مروری بر رویدادهای مهم تاریخ امروز ایران و جهان : مورخه 4 آبان برابر با 26 اکتبر در تاریخ چه گذشت| تولد درگذشت رویداد اتفاق

مروری بر رویدادهای مهم تاریخ امروز ایران و جهان : مورخه 4 آبان  برابر با 26 اکتبر  در تاریخ چه گذشت| تولد درگذشت رویداد اتفاق

آرشیو روزهای قبلی

امروز 4 آبان هجری شمسی برابر با 26 اکتبر تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها: 

 

1689 - برای جلوگیری از سرایت وبا شهر بزرگ سکوپجه Skopje آتش زده شد

در جریان جنگ امپراتوری اتریش با عثمانی، 26 اکتبر سال 1689 ژنرال «انی سیلویو پیکولومینی Enea Sivio Piccolomini » فرمانده نیروهای اتریشی دستورداد که شهر سکوپجه Skopje (تلفظ ترکی آن اوشکوپ، تلفظ یونانی اسکوپیا و تلفظ ایتالیایی اش: سکوپی) آتش زده شود.

علت صدور چنین دستوری این بود که در این شهر 600 هزار نفری که اینک پایتخت جمهوری مقدونیه است بیماری وبا شیوع یافته بود. فرمانده نیروهای اتریش که در اصل ایتالیایی بود برای جلوگیری از سرایت بیماری وبا به سایر نقاط اروپا، تصمیم به سوزاندن شهر سکوپجه گرفت ولی سوزاندن سکوپجه مانع از آن نشد که ژنرال پیکولومینی از وبا رهایی یابد. وی درهمان گیر و دار به بیماری وبا دچار شد و همانجا درگذشت. نیروهای وی قبلا عثمانیان را در بوسنی، کوزوو و مقدونیه شمالی شکست داده و در تعقیب آنان بودند که در شهر سکوپجه با وبا رو به رو شدند.

1909 - بیسمارک ژاپن ترور شد

26 اکتبر سال 1909 «ایتو» دولتمرد مقتدر ژاپن و مردی که وطن خودرا به صورت یک قدرت جهانی در آورد در 72 سالگی درسرزمین کره به دست یک کره ای کشته شد. وی در آن زمان با لقب شاهزاده، فرماندار ژاپنی کره بود. ایتو که از نخستین دانشجویان اعزامی ژاپن به اروپا بود و دوبار نخست وزیر ژاپن شد برای میهن خود قانون اساسی نوشت، زیرا که همانند توماس جفرسون عقیده داشت که یک قانون اساسی جامع ملت را شکل می دهد و متحول می کند.ایتو به اعجاز یک قانون اساسی خوب در تنظیم پیشرفتهای یک ملت ایمان داشت.
   
وی سپس بمانند بیسمارک طرح وارد باشگاه قدرت ها کردن ژاپن را ریخت که طی آن ژاپن باشکست دادن چین مالک شبه جزیره کره شد و باشکست دادن روسیه به صورت ابرقدرت خاور دور در آمد.
   

ایتو

او می دانست که تا یک کشور نتواند اسلحه مورد نیاز خودرا بسازد و از ظرفیت صنعتی بر خوردار باشد به جایی نخواهد رسید وطرح مسلح کردن ژاپن با اسلحه ژاپنی را به اجرا در آورد واین کشور را صنعتی کرد که در این زمینه همچنان پیش می تازد.
   
علت ترور شدنش را مورخان، سختگیری او نسبت به مردم کره اعلام کرده اند

1915 - نیروهای روسیه وارد ایران شدند

برغم اعلام بی طرفی درقبال جنگ قدرتهای اروپایی، واحدهای ارتش روسیه چهارم آبان 1296خورشیدی (26 اکتبر 1915) وارد بندر انزلی شدند و به سوی تهران به حرکت در آمدند و دوهفته بعد، پس از تصرف قزوین خود را به کرج رسانیدند.
   
بارسیدن نیروهای روسیه به کرج در 18 آبان، گروهی از رجال وقت رهسپار قم وجماعتی دیگر روانه کرمانشاه شدند و سلطان احمدشاه قاجار هم به اندیشه انتقال پایتخت از تهران به اصفهان افتاد.
  

 جماعتی که به قم رفته بودند کمیته دفاع ملی تشکیل دادند و دراین میان شاه وقت تصمیم به ملاقات با نمایندگان سیاسی انگلستان و روسیه ــ دو دولت متحد در جنگ اول ــ گرفت و با گرفتن قول باز گشت واحدهای روسیه به قزوین انصراف خود را از انتقال پایتخت اعلام داشت.
   
