکاری کنند.

1944 - توطئه ترور هیتلر

بیستم جولای 1944 هیتلر در یک قرارگاه نظامی ( وولفزشانزه ـ لانه گرگها) در پروس شرقی از توطئه قتل رهایی یافت. در این توطئه، انفجار بمب چهار تن را کشت و گروهی دیگر را مجروح کرد. بزرگی و استحکام میز مذاکرات باعث نجات هیتلر شد که مختصرا زخمی شده بود.
    
توطئه قتل هیتلر توسط یک دسته از افسران آلمانی که شکست در جنگ را قطعی می دانستند و با اطلاع (نه مداخله) چند مارشال ازجمله «رومل» طرح ریزی شده بود و قرار بود که پس از قتل هیتلر، نیروی احتیاط برلین را زیر کنترل خود در آورد، حزب نازی را از قدرت برکنار و با متفقین وارد مذاکرات صلح شود.
    
افسر جوانی به نام «کلاز فون ستافنبرگ Claus Von Stauffenberg» مامور قراردادن بمب در اطاق مذاکرات شده بود [درست مشابه چگونگی قتل رجایی و باهنر در 37 سال بعد در تهران] که گفت و گوها تبادل نظر درباره جنگ و امنیت ملّی آلمان بود ولی آن روز، هیتلر تصمیم گرفت که جلسه به جای زیر زمین در طبقه اول قرارگاه تشکیل شود که «کلاز» با عجله کیف حامل بمب را به محل تازه منتقل کرد ولی موفق نشد در جای مورد نظر بگذارد و زمان (تایمر) انفجار را تغییر دهد.

کلاز فون ستافنبرگ

    
وی پس از قراردادن بمب با شتاب عازم برلن شد تا بقیه کارها را رو به راه کند که بمب در زمان نادرست و محلی دورتر از صندلی هیتلر منفجر شد.
   
 «کلاز» پس از رسیدن به برلن موفق به تصرف ساختمان رادیو نشد و هیتلر که متوجه قضیه شده بود از رادیو برلن اعلام کرد که به او آسیب نرسیده است. «کلاز» و همدستانش دستگیر و بعدا اعدام شدند و به رومل پیشنهاد شد که میان خودکشی و حفظ افتخارات یا محاکمه و اعدام یکی را انتخاب کند که رومل خود را کشت.

1272 - واگذاری شیلات شمال ایران به "استفان لیانازوف" سرمایه‏ دار روسی

پس از آن‏که ناصرالدین شاه قاجار امتیاز رویتر مبنی بر تاسیس بانک شاهنشاهی و بهره‏برداری از بعضی معادن ایران را به انگلیسی‏ها واگذار کرد، دولت روسیه نیز به هم‏چشمی انگلستان در صدد اخذ امتیاز جدیدی بود. سرانجام دولت روس با تحت فشار قرار دادن شاه، امتیازات متعددی از جمله امتیاز شیلات شمال ایران و صید ماهی و نیز امتیاز تاسیس بانک استقراضی را به دست آورد. در این میان، استفان لیانازوف، از سرمایه‏داران روسی، امتیاز شیلات شمال ایران را به دست آورد.

لیانازوف

پس از مرگ لیانازوف، امتیاز شیلات شمال به ورثه او منتقل گردید. پایان آخرین دوره امتیاز لیانازوف، با انقلاب روسیه و از هم گسیختن امور ورثه مصادف شد. پس از آن از سال 1301 تا 1306 ش دولت شوروی با پرداخت مبلغی، از شیلات بهره‏برداری می‏کرد. این امتیاز بعدها به صورت مشارکت بین ایران و انگلستان ادامه یافت تا این که با ملی شدن شرکت شیلات ایران در سال 1331 ش، تمام امور مربوط به ماهی‏گیری، به دولت ایران محول گردید.

1969 - بشر بر سطح ماه

بیستم جولای سال 1969 (29 تیرماه 1348) در ساعت ده و 56 دقیقه بعد از ظهر به وقت واشنگتن «نیل آرمسترانگ Neil Alden Armstrong» فضانورد آمریکایی و فرمانده آپولو ـ 11 نخستین فرد از کره زمین بود که گام بر سطح ماه ــ قمر زمین ــ نهاد و دقایقی بعد، «ادوین آلدرین Edwin Eugene (Buzz) Aldrin» خلبان مدول ویژه نشستن در سطح ماه ـ فضانورد آمریکایی دیگر نیز به او پیوست و به اتفاق به راهپیمایی و جستجو و جمع آوری سنگ و خاک از سطح ماه پرداختند و با خود به زمین آوردند. (جمعا به وزن 21 کیلو و 550 گرم که دولت آمریکا بعدا مقداری از آنهارا به هریک از سران دولتهای دوست هدیه داد). این راهپیمایی برسطح ماه در حالی بود که «مایکل کالینز Michael Collins» متولد ایتالیا و خلبان سفینه آپولو ـ 11 در قمر زمین به حرکت ادامه می داد. آرمسترانگ و آلدرین با مدول ویژه از آپولو جدا شده بودند. هرسه فضانورد متوّلد 1930 هستند و در سال 2010 هشتاد ساله و در قید حیات.

