مروری بر تاریخ رویدادهای مهم امروز ایران و جهان : مورخه 22 آذر برابر با 13 دسامبردر تاریخ چه گذشت| تولد درگذشت رویداد اتفاق

مروری بر تاریخ رویدادهای مهم امروز ایران و جهان : مورخه 22 آذر برابر با 13 دسامبردر تاریخ چه گذشت| تولد درگذشت رویداد اتفاق

آرشیو روزهای قبلی

امروز 22 آذر برابر با 13 دسامبر تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:  

1048 - سالمرگ بیرونی دانشمند بزرگ ایرانی که هزار سال پیش گردش زمین را محاسبه کرد

ابوریحان محمد بیرونی دانشمند بزرگ ایرانی 13 دسامبر سال 1048 میلادی (22 آذر) در شهر غزنه (افغانستان امروز) وفات یافت. او درنیمه سپتامبر سال 973 میلادی درمنطقه خوارزم که در قلمرو سامانیان بود به دنیا آمده بود و زادگاه او که در آن زمان روستای کوچکی بود بعدا به «بیرونی» تجدید نام داده شده است.

 بیرونی در ریاضیات، هیأت (علوم فضایی)، فیزیک، زمین شناسی و جغرافیا سرآمد دانشمندان عصر خود بود. دائرة المعارف علوم چاپ مسکو ابوریحان را دانشمند همه قرون و اعصار خوانده است. در بسیاری از کشورها نام بیرونی را بر دانشگاهها، دانشکده ها و تالار کتابخانه ها نهاده و به او لقب « استاد جاوید » داده اند.

  بیرونی گردش خورشید، گردش محوری زمین و جهات شمال و جنوب را دقیقا محاسبه و تعریف کرده است. خورشید گرفتگی هشتم آوریل سال 1019 میلادی را در کوههای لغمان (افغانستان کنونی) رصد و بررسی کرد و ماه گرفتگی سپتامبر همین سال را در در غزنه به زیر مطالعه برد.

ابوریحان محمد بیرونی

  در زمان بیرونی، سامانیان که پایتختشان شهر بخارا بود بر شمالشرقی ایران شامل خراسان بزرگتر و منطقه خوارزم، زیاریان بر گرگان و مازندران و مناطق اطراف آنها، بازماندگان صفاریان بر سیستان بزرگتر، غزنویان بر جنوب ایران خاوری (مناطق مرکزی و جنوبی افغانستان امروز) و بوئیان بر سایر مناطق ایران تا بغداد حکومت می کردند، و همه آنان مشوّق دانش و ادبیات فارسی بودند و سامانیان بیش از دیگران در این راه اهتمام داشتند. بیرونی که در جرجانیه خوارزم نزد ابونصر منصور تحصیل علم کرده بود مدتی نیز در گرگان تحت حمایت مادی و معنوی زیاریان که مرداویز سر دودمان آنان بود به تحقیق پرداخته بود و پس از آن تا پایان عمر در ایران خاوری آن زمان به پژوهش های علمی خود ادامه داد. بااینکه محمود غزنوی میانه بسیار خوبی با بیرونی نداشت و وسائل کافی برای تحقیق در اختیار او نبود ولی این دانشمند لحظه ای از تلاش برای تکمیل تحقیقات علمی خود دست نکشید.

بیرونی که بر زبانهای یونانی، هندی و عربی هم تسلط داشت کتب و رسالات متعدد که شمار آنها را زائد بر 146 گزارش کرده اند نوشت که جمع سطورشان بالغ بر 13هزار است. مهمترین آثار او عبارتند از: «تفهیم» در ریاضیات و نجوم، «آثار باقیه» در تاریخ و جغرافیا، «قانون مسعودی» که نوعی دائرة المعارف است و کتاب «هند» درباره اوضاع این سرزمین از تاریخ و جغرافیا تا عادات و رسوم و طبقات اجتماعی آن. بیرونی کتاب دائرةالمعارف خود را به نام سلطان مسعود غزنوی حاکم وقت کرد، ولی هدیه او را که سه بار شتر سکه نقره بود نپذیرفت و به او نوشت که کتاب را به خاطر خدمت به دانش و گسترش آن نوشته است، نه پول.

