امروز 17 دی برابر با 7 ژانویه تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن
وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این
وقایع میپردازیم.
رویداد ها: 1364 ش - مرگ مشکوک جهان پهلوان تختی جهان
پهلوان غلامرضا تختی در شهریور 1309 ش در یکی از محلات جنوبی تهران و در
خانوادهای متوسط به دنیا آمد. وی از کودکی به ورزش روی آورد و ورزش را فقط
برای سلامتی و تندرستی بدن میخواست. او در عین حال به نجاری مشغول بود تا
این که در بیست سالگی در اولین مسابقات قهرمانی کشتی کشوری شرکت کرد. از
آن پس شهره عام و خاص گردید و در میدانهای جهانی مدالآور شد. تختی سرشار
از پاکی و صداقت بود و دلی بیباک و جسور داشت. او دارای قلبی رئوف و
مالامال از عشق مردم بود و در زندگی خود، بیش از قهرمانی به انسان زیستن و
از خودگذشتگی میاندیشید.
تختی با وجود قهرمانی در میادین
بینالمللی کشتی، هیچ گاه فروتنی و تواضع خود را در برابر مردم از دست
نداد. وی در دوران قهرمانی خود، 9 مدال طلا و نقره جهانی و بازیهای المپیک
را کسب کرد و از جمله ورزشکاران ایرانی است که بیشترین مدالهای طلا و
نقره را در بازیهای مهم بینالمللی، به ارمغان آوردهاند. جهان پهلوان
تختی از مریدان آیتاللَّه سیدمحمود طالقانی به شمار میرفت و در ملی شدن
صنعت نفت حضوری فعال داشت. وی همچنین در جمعآوری کمکهای مردمی به
زلزلهزدگان بویینزهرا در شهریور 1341، نقش مهمی ایفا کرد به طوری که
حساسیت رژیم را دربرداشت. رژیم که کمابیش از فعالیتهای سیاسی تختی آگاهی
پیدا کرده بود، برای به سلطه کشیدن او، ریاست فدراسیون کشتی کشور را به او
پیشنهاد نمود؛ ولی او این پیشنهاد و حتی پیشنهاد برای به دست گرفتن شهرداری
تهران یا نمایندگی مجلس را نیز رد کرد. در نهایت، رژیم سفاک پهلوی چون هیچ
راهی برای نفوذ به تختی نیافته بود و همچنین محبوبیت روزافزون تختی در
میان مردم و مخالفت وی با رژیم وابسته شاه، طاغوتیان را خشمگین کرده بود،
سرانجام باعث شد تا عوامل رژیم پهلوی در توطئهای مشکوک، وی را در هفدهم دی
ماه 1346 در 37 سالگی به قتل برسانند. هرچند که در آن زمان، مرگ تختی را،
خودکشی عنوان کردند، ولی این توطئه رژیم با آگاهی یافتن مردم از اصل ماجرا،
نقش بر آب گردید. پیکر جهان پهلوان تختی با حضور خیل دوستداران و مشتاقان،
در شهر ری به خاک سپرده شد.

1714 - نخستین ماشین تحریر جهان که به دست هنری میل ساخته شده بود در لندن به معرض تماشا گذارده شد.

