مروری بر تاریخ رویدادهای مهم امروز ایران و جهان : مورخه 5 دی برابر با 26 دسامبردر تاریخ چه گذشت| تولد درگذشت رویداد اتفاق

مروری بر تاریخ رویدادهای مهم امروز ایران و جهان : مورخه 5 دی برابر با 26 دسامبردر تاریخ چه گذشت| تولد درگذشت رویداد اتفاق

آرشیو روزهای قبلی

امروز 5 دی برابر با 26 دسامبر تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:  

1331 ش - پیشنهادهای سال 1331 مردم ایران برای اصلاح نظام انتخاباتی کشور

دکتر علی شایگان که از سوی دکتر مصدق به ریاست کمیسیون اصلاح نظام انتخاباتی ایران منصوب شده بود و قبلا طی اعلامیه هایی از اصحاب نظر و سایر اتباع کشور خواسته بود که پیشنهادهای خود را به آن کمیسیون اعلام دارند تا بررسی شوند، در این روز در دی ماه 1331 نظرات واصله را که به صورت موضوع های جداگانه دسته بندی شده بودند اعلام داشت. نظرات واصله چهار پیشنهاد کلی را به دست می داد از این قرار:

 1ـ مشارکت بانوان؛ زیرا که مردم ایران که قانون اساسی به آن اشاره کرده، تنها مردها نیستند و زنان از آغاز مشروطیت از این حق به طور غیرقانونی محروم شده اند (شده بودند).

 2 ـ انتخابات به صورت شورایی درآید و نمایندگان مجلس به صورت هرم از جانب شوراهای منتخبه محلی برگزیده شوند تا بهترهای جامعه باشند.

 3 ـ اگر شمار نامزدهای انتخابات بیش از میزان منطقی و متعارف باشد، این نامزدها از میان خود (بارضایت کامل) برای هر حوزه،حد اکثر پنج نفر «بهتر» را تعیین کنند تا مردم در روز رای دادن تکلیف خود را بدانند.

 4 ـ چون شناخت رای دهندگان از نامزدها محدود است (شاید به دلیل محدود بودن رسانه صوتی و نبود رسانه تصویری در ایران وقت) ، انتخابات دو مرحله ای باشد و در مرحله اول کسانی انتخاب شوند که ماموریتشان تنها انتخاب نمایندگان مجلس از میان بهتر ها و از جمله خودشان باشد.

دکتر علی شایگان

 کودتای خارجی 28 امرداد (هفت ماه بعد) و توطئه ضد مصدق در اسفند 1331 در کاخ مرمر مانع تحقق این پیشنهادها شد که دردست به صورت قانون درآمدن بود.

1940 - نخستین سرشماری به سبک اروپا در ایران

با انجام نخستین سرشماری به سبک اروپایی در شهرهای بزرگ ایران ، در این روز در سال 1319( 26 دسامبر 1940) اعلام شد که در شهر اصفهان ( بدون حومه آن ) 204 هزار و 600 تن زندگی می کنند و دومین شهر بزرگ ایران است. جمعیت همدان نیز طبق این سرشماری 103 هزار و 900 تن بود.

2003 - زمین لرزه ویرانگر شهر تاریخی «بم»

ساعت 5 و 26 دقیقه بامداد روزی چون امروز در سال 1382 (26 دسامبر 2003) یک زمین لرزه به شدت شش و شش دهم در مقیاس ریشتر شهر بم در استان کرمان را ویران ساخت و طبق آماری که انتشار یافت بیش از 26 هزار تن را کشت و دهها هزار انسان دیگر را زخمی ساخت.

این زمین لرزه به ارگ تاریخی بم و نواحی اطراف آن نیز آسیب شدید وارد ساخت. بم که خرمای آن در جهان معروف است در دوران حکومت اشکانیان، در مقیاس جغراقیافی به صورت شهر درآمده است. طبق افسانه های ایرانی، بهمن پسر اسفندیار پس از غلبه بر فرامرز، در محل پیروزی خود شهری با یک دژ نظامی مستحکم بساخت و نام خود را بر آن گذارد که به مرور زمان واژه بهمن به «بم» تبدیل شده است.

فردوسی شرح نبرد رستم زال با اسفندیار (پدر بهمن) را در شاهنامه آورده است.در طول تاریخ، جغرافیون و جهانگردان منطقه بم را محلی نوشته اند که دارای توفان شن است. طبق نوشته های این جغرافیون، پارچه بافی و تولید پوشاک بم در قدیم شهرت جهانی داشته و منطقه ای پرنعمت بوده است. دستگیرشدن لطفعلی خان زند آخرین حکمران این دودمان در بم صورت گرفت. بم در سال 1722میلادی در جریان شورش امیر محمود قندهاری برضد شاه سلطان حسین آسیب شدید دید.