بیرونی معاصر بوعلی سینا بود که در اصفهان می نشست و باهم مکاتبه و تبادل نظر فکری داشتند.

بیرونی در جریان لشکرکشی های محمود غزنوی به هند غربی (که پاکستان امروز قسمتی از آن است) امکان یافت که به آن سرزمین برود، زبان هندی فراگیرد و درباره اوضاع هند تحقیق کند که محصول این تحقیق، کتاب «هند» اوست.

1574 - سلطان سلیم دوم (پسر سلطان سلیمان) امپراتور عثمانی در حمام به علت لیزخوردن بر زمین افتاد و درگذشت . وی پس از شکست در جنگ دریایی «لپانتو» در سواحل قبرس از ناوگان مشترک اسپانیا، اتریش، پاپ و «ونیز» و از دست دادن 230 کشتی جنگی دچار آنچنان اندوهی شده بود که از خوابگاهش به ندرت بیرون می آمد و به شراب پناه برده بود. دوسال بعد از اوهم شاه طهماسب صفوی، شاه ایران درگذشت.

سلطان سلیم دوم

1916 - درجریان جنگ جهانی اول، بهمن در منطقه تیرول در کوههای آلپ 16 هزارسرباز اتریشی و ایتالیایی را زنده به گور کرد و یک تن جان سالم به در نبرد ــ رویدادی که تاریخ نظیر آن را ثبت نکرده است .

1920 - ایجاد دادگاه بین المللی

جامعه ملل 13 دسامبر سال 1920 تصمیم به ایجاد یک دادگاه جهانی در شهر لاهه گرفت. این دادگاه پس از تاسیس سازمان ملل وظایف بیشتری به دست آورد که اخیرا به تصویب مجمع عمومی این سازمان موضوع دادرسی بین المللی و تعمیم آن وارد مرحله جدی خود شده، یک دادگاه بین الملل کیفری بوجود آمده و احتمال گسترش دادرسی های جهانی افزایش یافته است که مورد نیاز مبرم ملل است. مسئله کار در این است که این دستگاه قضایی نیز در کنترل برخی از قدرتهاست که به صورت ابزار و حربه از آن استفاده می کنند.

1937 - افتادن نانژینگ به دست ژاپنی ها و قتل عام فجیع 300 هزار چینی

13 دسامبر 1937 و در جریان تعرض نظامی ژاپن به چین، سپاهیان ژاپنی که نهم اکتبر این سال شانگهای را تصرف کرده بودند نانژینگ (نانکینگ) پایتخت وقت چین را هم متصرف شدند. مقامات جمهوری چین دو روز پیش از تعرض ژاپنی ها، نانژینگ را ترک کرده بودند. در حمله به نانژینگ 240 هزار نظامی ژاپنی شرکت کرده بودند حال آنکه از این شهر تنها 70 هزار نظامی چینی دفاع می کرد که ده هزار نفرشان کشته شدند. ژاپنی ها پس از تصرف نانژینگ، در این شهر قتل عام به راه انداختند و بیش از سیصد هزار تن را به طرزی فجیع کشتند.

