مروری بر رویداد های مهم تاریخ امروز ایران و جهان : مورخه 14 شهریور برابر با 5 سپتامبر در تاریخ چه گذشت| تولد درگذشت رویداد اتفاق

مروری بر رویداد های مهم تاریخ امروز ایران و جهان : مورخه 14 شهریور برابر با 5 سپتامبر در تاریخ چه گذشت| تولد درگذشت رویداد اتفاق

آرشیو روزهای قبلی

امروز 14 شهریور برابر با 5 سپتامبر تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.
رویداد ها :   
1666 - حریق بزرک لندن که 13 هزار خانه را خاکستر کرد

پنجم سپتامبر سال 1666 حریق سه روزه لندن که از یک نانوایی آغاز شده بود و یکی از بزرگترین رویدادهای از این دست در طول تاریخ است پایان یافت. در این حریق 13 هزار و 200 خانه، 86 کلیسا ازجمله کلیسای "سن پل" و بسیاری از ساختمانهای اداری از میان رفت. در آن زمان جمعیت لندن از نیم میلیون تن تجاوز نمی کرد که اینک هفت میلیون و سیصد هزار نفر است. با اینکه رقم دقیقی از تلفات حریق لندن به دست داده نشده است ولی طبق یک گزارش شهردار وقت این شهر 16 تن جان خود را ازدست داده بودند که رقم کوچکی است. این حریق بیش از هفتاد هزار تن را بدون خانه و نزدیک به 9 هزار نفر از کسبه را بدون کار کرده بود. لندن در سال 43 میلادی توسط مهاجران رومی (ایتالیایی) ساخته شد که نامش را لندینیوم Londinium گذارده بودند. این منطقه مسکونی در دوران سلطه رومیان بر بریتانیا گسترش یافت ولی انگلوساکسونها که از آلمان به بریتانیا مهاجرت کرده اند در قرن ششم در هزارمتری لندینیوم شهرکی برای خود ساختند که بعدا این دو شهر به هم پیوستند و لندن بزرگ بوجود آمد. حریق بزرگ از منطقه ای آغاز شده بود که رومیان آن را ساخته بودند.

1886 - روزی که رئیس آپاچی ها پس از 30 سال جنگ تسلیم شد

گرونیمو Geronimo (نام بومی: Goyaate) رئیس قبیله آپاچی (یک قبیله بومی آمریکا ـ سرخپوست) پس از 30 سال جنگ با دولت های مکزیک و ایالات متحده چهارم سپتامبر 1886 هنگامی که تنها 38 مرد برایش باقی مانده بود دست از مقاومت کشید و شرایط تسلیم شدن خود را به اطلاع ژنرال نلسون مایلز رسانید و چون پذیرفته شد اسلحه بر زمین گذارد. گرونیمو در دره سکلتون در آریزونا هنگامی که در محاصره 1500 سرباز آمریکایی بود تصمیم به قطع مقاومت گرفت. وی در منطقه ای که بعدا ایالت نیومکزیکو نام گرفت به دنیا آمده بود. نخست دولت مکزیک مدعی مالکیت منطقه او بود و سپس دولت واشنگتن. گرونیمو با بیش از پنج هزار مرد کار مقاومت و دفاع از سرزمین نیاکان را آغاز کرده بود. دولت آمریکا، طبق شرایط تسلیم، او را با خانواده اش در پایگاه ”سیلSill" واقع در ایالت اکلاهما سکونت داد. وی آزادی فعالیت و مسافرت داشت، جز بازگشت به زادگاهش و میان قبیله خود. از او حتی برای شرکت در مراسم رئیس جمهوری شدن تئودور روزولت دعوت شده بود.

