امروز 23 آبان هجری شمسی برابر با 14 نوامبر تقویم میلادی است. روزی که در
تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی
از این وقایع میپردازیم.
رویداد ها: 467 - خشکسالی سه ساله ایران14
نوامبر 467 میلادی، پس از سه سال خشکسالی شدید در ایران، ریزش باران آغاز
شد که یک هفته طول کشید و پیروز ساسانی شاه وقت دستور داد که به این
مناسبت، از آن پس هر سال در چنین هفته ای جشن بگیرند.

پیروز ساسانی
خشکسالی
سه ساله ایران همزمان با هجوم پی در پی اقوام شمال شرقی معروف به هپتال ها
بود که بالاخره «پیروز» مجبور شد در گرگان برای جلوگیری از دست اندازی
آنان سدی بلند، همانند دیوار چین بسازد که مردم محل بقایای آن را «سد
سکندر!» گویند.
خشکسالی سه ساله به قدری روحیه ایرانیان را خراب کرده بود که در جنگ با هپتالی ها موفقیت نداشتند.
1054 - لشکرکشی طغرل سلجوقی به بغدادطغرل
سلجوقی که بسیاری از نقاط ایران را در اشغال خود داشت 14 نوامبر 1054
میلادی با سپاهی گران روانه بغداد شد و اوایل سال 1055 میلادی این شهر را
تصرف کرد. به بهانه نجات خلیفه عباسی از دست شیعیان و استقرار مجدد حاکمیت
اهل تسنّن، طغرل قبلا در اصفهان اعلام کرده بود که بزودی عازم بغداد خواهد
شد. طغرل پس از تصرف بغداد، از آن پس به نام خلیفه که در دست او آلتی بیش
نبود زمام امور قلمرو عباسیان را به دست گرفت و خود را حامی خلیفه اعلام
داشت و قدرت را در بغداد به سنّی ها باز گردانید یعنی درست عکس کاری که
دهها سال پیش از او، دیلمیان ایرانی (شیعه مذهب) کرده و قدرت را در دست
شیعیان قرار داده بودند.

برج طغرل
پس
از سلطه سلجوقیان بر بغداد، بعدا هم چندبار این شهر (درزمان صفویه و
افشاریه) به دست ایران و شیعه افتاده بود. جنوب شیعه نشین بین النهرین
(عراق امروز) تا دوران زندیه (کریم خان) وابسته به ایران بود و از آن پس در
کنترل عثمانی (حکومت استانبول) قرار گرفت.
در پی شکست نظامی
عثمانی (متحد آلمان) در جریان جنگ جهانی اول، انگلیسی ها سرزمین های عربی
تابع حکومت عثمانیان در خاورمیانه را به تصرف خود درآوردند و در این سرزمین
ها چند کشور تازه به وجود آوردند ازجمله عراق، اردن و .... چند سال بعد در
عراق «دست ساخت انگلیسی ها» بپاخیزی هایی از جمله قیام شیعیان (به حمایت
آیت الله میرزای شیرازی) روی داد و این کشور نوبنیاد (پادشاهی) استقلال
یافت که با کودتای سال 1958 جمهوری شد.

میرزای شیرازی
پس
از اشغال نظامی عراق توسط آمریکا در سال 2003 و سپس انجام انتخابات عمومی،
قدرت در آن کشور عمدتا به شیعیان منتقل شده است. عراق که مشکل اختلاف
مذهبی و نژادی دارد از آغاز سال 2006 در آتش یک جنگ داخلی نامرئی می سوزد.
1515 - کشف سرزمین اکوادور در امریکای جنوبیکشور"
اکوادور "یکی از ممالک امروزی آمریکای جنوبی کشف شد .اکوادور کشوری است با
427600 کیلومتر مربع مساحت که در شمال غربی آمریکای جنوبی قرار گرفته و
میان ممالک کلمبیا - پرو و اقیانوس کبیر محدود است .این کشور که امروزه با
رژیم جمهوری اداره میشود ،پس از سیصد سال که زیر سلطه اسپانیاییها بود روز
13 مه 1830 میلادی مستقل شد .
1294 - انحلال مجلس شورای ملی در جریان جنگ جهانی اول با
شروع جنگ جهانی اول، دولتهای استعمارگر روسیه و انگلستان میکوشیدند
ایران را در جنگ بر ضد آلمان وارد کنند. از این رو ارتش خود را به سوی
ایران حرکت دادند. روس در شمال و انگلیس در جنوب، نیروهای خود را پیاده
کرد. پس از حرکت نیروهای روسیه به طرف تهران، شماری از نمایندگان مجلس به
نشانه اعتراض به تجاوز قوای بیگانه به کشور و نادیده گرفتن استقلال و
تمامیت ارضی ایران، به سمت قم حرکت کردند و عملاً مجلس سوم به پایان رسید.
با این حال، به مدت چهار سال، مجلس تعطیل و مطبوعات توقیف شد. این عده،
بعداً کمیته دفاع ملی را تأسیس کردند که آنان نیز کاری از پیش نبردند. در
این میان، احمد شاه نیز تصمیم به تغییر پایتخت گرفت و طی تلگرافی به دولتین
روس و انگلیس اطلاع داد.

