مروری بر رویدادهای مهم تاریخ امروز ایران و جهان : مورخه 9 اسفند برابر با 28 فوریه در تاریخ چه گذشت| تقویم تاریخ ایران و جهان

مروری بر رویدادهای مهم تاریخ امروز ایران و جهان : مورخه 9  اسفند برابر با 28 فوریه  در تاریخ چه گذشت| تقویم تاریخ ایران و جهان

امروز 9 اسفند برابر با 28 فوریه تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:  

202 پیش از میلاد - حکومت هان بر چین با تاجگذاری گائوزو آغاز شد و چهار سده تداوم یافت.

امپراطور گائوزو

1522 - آغاز قیام مردم سوئد علیه استعمار دانمارک

در 28 فوریه 1552م قیام مردم سوئد علیه سلطه و نفوذ پادشاه دانمارک که سوئد و نروژ را تحت سلطه خویش قرار داده بود، به وقوع پیوست. رهبری این قیام را یکی از شاهزادگان سوئد به نام گوستاو وازا به عهده داشت. او به کمک دهقانان و مردم پروتستانْ مذهب سوئد برای استقلال این کشور به پا خاست. در نتیجه این قیام مردمی، پادشاه دانمارک خلع شد و گوستاو وازا به سلطنت رسید و سلسله وازا را در سوئد پایه‏گذاری کرد. این سلسله پس از نزدیک به سه قرن حاکمیت بر سوئد در سال 1818م توسط مارشال برنادوت یکی از فرماندهان ارتش فرانسه که عملاً از 6 سال قبل از آن، قدرت را در دست داشت، منقرض شد.

1881 - روزی که شهر «مرو» هم از دست رفت

28 فوریه 1881 نیروهای روسیه شهر تاریخی مرو را تصرف و ضمیمه قلمرو آن کشور کردند. «مرو» بارها حاکم نشین خراسان بزرگ، از شهرهای باستانی ایران و مهد فرهنگ ایرانی و احیاء زبان و ادبیات فارسی بود و سامانیان بزرگترین کتابخانه عمومی را که الگوی کتابخانه های امروز جهان شده است در آنجا تاسیس کرده بودند. کتابخانه مرو در عین حال بزرگترین کانون پژوهشی قرون وسطا و نیز مرکز تالیف و ترجمه و تکثیر کتاب به زبان فارسی بود. روسها قبلا بخارا و خیوه را تصرف کرده بودند. دولت وقت تهران دو واحد نظامی برای دفاع از مرو به فرماندهی دو شاهزاده قاجار روانه ساخته بود که بین راه در حوالی قوچان، میان این دو شاهزاده اختلاف شخصی بروز کرد و به علت رنجش یکی از آنان از دیگری و بازگشت، ماموریت به اجرا در نیامد!
    
استالین هنگام مرز بندی مجدد و ایجاد جمهوری در منطقه فرارود برحسب ملیّت و زبان محلی، مرو و بخارا را به تاجیکستان پارسی زبان نداد که مبادا روزگاری با ایران و افغانستان، باردیگر امپراتوری ایران را تشکیل دهند.
    
تهران نه تنها اعتراضی به این تقسیم بندی استالین نکرد بلکه در صدد برنیامده است تا تلفظ عامیانه «عشق آباد» را اصلاح کند و دست کم از روزنامه ها بخواهد تا آن را با رسم الخط درست «اشک آباد» بنویسند که بنای آن مربوط به دوران اشکانیان و زمان پادشاهی اشک یکم است.

1930 - سالمرگ احمدشاه قاجار؛ تنها شاه میهندوست دودمان قجر

سلطان احمد شاه قاجار نهم اسفند 1308 (28 فوریه 1930) درست 4 سال و 4 ماه پس از خلع قاجاریه از سلطنت ایران در 32 سالگی در پاریس و در تبعید درگذشت. وی دچار اضافه وزن و بیماری کلیوی بود. احمدشاه را در تیرماه 1288 در 12 سالگی برجای پدرش نشانده بودند که سه سال و چند ماه پس از کودتای ژنرال رضاخان، از سلطنت خلع شده بود. احمد شاه به اراده خود به اروپا رفته بود که دیگر به او اجازه بازگشت داده نشده بود.