1283 ش - مهاجرت علمای تهران به ری معروف به "مهاجرت صغری"

 در اثر فراگیر شدن ظلم و فساد و فقر و قحطی، در اواخر سلطنت مظفرالدین شاه قاجار، علما که از وضع موجود به شدت رنج می‏بردند، جهت اصلاح اوضاع و فشار به دولت، تصمیم به مهاجرت از تهران به حرم حضرت عبدالعظیم در شهر ری گرفتند. این سفر که در 22 آذر ماه 1284 ش برابر با 16 شوال 1323 صورت گرفت به مهاجرت صغری شهرت یافت و در ابتدا شامل دو هزار نفر بود. پس از چند روز، به تعداد متحصّنین افزوده گشت و از ده هزار تن فراتر رفت. وعاظ و خطبا دائماً بر منبر رفته و از استبداد حکومت عین الدوله، صدر اعظمِ وقت، سخن می‏گفتند و خواستار تشکیل عدالت خانه می‏شدند. مظفرالدین شاه با مشاهده وخامت اوضاع، درصدد حل قضیه برآمد و سرانجام با خواسته آنان که تاسیس عدالتخانه در کلیه شهرهای ایران، اجرای قوانین اسلام در سراسر کشور، عزل موسیونوژ رییس بلژیکی گمرک ایران و نیز عزل علاءالدوله حاکم ظالم تهران، موافقت نمود. این تحصن سرانجام در 22 دی 1284 ش به پایان رسید و با ادامه مبارزه توسط علما و مردم، مظفرالدین شاه مجبور شد فرمان مشروطه را در چهاردهم مرداد ماه 1285 ش امضا کند.

1304 ش - انتقال مقام سلطنت ایران به رضا خان

پس از مدت‏ها تلاش برای قدرت‏طلبی و تغییر حکومت توسط رضاخان، سرانجام در نهم آبان 1304 ش مجلس مؤسسان که برای انتقال سلطنت از سلسله قاجار به خاندان پهلوی تشکیل شده بود، مأموریت خود را با تغییر اصولی از قانون اساسی انجام داد. 22 آذر 1304 مجلس موسسان با تغییر 4 اصل از متمم قانون اساسی، سلطنت را به رضاشاه و اعقاب وی تفویض کرد؛ تصمیمی که سرآغاز تغییر و تحولات زیادی در عرصه سیاسی، اقتصادی و اجتماعی جامعه ایرانی شد. به این ترتیب 153 سال حاکمیت شاهان قاجار بر ایران خاتمه یافت و حکومت 53 ساله رژیم پهلوی به طور رسمی از این روز آغاز شد. ویژگی‏های مشترک سلاطین قاجار به ویژه در سال‏های آخر آن و نیز پهلوی، استبداد داخلی، بی‏کفایتی و فرمان‏برداری آنان از دولت‏های بیگانه بود. رضاخان میرپنج که یک درجه‏دار ارتش بوده و با توطئه و کمک انگلیس، در سال 1299 ش دست به کودتا زده بود، زمام امور را به دست گرفته و در این روز، رسماً شاه ایران شد. او در 15 اردیبهشت سال بعد، پس از مراسم تاج گذاری، تاسیس سلسله پهلوی را اعلام کرد. رژیم دیکتاتوری پهلوی نیز به دلیل وابستگی به قدرت‏های بیگانه و نیز روا داشتن ظلم و ستم فراوان بر مردم ایران، در بهمن 1357 در پی پیروزی انقلاب اسلامی، سرنگون گردید.

رضا خان

1928 - کراوات به بازار آمد.

1947 - گزارش مشروح تلفات جنگ جهانی دوم انتشار یافت که نشان داد در این جنگ کمی بیش از 50 میلیون انسان کشته شدند. از این شمار، تلفات شوروی بیش از همه و نزدیک به 27 میلیون نفر بود.

1959 - ژنرال آیزنهاور رئیس جمهوری وقت آمریکا در جریان دیدار از 11 کشور در سه قاره وارد تهران شد و پنج ساعت در اینجا توقف داشت و با سران ایران گفتگو کرد.

آیزنهاور در کنار شاه در کاخ نیاوران

1966 - آمریکا در جریان جنگ ویتنام بمباران شهر هانوی را آغاز کرد.