خبر
تصمیمگیری احمدشاه برای خروج از تهران، سفرای روس وانگلیس را به تکاپو
واداشت تا شاه را از این تصمیم بازدارند. در نهایت احمدشاه را تهدید کردند
که اگر از تهران خارج شود، پدرش را به جای وی به سلطنت خواهند نشاند.
احمدشاه که اوضاع را چنین دید، به شرط انصراف روسها از ورود به تهران، از
رفتن به اصفهان خودداری کرد. در این زمان حاکمیت ایران نیز به علت
بیلیاقتی سران کشور، شدیداً ضعیف شده بود.
1943 - روزولت با ناو جنگی عازم ایران شد14
نوامبر سال 1943 (آبان ماه 1322) روزولت رئیس جمهوری وقت آمریکا برای شرکت
در نشست سران متفقین در تهران با ناو سنگین «آیوا Battleship Iowa »کشور
خودرا ترک گفت.
ضمن راه، یک اژدر اشتباها از ناوشکن «پورتر» که
نبرد ناو آیوا را بدرقه می کرد رها شد و به دنباله آیوا اصابت کرد. اگر
این اژدر به بدنه اصلی ناو اصابت کرده بود احتمال مرگ روزولت و همرانش زیاد
بود.
نشست تهران در جلسه 28 نوامبر خود درباره چگونگی وضعیت
اروپا در صورت شکست هیتلر تصمیم گرفت. ارتش آلمان در آن زمان در بیشتر جبهه
ها در حال غقب نشینی بود. در همین اجلاس، سران سه کشور آمریکا، شوروی و
انگلستان بر تمامیت ارضی و حاکمیت ملی ایران مُهر تاکید گذاردند.

نبردناو
آیوا که در سال 1943 در نیروی دریایی آمریکا آغاز بکارکرد و در سال 1990
پس از انفجاری که 19 اپریل 1989 در مخزن یکی از توپهای آن روی داد که منجر
به کشته شدن 47 از افرادش شد بازنشسته و در منطقه کالیفرنیا به موزه تبدیل
شده است. آیوا که در جنگ بین الملل دوم و جنگ کره شرکت کرد یک کشتی 57 هزار
تنی است ـ عکس«آیوا» را با اسکورت خود نشان می دهد
1977 - تحقیر شاه در واشنگتن و آغاز پایان کار اودو
دیدار از دیدارهای متعدد محمدرضاشاه پهلوی از آمریکا «23 آبان» و به فاصله
28 سال ازهم آغاز شده بود. یکی از این دو سفر 23 آبان 1328 و دیگری 23
آبان 1356 شروع شده بود.
آخرین دیدار شاه سابق به عنوان رئیس
کشور ایران از آمریکا 23 آبان 1356 (14 نوامبر 1977) آغاز شد که ضمن آن در
واشنگتن با تظاهرات دامنه دار مخالفان ایرانی اش رو به رو، شدیدا تحقیر شد و
وجهه خودرا نزد دولتهای غرب از دست داد که در تضعیف روحیه اش نقش موثر
داشت. شاه از واشنگتن به پاریس رفت که در آنجا هم با چنین تظاهراتی که وسعت
آن قبلا سابقه نداشت رو به رو شد. تظاهرات ضد شاه ازآن پس، در برون مرز و
درون مرز تا 14 ماه بعد که ایران را برای همیشه ترک گفت ادامه یافت.
در
آبان 1356 به شاه گفته بودند که به مصلحت او نیست به آمریکا و اروپا برود
که گوش نکرده بود. مقامات مربوط که چنین دیدند از عوامل خود در آمریکا
خواستند که با تهیه بلیت سفر هوایی، ایرانیان هوادار سلطنت را از اکناف
آمریکا برای جمع شدن مقابل کاخ سفید و کف زدن برای شاه به واشنگتن بفرستند و
همچنین شماری از افسران را [به صورت مسافر معمولی] با زن و فرزند از تهران
به واشنگتن فرستادند تا کنار کاخ سفید به جمع هواداران شاه به پیوندند و
در صورت تظاهرات ضد شاه، با مخالفان درگیر شوند تا ثابت شود که شاه چند
برابر مخالفان، هوادار دارد. ولی این هواداران به محض مشاهده انبوه
دانشجویان مخالف دست به فرار زدند و به فروشگاهها رفتند و به خرید کردن
سوغاتی پرداختند!.
پلیس واشنگتن با تظاهرکنندگان ضد سلطنت که
سنگ پرانی هم می کردند با شلیک گاز اشک آور مقابله کرد و دود حاصل از این
گاز به چشم شاه که در کنار کارتر ایستاده بود تا به اظهارات تشریفاتی او در
مراسم استقبال پاسخ دهد فرو رفت و اشک اورا در آورد که دستمال بر چشم
گرفت، و عکس او به همین صورت در رسانه های آمریکا انتشار یافت، سکه آریامهر
بودن اورا شکست و تحقیر شد (عکس زیر).
بسیاری از مورخان متفق
القول نوشته اند که رضاشاه و پسرش بمانند یکدیگر با سیاست و حمایت خارجی
بالا آمدند و به همان گونه هم پایین رفتند و هر دو در تبعید درگذشتند و
.... رضاشاه با حمایت انگلیسی ها با کودتای 1299 روی کار آمد و چون بعدا
متمایل به آلمان شد برکنار و تبعیدش کردند و در تبعید در آفریقای جنوبی
درگذشت و جسدش مدتها در مصر بود. محمدرضاشاه هم با تایید دولت لندن در آغاز
اشغال نظامی سپتامبر 1941 به شاهی رسید، با حمایت انگلستان و آمریکا با
کودتای 28 امرداد 1332 به سلطنت باز گشت و چون دو دهه بعد دم از استقلال
ملی و تمدن بزرگ زد حمایت غرب را از دست داد، مجبور به ترک کشور به صورت
«فرار» شد و در تبعید و در به دری در مصر درگذشت و جسدش در همانجا
(درقاهره) باقی مانده است.
عکسی که در رسانه های آمریکا انتشار یافت و سکه شاه را شکست (توضیح در متن مطلب بالا)
مناسبت ها:روز جهانی دیابتشکلگیری
وتوسعه پدیده شهر نشینی، تغییر الگوی غذایی و کاهش تحرک و فعالیت بدنی
مناسب، شرایط مساعدی برای افزایش میزان قند خون و ابتلا به بیماری دیابت را
پدید آورده است. دیابت از جمله بیماریهایی است که هر سال در جهان گسترش
مییابد. به پیش بینی سازمان بهداشت جهانی، تاسال 1390 ش (2011م) ، تعداد
مبتلایان به مرض قند به بیش از 250 میلیون نفر خواهد رسید که سهم ایران از
این مقدار در حدود یک و نیم میلیون نفر میباشد.