احمدشاه قاجار

    
از بررسی خاطرات رجال آن زمان و رفتار احمدشاه چنین بر می آید که نمی توان نسبت به وطندوستی او تردید کرد. وی بر خلاف دیگر سلاطین قاجاریه، فردی اهل مطالعه، دارای تفکر سیاسی و از وضعیت جهان نسبتا آگاه بود و سیاستها را می شناخت و راه گریز از آنها می دانست ولی وسیله و امکانات او محدود بود؛ نه ارتشی قابل ملاحظه داشت و نه بودجه کافی. بی خیالی رجال، اوضاع زمان و مداخله بیگانه هم مانع از آن بود که بتواند اقدامی کند. او در23 سالگی با مهارت تمام کودتای ژنرال رضاخان ــ سید ضیاء را از سر گذرانیده بود. پس از آنکه احمدشاه در مهمانی پادشاه انگلستان در لندن حاضر نشد کلمه ای در تایید قرارداد آن دولت با وثوق الدوله بگوید که ایران را عملا تبدیل به یک سرزمین تحت الحمایه انگلستان می کرد، مورخان متفق القول وی را مردی میهندوست و ذاتا نیرومند توصیف کرده اند. شاید همین ایستادگی احمدشاه، به طرح نقشه کودتا و مآلا به حذف وی انجامید.

1921 - لنین با افغانستان و ایران پیمان امضاء کرد ـ عهدنامه 1921

28 فوریه 1921 دولت لنین به منظور خنثی کردن توطئه های انگلستان، با افغانستان یک پیمان دوستی دائمی، کمک متقابل و عدم مداخله در امور یکدیگر را امضاء کرد و تا دهها سال، سیاست بی طرفی و عدم تعهد افغانستان به دلیل همین پیمان بود. دولت لنین چنین پیمانی را هم با ایران امضاء کرد و ایران در برابر الغاء همه دعاوی و امتیازات و مطالبات روسیه تزاری، متعهد شده بود که با دولتهای مخالف و معارض روسیه شوروی «هم ـ پیمان» نظامی نشود (عهدنامه 1921)، ولی شاه سابق با وارد ساختن ایران به پیمان بغداد (سنتو) و دادن اجازه به آمریکا که در چند نقطه در ایران بر ضد روسیه دستگاه استراق سمع مستقر سازد عملا مفاد آن قرارداد را نقض کرده بود. پس از انقلاب، دولت موقت به نخست وزیری مهدی بازرگان عهدنامه 1921 را یکجانبه لغو کرد که این اقدام با شتاب زیادی که در انجام بکاررفت در برابر علامت سئوال است.

لنین

1922 - روز استقلال کشور "مصر" از تحت‏ الحمایگی استعمار انگلستان

کشور کهن مصر، از حدود هشت هزار سال قبل، مسکونی و از 6500 سال پیش، دارای حکومت مرکزی بوده است. بیست سال پس از ظهور اسلام، این کشور توسط مسلمانان فتح شد. در سال 969م فاطمیان، مصر را تصرف کردند و به تدریج این کشور، مرکز خلفای فاطمی شد. سلسله فاطمیان در سال 1172م به دست ایوبیان سرنگون شد. در اوایل قرن شانزدهم، عثمانی‏ها بر مصر مسلط شدند. در سال 1805م پس از آن که قوای مشترک عثمانی و انگلیس، مصر را از اشغالِ چند ماهه ناپلئون خارج ساختند، حکم‏رانی این کشور به محمدعلی پاشا سپرده شد که وی و جانشینانش تحت عنوان خدیوْ، حکومت مستقل مصر را در اختیار داشتند. بی‏کفایتی خدیوهای مصر در اواخر قرن نوزدهم باعث نفوذ روز افزون انگلیس در مصر شد تا این که دولت انگلیس در پی شورش مردم، در بندر اسکندریه مصر، نیرو پیاده کرد. در اوایل جنگ جهانی اول، انگلیس، مصر را تحت الحمایه خود اعلام کرد. ادامه مبارزه مردم مصر به ویژه پس از جنگ، باعث شد تا انگلیس در 28 فوریه سال 1922، استقلال مصر را به رسمیت بشناسد. مصر کشوری است در شمال شرقی افریقا و ساحل جنوب شرقی دریای مدیترانه، با مساحت 997/739 کیلومتر مربع و بیش از 68 میلیون نفر جمعیت که اکثریت قریب به اتفاق آنها ملیت عربی داشته و به زبان عربی صحبت می‏کنند. دین رسمی مردم این کشور اسلام و پایتخت آن شهر قاهره است. از شهرهای مهم مصر، اسکندریه، پرت سعید، منصوره و جیزه قابل ذکرند. پیش‏بینی می‏شود جمعیت مصر تا سال 2025م بیش از 95 میلیون نفر گردد. واحد پول مصر، لیره است. مصر که مهد یکی از قدیمی‏ترین تمدن‏های جهان است. پس از استقلال از انگلستان، در سال 1953م نوع حکومت خود را جمهوری با یک مجلس قانون‏گزاری اعلام نمود. این کشور دارای دو روز ملی است یکی 23 ژوئیه سال‏روز انقلاب (کودتا) 1952م و دیگری 6 اکتبر، سال‏روز آغاز جنگ چهارم اعراب و اسرائیل در سال 1973م می‏باشد.

