مروری بر تاریخ رویدادهای مهم امروز ایران و جهان : مورخه 4 بهمن برابر با 24 ژانویه در تاریخ چه گذشت| تولد درگذشت رویداد اتفاق

مروری بر تاریخ رویدادهای مهم امروز ایران و جهان : مورخه 4  بهمن برابر با 24  ژانویه در تاریخ چه گذشت| تولد درگذشت رویداد اتفاق

آرشیو روزهای قبلی

امروز 4 بهمن برابر با 24 ژانویه تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:  

41 - کالیگولا، امپراتور روم که به خودکامگی و خونریزی مشهور است، توسط محافظان ناراضی خود کشته می‌شود. نگهبانان سپس عموی کالیگولا، کلودیوس را امپراتور می‌کنند.

کالیگولا

1704 - پیمان شاه سلطان حسین صفوی با لوئی چهاردهم پادشاه فرانسه

در تاریخ ایران، بی عرضگی شاه سلطان حسین صفوی ضرب المثل است، ولی همین بی عرضه در زمان سلطنت خود پیمانی را با لوئی چهاردهم مقتدرترین پادشاه وقت اروپا امضاء کرد که از لحاظ رعایت منافع ایران و ایرانی کمتر نظیر داشته است.

سلطان حسین صفوی - لوئی چهاردهم

24 ژانویه سال 1704 میلادی لویی 14 پادشاه وقت فرانسه تصمیم خودرا دایر بر انعقاد یک پیمان دوجانبه با ایران اعلام داشت. تمایل لویی 14 در همین سال توسط فرستاده او به ایران، در اصفهان به اطلاع شاه سلطان حسین صفوی رسید. این پیمان تنطیم و بعدا به امضای دو پادشاه رسید که سند جالبی است. به موجب این پیمان، دولت فرانسه قبول کرده است که از اتباع ایران و منافع این دولت در کشورهای دیگر حمایت کند و کشتی های فرانسوی هنگام حمل بار، برای بارگیری مال التجاره ایرانیان اولویت قائل شوند و ....

1966 - سران حزب توده غیابا محکوم به اعدام شدند

یک محکمه نظامی تهران سران حزب کمونیست توده را سالها پس از فرار از زندان قصر غیابا محاکمه و 13 تن از آنان را به اعدام محکوم کرد. این حکم که چهارم بهمن1344 (24 ژانویه 1966) انتشار یافت غیر قطعی و تجدید نظر پذیر اعلام شده بود. اسامی محکومان به اعدام طبق اعلامیه دستگاه قضایی ارتش از این قرار بود:

دکتر رضا رادمنش، ایرج اسکندری، دکتر فریدون کشاورز، احسان طبری، رضا روستا، عبدالصمد کامبخش قزوینی، آرداشس آوانسیان، علی امیرخیزی، پتروس شمعونی، غلامحسین فروتن، یوسف جمارانی، محمود بقراطی و غلام بابازاده.

دکتر رضا رادمنش

این عده پس از فرار اززندان قصر با کمک افسران زندان، به خارج از کشور رفته بودند و عمدتا در آلمان شرقی بسر می بردند.

تنی چند از محکوم شدگان به اعدام

1863 - ابتکار «متیو بریدی» پدر فتوژورنالیسم

«متیو بریدی» بنیادگذار حرفه عکس خبری (فتوژورنالیسم) 24 ژانویه 1863 تصمیم گرفت که تصاویر صحنه های جنگ داخلی آمریکا و عکس اجساد کشته شدگان این جنگ را در ویترین هایی در چهارراهها و میدانهای شهرهای بزرگ این کشور قراردهد تا مردم فاجعه برادرکُشی را به چشم ببینند و مصرّانه پایان یافتن آن را خواستار شوند. وی با همین هدف، در اکتبر 1862 نمایشگاهی از این عکس ها در شهر نیویورک دایرکرده بود ولی آن را برای اصلاح نظر آمریکاییان نسبت به جنگ داخلی و بیزاری از آن کافی ندانسته بود. «بریدی» که در 15 ژانویه 1896 در 72 سالگی درگذشت با ابتکار فتوژورنالیسم، دریچه بزرگی را در حرفه روزنامه نگاری بازکرد. مشاهده صحنه های دلخراش جنگ کریمه در سال 1855 «متیو» را به فکر ابداع «حرفه عکس خبری» انداخته بود. فن «گرفتن عکس» در سال 1826 در فرانسه بوجود آمد.