Neil A. Armstrong در سطح ماه

    
آپولو ـ 11 که 16 جولای 1969 روانه ماه شده و 24 این ماه به زمین (آبهای اقیانوس آرام) بازگشته بود برای رسیدن به مدار ماه 390 هزار کیلومتر فاصله زمین از قمر خود را طی کرده بود. جریان فرود دو فضانورد در ماه و بازگشت آنان به زمین مستقیما از تلویزیون در سراسر جهان پخش شد. در آن زمان، ماهواره فرستادن بخشی از جنگ سرد و رقابت های دو بلوک شرق و غرب بود.

آخرین رویداد درباره سه مه نورد آمریکایی آپولو ـ 11 این بوده است که ادوین آلدرین (بوز) در سال 2010 میلادی در دهمین دور مسابقه های بهترین رقصنده تحت عنوان «رقص با ستارگان Dancing with the Stars = رقص با معاریف و مشاهیر» که تا چند شب مستقیما از تلویزیون پخش می شد شرکت کرده بود ولی برنده نشد.

1951 - ترور ملک عبدالله پادشاه اردن در مسجد اقصی

بیستم جولای 1951 ملک عبدالله پادشاه وقت اردن (جدّ ملک عبدالله فعلی) به دست یک فلسطینی به نام مصطفی شُکری (خیّاط) در بیت المقدس هنگام ورود به مسجد اقصی با شلیک سه گلوله کشته شد.
    
ملک عبدالله متهم شده بود که تحت نفوذ انگلیسی ها به فلسطینی ها خیانت می کند و به همراه دولت لبنان قصد مصالحه جداگانه با اسرائیل را دارند. چهار روز پیش از این واقعه، الصلح نخست وزیر لبنان که برای دیدار ملک عبدالله به اردن رفته بود در این کشور ترور شده بود.

پادشاه مقتول اردن

    
در آن زمان، نه تنها فلسطینی ها بلکه گروهی از اعراب ملک عبدالله را به دلیل تصرف قسمت قدیمی بیت المقدس در جریان جنگ یهودیان و فلسطینی ها خائن به ملت عرب می دانستند و می گفتند که ملک عبدالله به جای تصرف بیت المقدس که متعلق به فلسطینی ها است باید ارتش خود را در جهت دریا به حرکت درمی آورد و پیشروی یهودیان مسلح را سد می کرد. مفتی اعظم فلسطین نیز همین نظر را نسبت به ملک عبدالله داشت.
    
ملک عبدالله که هنگام مرگ 69 ساله بود در جریان جنگ جهانی اول به انگلیسی ها در خارج ساختن سرزمین های عرب از دست عثمانی ها کمک کرده بود که پس از جنگ او را امیر کشور تازه تاسیس اردن و پس از دادن استقلال به اردن، پادشاه این کشور کرده بودند. در آن زمان هدف انگلستان از ایجاد دو کشور سلطنتی اردن و عراق این بود که سوریه بزرگتر تشکیل نشود که سدی بزرگ بر سر راه منافع و سیاستهای انگلستان در خاورمیانه باشد.
    
پس از ترور ملک عبدالله، پسرش طلال بر جای او نشست و پس از او نوبت به ملک حسین پسر طلال رسید که 17 ساله بود. وی هنگام تیراندازی به پدر بزرگش در کنار او بود. به طلال چون در پاریس با صدای بلند انگلستان را امپریالیست خوانده بود برچسب بیماری روانی زده و برکنار کرده بودند!.

1956 - روزی که فرانسه به تونس استقلال داد

دولت فرانسه 20 جولای 1956 به تونس، مستعمره خود در شمال آفریقا، استقلال داد که از آن زمان روز ملی این کشور بشمار می رود. این استقلال آسان هم به دست نیامد و تونسی ها برای گرفتن آن مبارزه کرده بودند. حبیب بورقیبه از زمان استقلال به مدت 31 سال بر این سرزمین قدیمی و متمدن حکومت کرد و در این مدت، در تونس تنها یک حزب فعالیت داشت.