در این اثناء تحریکات عوامل آلمان در اصفهان، کرمان و فارس کار خودرا کرد و احساسات ضد انگلیسی در این مناطق بالا گرفت و حملاتی به انگلیسی ها شد از جمله در شیراز انان را از کنسولگری بیرون انداختند و در کازرون یک انگلیسی را که ظاهرا تلگرافچی بود کشتند و....


1920 - ... و انگلیسی ها یکه تاز میدان ایران شدند

انگلیسی ها در آبان سال 1299 (اکتبر1920) در ایران یکه تاز میدان شده بودند وکوشش تمام داشتند که مالک الرقاب وطن ما شوند. انگلیسی ها با تلقین قطعی بودن قرارداد سال 1919 میلادی معروف به قرارداد وثوق الدوله به مقامات دولتی ایران، عملا مفاد ان را به اجرا گذارده بودند و تاکید بر قطعی بودن آن داشتند از جمله از مشیرالدوله رئیس الوزراء و نیز سلطان احمدشاه مصرا می خواستند که پالونیک استاروسلسکی ژنرال روسی فرمانده قزاقخانه را که دیگر ارتباطی هم با روسیه نداشت و حقوق بگیر دولت ایران شده بود برکنار و از ایران اخراج کنند تا امور مالی و تدارکاتی نیروی قزاق ـ طبق قرار داد 1919، در دست ماموران انگلیسی قرار گیرد. احمد شاه نافرمانی احتمالی قزاقها را بهانه می آورد و مشیر الدوله حاضر به قبول نبود.
   

مشیرالدوله زیر بار نرفت

پس از آخرین دیدار ژنرال آیرونساید با مشیرالدوله که درآن این موضوع با فشار بیشتری مطرح شده بود، مشیرالدوله کناره گیری از نخست وزیری را ترجیح داد و چهارم آبان استعفاء کرد. سلطان احمدشاه سپهدار (سپهدار رشتی) را که با انگلیسی ها مخالفتی نداشت رئیس الوزراء کرد و وی ظرف چند روز ژنرال پالونیک استاروسلسکی و همه افسران روسی دیویزیون قزاق را برکنار کرد.
  

آیرونساید

  با اخراج افسران روس، راه بر تماس مستقیم ژنرال آیرونساید با افسران ایرانی نیروی قزاق هموار شد و وی دو روز پس از برکناری روسها، یعنی دهم آبان به قزوین رفت و در آق بابا از رژه نیروهای قزاق سان دید و با ژنرال رضاخان میرپنج (سرتیپ) آشنا شد و گفت و گو کرد که در باره این دیدار شایعات فراوان انتشار یافته است ازجمله اینکه آیرونساید رضاخان را تشویق به کودتا کرد، جزئیات کار را با او درمیان نهاد و ....
   
 پس از این دیدار، طولی نکشید که وزیر امور خارجه انگلستان، این بار با دست پر و از موضع قدرت از ایران خواست که قرارداد سال 1919 ایراد ندارد و آن را به اجراء در آورد و اگر هم احیانا در اجرای آن اشکالی ببیند برطرف سازد.

ژنرال پالونیک استاروسلسکی

 1947 - مهاراجه جامو وکشمیر میان پیوستن به هند و یا پاکستان، هند را انتخاب کرد و از همان روز مسئله کشمیر که اکثر مردم آن مسلمان هستند به وجود آمده و باعث چند جنگ کوچک و بزرگ میان هند و پاکستان شده است. کشمیر از کانونهای بحران در جهان بشمار می رود. مهاراجه در سانسکریت به معنای پادشاه بزرگتر است. در این زبان؛ راجه یعنی پادشاه.

1951 - انگلیسی ها بار دیگر چرچیل را نخست وزیر کردند

26 اکتبر سال 1951 (چهارم آبان 1330) وینستون چرچیل دوباره نخست وزیر انگلستان شد و چهلمین کابینه این کشوررا تشکیل داد. همان مردمی که در پایان جنگ جهانی دوم ـ به اصطلاح تاریخ مصرف چرچیل را منقضی شده یافته بودند و به حزب کارگر رای داده بودند و «کلمنت اتلی» را برجای وی نشانده و نخست وزیر انگلستان کرده بودند بار دیگر به حزب محافظه کار و بازگشت چرچیل (در آن زمان 77 ساله) به قدرت رای دادند، زیرا با ملی شدن نفت ایران که از آغاز کار در دست انگلیسی ها بود قدرت استعماری انگلستان در گوشه و کنار جهان به چالش و مبارزه طلبیده شده بود. «اقتدار ـ اقتدار»، شعار حزب محافظه کار انگلستان در طول تبلیغات انتخاباتی آن دوره بود. ملی شدن نفت ایران اقتصاد انگلستان را تهدید می کرد، بهای برابری پاوند رو به کاهش گذارده بود و انگلیسی ها نگران آینده خود شده بودند.