هنری میل
1357 - ماموریت ژنرال هایزر در تهران 17دی
ماه 1357 افشاء شد که «رابرت هایزر Gen. Hauyzer» ژنرال آمریکایی و معاون
نیروهای مسلح ناتو در اروپا [معاون وقت ژنرال هیگ که این ژنرال بعدا وزیر
امورخارجه آمریکا شد] به تصمیم جیمی کارتر رئیس جمهور وقت آمریکا وارد
تهران شده و مذاکرات خود را با مقامات نظامی ایران آغاز کرده است و این
مذاکرات احتمالا درباره سرنوشت شاه و حقیقت یابی در زمینه کابینه شاپور
بختیار، نظرات افسران ارشد ارتش و روند انقلاب است.
در سابقه این
خبر آمده بود که آیزنهاور رئیس جمهور پیشین آمریکا هم در تابستان 1953 (چند
هفته پیش از براندازی 28 امُرداد) ژنرال شوارتسکف را به تهران فرستاده بود
و او بود که شاه را با دادن اطمینان به خارج فرستاد و کمک به انجام کودتای
انگلیسی ـ آمریکایی کرد. پیش از انتصاب بختیار، روزنامه های تهران و
بسیاری از ژورنالیست های رادیو تلویزیون دولتی و خبرگزاری پارس در اعتصاب
62 روزه خود بودند و مردم از تحولات روزمره بی خبر.

ژنرال هایزر
منابع
غیر دولتی خبررسانی برای ایرانیان درون مرز در آن 62 روز تنها چند رادیو
دولتی خارجی بود که برنامه اخبار به زبان فارسی داشتند و از فرصت اعتصاب
برای تلقین نظر دولت های مربوط بهره برداری می کردند. از زمان برگزاری
کنفرانس سران غرب در گوادالوپ [به ابتکار رئیس جمهور وقت فرانسه]، سران غرب
از ماندن شاه ـ دوست و متحد قدیمی شان ـ در قدرت حمایت نمی کردند.
ژنرال
هایزر بعدا و پیش از فوت، درباره ماموریت خود در تهران و جلسات متعددش با
ژنرالهای ایرانی کتابی مفصل منتشر کرد که یکی از مآخذ تاریخنگاران بشمار می
آید. از تحولات 33 سال گذشته چنین برمی آید که نتایج ماموریت هایزر بسود
آمریکا تمام نشده است. ژنرال هیگ رئیس وقت هایزر نیز که بعدا وزیر
امورخارجه آمریکا شد در کتاب خاطرات خود صفحاتی را به ماموریت هایزر در
تهران اختصاص داده است. هیگ پس از فروپاشی شوروی، با اقامت طولانی در
ترکمنستان تلاش کرد که آمریکارا در آن کشور و منطقه فرارود جایگزین روسیه
کند که بیش از یک قرن برآنجا استیلا داشت.
1936 -
برنامه معروف به کشف حجاب هفدهم دیماه 1314 با شرکت همسر و دختران رضا شاه
پهلوی که بدون حجاب در جشن دانشسرای عالی شرکت کرده بودند به اجرا درآمد.
رضا شاه در همین روز علی اصغر حکمت کفیل وزارت فرهنگ را که به اجرای این
برنامه کمک فراوان کرده بودند به مقام وزارت (وزارت فرهنگ) ارتقاء داد.