2000 - آغاز ریاست جمهوری جرج دبلیو بوش

درچنین روزی درسال 2000 میلادی جرج دبلیو بوش پس ازگذشت 5 هفته به دلیل برخی تشکیکات درچگونگی رای گیری با حکم دادگاه وبا رایی ناچیزبه ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا منصوب شد . وی درسال 2004 میلادی نیزتوانست به رایی بالاتر ازرقیب خود جان کری نامزد دموکرات ها دست یابد .

۲۰۰۲ - پذیرش کشورهای قبرس، چک، استونی، مجارستان، لاتویا، لیتوانی، مالت، لهستان، اسلواکی و اسلوونی به عضویت در اتحادیه اروپا.

2003 - دستگیرشدن صدام حسین دشمن خونی ایرانیان

13 دسامبر 2003 صدام حسین تکریتی که از روز سقوط بغداد ناپدید شده بود در ناحیه الدوّار واقع در 15 کیلومتری جنوب تکریت و نه چندان دور از دجله در حفره ای در یک خانه روستایی دستگیر شد. وی یک تفنگ و یک تپانچه با خود داشت ولی از آنها برای مقابله با نظامی آمریکایی که پوشالهای روی حفره را عقب زده بود استفاده نکرد و جرات خودکشی هم نداشت. در آن روز صدام با آن قیافه و وضعیت، در ذهن بیننده یک آدم مفلوک را تداعی می کرد. صدام مقداری شوکلات و 750 هزار دلار با خود داشت. برای نشان دادن صدام 25 میلیون دلار پاداش تعیین کرده بودند که همین پاداش باعث لو رفتن او شده بود. تعیین پاداش نقدی همچنین باعث لو رفتن دو پسر صدام در ماه ژوئیه 2003 شده بود که هردو مقاومت کرده و کشته شده بودند. صدام حسین (رئیس جمهور پیشین عراق) که در طول عمر و حتی در کنار طناب دار کینه ایرانی را از دل بیرون نکرد بعدا محاکمه و اعدام شد. وی بیش از هرفرد دیگر به ایران و ایرانی آسیب وارد ساخته است.

زادروزها

    ۱۵۲۰ - زادروز سیکتوس پنجم از پاپ‌های کلیسای کاتولیک روم
    ۱۵۵۳ - زادروز هانری چهارم پادشاه فرانسه و ناوار ، نخستین پادشاه از دودمان بوربون
    ۱۷۹۷ - زادروز هاینریش هاینه از مشهورترین شاعران و خبرنگاران آلمانی

کریستوفر پلامر

    ۱۹۲۹ - زادروز کریستوفر پلامر بازیگر تئاتر، تلویزیون و سینما ، برنده جایزه اسکار
    ۱۹۶۷ - زادروز جیمی فوکس بازیگر و خواننده امریکایی صاحب جایزه اسکار
    ۱۹۸۹ - زادروز تیلور سوئیفت خواننده و ترانه‌سرای اهل آمریکا

تیلور سوئیفت

درگذشت‌ها

    ۱۰۴۸ - درگذشت ابوریحان بیرونی دانشمند ، ریاضیدان، ستاره‌شناس، تقویم‌شناس، انسان‌شناس، هندشناس و تاریخ‌نگار بزرگ ایرانی
    ۱۲۵۰ - درگذشت فریدریش دوم، امپراتور مقدس روم ، پادشاه اورشلیم
    ۱۹۳۵ - درگذشت ویکتور گرینیارد شیمیدان فرانسوی ، برنده جایزه نوبل شیمی سال ۱۹۱۲

ویکتور گرینیارد

    ۱۹۴۴ - درگذشت واسیلی کاندینسکی نقاش روسی و نظریه پرداز هنری.
    ۲۰۰۳ - درگذشت حیدر علی‌اف رئیس جمهور آذربایجان از سال ۱۹۹۳ تا سال ۲۰۰۳ میلادی
    ۲۰۰۹ - درگذشت پل ساموئلسون اقتصاددان اهل ایالات متحده آمریکا ، برنده جایزه نوبل اقتصاد سال

حیدر علی‌اف