مروری بر رویدادهای مهم تاریخ امروز ایران و جهان : مورخه 12 مهر برابر با 4 اکتبر در تاریخ چه گذشت| تولد درگذشت رویداد اتفاق

مروری بر رویدادهای مهم تاریخ امروز ایران و جهان : مورخه 12 مهر برابر با 4 اکتبر  در تاریخ چه گذشت| تولد درگذشت رویداد اتفاق

آرشیو روزهای قبلی

امروز 12 مهر برابر با 4 اکتبر تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:  762 - آغاز قیام شیعیان بر ضد عباسیان

قیام شیعیان بر ضد سلسله عباسی از اکتبرسال 762 میلادی و در شهر مدینه آغاز شد. این قیام بعدا به بغداد و سپس به سایر بلاد اسلامی گسترش یافت. بغداد اندکی پیش از این تاریخ به عنوان پایتخت عباسیان که همانند امویان شیوه سلطنتی در پیش گرفتند، انتخاب شده بود. این قیام که بعدا ایرانیان به آن پیوستند بالاخره به تصرف بغداد توسط بوئیان (دیلمیان) ایرانی انجامید و از خلیفه عباسی تنها نامی باقی ماند.

1830 - روز استقلال کشور بلژیک از هلند

هنگامی که هلند در اواخر قرن شانزدهم میلادی مستقل شد، قسمت جنوبی خاک آن که تقریباً بلژیک امروزی را تشکیل می‏دهد، زیر سلطه اسپانیایى‏ها و بعد اتریشی‏ ها بود. طی جنگ‏های ناپلئون، این منطقه به اشغال فرانسه درآمد و با شکست ناپلئون، با هلند به صورت یک قلمرو سلطنتی متحد شد ولی وحدت با هلند مورد توافق مردم بلژیک نبود. هرچند مردم دو منطقه، وجوه مشترک فراوانی داشتند، ولی به علت تفاوت‏های مذهبی، فرهنگی، اجتماعی و زبانی، مشکلات متعددی میان آنها بروز کرد. مردم بلژیک احساس می‏کردند که به صورت اتباع درجه دوم با آنها رفتار می‏شود. از این‏رو در سال 1830م طغیان مردم بلژیک علیه حکومت هلندی‏ها آغاز شد و به سرعت به صورت یک انقلاب تمام عیار درآمد.

 به دنبال آن، مردم بلژیک استقلال خود را در چهارم اکتبر 1830م اعلام کرده و با اعلام حکومت پادشاهی، قانون اساسی خود را تدوین نمودند. کشور پادشاهی بلژیک با بیش از 30 هزار کیلومتر مربع وسعتْ در شمال غربی اروپا و در همسایگی هلند، آلمان، لوکزامبورگ و فرانسه واقع شده است. از جمعیت بیش از 10 میلیونی بلژیک، اکثریت مسیحی و عمدتاً کاتولیک هستند. پایتخت بلژیک، بروکسل و از شهرهای مهم آن آنتْوِرپ و گنت است. زبان رسمی مردم بلژیک، فرانسوی، هلندی و آلمانی است و ملیت بیش از 90% آن‏ها بلژیکی از تیره‏های نژادی سفید است. واحد پول بلژیک یورو می‏باشد. که جای‏گزین فرانک شده است. 21 ژوئیه سال‏روز رسمیت یافتن پادشاهی لئوپولد اول در سال 1831 روز ملی بلژیک نام گرفته است. نظام سیاسی بلژیک مشروطه سلطنتی فدرال با دو مجلس قانون‏گزاری است.

1853 - آغاز جنگ کریمه در اروپا بین امپراتوری عثمانی و روسیه

به دنبال ضعف امپراتوری عثمانی و ترس از اعمال نفوذ روسیه در آن کشور، در روز چهارم اکتبر 1853م جنگ‏های کریمه میان قوای روسیه با نیروهای دولت عثمانی، فرانسه، بریتانیا و سارْدِنی روی داد، علت اصلی این جنگ، اختلاف روسیه با فرانسه بر سر نواحی مقدس تحت سلطه عثمانی در فلسطین و نیز حفظ حقوق مسیحیان امپراتوری عثمانی بود. در این میان پس از ورود قوای روس به ایالات دور از مرکز دولت عثمانی، سلطان عثمانی در هشتم اکتبر 1853 به روسیه اعلان جنگ داد. شش ماه بعد انگلیس و فرانسه هم به کمک عثمانی آمدند و قوای آن‏ها در سپتامبر 1854م به شبه جزیره کریمه رسید.