وینستون چرچیل

نفت ایران یکی از عوامل قدرت انگلستان بود. به علاوه، انگلیسی ها پس از ملی شدن نفت ایران که آسیبی به غرور سیصد و پنجاه ساله شان به عنوان اتباع یک قدرت ردیف اول وارد آورده بود از آن بیم داشتند که در سایر مناطق نیز امتیازهایشان متزلزل شود. کسرآوردن موازنه تجارت خارجی انگلستان نیز مزید برعلت شده بود به گونه ای که حزب لیبرال این کشور هم نخست وزیری چرچیل را تایید کرده بود. 26 اکتبر 1951 هنوز شمارش آراء کاملا تمام نشده بود که کلمنت اتلی کناره گیری دولت خودرا اعلام داشت و اندکی بعد پادشاه انگلستان چرچیل را رئیس دولت کرد و از آن پس طرح توطئه علیه ایران چند برابر شد، در جریان توطئه چرچیل چندبار به آمریکا رفت و ظرف مدتی کمتر از دو سال با کودتای 28 امرداد همه چیز در ایران تقریبا به حالت اول بازگشت.

1964  - بیانات افشاگرانه امام خمینی (ره) درباره کاپیتولاسیون

پس از تصویب قانون ننگین کاپیتولاسیون توسط دولت و مجلس در مهرماه 1342، این قانون در مطبوعات افشا و اعلام نشد. چندی بعد، نشریه داخلی مجلس، حاوی متن کامل سخنرانی‏ها و گفتگوهای نمایندگان و رییس دولت در این زمینه به دست امام خمینی(ره) رسید. ایشان تصمیم گرفتند حقایق را به مردم گفته و آنها را از فاجعه بزرگی که به دست رژیم به وقوع پیوسته بود با خبر سازند. در این حال حضرت امام که چند ماه قبل از آن، از زندان رژیم شاه آزاد شده بودند، با ایراد سخنرانی تاریخی خود، به تصویب قانون کاپیتولاسیون یا اعطای مصونیت قضایی به اتباع امریکا در ایران، شدیداً اعتراض کرد. این نطق مهم که در اجتماع بزرگ روحانیان و مردم قم و دیگر شهرها بیان شد، در حقیقت محاکمه هیئت حاکمه آمریکا به علت دخالت‏های غیرقانونی آنان در امور داخلی ایران و نیز افشای خیانت‏های شاه به اسلام و ملت ایران بود.

حضرت امام همچنین رژیم صهیونیستی و پشتیبانی آمریکا را از این رژیم محکوم کرد. امام همچنین در اعلامیه‏ای که در سطحی گسترده توزیع شد، تصویب کاپیتولاسیون را مخالف اسلام و قرآن شمردند و این امر را همانند اقرار به مستعمره بودن ایران نامیدند. بازتاب سخنرانی و اعلامیه شدید اللحن امام به قدری عمیق و وسیع بود که رژیم را یکبار دیگر در برابر طوفانی از خشم و نفرت و اعتراض قرار داد. طوفانی که رژیم، هرگز انتظار آن را نداشت و می‏رفت که به یک واکنش عمومی انفجارآمیز منتهی گردد. سخنان صریح امام بر ضد قانون کاپیتولاسیون و رژیم پهلوی باعث روشنگری مردم و خشم شدید رژیم وابسته شاه گردید به گونه‏ای که رژیم، محدودیت‏های تازه‏ای را برای امام به وجود آورد و چند روز بعد در سیزدهم آبان همان سال، ایشان را بازداشت و به ترکیه تبعید کرد. این مرحله را باید نقطه عطفی در تاریخ نهضت اسلامی ایران دانست زیرا ابعاد گسترده مبارزه با استبداد، اینک همراه با مبارزه‏ای آشتی‏ناپذیر با استکبار جهانی، همسو و در مسیر یک آرمان پیش می‏رفت و ماهیت نهضت، غنی‏تر و آرمان‏های آن کامل‏تر می‏گشت.

