مروری بر رویدادهای مهم تاریخ امروز ایران و جهان : مورخه 11 اسفند برابر با 1 مارس در تاریخ چه گذشت| تقویم تاریخ ایران و جهان

مروری بر رویدادهای مهم تاریخ امروز ایران و جهان : مورخه 11  اسفند برابر با 1 مارس  در تاریخ چه گذشت| تقویم تاریخ ایران و جهان

 امروز 11 اسفند برابر با 1 مارس تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویدادها:  

479 - پیشنهاد امپراتوری ایران و اشتباه سیاسی آتن که آن را ردّ کرد

مارس سال 479 پیش از میلاد دولت آتن پیشنهاد امپراتوری ایران برای مشارکت در سرکوبی اقوام ساکن اطراف دانوب (و به قول یونانی ها: وحشیان) را که بیم دست اندازی آنان به «کشور ـ شهرهای» یونان و نیز قلمرو ایران در ایونی و تراس (تراکیا ـ جنوب شرقی بالکان) می رفت، به گمان اینکه یک نیرنگ امپریالیستی است رد کرد. این امر سبب شد که دولت ایران متوجه اسپارت رقیب آتن شود و اسپارت بعدا با کمکهایی که از ابران دریافت کرده بود در جنگهای «پلوپونز» که شرح آنها را «توسیدیدس» نوشته است آتن را شکست داد و برتری آتن بر یونانی زبانها (دنیای هلنیک) پایان یافت.

جنگهای «پلوپونز»

1916 - ایجاد نیروی نظامی انگلیسی «اس. پی. آر.» در کرمان

Percy Sykes

ژنرال «پرسی سایکس» که با چند واحد انگلیسی ــ هندی وارد منطقه تحت نفوذ انگلستان در ایران شده بود یازدهم اسفند 1294 (دوم مارس 1916) در شهر کرمان به تاسیس یک نیروی نظامی جداگانه به نام «ساوت پلیس رایفلز ـ اختصارا: اس. پی. آر. = SPR» تحت فرماندهی افسران انگلیسی اقدام کرد. با تاسیس این نیرو، دولت لندن عملا در ایران دولتی در داخل دولت تشکیل داده بود و کنسولهای انگلیسی در منطقه زیر نفوذ انگلستان حکمران واقعی بودند. ژنرال پرسی سایکس بدون این که بر زبان فارسی کاملا مسلط باشد و بتواند متون تاریخی به این زبان را بخواند، به دلایلی برای ایران و افغانستان «تاریخ» نوشته است که قبلا (در دوران نظام سابق) توصیه می شد به در دانشگاهها به عنوان یک ماخذ به آن استناد شود!. پرسی سایکس به خاطر خدماتش به استعمار انگلستان لقب اشرافی « Sir» دریافت کرد و «سر پرسی سایکس» شد.

1318 - نخستین سرشماری در ایران و تردید به ارقام

اسفندماه 1318 به تهرانی ها دستور اکید داده شده بود تا از خانه های خود خارج نشوند؛ زیرا که «روز سرشماری» بود که در وطن ما برای نخستین بار به این صورت انجام می شد. برپایه این سرشماری، چند روز بعد اعلام شد که جمعیت تهران 540 هزار نفر است. بعدا، به دقیق بودن این رقم ایراد وارد آمد و گفته شد که افراد به این تصور که اگر شمار خانوار را بیشتر اعلام کنند سهمیه (اصطلاحا کوپن) بیشتری دریافت خواهند کرد چنین کرده اند. با وجود این، قرار شد به منظور جلوگیری از افزایش جمعیت تهران و حومه آن طرحی با ضمانت اجرایی سخت تهیه شود که ایران 18 ماه بعد به اشغال نظامی متفقین در آمد و موضوع منتفی شد. اینک سالهاست که جمعیت تهران از رقم دوازده ـ سیرزده میلیون تجاوز کرده و اگر درآمد بادآورده نفت نباشد فاجعه انسانی به وجود خواهد آمد. افزایش سریع جمعیت تهران در دهه های اخیر عمدتا به سبب لغو اعتبار «محدوده تهران» از بهمن ماه 1357 (پس از پیروزی انقلاب) بوده است.