 در این حال، جنگ سختی روی داد و تلفات بسیاری به دو طرف وارد آمد. سرانجام این جنگ در سال 1856م با شکست روسیه به پایان رسید و طبق قرارداد صلح پاریس که در 1856 منعقد شد، تمامیت ارضی دولت عثمانی ظاهراً تأمین شد. هر چند از آن پس راه مداخلات بعدی روسیه، فرانسه و انگلستان را در سرزمین عثمانی باز نمود و اوضاعْ، با روزی که جنگ شروع شده بود فرقی نکرد.

1864 - نخستین روزنامه سیاهپوستان آمریکا به نام "The New Orleans Tribune" انتشار خود را آغاز کرد تا مدافع حقوق آنها باشد.

1928 - نخستین دسته دیپلمه های برگزیده برای تحصل روانه اروپا شدند

در اجرای قانون مصوب یکم خرداد 1307 (چهارم اکتبر 1928)، دوازدهم مهرماه این سال (روزی چون امروز) نخستین دسته دیپلمه های برگزیده روانه اروپا شدند تا در آنجا به هزینه دولت ایران به تحصیلات خود ادامه دهند. طبق این قانون مقرر شده بود که هرسال یکصد دیپلمه که در امتحان زبان کشور خارجی مربوط پذیرفته شوند به اروپا فرستاده شوند. این افراد مکلف به بازگشت و خدمت به وطن بودند. باوجود ذکر شمار سالانه محصلان اعزامی در قانون، در مهرماه 1307 یکصد و ده دیپلمه (ده تن بیش از مصوبه مجلس) روانه اروپا شده بودند و منحصرا به کشور فرانسه زیرا که در آن زمان، تدریس زبان خارجی در دوره آموزش متوسطه ایران تقریبا منحصر به زبان فرانسه بود و برنامه های درسی این دوره تحصیلی ایران از کشور فرانسه اقتباس شده بود. این دیپلمه های اعزامی کسانی بودند که قبلا در امتحان زبان فرانسه در تهران که زیر نظر سفارت این کشور انجام شده بود پذیرفته شده بودند. به عبارت دیگر، دولت فرانسه تسلط آنان بر زبان فرانسه را تایید کرده بود. ترجمه خبر و کتاب از دیرزمان تا اواسط دهه 1330 (پس از براندازی 28 امرداد1332و بسط نفوذ زبان انگلیسی) در ایران از منابع فرانسوی به همین علت بود. اسامی و اصطلاحات با تلفظ فرانسوی که مشکلی برای تحصیلکرده های ایرانی شده است نیز به لحاظ همین ترجمه ها بوده است.
   
این دیپلمه ها و محصلان بعدی که طبق قانون مصوب یکم خرداد 1307 به فرنگ فرستاده شده بودند پس از تکمیل تحصیلات و بازگشت به وطن عمدتا وارد سیاست شدند. آنان کار خودرا در وطن با تدریس در مدارس عالی و یا دفاتر وزیران (به عنوان مشاور) آغاز کرده بودند. قانون مصوب یکم خرداد 1307 تاریخی برای انقضای اعزام محصل به هزینه دولت تعیین نکرده بود. قبل از تصویب این قانون و از نیمه اول قرن نوزدهم، رفتن ایرانیان جهت تحصیل در اروپا امری عادی بود ولی نه به هزینه دولت و در چارچوب مقررات. در میان دیپلمه های اعزامی به فرنگ در مهرماه 1307 این افراد وجود داشتند که بعدا از سیاستمداران و دولتمردان معروف وطن شدند:

مهدی بازرگان در دوران دانشجویی

   
علی شایگان، مهدی بازرگان، مهدی آذر، کریم سنجابی، احمد رضوی کرمانی، محمدعلی ملکی، رضا رادمنش، خلیل ملکی، عبدالله ریاضی، لطفعلی صورتگر، غلامعلی فریور و .... بسیاری از یاران مصدق از میان همین گروه بودند.

1934 - ساختمان تازه آرامگاه فردوسی شاعر مشهور ایرانی گشایش یافت و مراسم موسوم به «جشن‌های هزاره فردوسی» با حضور چهل خاورشناس خارجی و عده‌ای از ادیبان، دانشمندان و دولتمردان ایران و همچنین رضاشاه پهلوی آغاز شد.