همسر و دختران رضا خان پس از کشف حجاب
625 - غزوه احد طبق
کرونیکلهای به زبان انگلیسی، با تبدیل تقویم ها، غزوه احد Uhud در هفتم
ژانویه سال 625 (بعضی سالها مصادف با هشتم ژانویه) روی داد که سه روز پس از
آن، غزوه حمراء الاسد در 42 کیلو متری مدینه به وقوع پیوست، ولی بسیاری از
مورخان و از جمله پرفسور «ویلیام مونتگمری وات» تاریخ وقوع غزوه احد را 23
مارس سال 625 نوشته اند. غزوه احد در غرب مدینه و در دامنه کوهی به همین
نام در هفتم شوال سال سوم هجری روی داده بود که ضمن آن، هفتاد و به قولی 72
تن از مسلمانان جان باختند. شمار مخالفان اسلام که از مکه به سوی مدینه
لشکرکشی کرده بودند بیش از سه برابر مسلمانان بود. پروفسور وات که در اکتبر
2006 در 97 سالگی درگذشت نوشته است که برخلاف برخی نوشته ها، درغزوه احد
مسلمانان با وجود تحمل تلفات، شکست نخوردند.
1356 ش - درج مقاله توهین آمیز نسبت به امام خمینی (ره) در روزنامه اطلاعات رژیم
پهلوی که با ترفندهای گوناگون از قبیل زندان و تبعید نتوانسته بود از نفوذ
امام خمینی(ره) رهبر روحانی انقلاب مردمی ایران جلوگیری کند، با اقدامی
ناپسند و ضد دینی، در هفدهم دی ماه 1356 مقالهای توهینآمیز علیه حضرت
امام با نام جعلی رشیدی مطلق درج نمود. نویسنده اجیر ساواک در این مقاله با
وقاحت کامل سعی کرده بود با اهانت به امام، به زعم خود شخصیت رهبر نهضت را
بشکند و امام را به طرفداری از مالکین و شهرتطلبی و عامل استعمار بودن
متهم نماید. چاپ این مقاله که در آن، حضرت امام را سرسپرده شوروی و کمونیست
معرفی کرده بود، با عکسالعمل شدید مردم و قیام خونین 19 دی مردم قم مواجه
گردید. انتشار این مقاله، در سراسر ایران با عکسالعمل تند و خشم و نفرت
عمومی مواجه گردید و بلافاصله، درسها و جماعتها در حوزه علمیه قم به
عنوان اعتراض تعطیل شد. به تعبیری دیگر واکنش مردم نسبت به این عمل ساواک
به منزله آغاز قیام اصلی مردمی در براندازی رژیم پوسیده پهلوی بود.
1926 - ایجاد «مملکت سعودی» توسط عبدالعزیز بن عبدالرحمن السعودعبدالعزیز
بن عبدالرحمن السعود هفتم ژانویه سال 1926 خودرا پادشاه حجاز اعلام داشت.
عبدالعزیز از اختلاف شریف مکه با دولت انگلستان استفاده کرده و حجاز را هم
بر قلمرو خویش افزود و خود را سلطان نجد و حجاز اعلام داشت. وی قبلا تنها
سلطان نجد بود. دولت لندن بناچار طبق عهدنامه سال 1927 جدّه قلمرو حکومتی
عبدالعزیز را برسمیت شناخت. مملکت سعودی 23 سپتامبر 1932 از وحدت حجاز،
نجد، حساء و قطیف [دو منطقه جنوب شرقی و شیعه نشین که در قدیم با جزایر
مجاور در خلیج فارس «بحرین» خوانده می شدند و در قرن نهم میلادی به دست
قرمطیان افتاده بودند] و برخی نواحی دیگر رسمیت یافته و این روز که در
تقویم ها مندرج است به عنوان روز تاسیس رعایت می شود. کشور سعودی تنها
مملکتی در جهان است که به اسم فرد نامیده شده است. این کشور دارای یک شورای
انتصابی است ولی پارلمان ندارد که اعضای آن همانند کشورهای دیگر منتخب
مردم باشند. سلطنت بر کشور سعودی در خانواده السعود موروثی است و پسران
عبدالعزیز تاکنون یکی پس از دیگری پادشاه این سرزمین شده اند که تا نیمه
جنگ جهانی اول از مستملکات عثمانی بود و بعدا به چنگ انگلستان افتاده بود.
عبدالعزیز که در سال 1880 به دنیا آمده بود بسال 1953 درگذشت. نفت که در
مارس 1938 در این کشور کشف شد از نیمه دوم قرن بیستم مملکت سعودی را
ثروتمند ساخته است. طبق یک سازش واشنگتن و لندن، دست آمریکا در نفت کشوری
سعودی باز گذارده شده است. طبق برآورد، یک چهارم ذخایر نفت خام کره زمین در
زیر شن های کشور سعودی قراردارد و از لحاظ صدور نفت، مقام اول را در جهان
داراست با درآمد ناخالص سالانه بیش از 400 میلیارد دلار. و اینک نگاهی
کوتاه به تاریخ تحولات این سرزمین در دوران معاصر:
عبدالعزیز در
جوانی با خانواده خود براثر فشار خاندان «الرشید» که «ریاض» واقع در منطقه
نجد و زادگاه و مرکز اقتدار خاندان سعود را متصرف شده بود به کویت رفته بود
که در دسامبر سال 1901 در 21 سالگی با نیرویی که از چهل و چند نفر بیشتر
نبود به قصد پس گرفتن ریاض عازم نجد شد و اوایل 1902 ریاض را تصرف کرد و
سپس به کوتاه کردن دست الرشید از نقاط دیگر پرداخت. خاندان سعود از قرن
هجدهم (طبق برخی نوشته ها از سال 1744 میلادی) در مناطق الدیریه و الریاض
دارای اقتدار بود. عبدالعزیز تا سال 1904 همه نجد را برغم حمایت نظامی
عثمانی از الرشیدی ها، تصرف کرد و با مرگ الرشید در سال 1906 راه در برابر
عبدالعزیز باز شد و به تدریج سایر مناطق تحت سلطه عوامل الرشید به او تعلق
گرفت. وی در سال 1913 «حساء» و سال بعد از آن قطیف را هم بر قلمرو خود
افزود و به ساحل غربی خلیج فارس رسید. دولت انگلستان که سرگرم عقب راندن
عثمانی از سرزمین های عربی و مسلط شدن بر آنها بود در سال 1916 (اواسط جنگ
جهانی اول) حکومت عبدالعزیز بر نجد و حساء را برسمیت شناخته بود زیرا به
موجب توافق ماه مه این سال (سال 1916) انگلستان و فرانسه بر سر تقسیم
سرزمین های عربی میان خود ـ در صورت شکست امپراتوری عثمانی در جنگ جهانی
اول، قرارشده بود جز سوریه و لبنان که سهم فرانسه درنظر گرفته شده بود،
مابقی از جمله حجاز در اختیار انگلستان قرار گیرد. عبدالعزیز در سال 1925
از اختلاف شریف مکه با دولت انگلستان استفاده کرد و حجاز را هم بر قلمرو
خویش افزود و خود را سلطان نجد و حجاز اعلام داشت و دولت لندن بناچار طبق
عهدنامه سال 1927 جده قلمرو حکومتی او را برسمیت شناخت، ولی تاریخ اعلام
رسمی تاسیس کشور سعودی 23 سپتامبر 1932 است. این سرزمین که در ایران
(همانند دوران ساسانیان) «عربستان» خوانده می شود دارای2 میلیون و 200 هزار
کیلومتر مربع وسعت و طبق آمار سال 2007 بیست و 4 میلیون و 700 هزار تن
سکنه است که حدود شش میلیون از آنان خارجی هستند که برای کار به آنجا رفته
اند. درآمد سرانه هریک از ساکنان سعودی سالانه 22 هزار دلار است.