1321 - کشتار بیماری تیفوس در تهران

یازدهم اسفند 1321 رسما اعلام شد که در تهران بیماری تیفوس شیوع یافته است. این بیماری از اواخر بهار آن سال مشاهده شده بود و هنوز دقیقا روشن نشده که چرا دولت وقت در تابستان آن سال (به جای اسفندماه) شیوع آن را رسما اعلام نکرده، به مردم هشدار نداده و تدابیر لازم را بعمل نیاورده بود.
   
در اطلاعیه 11 اسفند دولت وقت علل شیوع تیفوس؛ دشواری های ناشی از اشغال نظامی ایران، کمبود خواروبار و درنتیجه سوء تغذیه (به سبب انتقال مواد غذایی به شوروی) و نیز استقرار نظامیان خارجی که از جبهه های دوردست و آلوده به بیماری ها منتقل شده بودند اعلام شده بود.

   
شدت تیفوس از تیرماه آغاز شده بود و در ماههای بعد هر روز در تهران دهها تن از تیفوس جان می سپردند. ماموران بهداشت با یافتن نشانی تیفوسی ها همسایگان را از رفت و آمد به منازل آنان و دیدارشان منع می کردند. کمبود دارو هم مزید برعلت شده بود و باعث افزایش تلفات می شد. این بیماری ناشی از فقر که ناقل عمده آن «شپش» است تلفات سنگینی به تهرانی ها وارد ساخت. سوء تغذیه مردم به دلیل حمل اجباری غلّه ایران به شوروی باعث گسترش بیماری های عفونی دیگرهم شده بود که ضعف جسمانی ناشی از کمبود غذا به رشد آنها کمک می کند. این تلفات سنگین استدلال آنان را که می گفتند اگر ارتش را مرخص نکرده و سربازان وطن دست به دفاع زده بودند شماری کشته می شدند بی اعتبار کرد، زیرا که تلفات جنگ به پایه مرگ از بیماری ها ناشی از اشغال نظامی نمی رسید. تازه، جنگ دفاعی وظیفه مقدس یک ملت است حتی اگر شکست در چنین جنگی از قبل قابل پیش بینی باشد.
  
 در جنگ جهانی اول، تلفات در جبهه ها 5 میلیون و پانصد هزار و مرگ و میر از آنفلوآنزای ناشی از آن جنگ 23 میلیون تن بود.

1349 - از بامداد امروز کارگران شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه دست به اعتصاب زدند و از حرکت دادن اتوبوس ها و مینی بوسها خودداری نمودند. هیچده هزار کارگر شرکت مزبور در اجتماعی شکستن اعتصاب خود را موکول به اجرای سخنان شاه کردند که گفته بود کارگرانی که سود سهام ندارند باید سه ماه پاداش بگیرند

1896 - کشف خاصیت رادیو اکتیویته توسط هانری بکرل

هانری بِکرِل فیزیک‏دان فرانسوی، پس از پی بردن به وجود تشعشات برخی عناصر، تحقیقات وسیعی برای کشف خاصیت تشعشع مواد رادیواکتیویته انجام داد. پس از مشاهده تصویری که به کمک اشعه ایکس برداشته شده بود، اندیشه کشف ماده‏ای در ذهن بکرل نقش بست که تحت تأثیر نور ساده، از آن، اشعه ایکس صادر کنند. بکرل در دوم مارس 1896م این خاصیت را در اورانیوم که یکی از مواد رادیو اکتیویته است، مشاهده کرد و با ادامه تحقیقات خود، در 30 ژوئن همان سال، موفق به کشف عناصر رادیواکتیو اورانیوم نیز گردید. اهمیت کارهای علمی بکرل باعث شد تا در سال 1902، جایزه فیزیک نوبل را دریافت کند. این کشف سبب شد تا مقدمات ایجاد عصر تازه‏ای به نام عصر اتم فراهم آید. هم‏چنین به همین سبب، هانری بکرل را پدر علم فیزیک جدید نامیدند. رادیو اکتیو از سلسله‏ای از هسته‏ها تشکیل شده که هر عضو آن، در نتیجه تلاش رادیواکتیو به عضو ما بعد خود تبدیل می‏شود تا سرانجام، هسته‏ای پایدار پدید آید. هم‏چنین ذراتی که از مواد رادیواکتیوِ در حال تجزیه پرتاب می‏شوند، گرچه بسیار ریزند ولی به سبب سرعت زیادی که دارند، دارای انرژی مهیبی می‏باشند.