امضای توافقنامه استقلال مصر

1502 - زادروز شهر ریو دو ژانیرو

یکم مارس زادروز شهر شش میلیونی «ریو دو ژانیرو» برزیل است که سومین شهر بزرگ آمریکای لاتین بشمار می آید. پرتغالی ها در جریان دریاپیمایی در آمریکای جنوبی، یکم ژانویه 1502 به محلی که شهر ریو بعدا در آنجا ساخته شد رسیدند. فرانسویانی که تجارت چوب سرخ می کردند در این محل مستقرشدند. پرتغالی ها که خودرا مالک برزیل می دانستند پس از اطلاع از استقرار فرانسویان در آن محل به آنجا رفتند و ضمن یک زد و خورد خونین آنان را بیرون راندند و در یکم مارس 1565 بنای شهر ریو را گذاردند و مرکز حکومت خود بر برزیل قرار دادند. پادشاه پرتغال که توسط ناپلئون از کشور خود رانده شده بود از سال 1808 تا 1821 در ریو اقامت کرد و به این ترتیب شهر ریو دو ژانیرو در این فاصله عملا پایتخت پرتغال و مستعمرات آن شده بود. «ریو» تا سال 1960 پایتخت برزیل بود و چون دولت برزیل نتوانست مانع مهاجرت به این شهر و بزرگ شدن آن شود شهر برزیلیا را در مرکز کشور ساخت و به آنجا نقل مکان کرد. این اقدام دولت برزیل دارد یک مدل در جهان می شود و بسیاری از دولتها درصدد برآمده اند تا پایتخت را از شهرهای رو به افزایش جمعیت به شهرهای کوچک منتقل و مانع مهاجرت شوند. تمرکز جمعیت در یک شهر مسائل اقتصادی ـ اجتماعی متعدد بوجود می آورد و فسادخیز است. بسیاری از انقلابات از چنین شهرهایی و از نارضایی های ناشی از فساد و کمبودها آغاز شده است.

1854 - سالروز تاسیس حزب جمهوری خواه آمریکا

28 فوریه سال 1854 پنجاه سیاستمدار آمریکایی که نظرات مشابهی داشتند در تالار عمومی دبیرستان «ریپان Ripon» ایالت ویسکانسین جمع شدند و حزب جمهوریخواه آمریکا را تاسیس کردند .
    
این حزب از ششم ژوئیه همین سال فعالیت خود را آغاز کرد. سران ایالات متحده از 1860 تا 1932 از این حزب بودند که از آن پس به مدت 20 سال زمام این کشور به دست حزب دمکرات افتاد و از سال 1953 به بعد متناوبا یکی از دو حزب زمام امور را در دست داشته است.
    
دو حزب عمده آمریکا ایدئولوژی خاص ندارند و به صورت احزاب سایر کشورها عضو گیری نمی کنند و بیشتر اعضای دو حزب «هوادار» محسوب می شوند که سریعا هم تغییر موضع می دهند. حزب جمهوری خواه به سیاست خارجی توجه بیشتری دارد و حزب دمکرات به اوضاع داخلی. در آمریکا تاسیس حزب محدودیت ندارد و تشریفات دست و پاگیر در کار نیست.

1945 - نابودی یک شهر آلمان بر اثر بمباران انگلیسی ها 35 روز پیش از خودکشی هیتلر!