متیو بریدی

 متیو برای پوشش دادن جنگ داخلی آمریکا (1861 ـ 1865) یک گروه عکاس خبری [عکاسی که اصول روزنامه نگاری را بداند و استعداد و اشتیاق این کاررا داشته باشد] مرکب از 23 نفر ایجاد کرد و این گروه ده هزار عکس گرفت ازجمله عکس همه معاریف وقت و بزرگان قبایل سرخپوست را که در کتابهای تاریخ و فیچرنویسی بکار می روند. عکسی را که «بریدی» شخصا از ابراهام لینکلن گرفته بر اسکناسهای 5دلاری چاپ شده است. «بریدی» گفته است که «دوربین نگاری = شرح ماجرا و رویداد با عکس به جای قلم و نوشته» حقیقت محض را ثبت و منعکس می کند و تأثیرگذار است ولی نوشته ی با قلم را می توان تحریف کرد. بنابراین، دوربین واقعیت ها را منعکس می کند؛ زیبا یا زشت. [این بیان متیو، در قرن 21 صداقت پیشین را از دست داده و امروزه با ابزارهای دیجیتال ازجمله فتوشاپ و پینت شاپ می توان تصاویر خبری را هم ادیت و تغییر شکل داد و سانسور کرد].

«متیو» همچنین گفته است: فرق دیگر قلم و دوربین این است که نوشته نیاز به سواد خواندن دارد ولی درک تصویر به سواد و دانستن زبان خاص نیاز ندارد ـ تصویر یک زبان بین المللی برای بازگو کردن حقایق است که هرکس می تواند آن را درک کند و تصویر خوب آن است که بدون زیرنویس هم ماجرا و داستان را بیان دارد. یک تصویر به تنهایی می تواند داستانی را بیان کند که اگر ماجرای مربوط به رشته تحریر در آید یک کتاب خواهد شد. یک «کتاب عکس» را می توان در کمتر از یک ساعت خواند، ولی همین کتاب اگر به صورت «نوشته» باشد دست کم یک هفته وقت می گیرد و مطالب آن هم خیلی زود از ذهن خارج می شود؛ تازه تاثیر عکس را ندارد. به همین دلیل متیو «فتوژورنالیست ها = خبرنگاران عکاس» را از ساختن صحنه برای گرفتن تصویر منع کرده و این عمل را خیانت به حرفه روزنامه نگاری خوانده است که مرتکب، سزاوار اخراج از این حرفه است.

متیو بریدی درجریان جنگ خونین و پرتلفات داخلی آمریکا که نوعی برادرکُشی بود از افراد گروه خود خواسته بود که صرفا سراغ گرفتن عکس از افسران و ژنرالها و رژه سربازان نروند؛ از خرابیها، چاله های انفجار، اجساد رهاشده و زخمی ها عکس بردارند تا هرکس که تصاویر را مشاهده کند از هر جنگی متنفر شود و عمر جنگ پایان یابد. بی طرفانه و منصفانه از هر دو طرف جنگ (دو نیروی متخاصم) عکس بگیرند. تبعیض ناقض اصول ژورنالیسم است. با همین فکر، وی عکسهایش را در سر چهار راهها در ویترین قرار می داد تا تنفر عمومی از جنک برانگیخته شود. عکسهای متیو به صورت کتاب درآمده و در هر موزه یک تالار را به خود اختصاص داده است.