هانری بِکرِل

1941 - نبردهای دریایی آمریکا و ژاپن در اقیانوس آرام

در پی شبیخون نیروی دریایی ژاپن به پایگاه دریایی آمریکا در پرل هاربر (هاوایی) در دسامبر 1941 و تصرف سنگاپور، هنگ کنگ، گوام، فیلیپین و چند جزیره دیگر در اقیانوس آرام، این اقیانوس در سال 1942 صحنه چند جنگ دریایی و عمدتا میان آمریکا و ژاپن قرارگرفت که در سالهای بعد از آن هم ادامه یافت. مقدمات این نبردها از مارس 1942 فراهم آمده بود.
   
معروف ترین این نبردها، جنگ دریایی Coral Sea در منطقه ای میان گینه پائوآ، استرالیا و جزایر سولومون است.
    
امپراتوری ژاپن قصد تصرف بندر مورسبیMoresby واقع در گینه نو (گینه پائو آ) و نیز تالوجی Talugi واقع در جزایر سولومون را کرده بود تا بتواند از اینجا، استرالیا را مورد حمله قرار دهد و دست دولت لندن را از جنوب اقیانوس آرام نیز کوتاه کند.
   
دولت آمریکا که از قصد ژاپن آگاه شده بود دو ناوهواپیمابر لکزینگتونLexington و یورک تاون Yorktown که 128 هواپیما در عرشه خود داشتند با 9 رزمناو و 13 ناوشکن روانه منطقه کرد و استرالیا هم که خودرا در مخاطره می دید کمک فرستاد. تا رسیدن این نیروها، ژاپنی ها تالوجی را تصرف کردند. ناوگان اعزامی آمریکا خودرا با دو ناو هواپیمابر سنگین و یک ناو هواپیمابر سبک، 9 رزمناو، 15 ناوشکن و شماری ناوچه و مین جمع ژاپنی رو به رو دید. سه ناو هواپیمابر ژاپنی 127 هواپیما در عرشه داشتند.
   
در نخستین روز نبرد 4 روزه کورال سی (چهارم تا هشتم ماه می1942) ناوگان آمریکا ناوهواپیمابر ژاپنی شوهو Shoho را غرق کرد و ژاپنی ها نیز یک ناوشکن آمریکایی را. روز بعد ناو هواپیمابر لکزینگتون با حمله ژاپنی ها آتش گرفت و فرماندهی آمریکا در این نبرد تصمیم به غرق کردن آن گرفت. در این روز ناو هواپیمابر ژاپنی شوکاکو Shokaku نیز آسیب دید. در دو روز بعد، ناو هواپیمابر یورک تاون نیز مختصر آسیب دید و یک ناوشکن ژاپنی غرق شد. جمع هواپیماهای ساقط شده دو کشور در نبرد کورال سی 161 فروند بود. در پایان نبرد، هر دو دولت اعلام پیروزی کردند. زد و خورد دریایی در این منطقه به همین یک نبرد خاتمه نیافت و نبرد دریایی گوادال کانال را در آگوست 1942 و نبرد دریایی گینه نو در ژانویه و فوریه 1943 را به دنبال داشت و همچنین نبرد بیسمارک سی. گوادال کانال از جزایر سولومون آیلندز است.
   
درست یک ماه بعد و از چهارم ژوئن 1942 نبرد دریایی سرنوشت سازی میان آمریکا و ژاپن در اطراف جزیره مرجانی میدوی Midway واقع در شمال غربی مجمع الجزایر هاوائی که به یک فاصله از دو قاره آسیا و آمریکا واقع شده است روی داد. هدف آمریکا از این نبرد پیشگیری از تعرض ژاپنی ها به جزایر فیجی و ساموآ بود. ناو هواپیمابر یورک تاون برای شرکت در این نبرد با شتاب خودرا به میدوی رسانیده بود که بر اثر حمله ژاپنی ها غرق شد. در نبرد دریایی میدوی که به پیروزی آمریکا انجامید، چهار ناو هواپیمابر ژاپنی و یک رزمناو این کشور نیز غرق شدند. در این نبرد، 3 ناو هواپیمابر آمریکایی، 25 کشتی نظامی دیگر و 360 هواپیما شرکت داشتند. در این نبرد، آمریکا یک ناوشکن و 150 هواپیما نیز از دست داد. تلفات ژاپنی ها علاوه بر از دست دادن چهار ناو هواپیمابر، یک رزمناو و 248 هواپیما بود.
   