جهت
شناساندن و افزایش سطح آگاهی در زمینه بیماری دیابت، روز 23 آبان به عنوان
روز جهانی دیابت نامگذاری شده و انجمن دیابت ایران (اِدا) نیز از سال
1369، با هدف ارائه برنامههای آموزشی و افزایش آگاهی جامعه نسبت به این
بیماری تاسیس شده است. مادرانی که نوزاد چهار کیلو به بالا به دنیا
میآورند؛ افراد چاق و کم تحرک؛ آنها که در فشارهای روحی شدید به سر
میبرند و نیز افرادی که نوعی سابقه فامیلی قوی دیابت غیروابسته به انسولین
در آنان وجود دارد، احتمال خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری دارند.
تشنگی زیاد، تکرار ادرار، ضعف عمومی و خستگی، افزایش و یا کاهش وزن بدن
بدون علت مشخص و کندی در بهبود زخم از شایعترین علایم دیابت (مرض قند)
میباشند.
زادروزها ۱۸۴۰ - زادروز کلود مونه بنیانگذار نقاشی دریافتگری (امپرسیونیسم) فرانسوی
۱۸۸۹ - زادروز جواهر لعل نهرو، سیاستمدار هندی، از رهبران اصلی جنبش استقلال هند

کلود مونه
۱۹۰۷ - زادروز آسترید لیندگرن نویسنده سوئدی کتابهای کودکان و نوجوانان، برندهٔ جایزه هانس کریستین آندرسن
۱۹۴۸ - زادروز چارلز ، ولیعهد بریتانیا

جواهر لعل نهرو
۱۹۵۴ - زادروز کاندولیزا رایس شصتوششمین وزیر امورخارجه ایالات متحده آمریکا
۱۹۷۲ - زادروز جاش دوهامل بازیگر آمریکایی

کاندولیزا رایس
درگذشتها ۱۵۴۰ - درگذشت روسو فیورنتینو نقاش شیوهگرای ایتالیایی
۱۷۱۶ - درگذشت گوتفرید لایبنیتس ریاضیدان و فیلسوف آلمانی

روسو فیورنتینو
۱۸۲۵ - درگذشت ژان پل رماننویس آلمانی
۱۸۳۱ - درگذشت گئورگ ویلهلم فریدریش هگل فیلسوف آلمانی، از پدید آورندگان ایدهآلیسم آلمانی

گئورگ ویلهلم فریدریش هگل
۱۹۴۶ - درگذشت مانوئل د فایا آهنگساز اسپانیایی
۱۹۶۶ - درگذشت سعید نفیسی، نویسنده، ادیب، تاریخنگار، مترجم و شاعر ایرانی

سعید نفیسی
۱۹۸۱ - درگذشت علامه طباطبایی، فقیه، فیلسوف و مفسر قرآن

علامه طباطبایی
۲۰۱۴ - درگذشت مرتضی پاشایی خواننده و نوازندهٔ پاپ اهل ایران

مرتضی پاشایی