«متیو بریدی» برای راه اندازی فتو ژورنالیسم، به پول آن روز یکصد هزار دلار وام گرفته و هزینه کرده بود ولی کنگره آمریکا برای کمک به او تنها 25 هزار دلار تصویب کرد و متیو دچار ورشکستگی شد و آخر عمر در فقر، بیماری و تنهایی درگذشت. انعکاس این وضعیت غم انگیز او بود که دولتهارا در سراسر جهان وادار به حمایت از هنرمند، نویسنده، مبتکر و مخترع کرد ازجمله گرفتن پرستار و منشی در اواخر عمر برایشان، تامین مسکن، امکانات رفاهی، تالار معاریف، گورستان اختصاصی و .... رسم براین شده است که سران دولتها اعلامیه مرگ این قبیل افرادرا که به میهن خود و بشریت خدمت کرده اند امضاء کنند.

توضیحات و توصیفات «متیو بریدی» بود که بعدا نشریات را پُر از عکس کرد و تیراژها بالارفت، به علاوه، تالیفات تصویری (کتاب های تماما عکس ـ بازتاب یک موضوع صرفا با عکس) وارد بازار کتاب و نشریات شد. در پی پیدایش آنلاین ها از آخرین دهه قرن 20 و کم حوصله شدن مخاطبان، سردبیران روزنامه ها برمیزان چاپ عکس افزوده و صفحات عکس خبری [اخبار از دریچه دوربین، عکسها و خبرها و ...] بوجودآورده اند که صد درصد مخاطب [مخاطب راضی] دارد.

چند عکس آموزنده که «متیو بریدی» از صحنه های دلخراش جنگ داخلی آمریکا تهیه کرده و سند تاریخ شده اند

1908 - یک کیلومتر پرواز

در ژانویه سال 1908، هانری فارمن فرانسوی با هواپیمایی دست ساز که 150 کیلوگرم وزن و موتوری به قدرت 50 اسب بخار داشت موفق شد در محلی در هشت کیلو متری پاریس در ارتفاع هشت تا ده متری ازسطح زمین، یک مسافت یک کیلومتری را پرواز کند. سرعت پرواز 40 کیلومتر درساعت بود. این نخستین پرواز بشر با هواپیمایی به این سنگینی بود. نخستین پرواز توسط برادران رایت که آمریکایی بودند به عمل آمده بود. عکس، منظره پرواز هانری فارمن را نشان می دهد.

1914 - ورود سپاه روسیه به ایران در جریان جنگ جهانی اول

هنوز مدتی از تاجگذاری احمدشاه قاجار نگذشته بود که جنگ جهانی اول آغاز شد. در این جنگ، دولت‏های روسیه، انگلستان و فرانسه با دولت‏های آلمان، اتریش، مجارستان و ایتالیا به نبرد برخاستند و پس از مدتی حکومت عثمانی نیز اتّحاد خویش را با آلمان اعلام کرد و عملاً وارد جنگ گردید. طرفین جنگ تلاش زیادی به عمل آوردند تا در دولت ایران نفوذ کرده و آن را به نفع خویش وارد کارزار نمایند و از منطقه سوق‏الجیشی ایران، ضربه سهمگینی به دشمن خود وارد کنند. در این زمان، مستوفی‏الممالک، ریاست دولت را در اختیار داشت. وی گرچه بی‏طرفی ایران را در جنگ اعلام نمود، اما هیچ کدام از طرفین جنگ، اعتنایی به این امر نکرده و وارد خاک ایران شدند. انگلستان از جنوب و روسیه از شمال کشور متجاوزانه وارد ایران شدند و منطقه وسیعی را در اشغال خویش قرار دادند. روسیه پس از هجوم به ایران، به جنگ با نیروهای عثمانی که در آذربایجان به خاک ایران تجاوز کرده بودند پرداخت و هر دو اشغالگر به جان هم افتادند تا این‏که نیروهای امپراتوری عثمانی شکست خوردند. حاکمیت ایران در این زمان به ضعیف‏ترین درجه رسید و اوضاع سیاسی و اقتصادی کشور به شدت پریشان و بحران‏زده بود. اشغال قسمت شمالی ایران از سوی دولت تزار روس به مدت سه سال طول کشید. در نهایت در سال 1296 شمسی (1917 میلادی) انقلاب کمونیستی روسیه به وقوع پیوست و نیروهای روسی به دلیل اوضاع پریشان داخلی روسیه، شمال ایران را تخلیه کردند.