عبدالعزیز بن عبدالرحمن السعود
دوم
نوامبر سال 1964 ملک سعود دومین پادشاه کشور سعودی در یک کودتای خانوادگی
از مقام خود برکنار و به خارج تبعید شد. شنیده شده بود وی که یازده سال بر
این کشور پادشاهی کرده بود می خواهد یکی از پسران 30 گانه خود را ولیعهد
کند حال آنکه قرار بود پس از او برادرانش به ترتیب به پادشاهی برسند.
هنگامی که ملک سعود شروع به توزیع مقامات دولتی میان پسران خود کرد، خاندان
سعودی سه اتهام داخلی، مذهبی و بین العربی به او وارد ساختند و برکنارش
کردند. این سه اتهام عبارت بود از اسراف بیت المال، شرب خمر و مشارکت در
توطئه مقدماتی ترور جمال عبدالناصر که در جهان عرب محبوبیتی ویژه داشت. با
این اتهامات، برکناری او مورد حمایت اتباع سعودی، جهان عرب و روحانیون ملل
اسلامی قرار گرفت. پس از او ملک فیصل برادر ناتنی اش پادشاه سعودی شد که
بعدا او نیز به دست برادرزاده اش کشته شد. با برکناری ملک سعود، دیگر هیچیک
از پادشاهان بعدی سعودی درصدد ولیعهد کردن فرزند خود برنیامد و برادران
(فیصل، خالد. فهد، و عبدالله) یکی پس از دیگری پادشاه شدند و ....
۱۹۵۳ - هری ترومن رئیسجمهور آمریکا دستیابی این کشور به بمب هیدروژنی را اعلام کرد.

