مروری بر رویدادهای مهم تاریخ امروز ایران و جهان : مورخه 26 شهریور برابر با 17 سپتامبر در تاریخ چه گذشت| تولد درگذشت رویداد اتفاق

مروری بر رویدادهای مهم تاریخ امروز ایران و جهان : مورخه 26 شهریور برابر با 17 سپتامبر در تاریخ چه گذشت| تولد درگذشت رویداد اتفاق

آرشیو روزهای قبلی

امروز 26 شهریور برابر با 17 سپتامبر تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:  
1908 - نخستین سانحه هواپیما در تاریخ بشر

17 سپتامبر سال 1908 جهان با نخستین سانحه هواپیما رو به رو شد. در این روز که از عمر هوانوردی (باهواپیما، نه بالن) چندی بیش نمی گذشت یک هواپیما در آسمان آمریکا سرنگون شد و یک افسر آمریکایی به نام ستوان توماس سلفریج SelFridge جان سپرد. خلبانی این هواپیما را "اورویل رایت" برعهده داشت که مجروح شده بود. سانحه در آسمان "فورت مایر" در منطقه آرلینگتون (حاشیه شهر واشنگتن) روی داد.
   

SelFridge

سه سال بعد در همین روز (سال 1911 ) نخستین پرواز میان شرق و غرب ایالات متحده به انجام رسید و هواپیمایی که از نیویورک به پرواز در آمده بود 82 ساعت و 4 دقیقه بعد در پاسادنای کالیفرنیا بر زمین نشست. در حال حاضر هواپیماهای بازرگانی این مسافت را در پنج ساعت طی می کنند.

1939 - تهاجم ارتش سرخ شوروی به لهستان در آغاز جنگ جهانی دوم

پس از حمله ارتش آلمان به لهستان و اعلان جنگ انگلستان و فرانسه به آلمان و شعله‏ور شدن بیشترِ آتش جنگ جهانی دوم، شوروی علی‏رغم توافق سری خود با آلمان برای حمله به لهستان، در ابتدا به لهستان یورش نبرد. در این میان، ارتش لهستان در برابر تهاجم نیروهای آلمان نازی مقاومت کرد و پیش‏بینی هیتلر مبنی بر فتح لهستان طی یک هفته به وقوع نپیوست. خودداری ارتش سرخ شوروی از پیشروی در شرق لهستان که موجب تمرکز نیروهای لهستان در جبهه غرب شده بود، هیتلر را خشمگین ساخت و طی پیامی برای استالین دیکتاتور شوروی، به وی تذکر داد که اگر خواهان سهم خود از لهستان است باید در جنگ شرکت کند. ظاهراً علت تردید و تعلل استالین در فرمان حرکت به ارتش سرخ در شرق لهستان، علاوه بر نگرانی او از عواقب ورود انگلیس و فرانسه در جنگ، این بود که می‏خواست ارتش لهستان ابتدا در جنگ با آلمان تضعیف شود و قدرت مقاومت زیادی در برابر ارتش سرخ نداشته باشد. سرانجام در روز هفدهم سپتامبر 1939م که هزیمت و عقب نشینی ارتش لهستان در برابر نیروهای هیتلر آغاز شده بود، استالین فرمان حمله به خاک لهستان را صادر کرد و ارتش سرخ بدون برخورد با مقاومت جدی نظامیان لهستان، شروع به پیشروی نمود. لهستان سرانجام پس از چهار هفته مقاومت در برابر دو همسایه نیرومند شرقی و غربی خود، شکست خورد و نبرد دلیرانه ورشو در آخرین روزهای جنگ، پایان بخش این نبرد نابرابر بود. در جریان این جنگ، بیش از سی‏صد هزار لهستانی جان باختند.

ارتش سرخ در خاک لهستان

1941 - رضا شاه زندانی انگلیسی ها شد

هفدهم سپتامبر 1941 (26 شهریور 1320) محمدرضا پهلوی در جلسه فوق العاده مجلس به رعایت کامل قانون اساسی سوگند خورد و شاه شد و قول داد که اگر درگذشته اشتباهی صورت گرفته جبران کند.
  
  24 ساعت پس از خروج رضاشاه از تهران، در گوشه و کنار شنیده می شد که وی آزاد نیست. گرچه آزادانه حرکت می کند، ولی عملا زندانی دولت انگلستان است و هرکجا که این دولت بخواهد اورا خواهد بُرد و تحت مراقبت قرار خواهد داد و به احتمال زیاد از ایران تبعید و به یک مستعمره دورافتاده انگلستان فرستاده خواهد شد.
   