1924 - نقض وصیتنامه لنین 3 روز پس از درگذشت او!

برغم وصیتنامه لنین، سه روز پس از فوت او، 24 ژانویه 1924 شهر سن پترزبورگ را به لنینگراد تغییر نام دادند که پس از فروپاشی شوروی به نام سابق بازگشت داده شده است. به باور بسیاری از مورخان، بی توجهی به وصیتنامه مفصل لنین و عدم رعایت آن از دلایل فروپاشی شوروی بوده است. لنین به نظرات مردم و اصحاب نظر و نامه های آنان توجه خاص داشت برای دریافت و تنظیم این نامه و به اطلاع مقامات مربوط رساندن و دادن پاسخ در مهلت مقرر و انتشار برخی از آنها در روزنامه ها دفتری ویژه با دهها کارمند دایر کرده بود که پس از درگذشتش تعطیل و آه و ناله ها در سینه ها حبس شد و .... لنین 21 ژانویه 1924 در 54 سالگی درگذشت.

1942 - درجریان جنگ جهانی دوم، تایلند [متحد ژاپن] به امریکا و انگلستان اعلان جنگ داد.

1965 - وینستون چرچیل نخست انگلستان در زمان جنگ جهانی دوم و نیز در زمان ملی شدن نفت ایران که اصرار به برکناری دکتر مصدق داشت درگذشت . وی بیش از 90 سال عمر کرد.

1357 ش - بستن فرودگاه مهرآباد به دستور بختیار برای جلوگیری از ورود امام

وقتی که خبر بازگشت حضرت امام خمینی(ره) به کشور قوت گرفت، دولت بختیار، برای جلوگیری از ورود امام، به کلیه شرکت‏های هواپیمایی بین المللی اعلام کرد که به تهران پرواز نکنند. علاوه بر این به دستور بختیار، تعداد زیادی تانک و زره‏ پوش در فرودگاه مهرآباد تهران مستقر شدند تا از ورود امام به میهن اسلامی جلوگیری نمایند. همچنین کلیه فرودگاه‏های کشور برای سه روز بسته اعلام شد و در نتیجه، نزدیکان امام اعلام کردند، به مناسبت بسته بودن فرودگاه‏ها، سفر امام به تهران، دو روز به تعویق افتاد. عکس‏العمل مردم در برابر این عمل بختیار به حدی شدید بود که دستور بختیار در ظرف چند روز لغو شد.

1984 - اولین مکینتاش بفروش می‌رفت.

زادروزها

    ۷۶ - پوبلیوس آئلیوس ترایانوس هادریانوس، امپراتور روم (م. ۱۳۸)
    ۱۶۷۹ - کریستیان ولف، فیلسوف آلمانی (م. ۱۷۵۴)
    ۱۷۰۵ - فارینلی، خواننده ایتالیایی (م. ۱۷۸۲)
    ۱۷۳۲ - پی‌یر بومارشه، نمایش‌نامه‌نویس فرانسوی (م. ۱۷۹۹)

کریستیان ولف

    ۱۷۵۲ - موتزیو کلمنتی، نقاش، آهنگساز و رهبر ارکستر ایتالیایی (م. ۱۸۳۲)
    ۱۹۰۹ - مارتین لینگز، پژوهشگر و نویسنده انگلیسی (م. ۲۰۰۵)
    ۱۹۱۵ - رابرت مادرول، نقاش آمریکایی (م. ۱۹۹۱)