هری ترومن
1979 - سقوط دولت خونخوار و دیکتاتوری "پول پوت" در کامبوج پس
از آن که در سال 1970م، حکومت قانونی کامبوج با یک کودتای نظامی با حمایت
امریکا سرنگون شد، پول پوت رهبر خِمرهای سرخ و یارانش که از حمایت چین
برخوردار بودند، از این فرصت استفاده کرده و با گسترش نفوذ خود، به تدریج
کنترل بخش بزرگی از روستاهای کامبوج را به دست گرفت. با تضعیف ارتش کامبوج
در سال 1975م که به خاطر فرار سربازان شدت یافت، خِمِرهای سرخ پنوم پن،
پایتخت کامبوج، را تصرف کردند. تصرف پنوم پن از طرف خِمرهای سرخ، سرآغاز
فاجعهای بود که نه تنها در قرن بیستم، بلکه در طول تاریخ بشری، نظیر آن
دیده نشده است. مشخصه بارز حکومت پول پوت، استفاده از روشهای خشونتآمیز و
کوچ دادن اجباری مردم شهرها به روستاها و محو هر گونه آثار و نشانه تمدن
به بهانه اجرای همه اصول کمونیسم بود. در این میان افرادی که کمترین
مقاومتی از خود نشان میدادند کشته میشدند بهطوری که پول پوت، و خِمرهای
سرخ در مدت کمتر از چهار سال حکومت بر کامبوج، حدود 2 میلیون نفر از مردم،
به خصوص اتباع ویتنامیتبارِ کامبوج را کشتند. چنین فاجعهای با توجه به
نسبت جمعیت شش میلیونی کامبوج، در دوران زمامداری هیچ یک از جباران دیگر
تاریخ سابقه ندارد. از این رو، ارتش ویتنام نیز به بهانه حفظ جان اتباع
خود، به کامبوج حمله برد و حکومت پول پوت را در هفتم ژانویه 1979م سرنگون
کرد. با وجود این، خِمِرهای سرخ به مبارزه مسلحانه خود در قسمتهایى از
کشور علیه دولت مرکزی ادامه دادند. پول پوت پس از سقوط از قدرت، در
جنگلهای شمال این کشور ساکن شد. وی در سال 1995م دچار سکته شد و قسمتی از
بدن او فلج گردید. پول پوت در این هنگام برای اینکه ثابت کند از قدرت او
چیزی کاسته نشده است بر خشونت خود به زیردستان خود در گروه خمرهای سرخ،
افزود و همین خشونت بیش از حد او، باعث نارضایتی اطرافیانش شد. در نتیجه
علیه وی شوریدند و او را به دادگاه تحویل دادند. با این حال پول پوت پس از
دستگیری، قتل عام مردم را، خدمت به بشریت دانست و از آن اظهار پشیمانی
نکرد. لازم به ذکر است که در تمام دوران حکومت پول پوت، تنها دولت چین بود
که از این دولت خونریز حمایت میکرد.