ناوهواپیمابر آمریکایی «یورک تاون» هفتم ژوئن 1942 در «Midway» واقع در اقیانوس آرام زیر حملات هوایی ژاپنی ها قرار گرفته بود

   

ناو هواپیمابر یورک تاون در «Midway» پس از حملات ژاپنی ها به این حالت افتاد و غرق شد

   

ناوهواپیمابر آمریکایی Lexington در جریان نبرد دریایی «Coral Sea» در اقیانوس آرام جنوبی (میان استرالیا، گینه نو و سولومون آیلند) در پی حملات ژاپنی ها آتش گرفت و نیروی دریایی آمریکا مجبور شد آن را غرق کند

1956 - کشور مغرب (مراکش) استقلال خود را از فرانسه اعلام داشت.

1956 - آغاز حملات هوایی امریکا به ویتنام شمالی در جریان تهاجم به این کشور

پس از آن که امریکا، در اوت 1964م به بهانه‏های واهی، خود را درگیر جنگ با ویتنام شمالی کردند، در دوم مارس1965م نیز حملات هوایى امریکا به ویتنام آغاز شد. در ماه‏های اول جنگ، میلیاردها دلار خسارت در ویتنام شمالی به بار آمد وده‏ها هزار نفر از مردم این سرزمین در جریان بمباران‏های هوایى کشته شدند. این بمباران‏ها به حدی بود که تنها طی 2/5 سال، هواپیماهای امریکایى بیش از 107 هزار حمله به خاک ویتنام شمالی انجام دادند و 2/5 میلیون تن بمب بر سر مردم بی‏دفاع این کشور فرو ریختند. با این حال، موج مخالفت‏های ضد جنگ مردمی و فشار افکار عمومی باعث شد که امریکا پس از 9 سال جنگ بی‏امان، بدون اخذ نتیجه، این جنگ را پایان دهد و با ذلت، ویتنام را ترک نماید.

زادروزها

    ۱۸۱۰ - زادروز لئون سیزدهم از پاپ‌های کلیسای کاتولیک رم
    ۱۸۲۴ - زادروز بدریش اسمتانا پدر موسیقی چک

بدریش اسمتانا

    ۱۸۷۶ - زادروز پیوس دوازدهم از پاپ‌های کلیسای کاتولیک رم
    ۱۹۲۲ - زادروز مرتضی حنانه موسیقیدان و آهنگساز ایرانی

مرتضی حنانه

    ۱۹۳۱ - زادروز میخائیل گورباچف آخرین رهبر اتحاد جماهیر شوروی
    ۱۹۴۲ - زادروز لو رید موسیقیدان، ترانه‌نویس و عکاس آمریکایی

میخائیل گورباچف

    ۱۹۶۸ - زادروز دنیل کریگ هنرپیشه انگلیسی
    ۱۳۰۹ - زادروز عماد رام، خواننده‌ی اهل ایران

دنیل کریگ

درگذشت‌ها

    ۱۸۳۰ - درگذشت فرانتس دوم، امپراتور مقدس روم
    ۱۸۵۵ - درگذشت نیکلای یکم تزار روسیه از سال ۱۸۲۵

نیکلای یکم

    ۱۸۹۵ - درگذشت برت موریسو نقاش امپرسیونیست فرانسوی
    ۱۹۳۰ - درگذشت دیوید هربرت لارنس نویسنده، شاعر و نقاش بریتانیایی

دیوید هربرت لارنس

    ۱۹۳۹ - درگذشت هاوارد کارتر باستان‌شناس و مصرشناس بریتانیایی
    ۱۹۸۲ - درگذشت فیلیپ کی. دیک نویسنده آمریکایی

داستی اسپرینگفیلد

    ۱۹۹۹ - درگذشت داستی اسپرینگفیلد خواننده
    ۲۰۰۶ - درگذشت علی‌اکبر صنعتی نقاش و مجسمه‌ساز ایرانی