شرکت‌کنندگان در کنگره هزاره فردوسی در مقابل تالار دارالفنون، تهران.
ردیف اول (نشسته): حیدرعلی کمالی (ترکیه)، محمدتقی بهار، هانری ماسه (فرانسه)، عباس اقبال، عیسی صدیق، محمد آقااوغلو (آمریکا)، فرانکلین گونتر (آمریکا)، سباسستیان بک (آلمان).
ردیف دوم: جان درینک‌واتر (انگلستان)، عبدالوهاب عزام (مصر)، ژرژ کونتنو (فرانسه)، ابراهیم حکیمی، یوگنی برتلس (شوروی)، سفیر شوروی، حسن اسفندیاری، محمدعلی فروغی، خانم گدار، دستور نوشیروان (هند)، آرتور کریستنسن (دانمارک)، فریدریش زاره (آلمان)، عبدالحسین شیبانی، حسن پیرنیا.
ردیف سوم: مجتبی مینوی، ولی‌الله نصر، مهدی دیبا، حسن وحید دستگردی، میرزا یانس، بدیع‌الزمان فروزانفر، سعید نفیسی، جمیل صدقی زهاوی (عراق)، صادق رضازاده شفق، محمد فؤاد کوپرولو (ترکیه)، ابوالقاسم اعتصام‌زاده، محمد نظام‌الدین، ادوارد دنیسن راس، آشیکاگا آتسوجی (ژاپن)، زین‌العابدین رهنما، آ. آ. بولوتنیکوف (شوروی)، محمدطاهر رضوی (هند)، غلامرضا رشید یاسمی.
ردیف چهارم: مایل تویسرکانی، احمد حامد صراف (عراق)، علی‌اصغر حکمت، یان ریپکا (چکسلواکی)، نصرالله فلسفی، محمد عشاق (هند)، آلکساندر فرایمان (شوروی)، سید عبد الکریم حسینی (حیدرآباد دکن ,هند)، عبدالعظیم قریب، علی نهاد بی (ترکیه)، شیخ‌الملک اورنگ، احمد بهمنیار، رحیم‌زاده صفوی.
ردیف پنجم: ژوزف هاکن (فرانسه)، جلال همایی، یوری نیکولایویچ مار (شوروی)، علی قویم، آلکساندر روماسکویچ (شوروی)، یوزف اوربلی (شوروی)، جمشید جی اونوالا (هند).
ردیف ششم: بهرام‌گور آنکلساریا (هند)، احمد کسروی، نصرالله تقوی، ولادیمیر مینورسکی (انگلستان)، عبدالحمید عبادی (مصر)، آنتونیو پاگلیارو (ایتالیا)، ملک کرم، ارنست کوهنل (آلمان)، عباس خلیلی، علی جواهرکلام، ال. آ. مایر (فلسطین).

1957 - نخستین ماهواره ساخت بشر در فضا

دانشمندان شوروی چهارم اکتبر سال 1957 نخستین ماهواره ساخت بشر، سپوتنیک Sputnik-1 را در مدار زمین قرار دادند و دولت این کشور عکس آن را به مطبوعات داد و جهان را به حیرت واداشت.
   

Sputnik-1 در حال گردش به دور زمین در چهارم اکتبر 1957

وزن این ماهواره 90 کیلوگرم بود. آمریکا که در نظر داشت سال بعد احتمالا یک ماهواره 11 کیلوگرمی را در مدار زمین قرار دهد، از شنیدن آن خبر شگفت زده شده بود. به نوشته تحلیلگران وقت، نگرانی آمریکا بیشتر از موشکی بود که این ماهواره را به فضا برده بود.
   
در بسیاری از کشورها، علائم مخابراتی سپوتنیک دریافت شد. با این تجربه بود که جهان وارد عصر رقابتهای فضایی شده است.
    
بعد از فروپاشی شوروی، روزنامه ها در گوشه و کنار جهان در شماره های چهارم اکتبر خود به مناسبت سالروز گردش نخستین ماهواره به دور سیاره زمین مطلب نوشته بودند جز رسانه های روسیه!. برخی رسانه ها ضمن ابراز تعجب از این بی اعتنایی، به کنایه نوشته بودند که شاید مردم روسیه این پیشرفت مهم وطن خودرا فراموش کرده باشند.
   
در سال 2007 و به مناسبت پنجاهمین سالروز فرستادن سپوتنیک به فضا، رسانه های روسیه به آن پرداختند که از آن پس ادامه داشته است.