Geronimo در 1906

   
گرونیمو که در سال 1909 در هشتاد سالگی از ذات الریه درگذشت در سال 1906 سرگذشت و آرزوهای خود را برای «بارتS.M.Brett» نویسنده آمریکایی بیان داشته بود که به صورت یک کتاب انتشار یافته است. هالیودد از جنگهای گرونیمو چندین فیلم سینمایی تهیه کرده است. نه سال پس از درگذشت گرونیمو، استخوانهای او را از گورش ربودند و چون در آن زمان ”پرسکوت بوشPrescott Bush" پدر بزرگ رئیس جمهور فعلی آمریکا افسر نگهبان پایگاه سیل بود، نوه های گرونیمو از نوه پرسکوت (جورج دبلیو بوش) مصرا خواسته اند که در یافتن و استرداد استخوانهای پدر بزرگشان کمک کند.
   

Geronimo در 1886

1928 - اعلامیه تند و صریح دولت در باره لغو کاپیتالاسیون

چهاردهم شهریور 1307 هجری خورشیدی (چهارم سپتامبر 1928)، دولت وقت (دولت رضاشاه) در یک اعلامیه رسمی باردیگر یادآور شد که امتیاز کاپیتالاسیون در ایران زنده نخواهد شد، چنین پرونده ای را که حاکی از نهایت ضعف یک دولت است به تاریخ سپرده و بازگشوده نخواهد شد. در این اعلامیه از همه دولتها که تبعه در ایران دارند خواسته شده بود که درخواست حتی یک مورد تفویض تعقیب قضایی شهروند خودرا از ایران نکنند که تحقیر تلقی خواهد شد و ....
    
کاپیتالاسیون (تسلیم، و در اصطلاح قضایی به مفهوم قضاوت کنسولی و محاکمه خارجی که مرتکب جرم محلی شده باشد، در کشور متبوع خود!) نهم ماه می سال ۱۹۲۷ (۱۹ اردیبهشت ۱۳۰۶) در ایران لغو شده و از 19 اردیبهشت 1307 (درست یک سال بعد) حتی در موارد استثنایی و برای اتباع کشورهای کاملة الوداد هم بلااثر گردیده بود. این امتیاز (کاپیتالاسیون) را قبلا دولت قاجاریه به پاره ای ازدولتها داده بود و به این ترتیب قسمتی از حاکمیت ملی را واگذار کرده بود. رسیدگی به جرائم محلی و مجازات متخلف، تکلیف یک دولت حاکم مسئول در برابر اتباع کشور است و از تکلیف نمی توان گذشت و آن را واگذار کرد. اعلامیه چهاردهم شهریور 1307 به این سبب صادر شده بود که یک سفارتخانه در تهران درخواست نادیده گرفتن لغو کاپیتالاسیون در مورد یک تبعه آن کشوررا داده بود.
   
 با وجود لغو کامل کاپیتالاسیون در سالهای 1306 و 1307 در ایران و اعلامیه صریح و تند شهریور 1307، این امر از دهه 1340 به صورت محدود در مورد پاره ای از اتباع آمریکا در ایران، برغم مخالفت ها و اعتراض های فراوان بار دیگر به اجرا در آمده بود.

1941 - عکس امضاء شده هیتلر، دلیل اتحاد او با رضاشاه!

سپتامبر 1941 وینستون چرچیل نخست وزیر وقت انگلستان که می کوشید پای آمریکارا به جنگ جهانی دوم بکشاند، برای توجیه عمل اشغال نظامی ایران تصویر گرفته شده از عکسی را که هیتلر امضاء کرده، در قاب قرارداده و برای رضاشاه پهلوی فرستاده بود برای روزولت رئیس جمهور وقت آمریکا فرستاده و با اشاره به بعضی تحولات نظامی ـ سیاسی ازجمله نوسازی [تقریبا محرمانه] نیروی دریایی ایران با کمک موسولینی و ... و نیز اعزام اقتصاددانان بنام آلمانی به ایران جهت دادن اندرز ... توضیح داده بود که میان هیتلر و رضاشاه قرارهای محرمانه وجود دارد و هیتلر وعده بازگرداندن قفقاز ایران را پس از تصرف روسیه داده است [که طبق قراردادهای گلستان و ترکمن چای به قلمرو دولت تزاری روسیه اضافه شده بودند.].
    

