امروز 21 آبان هجری شمسی برابر با 12 نوامبر تقویم
میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان
بوده است. به مرور برخی از این وقایع میپردازیم.
رویداد ها: 324 پیش از میلاد - ماجرای قتل رُکسانا بانوی ایرانی اسکندر12
نوامبر سال 324 پیش از میلاد اسکندر مقدونی تصمیم گرفت که برجهانگشایی خود
نقطه پایان بگذارد و به همراهانش توصیه کرد که با دختران بزرگان ایران
ازدواج کنند تا ایرانیان آنان را بیگانه ندانند و پس از او از منطقه بیرون
نیاندازند.
اندکی پس از این اندرز، نود تن از افسران و مقامات
ارشد اسکندر با دختران بزرگان ایران ازدواج کردند. اسکندر مقدونی، خود با
رُکسانا دختر ساتراپ (استاندار) بلخ = بَکتریا (واقع در افغانستان و
تاجیکستان امروز) ازدواج کرد. وی قبلا هم زن ایرانی داشت.
اسکندر
که سال بعد (323 پیش از میلاد) در 32 سالگی در شهر بابل (واقع در جنوب
غربی عراق امروز) درگذشت حملات خودرا در سال 333 پیش از میلاد به قلمرو
ایران آغاز کرده بود. وی در سال 330 پیش از میلاد تخت جمشید ـ شاهکار
معماری قرون قدیم و مظهر تمدن و عظمت ایران باستان را ویران ساخت.

تصویر رُکسانا (رُخسانه ـ رُخساره)
از
نوشته های پلوتارک، دیودورس سیکلوس و اسناد دیگر چنین بر می آید که
رُکسانا (روکسانا ـ رُخسانا ـ رُخساره ـ روشنک = ستاره) زن ایرانی اسکندر
مقدونی و پسر 13 ساله او اسکندر چهارم در آخرین روز پاییز سال 310 پیش از
میلاد به دست کاساندروس [حکمران مقدونیه و چند شهر خودمختار یونان و یکی از
چند جانشین اسکندر] مسموم و مقتول شدند.
کاساندروس که تاریخ
از او به نام مردی بسیار جاه طلب و خشن نام برده است آرزوی سلطه بر سراسر
سرزمین هایی را داشت که اسکندر مقدونی تصرف کرده بود. وی پیش از مسموم کردن
رُکسانا، با از میان برداشتن بسیاری از رقیبان، عملا فرمانروای همه یونان و
مقدونیه شده بود که اسکندر چهارم به عنوان جانشین پدرش اسما پادشاه آن
مناطق بود. کاساندروس قبلا المپیاس مادر اسکندر و حامی نوه اش ـ اسکندر
چهارم را از میان برداشته بود. کاساندروس به این جهت چشم دیدن اسکندر چهارم
را نداشت که مورد حمایت حکام محلی ایرانزمین (همه سرزمین ایرانی نشین و
پارسی زبان و دارای فرهنگ مشترک) بود. کاساندروس به بهانه حراست از اسکندر
چهارم، او و مادرش را از درباریان جدا کرده و منزوی ساخته بود و در همین
انزوا آنان را مسموم کرده بود.

کاساندروس
روکسانا
دختر ساتراپ (استاندار) تخارستان و سغدیانا بود (که داریوش بزرگ در کتیبه
بیستون از این مناطق به عنوان ساتراپی هجدهم ایران نام برده است). این
ساتراپی شامل شهرهای بلخ، سمرقند، خجند، بخارا و ... آخرین ایالت ایران بود
که به تصرف اسکندر درآمد و بیش از هر ایالت دیگر در برابر او ایستادگی
کرد. [خجند از شهرهای جمهوری تاجیکستان گهواره آرین تبارها شناخته شده است
که از اینجا به جنوب ـ ایران، هندوستان شمالی و آسیای جنوبی ـ و غرب ـ
اروپا؛ مناطق ژرمن نشین ـ مهاجرت کرده اند.].
در تابستان سال 2014 گورگاه رُکسانا (روشنک) در منطقه ای در شمال یونان (مقدونیهِ یونان) به دست آمده است.
1598 - روزی که اصفهان بار دیگر پایتخت ایران شد12
نوامبر سال 1598 (21 آبان) شهر اصفهان یک بار دیگر پایتخت ایران شد. شاه
عباس یکم تصمیم به انتقال پایتخت از قزوین گرفته بود و کار این انتقال هفت
سال طول کشیده بود.