1979 - هجرت امام خمینی (ره) از عراق به کویت

پس از تبعید امام خمینی(ره) به نجف، ایشان باز هم فریادهای حق‏طلبانه و ظلم ‏ستیز خود را علیه رژیم، از طریق سخنرانی، ارسال پیام‏های کتبی و شفاهی به گوش ملت ایران می‏رساندند و بدین وسیله ماهیت بیدادگری و فساد و وابستگی رژیم را افشا و آشکار می‏ساختند. امام در حوزه علمیه نجف به تدریس فلسفه سیاسی حکومت اسلامی، تحت عنوان ولایت فقیه، همراه با دروس فقه و اصول پرداختند و شاگردانی برجسته و هم‏فکر تربیت کردند. ثمره مجموعه این فعالیت‏ها، باعث آگاهی و رشد سیاسی روزافزون همه اقشار، اعم از تحصیل‏کرده‏ها، روحانیان، بازاری‏ها، شهری‏ها، روستایی‏ها و... گردید. از این رو، رژیم طاغوتی ایران، با اعزام هیئتی به بغداد و مذاکره با مقامات عراقی، خواهان ایجاد محدودیت برای امام بود.

امام در نجف

تا آنجا که منزل ایشان در نجف، در دوم مهر 1357 ش توسط نیروهای امنیتی عراق محاصره شد و رفت و آمدها، محدود و کنترل گردید. پس از این که دولت بعثی عراق، رهبر کبیر انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی را از فعالیت‏های سیاسی و مذهبی بر ضد رژیم شاه در کشور عراق منع کرد، ایشان نجف را به قصد اقامت در کشور کویت ترک نمود. اما دولت کویت برای حفظ روابط خود با رژیم شاه از ورود امام به این کشور جلوگیری کرد. بنابراین امام پس از توقفی کوتاه در مرز بصره، به بغداد رفته و روز دیگر عازم پاریس شدند.

زادروزها

    ۱۸۲۲ – زادروز رادرفورد بیرچارد هِیز، نوزدهمین رئیس جمهور ایالات متحده که با اقدامات او، دوران معروف به «بازسازی» پس از جنگ‌های داخلی شکل گرفت.
    ۱۸۹۵ - زادروز باستر کیتون بازیگر و کارگردان کمدی آمریکایی، برندهٔ جایزه اسکار

رادرفورد بیرچارد هِیز

    ۱۹۱۶ - زادروز ویتالی لازاریویچ گینزبرگ فیزیکدان روسی، برندهٔ جایزه نوبل فیزیک سال۲۰۰۳
    ۱۹۲۳ - زادروز چارلتون هستون بازیگر آمریکایی

چارلتون هستون

    ۱۹۴۲ - زادروز یوهانا سیگورداردوتیر سیاستمدار ایسلندی، اولین نخست‌وزیر زن تاریخ ایسلند
    ۱۹۴۶ - زادروز سوزان ساراندون بازیگر آمریکایی

سوزان ساراندون

    1983 - زادروز ایمن زاید، بازیکن فوتبال اهل ایرلند و لیبی

ایمن زاید

درگذشت‌ها

    ۱۲۲۶ - درگذشت فرانسیس آسیزی از مشهورترین قدیسان مسیحی، بنیان‌گذار فرقه فرانسیسکن‌ها
    ۱۵۸۲ - درگذشت سانتا ترسا نویسنده و دین‌شناس

رامبرانت

    ۱۶۶۹ - درگذشت رامبرانت نقاش هلندی
    ۱۹۴۷ - درگذشت ماکس پلانک فیزیک‌دان آلمانی، پدر نظریهٔ کوانتوم، برندهٔ جایزه نوبل فیزیک ۱۹۱۸

ماکس پلانک

    ۱۹۷۰ - درگذشت جنیس جاپلین خواننده و آهنگ‌ساز آمریکایی
    ۲۰۰۰ - درگذشت مایکل اسمیت زیست‌شیمیدان بریتانیایی، برندهٔ جایزه نوبل شیمی سال ۱۹۹۳

جنیس جاپلین

    ۱۳۸۱ - درگذشت احمد محمود، نویسندهٔ ایرانی.
    ۲۰۱۰ - درگذشت نورمن ویزدوم هنرپیشه و کمدین معروف انگلیسی

احمد محمود

    ۲۰۱۳ - درگذشت وو نوین جیاپ وزیر دفاع ویتنام

نورمن ویزدوم