تونس که میان لیبی و الجزایر واقع شده است یک کشور منطقه مدیترانه است و در این دریا ساحلی طولانی دارد. وسعت خاک آن 164 هزار کیلومتر مربع و جمعیتش ده میلیون نفر است و یک کشور عربی بی طرف بشمار می آید که فرانسه زبان دوم مردم آنجاست. این سرزمین در عهد باستان وابسته به امپراتوری روم، بعدا امپراتوری اسلامی و سپس امپراتوری عثمانی بود.

1366 - تصویب قطعنامه 598 شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره لزوم پایان جنگ ایران و عراق

قطعنامه 598 شامل 10 ماده بود که به اتفاق آرای 15 عضو شورای امنیت به تصویب رسید. این قطعنامه یکی از معدود موارد مورد اتفاق پنج عضو دایمی شورای امنیت در تاریخ چهل ساله سازمان ملل تا آن روز به شمار می‏رود. رژیم بعثی عراق بلافاصله موافقت بدون قید و شرط خود را با مفاد آن، مشروط به متابعت ایران از آن اعلام نمود. از آنجا که در قطعنامه 598، برخلاف قطعنامه‏های قبلی این سازمان، تا حدودی نسبت به حقوق ملت ایران توجه شده و نکات مثبت در آن آمده بود، دولت ایران آن را رد نکرد و تنها شرط تحقق آن را تعیین متجاوز اعلام نمود. پا فشاری ایران برای شناسایی متجاوز، بار دیگر بر دشمنان ایران گران آمد و آنان را وارد میدان کرد که در این میان آمریکا با حضور بیش از 43 رزمناو در خلیج فارس و دیگر متحدان نیز با اهدای سلاح‏های گوناگون، اوج اتحاد خود را با رژیم عراق به نمایش گذاشتند. از آن پس، دشمن بعثی با حمایت همه جانبه و به کارگیری گسترده سلاح‏های شیمیایی، غیرانسانی‏ترین اعمال را در جنگ انجام داد و حتی از کشتار مردم کشور خود نیز که به رزمندگان اسلام پناه داده بودند، ابا نکرد. سرانجام با وقوع حوادث متعدد، رهبر کبیر انقلاب اسلامی، با درک توطئه غرب و نیز در نظر گرفتن منافع و مصالح نظام، قطعنامه 598 شورای امنیت را یک سال بعد در 27 تیرماه 1367 پذیرفتند.

زادروزها

    ۱۳۰۴ - زادروز فرانچسکو پترارک اندیشمند، مورخ، نویسنده، شاعر، انسان‌شناس و اومانیست ایتالیایی
    ۱۵۱۹ - زادروز اینوسنت نهم از پاپ‌های کلیسای کاتولیک رم

فرانچسکو پترارک

    ۱۸۶۴ - زادروز اریک آکسل کارلفلدت شاعر نمادگرای سوئدی، برنده جایزه نوبل ادبیات پس از مرگش در سال ۱۹۳۱
    ۱۹۱۹ - زادروز ادموند هیلاری کوهنورد، کاشف نیوزلندی، اولین فاتح اورست به همراه تنزینگ نورگی

ادموند هیلاری

    ۱۹۴۷ - زادروز کارلوس سانتانا نوازنده گیتار و گیتار الکتریک مکزیکی
    ۱۹۸۰ - زادروز ژیزل بوندشن مانکن برزیلی

نعمت‌الله آغاسی

    ۱۳۱۸ - زادروز نعمت‌الله آغاسی، خوانندهٔ ایرانی.

درگذشت‌ها

    ۱۰۳۱ - درگذشت روبر دوم پادشاه فرانسه
    ۱۸۶۶ - درگذشت برنهارت ریمان ریاضیدان آلمانی

برنهارت ریمان

    ۱۹۰۳ - درگذشت لئون سیزدهم از پاپ‌های کلیسای کاتولیک رم
    ۱۹۲۳ - درگذشت پانچو وییا از برجسته ترین ژنرال‌های انقلاب مکزیک

گولیلمو مارکونی

    ۱۹۳۷ - درگذشت گولیلمو مارکونی مهندس برق ایتالیایی، برنده جایزه نوبل فیزیک سال ۱۹۰۹
    ۱۹۷۳ - درگذشت بروس لی استاد هنرهای رزمی، بازیگر چینی

بروس لی

    1945 - درگذشت پل والِری شاعر و ادیب مشهور فرانسوی
    ۱۳۹۱ - درگذشت محمدحسن گنجی، استاد جغرافیای ایرانی، پدر جغرافیای نوین و هواشناسی ایران.

پل والِری