1967 - پهلوی دوم در بیست و ششمین سال پادشاهی اش تاجگذاری کرد

چهارم آبان سال 1346 (26 اکتبر 1967) محمدرضاشاه پهلوی با اینکه از سلطنت او 26 سال می گذشت، در چهل و هفتمین زادروز خود با هزینه نسبتا سنگین طی مراسمی مفصل که به نظر بسیاری ضرورت نداشت بر سر خود تاج گذارد!. حال آنکه به نظر منتقدین بهتر بود مانند کشورهای دیگربرای عموم مردم تامین اجتماعی (بازنشستگی همگانی پس از رسیدن به سن معین) برقرار می کرد تا در پیری دغدغه گرسنگی خوردن نداشته باشند؛ به تفتیش عقاید پایان می داد که داشتن عقیده و ابراز مسالمت آمیز آن حق لاینفک انسان است؛ تاسیس حزب را از شرط و قید! رها می ساخت؛ نشر روزنامه را از انحصار تنی چند از اشخاص معیّن خارج می ساخت و دست اهل این حرفه را به داشتن نشریه عمومی باز می گذارد و با این اقدام به استثمار روزنامه نگاران ایران توسط شماری کم خاتمه می داد؛ ایران را از لحاظ محصولات کشاورزی خودکفا می کرد؛ دولت را از اتکاء به درآمد نفت برای تامین هزینه های جاری با اتخاذ سیاستهای دیگری ازجمله وصول واقعی مالیات بر درآمد بی نیاز می کرد و ....

شاه، شهبانو و شاهزاده رضا در مراسم تاجگذاری [عکس از مجله لایف]

1979 - قتل رئیس جمهوری کره جنوبی به دست رئیس سازمان اطلاعات و امنیت این کشور!

 26 اکتبر 1979 «کیم جائه کیو» رئیس سازمان اطلاعات و امنیت کره جنوبی در جریان ملاقات خود با «پارک چونگ هی Park Chung-Hee» رئیس جمهوری این کشور با شلیک گلوله او و سپس محافظ وی را کشت ـ عملی که قبلا در جهان سابقه نداشت!. پارک چونگ هی متولد 30 سپتامبر 1917 شصت و دو ساله بود.
   
 در تحقیقات قضایی پس از قتل رئیس جمهور معلوم شد که «کیم» با «پارک» در جریان مذاکره بر سر نحوه سرکوب کردن دانشجویان که دست از تظاهرات ضد دولتی بر نمی داشتند اختلاف نظر پیدا می کند و کار این اختلاف بالا می گیرد و «کیم» پارک را متهم می کند که گزارشهای سازمان وی رابه دقت نمی خواند و نسبت به نظر و پیشنهادهای او بی اعتنا است. پارک در صدد قطع مذاکرات و بیرون کردن «کیم» از دفتر خود برمی اید که کیم سلاح کمری اش را بیرون می آورد و رئیس جمهوری را گلوله می زند و محافظ او ـ «چاچی چل» را هم که در حال ورود به اطاق دفتر بود تا ببیند چه خبر است با گلوله دیگر می کشد! و .... کیم پس از محاکمه در ماه می سال بعد اعدام شد.

Park Chung-Hee

   
پارک چونگ ـ هی که در جوانی یک آموزگار بود بعدا وارد ارتش شد. در آن زمان شبه جزیره کره در کنترل امپراتوری ژاپن بود و پارک به عنوان یک افسر ارتش ژاپن در عملیات نظامی چین و در جنگ جهانی دوم شرکت کرد. وی یک سال هم در آمریکا آموزش نظامی دیده بود. پارک که بر زبانهای چینی، ژاپنی و انگلیسی مسلط بود در سال 1961 با مشاهده سوء مدیریت ها، عقب ماندگی ها و نارضایتی مردم از دولت، با یک کودتای نظامی قدرت را به دست گرفت و تا سال 1963 رئیس دولت کودتا بود و در این سال با رای مردم رئیس جمهور شد و تا روز قتل، 17 سال و چند ماه بر کره جنوبی حکومت کرد که صنعتی شدن آن میراث پارک چونگ هی است. پارک اواخر کار با تظاهرات دانشجویان که آزادی های دمکراتیک بیشتری می خواستند رو به رو بود و مشاجره او با «کیم» رئیس سازمان اطلاعات و امنیت دولت خود بر سر همین وضعیت بود.