هیتلر این عکس خودرا [عکس بالا] که مربوط به نیمه دهه 1930 بود با پی نوشتی دوستانه امضاء کرده و برای رضاشاه فرستاده بود.
   
چرچیل همچنین روزولت را از احساس عاطفی دیرین ایرانیان نسبت به آلمانی ها به عنوان همنژاد آگاه ساخته و حمایت آحاد ایرانی از مساعی آلمان در جریان جنگ جهانی اول را توصیف کرده بود که این حمایت اتباع (توده ها) برغم اعلام بیطرفی دولت وقت تهران صورت گرفته بود.

1972 - حمله به ورزشکاران اسرائیلی در المپیک مونیخ از سوی کماندوهای فلسطینی

در طی برگزاری بازی‏های المپیک مونیخ 1972م، هشت فلسطینی در پنجم سپتامبر 1972م عازم خوابگاه ورزشکاران اسرائیل‏ی در دهکده المپیک شده و دوازده نفر از آنان را به گروگان گرفتند. آن‏ها سپس اخطار کردند اگر رژیم صهیونیستی 260 تن از همکاران فلسطینی آنان را از زندان‏های خود آزاد نسازد، گروگان‏ها را به قتل خواهند رساند. پس از محاصره محل گروگان‏گیری توسط پلیس آلمان، فلسطینیان خواسته خود را تغییر داده و خواهان عزیمت به یک کشور عربی به همراه گروگان‏ها شدند. در اجرای ظاهری خواسته فلسطینی‏ها، دو فروند بالگرد همراه با گروگان‏ها راهی یکی از فرودگاه‏های نظامی آلمان شدند. اما به محض پیاده شدن از بالگرد، برق فرودگاه قطع شد و ماموران آلمانی به سوی فلسطینیان آتش گشودند. فلسطینی‏ها نیز با مشاهده این وضعیت ابتدا هر دوازده گروگان اسرائیل‏ی را یک جا اعدام کرده و پس از آن در محوطه فرودگاه با ماموران به زد و خورد مسلّحانه پرداختند. در این عملیات یک مامور آلمانی و 5 فلسطینی جان خود را از دست دادند و سه فلسطینی دیگر نیز دستگیر شدند. هم‏چنین دو بالگرد آلمانی که چریک‏ها و گروگان‏ها با آن‏ها از دهکده المپیک به فرودگاه آمده بودند طی درگیری، توسط فلسطینی‏ها به آتش کشیده شد. پس از این رویداد، هواپیماهای رژیم صهیونیستی به تلافی کشتار مونیخ، مواضع فلسطینی‏ها را در لبنان به شدت بمباران کردند. طراح اصلی این عملیات ابوحسن سلامه بود که هفت سال پس از حادثه مونیخ در بیست و دوم ژانویه 1979م توسط عوامل سازمان جاسوسی اسرائیل، موساد ترور شد.

1991 - محاکمه مانوئل نوریه گا رئیس کشور پاناما در یک دادگاه فدرال آمریکا در ایالت فلوریدا آغاز شد. تا آن زمان، وی تنها رئیس کشوری بود که در کشور خود دستگیر و به یک کشور دیگر منتقل و به اتهام ارتکاب جرم عمومی (کمک به انتقال مواد مخدر) محاکمه می شد. نیروهای نظامی آمریکا برای دستگیری وی به پاناما حمله برده برده بودند که توام با تلفات بود. نوریه گا در دادگاه آمریکا به 40 سال زندان محکوم شد که بعدا به سی سال تخفیف یافت.