28 فوریه 1945 اعلام شد که 83 درصد ساختمانها و تاسیسات شهر زیبا و فاقد تاسیسات صنعتی استراتژیک و مراکز نظامی Pforzheim واقع در ایالت جنوب غربی بادن ـ وورتمبرگ Baden – Wurttemberg در بمباران بیست و سوم این ماه ویران شده و نزدیک به یک سوم جمعیت شهر ـ 17 هزار و 600 تن ـ کشته و بیش از بیست هزار آلمانی دیگر مجروح شده اند. این شهر کوچک آلمان که در تلاقی چند رودخانه قرارگرفته است 23 فوریه 1945 و 35 روز پیش از خودکشی هیتلر و 42 روز قبل از تسلیم شدن آلمان به متفقین توسط 379 بمب افکن نیروی هوایی انگلستان بمباران شده بود. براین شهر تقریبا بدون دفاع به مدت 22 دقیقه بمب فروریخته شده بود. مورّخان این بمباران را «غیر ضروری» توصیف کرده و نوشته اند که آلمان (رایش سوم) از پای درآمده بود و انهدام یک شهر به آن صورت ضرورت نداشت و بر این بمباران سنگین جز اجرای سیاست تخریب آلمان و کشتار مردم آن و تاخیر در کمر ـ راست کردن آنان عنوان دیگری نمی توان گذارد. [و اینک دولت آلمان متحد نظامی انگلستان است]. در زیر عکس هایی از شهر ... پیش از بمباران نیروی هوایی انگلستان و پس از این بمباران درج شده است:

مناظری از شهر Pforzheim پیش از بمباران 23 فوریه 1945


شهر Pforzheim پس از بمباران غیر ضروری 23 فوریه

1356 ش - محمدرضا پهلوی در قسمتی از مصاحبه اش با رادیو فرانسه در مورد وقایع 29 بهمن تبریز اعلام کرد: «من تصور نمی کنم که در فرانسه و یا در دیگر کشورهای جهان به کسانی که شیشه های مغازه را می شکنند و بانک ها را به آتش می کشند، گل تقدیم کنند.» و در پاسخ به این سؤال که آیا همان تضمین های قضایی که برای مقصرین در فرانسه وجود دارد در ایران نیز هست؟ گفت : «مسلما عفو بین المللی هر چه می خواهد بگوید ولی می دانم که مقصرین محاکمه خواهند شد و همه نوع امکان نیز برای دفاع از خود به وسیله وکلای غیر نظامی خواهند داشت.»

1357 ش - صدور حکم امام خمینی (ره) مبنی بر تشکیل بنیاد مستضعفان

بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی، یک مجموعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است که در نهم اسفند 1357ش با دستور حضرت امام خمینی(ره) خطاب به شورای انقلاب، تاسیس شد. امام خمینی(ره) در قسمتی از فرمان خویش فرمود: "شورای انقلاب اسلامی به موجب این مکتوب مأموریت دارد که تمام اموال منقول و غیرمنقول سلسله پهلوی و شاخه‏ها و عُمّال و مربوطین به این سلسله را که در طول مدت سلسله غیرقانونی از بیت‏المال مسلمین اختلاس نموده‏اند به نفع مستضعفان و کارگران و کارمندانِ ضعیف، مصادره و منقولات آن در بانک‏ها در شماره‏ای به اسم انقلاب به اینجانب سپرده شود و غیرمنقول از قبیل مستغلات و اراضی، ثبت و ضبط شود تا به نفع مستمندان صرف گردد." به دنبال صدور این فرمان از سوی امام خمینی(ره) تشکیلاتی به نام بنیاد مستضعفان جهت حفظ و حراست از اموال عمومی مصادره شده، توسط شورای انقلاب تشکیل گردید و اولین اساسنامه بنیاد، مشتمل بر 25 ماده در هفتم تیر 1358، تصویب و به تایید شورای انقلاب رسید. حساسیت و ضرورت نظارت دقیق‏تر بر این مجموعه عظیم و هماهنگی بیشتر با برنامه‏های دولت، موجب شد که حضرت امام در 26 شهریور 1359ش، شهید محمدعلی رجایی، نخست وزیر وقت را برای اداره بنیاد منصوب نمایند.