1994 - امضای پیمان صلح میان اُردن و رژیم صهیونیستی

به دنبال توافقات به دست آمده در مذاکرات سازمان آزادی‏بخش فلسطین موسوم به ساف و رژیم صهیونیستی که در سپتامبر 1993م یک‏دیگر را به رسمیت شناختند، در واقعْ دیگر شاه حسین پادشاه وقت اردن مانعی برای انجام مذاکره و امضای صلح با رژیم غاصب اسرائیل در پیش‏رو نداشت. بنابراین در 26 اکتبر 1994م پیمان به اصطلاح صلح بین ملک حسین پادشاه اردن و اسحاق رابین نخست وزیر وقت رژیم صهیونیستی، در جهت سیاست‏های امریکا برای ایجاد سازش بین کشورهای عربی و رژیم اشغال‏گر قدس، امضا شد. به موجب این پیمان، صهیونیست‏ها پذیرفتند که از بخش‏هایى از خاک اردن عقب‏نشینی کنند و در برابر، اردن نیز تحریم اقتصادی رژیم نژادپرست اسرائیل را لغو کرد. واشینگتن نیز تعهد کرد که به سبب عقد قرارداد سازش اَمّان با تل آویو، بدهی اردن به امریکا را ببخشد و به اَمّان کمک مالی کند. اما این وعده‏ها به طور کامل تحقق نیافت و خشم مردم مسلمان اردن و دیگر ملت‏های منطقه نیز علیه ملک حسین برانگیخته شد. این پیمان باعث تضعیف جبهه ضد صهیونیستی گردید.

1995 - فتحی شقاقی بنیادگذار فلسطینی جنبش جهاد اسلامی درمدخل یک هتل در جزیره مالت هدف گلوله ماموران موساد (سازمان اطلاعاتی اسرائیل) قرارگرفت و کشته شد. وی با نام مستعار عازم لیبی جهت ملاقات با قذافی بود که در مالت هدف گلوله ماموران موساد قرار گرفت. شقاقی در سر راه خود به لیبی وارد مالت شده بود.

فتحی شقاقی

زادروزها

    ۱۶۸۵ - زادروز دومنیکو اسکارلاتی آهنگساز ایتالیایی، فرزند الساندرو اسکارلاتی
    ۱۹۱۶ - زادروز فرانسوا میتران، نخستین رئیس‌جمهور سوسیالیست فرانسه

دومنیکو اسکارلاتی

    ۱۹۱۹ - زادروز محمدرضا پهلوی آخرین پادشاه ایران
    ۱۹۱۹ - زادروز اشرف پهلوی، خواهر دوقلوی محمدرضا پهلوی

محمدرضا و اشرف پهلوی

    ۱۳۲۶ - زادروز ناصر فرهنگ فر، نوازندهٔ تنبک
    ۱۹۴۷ - زادروز هیلاری کلینتون وزیر سابق امور خارجه آمریکا در کابینه اول باراک اوباما، همسر بیل کلینتون چهل و دومین رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا

هیلاری کلینتون

    ۱۹۵۹ - زادروز اوو مورالس رئیس جمهور بولیوی
    ۱۹۷۳ - زادروز ست مک‌فارلن انیماتور، نویسنده، کمدین، تهیه‌کننده، بازیگر، خواننده، کارگردان و صداپیشهٔ آمریکایی

اوو مورالس

درگذشت‌ها

    ۸۲۸ - درگذشت الغ بیگ، پادشاه تیموری
    ۸۹۹ - درگذشت آلفرد بزرگ پادشاه وسکس واقع در جنوب غربی انگلستان از سال ۸۷۱ تا ۸۹۹

آلفرد بزرگ

    ۱۷۶۴ - درگذشت ویلیام هوگارت گراورساز، نقاش، طنز نویس تصویری، منتقد اجتماعی و طراح کارتن دنباله‌دار انگلیسی
    ۱۳۱۸ - درگذشت یحیی دولت‌آبادی، ادیب و سیاست‌مدار ایرانی

یحیی دولت‌آبادی

    ۱۸۹۰ - درگذشت کارلو کلودی نویسندهٔ کودک ونوجوان اهل ایتالیا، خالق پینوکیو
    ۱۹۰۲ - درگذشت الیزابت کدی، فعال اجتماعی و حقوق زنان اهل ایالات متحده

الیزابت کدی

    ۱۹۰۹ - درگذشت ایتو هیروبومی نخستین، پنجمین، هفتمین و دهمین نخست‌وزیر ژاپن
    ۱۹۵۷ - درگذشت نیکوس کازانتزاکیس نویسنده، شاعر، خبرنگار، مترجم و جهانگرد یونانی

ثریا اسفندیاری

    ۲۰۰۳ - درگذشت ویگن دردریان خواننده و هنرپیشهٔ ایرانی
    ۱۳۸۱ - درگذشت ثریا اسفندیاری، دومین همسر محمدرضا پهلوی

مرتضی ممیز

    ۱۳۸۴ - درگذشت مرتضی ممیز، گرافیست ایرانی
    ۱۳۸۷ - درگذشت طاهره صفارزاده، شاعر، نویسنده و پژوهشگر ایرانی و مترجم قرآن

طاهره صفارزاده