پول پوت
2006 - نگرانی آمریکا از تصمیم احمدی نژاد بامداد
ششم ژانویه 2006 بانو «رایس» وزیر امورخارجه وقت آمریکا ضمن صرف ناشتایی
با چند روزنامه نگار به آنها گفت که مسئله ایران برای ما حساس شده است و
روشن نیست که به کجا بیانجامد. دولت ایران اعلام کرده است که برنامه های
اتمی خودرا از سر می گیرد و نمایندگان این دولت از شرکت در جلسه از قبل پیش
بینی شده پنجم ژانویه 2006 آژانس بین المللی انرژی اتمی مرکب از نمایندگان
35 کشور خودداری کردند که علامت سخت شدن موضع تهران است. ما به حد کافی
رای در میان کشورهای عضو آژانس خواهیم داشت که مسئله ایران را به شورای
امنیت ارجاع دهیم. با وجود این، منتظر نتیجه قطعی تلاش های دیپلماتیک جاری
(وقت) خواهیم بود. رئیس جمهور تازه ایران (احمدی نژاد) نرمش رئیس جمهور
قبلی را ندارد و حرکت بعدی او برای ما قابل پیش بینی نیست. در جمهوری
اسلامی ایران حرف آخر را رهبری این کشور می زند ولی از طریق رئیس جمهور و
شاید رئیس پارلمان. بنابراین، کار ما در قبال تهران دشوار و پیچیده است.

احمدی نژاد در سال 2006
رایس
سپس از روش تازه دولت روسیه و سخت شدن این دولت انتقاد کرد و گفت اول
ژانویه دیدیم که چگونه روسیه لوله گاز خود را بست. رفتار روسیه تغییر فاحش
کرده است و ما نگران هستیم. در پی بستن لوله گاز روسیه به اروپا، کار ما
شده است نشستن و مراقب حرکت بعدی روسیه بودن.
زادروزها ۱۷۶۸ - زادروز ژوزف بناپارت برادر بزرگتر ناپلئون بناپارت امپراتور فرانسه و از پادشاهان اسپانیا و ناپل
۱۸۰۰ - زادروز میلارد فیلمور سیزدهمین رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا

نیکولاس کیج
۱۹۴۸ - زادروز ایشیرو میزوکی خواننده ، آهنگساز و بازیگر ژاپنی
۱۹۶۴ - زادروز نیکولاس کیج بازیگر ، تهیه کننده و کارگردان آمریکایی ، برنده جایزه اسکار
۱۹۷۱ - زادروز جرمی رنر بازیگر و موسیقیدان آمریکایی

لوئیز همیلتون
۱۹۸۵ - زادروز لوئیز همیلتون رانندهٔ انگلیسی مسابقات فرمول یک
۱۳۱۷ - جواد فکوری، فرمانده نیروی هوایی و وزیر دفاع جمهوری اسلامی ایران

محمدرضا لطفی
۱۳۲۵ - محمدرضا لطفی، نوازنده تار و سهتار و آهنگساز ایرانی
۱۳۳۸ - محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران
۱۳۶۲ - پژمان منتظری، بازیکن فوتبال ایرانی

محمد جواد ظریف
درگذشتها ۱۵۳۶ - درگذشت کاترین آراگن نخستین همسر و شهبانوی هنری هشتم پادشاه انگلستان
۱۶۵۵ - درگذشت اینوسنت دهم از پاپهای کلیسای کاتولیک رم

نیکولا تسلا
۱۹۴۳ - درگذشت نیکولا تسلا مخترع رادیو ، فیزیکدان و مهندس صربی الاصل آمریکایی
۱۹۸۴ - درگذشت آلفرد کاستلر فیزیکدان فرانسوی ، برنده جایزه نوبل فیزیک سال ۱۹۶۶
۱۹۸۹ - درگذشت هیروهیتو صد وبیست وچهارمین امپراتور ژاپن

ولادیمیر پریلاگ
۱۹۹۸ - درگذشت ولادیمیر پریلاگ شیمیدان کروات ، برنده جایزه نوبل شیمی سال
۱۳۴۶ - غلامرضا تختی، قهرمان کشتی جهان