1531 - مارتین لوتر بار دیگر این نظر خود را تکرار کرد که نه کلیسا جای بخشودن گناهان است و نه کشیش حق این کار را دارد.

1635 - آغاز ریاست جمهوری "الیور کرامْوِل" تنها رئیس جمهور انگلستان

الیور کرامول (به انگلیسی: Oliver Cromwell) (۱۵۹۹-۱۶۵۸) تنها رئیس جمهور بریتانیا بود. در ۱۶۴۲ جنگ‌های داخلی انگلستان بین طرفداران پارلمان و سلطنت‌طلب‌های هوادار شاه چارلز اول آغاز شد.ارتش پارلمان‌گراها که به‌خوبی توسط توماس فیرفکس و اولیور کرامول سازماندهی شده‌بودند موفق به شکست سلطنت‌طلب‌ها طی دو نبرد مارستن مور در ۱۶۴۴ و نیزبی در ۱۶۴۵ شدند.چارلز اول دستگیر و پس از تحمل بیش از دو سال زندان در ژانویه ۱۶۴۹ گردن زده شد. با اعدام پادشاه، اولیور کرامول اعلام جمهوری کرد و خود را رئیس جمهور نامید اما چون با مقاومت مجلس اعیان روبرو شد مجلس را منحل کرد و روی در آن نوشت «اجاره داده می‌شود». جمهوری او، که با جمهوری‌های متداول امروزی متفاوت بود و بیشتر به دیکتاتوری شباهت داشت، تشکیل شده بود از سه کنسول، سه اسقف، سی نماینده پارلمان که همه آنها را وی تعیین کرده بود و در راس همه آنها خود کرامول قرار داشت. وی عده زیادی از مخالفانش را گردن زد. پرونده جمهوری انگلستان با مرگ وی تا کنون بسته است.

الیور کرامول

1982 - روزنامه تایم برای اولین یک غیر انسان یعنی رایانه شخصی (pc) را به عنوان شخص سال خود انتخاب کرد.

2004 - در اثر زلزله 9.3 ریشتری و تسونامی حاصل از آن در سریلانکا، هند، اندونزی، مالزی، مالدیو و بسیاری مناطق دیگر در اقیانوس هند بیش از 230000 تن کشته شدند.

زادروزها

 ۱۱۹۴ - زادروز فریدریش دوم، امپراتور مقدس روم
۱۷۹۱ - زادروز چارلز ببیج فیلسوف تحلیلگر و ریاضیدان انگلیسی و نخستین ارائه دهنده ایده یک ماشین محاسبه گر برنامه‌پذیر
 ۱۸۹۳ - زادروز مائو تسه‌تونگ سیاستمدار انقلابی کمونیست و رهبر جمهوری خلق چین

مائو تسه‌تونگ

 ۱۹۲۶ - زادروز علی جوان فیزیکدان و مخترع ایرانی ساکن آمریکا ، مخترع نخستین لیزر گازی دنیا
 ۱۹۵۳ - زادروز توماس هندریک ایلوس چهارمین رئیس جمهور استونی
 ۱۹۶۳ - زادروز لارس اولریش نوازنده درام متالیکا

رضا ناجی

 ۱۹۷۱ - زادروز جرد لتو بازیگر و نوازنده گروه راک ترتی سکندز تو مارس آمریکایی
 ۱۳۲۱ - رضا ناجی، بازیگر ایرانی

مرگ ها:

 ۱۶۹۱ ق.م - زرتشت پیامبر ایران باستان
 ۱۱۱۱ - درگذشت ابوحامد محمد غزالی فیلسوف، متکلم و فقیه ایرانی

نگاره جهانی منتسب به زرتشت، پیامبر ایرانی

 ۱۸۹۰ - درگذشت هاینریش شلیمان باستان‌شناس غیر کلاسیک (آماتور) آلمانی ، کاشف بخشی از شهر باستانی تروآ
 ۱۹۱۳ - درگذشت آمبروز بیرس روزنامه‌نگار، نویسنده، ویراستار و داستان نویس آمریکایی
 ۱۹۷۲ - درگذشت هری ترومن سی و سومین رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا

هری ترومن

 ۲۰۰۶ - درگذشت جرالد فورد معاون ریاست جمهوری در کابینه ریچارد نیکسون ، سی و هشتمین رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا از ۱۹۷۴ تا ۱۹۷۷
 ۲۰۰۷ - درگذشت استفان ساندورفی نقاش مجارستانی
 ۱۳۸۶ - اکبر رادی، نمایش‌نامه‌نویس ایرانی.
 ۱۳۸۲ - ایرج بسطامی، خوانندهٔ موسیقی سنتی ایرانی، اهل ایران.

ایرج بسطامی