امروز 9 مهر
برابر با 1 اکتبر تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و
اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع
میپردازیم.
رویداد ها: 330 پیش از میلاد - آغاز نبرد گوگامل بین ایران و یونان و انقراض سلسله هخامنشیاندر
زمان خشایارشا هخامنشی، لشکرکشی بزرگی علیه یونانیان انجام گرفت که در
نهایت به شکست خشایارشا انجامید. این درگیریهای پراکنده تا زمان اسکندر
مقدونی ادامه داشت. در اولین روز اکتبر سال 331 قبل از میلاد و در زمان
پادشاهی داریوش سوم، دو سپاه ایران و یونان به سرکردگی اسکندر مقدونی در
نزدیکی شهر موصل در محلی به نام گوگاملْ رودرروی هم قرار گرفتند که در
ابتدا تلفات بسیاری بر یونانیها وارد آمد. ولی پس از درگیری داریوش سوم و
اسکندر مقدونی، سپاه ایران که تصور میکرد داریوش کشته شده است فرار نمودند
و میدان را برای اسکندر خالی گذاشتند. از طرف دیگر، داریوش سوم نیز که در
نبرد تن به تن با اسکندر زخمی شده بود، پس از تنها شدن در برابر یورش دشمن
به وحشت افتاده و متواری شد. در نتیجه بخشهایى از لشکر ایران نیز که به
پیروزی، دست یافته بودند عقب نشستند و شکست سپاه ایران قطعیت یافت. برخی
مورخین، تلفاتِ ایران در این جنگ را تا 90 هزار نفر ذکر کردهاند اسکندر پس
از این فتح بزرگ به سوی بابِل رفت و سراسر بین النهرین را تسخیر کرد. با
تصرف دیگر نقاط ایران توسط سپاهیان اسکندر مقدونی، پایتخت دولت هخامنشیان،
به نام تخت جمشید در نزدیکی شیراز نیز مورد تهاجم قرار گرفت. در این حال،
اسکندر به تخت جمشید حمله برد و غنائم آن را تصرف کرد و شهر را به آتش
کشید. داریوش پس از شکست گوگامل و سقوط پایتخت درصدد تهیه سپاهی تازه بود
که توسط دو سردار خیانتکار خود زخمی شد و به همان زخم درگذشت. با مرگ
داریوش، حکومت 230 ساله هخامنشیان فروپاشید و سلسله سلوکیان و سپس اشکانیان
جای آن را گرفت.

نبرد گوگامل
243 پیش از میلاد - شکست بطلمیوس سوم از پارسیانیکم
اکتبر سال 243 پیش از میلاد بطلمیوس سوم از دودمان بطلمیوسیان (جانشینان
اسکندر در مصر) عقب نشینی از شوش را آغاز کرد. وی چندماه پیش از این، در
زمانی که سران حکومت سلوکیان (جانشینان اسکندر در ایران زمین) در شمال
خاوری ایران زیر ضربات اشکانیان قرار داشتند، تصمیم به تصرف قسمتی از قلمرو
آنان گرفت و با سپاهی از اسکندریه از راه دریا وارد غزه شد و پس از تصرف
مناطق غرب فرات و بابل از دجله گذشت و شوش را متصرف شد، اما در شرق این
منطقه از نیروهای محلی حکام ایرانی شهرهای پارس شکست خورد، به شوش بازگشت و
تصمیم به تخلیه مناطق اشغالی گرفت و عازم مصر شد.

بطلمیوس سوم
در«تاریخ
عمومی عهد باستان یا قرون قدیم» از لشکر کشی بطلمیوس سوم به عنوان «درگیری
بازماندگان اسکندر با یکدیگر در دوران افول» یاد شده است.
1286 ش - نخستین اعتصاب کارمندان دولت در ایراننهم
مهرماه 1286 اعتصاب کارکنان وزارت امور خارجه به نتیجه رسید و میرزا جواد
خان سعدالدوله از سمت وزیر امور خارجه برکنار و این سمت به علاء السلطنه
داده شد.

میرزا جوادخان سعدالدوله
سعدالدوله
کمتر از یک ماه وزیر امور خارجه بود و درگیری کارکنان این وزارتخانه با او
از همان هفته اول آغاز شده بود. این نخستین اعتصاب کارمندان است که در
تاریخ اداری ایران ضبط شده است.
1350 - رئیس ایرانی مجمع عمومی سازمان مللنصرالله
انتظام نماینده ایران در سازمان ملل که به ریاست مجمع عمومی این سازمان
انتخاب شده بود اول اکتبر 1350 به دلیل اداره جلسات به بهترین وجه خود،
مورد تقدیر دبیرکل وقت قرار گرفت. وی دو هفته پیش از آن رئیس آن دوره مجمع
عمومی شده بود.

نصراله انتظام
1946 - روزی که 9 تن از سران دولت حزب نازی آلمان به مرگ محکوم شدندیک
روز پس از جنایتکار جنگی شناخته شدن 22 از سران آلمان نازی (سران دولت حزب
ناسیونال سوسیالیست)، یکم اکتبر 1946 محکمه نظامی مربوط که در
نورنبرگNuremberg تشکیل جلسه داده بود 9 تن از آنان را به مرگ محکوم ساخت.
این
محکومان به مرگ 16 اکتبر (15 روز بعد) به دار آویخته شدند، تنها هرمان
گورینگ ـ مرد شماره 2 آلمان نازی پس از هیتلر ـ پیش از اعدام شدن، در سلول
زندان خودکشی کرده بود. تریبونال نظامی حکم خودرا درباره گورینگ با لحنی
سخت انشاء کرده بود و اورا جنگ طلب شماره 2 (پس از هیتلر) و عامل قلع و قمع
یهودیان خوانده بود.