ارنست بورگناین

    ۱۹۱۷ - ارنست بورگناین، بازیگر آمریکایی (م. ۲۰۱۲)
    ۱۹۲۸ - دزموند موریس، انسان‌شناس انگلیسی
    ۱۹۳۰ - محمود فرشچیان، نقاش ایرانی
    ۱۹۴۰ - یوآخیم گاوک، سیاستمدار آلمانی، ۱۱مین رئیس‌جمهور آلمان

محمود فرشچیان

    ۱۹۴۱ - نیل دایمند، خواننده، شاعر و گیتاریست آمریکایی
    ۱۹۴۱ - آرون نویل، خواننده آمریکایی (برادران نویل)
    ۱۹۴۳ - شرون تیت، بازیگر آمریکایی (م. ۱۹۶۹)
    ۱۹۴۵ - جان گارمندی، سیاستمدار آمریکایی، ۴۶مین فرماندار کالیفرنیا

شرون تیت

    ۱۹۴۷ - میچیو کاکو، فیزکدان ژاپنی-آمریکایی
    ۱۹۵۹ - دیوید میلز، نویسنده آمریکایی
    ۱۹۶۷ - جان میانگ، نوازنده بیس آمریکایی (دریم تیتر، پلاتیپوس، د جلی جم، اکسپلوررز کلاب)
    ۱۹۷۰ - متیو لیلارد، بازیگر، کارگردان و تهیه‌کننده آمریکایی

لوییز آلبرتو سوارز

    ۱۹۷۲ - بث هارت، خواننده و شاعر آمریکایی
    ۱۹۷۴ - اد هلمس، بازیگر آمریکایی
    ۱۹۸۷ - لوییز آلبرتو سوارز، فوتبالیست ارگوئه‌ای
    ۱۳۴۸ش - علیرضا عصار، خواننده پاپ ایرانی

علیرضا عصار

مرگ‌ها

    ۴۱ - کالیگولا، امپراتور روم (ت. ۱۲)
    ۱۱۲۵ - داویت چهارم، پادشاه گرجستان (ت. ۱۰۷۳)
    ۱۹۲۰ - آمادئو مودیلیانی، نقاش و مجسمه‌ساز ایتالیایی (ت. ۱۸۸۴)

آمادئو مودیلیانی

    ۱۹۴۸ - ماریا مندل، افسر اس‌اس اتریشی (ت. ۱۹۱۲)
    ۱۹۶۵ - وینستون چرچیل، افسر ارتش، سیاستمدار انگلیسی، نخست‌وزیر بریتانیا، برنده جایزه نوبل ادبیات (ت. ۱۸۷۴)
    ۱۹۶۹ - سعود بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان سعودی (ت. ۱۹۰۲)
    ۱۹۷۸ - هرتااوبر هاوزر، فیزیک‌دان آلمانی (ت. ۱۹۱۱)

سعود بن عبدالعزیز

    ۱۹۸۲ - آلفردو اواندو کاندیا، ژنرال و سیاستمدار بولیویایی، ۵۶مین رئیس‌جمهور بولیوی (ت. ۱۹۱۸)
    ۱۹۸۳ - جرج کیوکر، کارگردان آمریکایی (ت. ۱۸۹۹)
    ۱۹۸۹ - تد باندی، قاتل سریالی آمریکایی (ت. ۱۹۴۶)
    ۱۹۹۳ - تورگود مارشال، حقوقدان آمریکایی، ۳۲مین وکیل کل ایالات متحده امریکا (ت. ۱۹۰۸)

تد باندی

    ۲۰۰۳ - جیانی آنیلی، تاجر ایتالیایی (ت. ۱۹۲۱)
    ۲۰۰۴ - لئونیداس دا سیلوا، فوتبالیست برزیلی (ت. ۱۹۱۳)
    ۲۰۰۶ - کریس پن، بازیگر آمریکایی (ت. ۱۹۶۵)
    ۲۰۱۲ - تئو آنگلوپولوس، کارگردان و تهیه‌کننده یونانی (ت. ۱۹۳۵)

کریس پن