شاه عباس
پیش
از دوران سلطنت شاه عباس، اصفهان در سال 931 میلادی به تصمیم «مرداویز»
قهرمان ملی ایرانیان که سودای احیاء امپراتوری ایران با همه مراسم و آیین
های باستانی اش را در سر داشت، پایتخت اعلام شده بود. وی نخستین مراسم
«سده» پس از ساسانیان را در همین شهر برگزار کرده بود و سخن گفتن و نوشتن،
جز به فارسی را ممنوع ساخته بود. طغرل سلجوقی که در جریان تعرّض مسلّحانه
به ایران نهم آگوست 1052 (18 اَمُرداد 431) اصفهان را تصرف کرده بود این
شهر را پایتخت خود اعلام کرده بود و اصفهان این عنوان را چند سال حفظ کرده
بود. طغرل که یک سُنّی متعصّب بود از اصفهان عازم بغداد شد و به حکومت
بوئیان شیعه بر این شهر پایان داد و قدرت را به سُنّی ها و رئیس شان خلیفه
عباسی بازگردانید. در سال 1915 هجری (1294 میلادی ـ زمان سلطنت احمدشاه
قاجار و دومین سال جنگ جهانی اول) هم تصمیم گرفته شد که پایتخت ایران از
تهران به اصفهان که در مرکز ایران قرار دارد منتقل شود که به علت ورود
نیروهای خارجی متخاصم یکدیگر به ایران و تبدیل ایران به گوشه ای از میدان
جنگ جهانی اول عملی نشد.
1927 -
لئون تروتسکی، تئوریسین مارکسیست و بنیانگذار ارتش سرخ از حزب کمونیست
شوروی اخراج و پس از تبعید به مکزیک، به دستور ژوزف استالین توسط یکی از
مأموران اسپانیاییتبار کمیساریای خلق در امور داخلی به نام رامون مرکادر
ترور شد.

لئون تروتسکی
1933 - روزی که حزب نازی پیروز شد و آراء مردم را در انتخابات آلمان درو کرد در
این روز درسال 1933 اعلام شد که درانتخابات همان هفته آلمان، حزب
سوسیالیست ملی کارگران (نازی) 92 در صد آراء را به دست آورده است و زمام
امور این کشور را به دست خواهد گرفت. هیتلر رهبر این حزب بود.
تاریخنگاران
این پیروزی شگفت انگیز را که نقطه عطفی در تاریخ اروپا در قرن 20 به شمار
می اید نتیجه شعارهایی دانسته اند که که آلمانیها از دیر باز تشنه شنیدن آن
بودند. هیتلر در نطقهای خود با سر دادن این شعارها آنان را امیدوار، و به
اصطلاح ذوق زده کرده بود. هیتلر می دانست که شعارها باید مرهمی بر زخمهای
مردم باشند، بردلهایشان بنشیند و نظرشان را به گوینده شعار به عنوان نجات
دهنده جلب کند.
آلمانیها
در در قراردادهای پایان جنگ جهانی اول(نشست های فاتحین جنگ در ورسای)
تحقیر شده بودند و غرامات و تعهدات سنگینی بر انها تحمیل شده بود. اقتصاد
آلمان فلج شده بود و «مارک» پول ملی آلمان تقریبا بی ارزش شده بود، نظم
سابق که آلمانی ها به آن عادت کرده بودند وجود نداشت و احزاب و گروههای
سیاسی بر سر و کول هم می زدند و امیدی به بهبود اوضاع نمی رفت. در این
شرایط تنها با شعارهای ناسیونالیسی و تحریک احساسات ملی و معرفی فردی به
عنوان «منجی» می توان همگان را جلب و پشت سر او متحد کرد که هیتلر و حزب
نازی موفق به این کار شده بودند.
1942 - پایان نبرد العَلَمین در شمال افریقا و شکست آلمان از متفقین در
جریان جنگ جهانی دوم، هنگامی که نیروهای ایتالیایى در مستعمرات خود در
شمال افریقا به سپاهیان انگلیسی مستقر در کشور لیبی یورش بردند، هیتلر به
کمک ایتالیا آمد و با تجهیز سپاهی مکانیزه، چنان عرصه را بر انگلیسیها تنگ
کرد که آنان مجبور شدند تا اعماق مصر عقبنشینی کنند. با این حال چون
انگلیس در خاورمیانه منافع و منابع بیشماری داشت دست به مقاومت گستردهای
زد و با ارتش آلمان و ایتالیا به شدت به مقابله پرداخت. در نهایت جنگ
سرنوشتساز العلمین بین نیروهای آلمان و انگلستان در 23 اکتبر 1942م به
وقوع پیوست. در این میان، شکست آلمانیها در شوروی و تضعیف روحیه ارتش
آلمان، همچنین توجه بیشتر هیتلر به جنگهای داخل اروپا، وی را از تمرکز بر
نواحی شمال افریقا و حفظ این منطقه بازداشت تا اینکه در این نبرد،
انگلیسیها توانستند با ضد حمله وسیعی که تدارک دیده بودند، نیروهای آلمانی
و ایتالیایى را از این منطقه بیرون رانده و معادلات نظامی رابه نفع خود به
پیش ببرند. این جنگ در نهایت در دوازدهم نوامبر 1942م به پایان رسید. شکست
العلمین، برای آلمان بسیار گران تمام شد چرا که پس از مدتی رژیم فاشیستی
ایتالیا به رهبری موسولینی بر اثر نارضایتی داخلی فروپاشید و آلمانْ، متحد
اصلی خود در جنگ را از دست داد تا اینکه در سراشیبی سقوط و شکست قرار
گرفت.