سران نازی در آخرین جلسه تریبونال نظامی فاتحان جنگ جهانی دوم در نورنبرگ
1949 -
مائو تسهتونگ که «ارتش آزادیبخش خلق» زیر نظر او، بیشتر نواحی سرزمین
اصلی چین را در دست گرفته بود، در پکن، جمهوری خلق چین را پایهگذاری کرد.

مائو تسهتونگ
1962 - شورش خونین برضد پذیرفتنه شدن یک سیاهپوست به دانشگاه می سی سی پی آمریکا!یکم
اکتبر 1962 (46 پیش از اینکه باراک اوباما ـ یک سیاهپوست از جانب حزب
دمکرات نامزد احراز مقام ریاست جمهوری آمریکا در انتخابات نوامبر 2008 شود و
این مقام را به دست آورد) اعلام شد که در شورش دانشگاه دولتی «می سی سی
پی» واقع در شهر آکسفورد آمریکا دو تن کشته و دست کم 75 نفر دیگر مجروح شده
بودند.

James Meredith در 29 سالگی و در 74 سالگی
این
شورش به عنوان اعتراض به پذیرش یک سیاهپوست به نام «جیمز مردیتJames
Meredith» به این دانشگاه برپا شده بود. شورش بعدا به خیابانهای شهر گسترش
یافت و جان اف کندی رئیس جمهور وقت آمریکا برای جلوگیری از کشتار سیاهان،
گارد ملی ایالت می سی سی پی را فعّال ساخت و به شهر آکسفورد فرستاد و ضمن
یک پیام رادیو ـ تلویزیونی از آمریکاییان خواست که از تبعیض نژادی دست
بردارند. شورش دانشکاه «می سی سی پی» از سی ام سپتامبر 1962 شدت یافته و
خونین شده بود.
جیمز مردیت متولد 1933 که از فعالان تامین حقوق مدنی سیاهپوستان بود بکار قلم مشغول و یک نویسنده است.
زادروزها ۲۰۸ - زادروز الکساندر سوروس امپراتور روم از سال ۲۲۲ تا ۲۳۵ (میلادی)
۱۶۸۵ - زادروز کارل ششم، امپراتور مقدس روم، پادشاه بوهم، مجارستان، کرواسی و آرشیدوک اتریش

کارل ششم
۱۷۵۴ - زادروز پاول یکم امپراتور روسیه
۱۹۱۲ - زادروز لف نیکلایویچ گومیلییوف تاریخدان و شاعر روس

لف نیکلایویچ گومیلییوف
۱۹۲۴ - زادروز جیمی کارتر سی و نهمین رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا، برندهٔ جایزه صلح نوبل سال ۲۰۰۲
۱۹۳۵ - زادروز جولی اندروز بازیگر، خواننده و نویسندهٔ انگلیسی، برندهٔ جایزه اسکار

جیمی کارتر
۱۹۹۲ - زادروز موزونه چاریوا بوکسور زن اهل تاجیکستان، نخستین زن مدال آور تاجیکستان در المپیک
۱۳۲۱ - زادروز آمیتاب باچان، بازیگر، تهیه کننده، خواننده و مجری هندی

آمیتاب باچان
۱۳۳۰ - زادروز استینگ، خوانندهٔ انگلیسی
۱۳۵۱ - زادروز لیلا حاتمی بازیگر ایرانی سینما و تلویزیون

لیلا حاتمی
۱۳۵۱ - زادروز سونگ ایل گوک بازیگر کرهای سینما، تلویزیون و تئاتر

سونگ ایل گوک
درگذشتها ۱۴۰۴ - درگذشت بونیفاس نهم از پاپهای کلیسای کاتولیک روم
۱۶۸۴ - درگذشت پییر کورنی تراژدینویس فرانسوی

پییر کورنی
۱۹۱۱ - درگذشت ویلهلم دیلتای مورخ، جامعهشناس، روانشناس و فیلسوف آلمانی، از بنیانگذاران جامعهشناسی تفهمی
۱۹۷۲ - درگذشت لوئیس لیکی دیرینشناس، باستانشناس و مردمشناس بریتانیایی-کنیایی

ویلهلم دیلتای
۲۰۰۷ - درگذشت آل ارتر دوندهٔ آمریکایی
۲۰۱۲ - درگذشت اریک هابسبام تاریخدان و نویسندهٔ بریتانیایی

آل ارتر
۲۰۱۳ - درگذشت تام کلنسی نویسندهٔ آمریکایی داستانهای جاسوسی و فنون نظامی مربوط به دوران جنگ سرد و پیامدهای پس از آن
۱۳۰۰ - درگذشت کلنل محمدتقی خان پسیان از نظامیان اواخر دورهٔ قاجاریه و اولین ایرانی بود که دوره آموزش خلبانی دید

کلنل محمدتقی خان پسیان
۱۳۱۲ - درگذشت عبدالحسین تیمورتاش سیاستمدار ایرانی
۱۳۵۵ - درگذشت سعید هرمزی نوازنده و مدرس تار و سهتار

عبدالحسین تیمورتاش
۱۳۸۶ - درگذشت حمید قنبری، خواننده و دوبلور ایرانی

سعید هرمزی