مانوئل نوریه گا

1360  - شهادت آیت‏ اللَّه "علی قدوسی" دادستان کل انقلاب اسلامی

آیت ‏اللَّه شیخ علی قدوسی در سال 1306 در نهاوند به دنیا آمد. در 15 سالگی به تشویق پدر که عالم معروف شهر بود، راهی قم شد و به تحصیلات حوزوی روی آورد. پس از اتمام سطح، از درس خارج آیت‏اللَّه بروجردی و حضرت امام بهره برد و فلسفه را از علامه طباطبایی فراگرفت. آیت‏اللَّه قدوسی در فراگیری رموز فلسفه از خود نبوغ فراوانی بروز داد به گونه‏ای که مورد توجه خاص استاد قرار گرفت و علامه طباطبایی، ایشان را به دامادی خود پذیرفت. وی از سال 41 به جریان سیاسی ضدرژیم پیوست و در این راه متحمل سختی‏های فراوان و زندان گردید. شهید قدوسی از اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و مورد اعتماد قاطع زُعمای حوزه بود و در دوران انقلاب با پیروی از راه امام، همگام با مردم، نهایت تلاش خود را در پیروزی انقلاب اسلامی به کار بست. این مجاهد نستوه پس از پیروزی نهضت اسلامی، از طرف حضرت امام(ره) به دادستانی کل انقلاب اسلامی، منصوب شد و در این سنگر به خدمت پرداخت. سرانجام این عالم ربانی در اثر انفجاری توسط منافقین کوردل به فیض شهادت نائل آمد و در حرم حضرت معصومه(س) به خاک سپرده شد.

آیت ‏اللَّه شیخ علی قدوسی

زادروزها

    ۹۷۳ - زادروز ابوریحان بیرونی دانشمند بزرگ ریاضی‌دان، ستاره‌شناس، تقویم‌شناس، انسان‌شناس، هندشناس و تاریخ‌نگار بزرگ ایرانی
    ۱۱۸۷ - زادروز لویی هشتم پادشاه فرانسه

ابوریحان بیرونی

    ۱۷۳۵ - زادروز یوهان کریستین باخ آهنگساز آلمانی
    ۱۷۷۲ - زادروز فتحعلی شاه دومین پادشاه سلسله قاجار در ایران

یوهان کریستین باخ

    ۱۷۷۴ - زادروز کاسپار داوید فریدریش نقاش منظره‌پرداز آلمانی و از پیشگامان جنبش رمانتیسیسم
    ۱۹۱۲ - زادروز جان کیج آهنگساز، فیلسوف، شاعر، نظریه پرداز موسیقی

فتحعلی شاه

    ۱۹۴۶ - زادروز فردی مرکوری موسیقی‌دان، خواننده و آهنگ‌ساز اهل بریتانیا

کاسپار داوید فریدریش

درگذشت‌ها

    ۱۸۰۳ - درگذشت پی‌یر-آمبرواز شودرلو دو لاکلو نویسنده اهل فرانسه
    ۱۸۵۷ - درگذشت اگوست کنت فیلسوف فرانسوی واضعِ نامِ جامعه‌شناسی ، بنیانگذارِ جامعه‌شناسیِ نوین و دکترین پوزیتیویسم

اگوست کنت

    ۱۹۰۲ - درگذشت رودولف فیرخو پزشک، مردم‌شناس، آسیب‌شناس، تاریخدان پیشاتاریخ، زیست‌شناس و سیاستمدار آلمانی ،از بنیانگذاران پزشکی اجتماعی
    ۱۹۰۶ - درگذشت لودویگ بولتزمان فیزیکدان آلمانی

لودویگ بولتزمان

    ۱۹۹۷ - درگذشت مادر ترزا راهبهٔ کاتولیک آلبانیایی و تأسیس کنندهٔ ماموران امور خیریه در هند
    ۱۹۹۷ - درگذشت گئورگ سالتی رهبر ارکستر و اپرای مجارستانی - انگلیسی و رهبر ارکستر سمفونی شیکاگو

مادر ترزا