1979 - واکنش کارتر به گروگانگیری آمریکاییانجیمی
کارتر رئیس جمهوری وقت آمریکا در واکنش به گروگانگیری کارمندان سفارت آن
کشور در تهران، 12 نوامبر سال 1979 (آبان 1358) تصمیم گرفت که خرید نفت از
ایران را متوقف و دارایی های ایران در آمریکا را توقیف کند، ناوگان به خلیج
فارس بفرستد و ... و 12 نوامبر 2013، سی و چهار سال از آن تصمیم و قطع
خرید نفت از ایران و توقیف دارایی های این کشور در آمریکا که از روز بعد از
آن به اجرا درآمده است گذشت. کارتر این تصمیم را هشت روز پس از تصرف سفارت
آمریکا در تهران و به گروگان گرفته شدن کارکنان آمریکایی آن گرفت. در آن
زمان، کمپانی های آمریکایی هر روز 854 هزار بشکه نفت خام از ایران خریداری
می کردند. [طبق برآوردهای سال 2012، با گسترش استخراج داخلی و استخراج از
آف شُر و راههای دیگر، بزودی آمریکا از واردات نفت بی نیاز می شود.].
پرزیدنت
کارتر در آن روز همچنین دستور داد که تا اطلاع ثانوی از صدور ویزای ورود
به ایرانیان، بدون کسب مجوّز از وزارت امور خارجه خودداری شود و بررسی
اخراج دانشجویان ایرانی که به فعالیت های مغایر شرایط ویزای تحصیلی خود
بپردازند (تظاهرات به راه اندازند، فعالیت سیاسی ضد آمریکا داشته باشند و
…) آغاز شود و ویزای دانشجویان ایرانی ـ بدون رسیدگی دقیق به ویژه در
رفتارشان ـ تجدید نشود و .... چون گروگانهای آمریکایی به رغم اخطارهای
واشنگتن ازجمله تهدید به اقدام نظامی و فرستادن ناوگان به خلیج فارس آزاد
نشدند، پنج ماه بعد (در اپریل 1980)، پرزیدنت کارتر روابط سیاسی با ایران
را قطع کرد که ادامه دارد. قطع روابط سیاسی، تحریم های اقتصادی را که اینک
جهانی شده است به دنبال داشت. این تحریم ها به تدریج تشدید شده است. به ظنّ
و باور برخی از بزرگان جمهوری اسلامی، واشنگتن ـ در اصل ـ با موجودیت نظام
مذهبی به شکلی که در ایران برقرار شده است مخالفت دارد.

صفحه اول شماره 21 آبان 1358 روزنامه اطلاعات
در
نوامبر 1979 چاپ عکس گروگان های آمریکایی در رسانه های آمریکا مردم این
کشور را بر ضد ایران برانگیخته بود بگونه ای که در برابر خوابگاهها و منازل
ایرانیان اجتماع می کردند و شعار منفی می دادند. این احساس منفی هنوز کم و
بیش به چشم می خورد.

کارکنان سفارت امریکا در تهران که در جریان تصرف این سفارت به گروگان گرفته شده بودند با چشمان بسته
۱۸۶۶ - زادروز سون یات سن پدر چین مدرن، سیاستمدار و رهبر انقلابی چین در براندازی دودمان چینگ
۱۹۶۵ - درگذشت روحالله خالقی موسیقیدان ایرانی، آهنگساز سرود «ای ایران» ،نوازندهٔ ویولن