 در همین روز سرلشکر احمد نخجوان که پس از مرخص کردن سربازان پادگانها و بی دفاع کردن کشور، از دست رضا شاه کتک خورده بود، خلع درجه و زندانی شده بود آزاد شد و ضمن تجلیل از او! پنج روز بعد دوباره وزیر جنگ شد!. سرتیپ علی ریاضی هم که به همان دلیل زندانی شده بود آزاد گردید. رضاشاه [بدون اطلاع از واقعیت های پشت پرده و جریانات روز] گفته بود که این دو و خائنان دیگر باید در محکمه نظامی زمان جنگ [محکمه حرب] محاکمه و اعدام شوند و خودش بر جریان این محاکمه نظارت خواهد کرد.
    

احمد نخجوان و پاداش خیانت

در همین روز نیروهای شوروی و انگلستان به عنوان فاتح ایران وارد تهران شدند و این شهر را به اشغال خود درآوردند و فرار اتباع آلمان و ایتالیا از ایران تسریع شد. محبوسین زندان قصر که از اشغال تهران آگاه شده بودند قصد فرار داشتند که به سوی آنان تیراندازی شد. باوجود این، بعداز ظهر این روز دستور آزادی زندانیان ـ سیاسی و عادی ـ صادر گردید. اشغال نظامی تهران بر دامنه احتکار و به سبب آن گرانی اجناس مورد نیاز از جمله نان افزوده شد و گزارشهای متعدد در زمینه ناامن شدن راهها و راهزنی انتشار یافت و برنگرانی مردم افزود. این گرانی و ناامنی سبب شده بود که مردم عادى تا مدتها از رفتن رضاشاه ناخرسند باشند.
   
نیروی هوایی که در زمان تعرض خارجی دارای 400 هواپیما و 8 پایگاه ازجمله دو پایگاه در تهران (دوشان تپه و قلعه مرغی) بود به دلیل ایستادگی در برابر متجاوزین عملا منحل شد؛ متجاوزین شش پایگاه آن را تعطیل و دو پایگاه تهران را خود در دست گرفتند (قلعه مرغی در دست روسیه و دوشان تپه در دست انگلستان)، کارخانه هواپیماسازی شهبار و دانشکده نیروی هوایی بسته شدند و بسیاری از هواپیماها که ساخت 4 کشور بودند منهدم و یا مصادره شدند و دولت انگلستان 15 هواپیمای تازه ای را که رضاشاه در ماه می 1941 (4 ماه پیش از تعرض) از آمریکا وارد کرده بود به هندوستان منتقل ساخت. نیروی هوایی ایران در سال 1304 تاسیس شد. در سال 1303 جمعی دانشجوی نظامی و افسر زمینی ازجمله همین احمد نخجوان به روسیه و فرانسه فرستاده شده بودند تا آموزش خلبانی و رزم هوایی فراگیرند و نخجوان و تنی چند از این خلبانان تازه کار پنجم اسفند 1304 هجری با هواپیماهای خریداری شده از فرانسه از این کشور به ایران بازگشته بودند.

1978 - انجام مذاکرات صلح "کمپ دیوید" بین سران مصر و رژیم صهیونیستی

با پایان یافتن جنگ چهارم اعراب و اسرائیل در اکتبر 1973م، خاورمیانه و جهان اسلام شاهد یک تحول عجیب و یک تصمیم جدید در میان یکی از کشورهای سردمدار مبارزه با صهیونیسم بود. انور سادات، رئیس جمهور وقت مصر پس از سرخوردگی از شکست در برابر رژیم صهیونیستی و اتخاذ سیاست نزدیکی به غرب، در ژوئیه 1977م اعلام کرد در ازای خروج نیروهای رژیم صهیونیستی از سرزمین‏های اشغالیِ صحرای سینا، حاضر به امضای قرارداد صلح با رژیم اشغال‏گر قدس خواهد بود. وی چهار ماه بعد در 19 نوامبر 1977م در میان بُهت جهان اسلام و کشورهای عرب در یک سفر خفت‏بار به سرزمین‏های اشغالی فلسطینْ با مقامات اسرائیلی دیدار کرد و در پارلمان رژیم صهیونیستی سخنرانی نمود.

از چپ به راست، مناخیم بگین، جیمی کارتر و انور سادات لحظاتی پس از امضای پیمان کمپ دیوید.