1991 - پایان جنگ امریکا و متحدان غربی علیه عراق

بحران خلیج فارس، پس از حمله ناگهانی ارتش عراق به کویت و اشغال این کشور در دوم اوت 1990م آغاز شده بود. به دنبال پافشاری بغداد بر ادامه اشغال کویت و اصرار واشینگتن بر حل نظامی بحران، هواپیماهای امریکایی، انگلیسی و فرانسوی، از 17 ژانویه سال 1991م حمله به عراق را آغاز کردند و در 24 فوریه، حمله زمینی متحدین علیه ارتش عراق در خاک کویت شروع شد. سرانجام پس از 4 روز از این حمله و عقب‏نشینی نیروهای عراق، آتش بس، توسط جورج بوش، رئیس جمهور وقت‏اعلام شد. این جنگ که بزرگ‏ترین عملیات نظامی پس از جنگ جهانی دوم به شمار می‏رفت، پس از بیرون رانده شدن نیروهای عراق از کویت و تسلیم عراق در برابر شرایط امریکا و متحدین، در روز 28 فوریه 1991م پایان یافت و صدام حسین، دیکتاتور سفاک عراق، در روز اول مارس آن سال، به تمامی شرایط متحدین تن درداد. پس از آن، مذاکراتی میان کشورهای متحد و عراق انجام شد و عراق قطعنامه شورای امنیت را پذیرفت. نیروهای متحد نیز پس از آتش بس، به تدریج خاک عراق را ترک کردند، اما تعداد قابل توجهی از آنان که عمدتاً امریکایی بودند، در پایگاه‏هایی واقع در عربستان سعودی، کویت، بحرین و در آب‏های خلیج فارس مستقر شدند. از این پس، تحریم‏های گسترده‏ای توسط شورای امنیت و تحت نفوذ امریکا بر عراق اعمال شد که باعث خسارات بسیاری بر مردم ستم‏دیده عراق گشت.

2005 - در اثر حمله انتحاری عامل اردنی در میان صف متقاضیان پیوستن به پلیس در یک مرکز آموزشی پلیس در حله شهری در عراق ۱۲۷ تن کشته و صدها نفر زخمی شدند. در پی این حادثه دو کشور سفرا خود را فرا خوانده و روابطشان رو به تیرگی گذاشت.

2013 - بندیکت شانزدهم به عنوان اولین اولین پاپ از سال ۱۴۱۵ از سمت خود کناره گیری کرد.

بندیکت شانزدهم

زادروزها

    ۱۵۳۳ - زادروز میشل دو مونتین، فیلسوف و نویسنده فرانسوی.
    ۱۹۰۱ - زادروز لینوس پاولینگ، دانشمند، فعال صلح و نویسنده آمریکایی؛ برنده دو جایزه نوبل ( شیمی سال ۱۹۵۴ و صلح سال ۱۹۶۲) .

میشل دو مونتین

    ۱۹۴۸ - زادروز استیون چو، فیزیک‌دان تجربی آمریکایی؛ برنده جایزه نوبل فیزیک سال ۱۹۹۷ ؛ دوازدهمین وزیر نیروی آمریکا.
    ۱۹۵۳ - زادروز پل کروگمن، اقتصاددان، مقاله‌نویس، نویسنده و روشنفکر آمریکایی؛ برنده جایزه نوبل اقتصاد سال ۲۰۰۸ .

لینوس پاولینگ

    ۱۳۲۲ - سعید پورصمیمی، بازیگر و کارگردان ایرانی سینما و تئاتر

سعید پورصمیمی

درگذشت‌ها

    ۱۹۳۰ - درگذشت احمد شاه پادشاه ایرانی؛ آخرین پادشاه مخلوع قجر.
    ۱۹۱۶ - درگذشت هنری جیمز، نویسنده آمریکایی-بریتانیایی

هنری جیمز

    ۱۹۲۵ - درگذشت فریدریش ابرت، سیاست‌مدار سوسیال دموکرات آلمانی؛ آخرین صدراعظم امپراتوری آلمان و اولین رئیس‌جمهور آلمان.
    ۲۰۱۳ - درگذشت دونالد آرتور گلایزر، فیزیکدان و نورئوبیولوژیست آمریکایی؛ برنده جایزه نوبل فیزیک سال ۱۹۶۰.

فریدریش ابرت

    ۱۸۶۹ - آلفونس دولامارتین شاعر، نویسنده و سیاست‌مدار فرانسوی.
    ۱۳۷۰ - تقی ظهوری، بازیگر ایرانی.

آلفونس دولامارتین

    ۱۳۸۹ - مهری ودادیان، بازیگر سینما و تلویزیون ایرانی.

مهری ودادیان