 این حرکت از سوی کشورهای عربی و نیز سازمان آزادی‏بخش فلسطین به عنوان تسلیم محض قلمداد گردید و به شدت محکوم شد. با این حال مذاکرات صلح میان سران دو رژیم با میانجی‏گری امریکا ادامه یافت. به دنبال این امر، در هفدهم سپتامبر 1978م، ضمن ملاقات روسای جمهوری امریکا و مصر و نخست وزیر رژیم صهیونیستی در کمپ دیویدِ امریکا، انور سادات که در مسیر ذلت و خفت قرار گرفته بود، نه تنها به اعتقادات دینی و اسلامی، بلکه به آرمان‏های عربی و ملی نیز خیانت نمود و با امضای موافقت نامه‏ای، زمینه انعقاد پیمان ننگینِ کمپ دیوید در 26 مارس سال 1979م را فراهم آورد. به موجب این قرارداد، پس از تخلیه صحرای سینا از نیروهای صهیونیستی، صلح نهایى میان دو رژیم منعقد می‏گردید. هم‏چنین در این قرارداد به تشکیل حکومت خودمختار فلسطینی نیز اشاره شد که بعدها به آن نیز عمل نگردید. این قرارداد از سوی تمامی کشورهای اسلامی و عربی محکوم شد و بسیاری از این کشورها، روابط سیاسی خود را با رژیم مصر قطع کردند.

1332 ش - قرار بازداشت دکتر مصدق صادر شد

با این که دکتر مصدق از بیست و نهم مرداد 1332 زندانی شده بود، در این روز - 26 شهریور - قرار بازداشت وی از سوی یک بازپرس نظامی به اتهام ضدیت با شاه و قصد برانداختن سلطنت صادر شد و همان روز مورد تائید دادستان ارتش قرار گرفت.
    
قرار بازداشت پس ازنخستین جلسه بازپرسی از دکتر مصدق که 29 روز پس از زندانی شدنش انجام شد صادر گردید.
   
 وی به بازپرس که طبق فرم چاپی بازجویی شغلش را پرسیده بود، خود را نخست وزیر منتخب، و قانونی ایران معرفی کرده بود و دستگیر کنندگانش را کودتاگران و عمال اجانب خوانده بود. تا این زمان بسیاری از همکاران دکتر مصدق دستگیر و زندانی شده بودند. اسنادی که بعدا انتشار یافت نشان داده است که انگلستان اصرار بر مجازات دکتر مصدق داشت که دست آن دولت را پس از 13 دهه از ایران کوتاه کرده بود.
   

دکتر مصدق هنگام انتقال از بازداشتگاه به دستگاه قضایی ارتش در 1332

1359 - الغاء یک جانبه قرارداد 1975 الجزایر توسط صدام حسین

با سقوط محمدرضا شاه و پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، ستون نظامی ساختار امنیتی متمایل به غرب در منطقه فروپاشید، منطقه خلیج فارس با بحران خلأ قدرت طرفدار غرب مواجه گردید و موازنه قوا زیر سؤال رفت. پیروزی انقلاب اسلامی ایران، آثار عمیقی بر مناسبات کشورهای منطقه و قدرت‏های بزرگ صاحب نفوذ در آن بر جای گذاشت. در سطح بین‏المللی، انقلاب اسلامی، موازنه قوا به سود غرب در دهه‏های پس از جنگ دوم جهانی را برای اولین بار تغییر داد و راه را برای ظهور و بروز نیروهای جدید در منطقه هموار ساخت. در این حال رقابت برسرِ کسب مقام ژاندارمی و جانشینی شاه را در بین کشورهای منطقه شدت بخشید و قدرت‏های جهان که منافع خود را در منطقه در خطر می‏دیدند، تصمیم به سرنگونی نظام نوپای اسلامی گرفتند. از این رو، با حمایت و تشویق رژیم بعث عراق، هدف خود را تعقیب می‏کردند. در این حال و در هنگامی که ایران درگیر مشکلات داخلی پس از انقلاب و حل این مسائل و نابسامانی‏های برجای مانده از رژیم گذشته بود، عراق از فرصت استفاده کرده، به طور مکرر، به تجاوز هوایی، زمینی و دریایی علیه ایران اقدام می‏نمود. گسترش این حملات در دوره‏های زمانی مختلف، این نتیجه را می‏رساند که عراق، برنامه‏ ریزی دقیقی برای حمله به ایران داشته است.

 همچنین پس از چند ماه که از حملات پراکنده ارتش بعث عراق در مرزهای ایران می‏گذشت، در مجلس ملی عراق، جلسه اضطراری، تشکیل شد و صدام حسین دیکتاتور این کشور، قرارداد 1975 الجزایر که مرزهای بین‏المللی را معین کرده بود ملغی اعلام کرد. وی الغای این موافقت‏نامه را مطابق با سیستم شورای فرماندهی انقلاب عراق عنوان نمود و گستاخانه مسؤولیت قانونی این الغا را بر دوش جمهوری اسلامی ایران انداخت. براساس تصمیم شورای فرماندهی عراق که صدام حسین آن را اعلام نمود، اروندرود به طور کامل به عراق و اعراب تعلق پیدا می‏کرد. وی با الغای یکطرفه قرارداد 1975م، در حقیقت آغاز تجاوز نظامی رژیم بعثی را اعلام کرد تا مگر بتواند مطامع و خواسته‏های جاه‏طلبانه خود را از طریق جنگی ظالمانه و ناخواسته بر مردم ایران تحمیل کند. او در حالی عنوان کرد که عراق هیچ گونه چشمداشتی به خاک ایران ندارد که در همان زمان چندین نقطه مرزی جمهوری اسلامی ایران را به تصرف درآورده بود. اعلام تصمیم شورای فرماندهی عراق منجر به جنگ تحمیلی در 31 شهریور 1359 گردید که نود و چهار ماه به طول انجامید و حماسه‏ای جاودان از رشادت‏های ملت غیور ایران به نمایش گذاشت. در این جنگ ده‏ها کشور بیگانه، سیل کمک‏های مالی، تسلیحاتی و نیز نیروهای نظامی و تبلیغاتی خود را به عراق روانه کردند تا بتوانند ایرانِ اسلامی را به زانو درآورند. اما مقاومت سرسختانه ملت مسلمان ایران با رهبری حکیمانه حضرت امام خمینی(ره)، دشمنان را ناکام ساخت و بدون آن‏که جنگ به نتیجه دلخواه آنان برسد، در مرداد 1367 به پایان رسید.

1970 - سپتامبر سیاه ـ روزی که قلع و قمع مبارزان فلسطینی در اردن آغاز شد

در چنین روزی در سال 1970 ملک حسین پادشاه اردن قلع و قمع مبارزان فلسطینی را در این کشور آغاز کرد و ظرف 9 روز شمار زیادی از آنان را کشت. قبلا فلسطینی ها چند هواپیمای مسافر غرب را ربوده و در زمینی باز در اردن فرود آورده و پس از پیاده کرده 300 مسافرشان، هواپیماهارا آتش زده بودند.

ملک حسین پادشاه اردن

در پی این رویداد، ملک حسین به واشنگتن رفت و پس از اطمینان از حمایت نظامی آمریکا در صورت لزوم، قلع و قمع مبارزان فلسطینی و اخراج آنان را از اردن آغاز کرد. بیشتر جمعیت اردن را فلسطینی ها تشکیل می دهند.
   

در خیابانهای شهر امّان: سنگربندی فلسطینی ها در برابر تانکها و زرهپوشهای ارتش اردن

1980 - آناستازیو ساموزا دیکتاتور نیکاراگوئه که از کشور خود فرار کرده بود در شهر آسانسیون در پاراگوئه ترور شد.

آناستازیو ساموزا

زادروزها

    ۸۷۹ - زادروز شارل ساده پادشاه فرانسه
    ۱۵۵۲ - زادروز پل پنجم از پاپ‌های کلیسای کاتولیک روم

شارل ساده

    ۱۸۲۶ - زادروز برنهارت ریمان ریاضی‌دان آلمانی
    ۱۸۵۷ - زادروز کنستانتین تسیولکوفسکی دانشمند و نویسندهٔ روسی در زمینهٔ موشک، پیشگام نظریه پروازهای فضایی

برنهارت ریمان

    ۱۹۵۸ - زادروز یانز یانشا سیاستمدار اسلوونیایی، نخست وزیر اسلوونی از فوریه ۲۰۱۲ تا مارس ۲۰۱۳
    ۱۹۶۸ - زادروز آناستازیا پادشاه فرانسه

کنستانتین تسیولکوفسکی

    ۱۳۲۶ - زادروز عباس قادری، خواننده‌ی اهل ایران

عباس قادری

درگذشت‌ها

    ۱۱۷۹ - درگذشت هیلدگارد از بینگن نویسنده، آهنگساز، فیلسوف و نقاش آلمانی
    ۱۶۶۵ - درگذشت فیلیپ چهارم پادشاه اسپانیا، ناپل و سیسیل از ۱۶۲۱ تا ۱۶۶۵ و پادشاه پرتغال از ۱۶۲۱ تا ۱۶۴۰

هیلدگارد از بینگن

    ۱۸۷۹ - درگذشت اوژن ویوله لودوک معمار فرانسوی
    ۱۹۶۱ - درگذشت عدنان مندرس اولین رئیس دولت ترکیه مدرن

اوژن ویوله لودوک

    ۱۹۹۴ - درگذشت کارل پوپر فیلسوف ونویسندهٔ انگلیسی
    ۱۹۷۷ - درگذشت واروژ هاخباندیان ملقب به واروژان آهنگ‌ساز و تنظیم کنندهٔ مشهور ایرانی

واروژان