امروز 22 اسفند برابر با 13 مارس تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن
وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این
وقایع میپردازیم.
رویداد ها: 1519 - «فرناندو کورتز» مکزیک را تصرف کردفرناندو
کورتزFernando Cortez افسر اسپانیایی 13 مارس 1519 با پانصد مرد مسلح گام
به مکزیک گذارد تا این سرزمین پهناور را به نام پادشاه اسپانیا تصرف و
خزائن پر از طلای دولت آن را به کشور خود منتقل کند. در آن زمان در مکزیک
دو تمدن درخشان «آزتک» و «مایا» در شمال و جنوب وجود داشت که شهرهای بزرگ و
ابنیه باشکوه برپاداشته و دارای تقویم و قانون، دانش و هنر بودند. پادشاه
آزتک Aztec دارای یک ارتش 20 هزارنفری ثابت بود و سازمانهای اداری کارآمد
داشت. ضعف این ارتش تنها نداشتن اسلحه آتشین (توپ و تفنگ) و اسب بود.
کورتز
پس از پیاده شدن در ساحل مکزیک متوجه ترس سربازان خود شد و دستور داد که
کشتی ها را آتش بزنند تا امید بازگشت وجود نداشته باشد.
کورتز
همان روز چند بومی را دستگیر کرد و در میان آنان متوجه استعداد شگفت انگیز
دختری به یادگیری زبان اسپانیایی شد. وی را به همسری برگزید تا اعتمادش را
جلب کند و هفت ماه بعد، از او به عنوان مترجم در گفتگوهای خود با پادشاه
آزتک (مکزیکیهای شمالی) استفاده کرد.

فرناندو کورتز
بااینکه
پادشاه آزتک حاضر به دادن طلا به اسپانیایی ها شده بود و سپاهیان خود را
از جنگ برحذر داشته بود، نظامیان اسپانیایی به اشاره کورتز ناگهان آزتکی ها
را زیر آتش توپ و تفنگ قراردادند و تلفاتی سنگین وارد ساختند؛ زیرا کورتز
باورنمی کرد که پادشاه آزتک به این سادگی همه خزائن خود را در اختیار او
بگذارد. او تصور می کرد که طلا برای آزتکی ها همان ارزشی را دارد که برای
اروپائیان.
با همین حمله غافلگیرانه، کورتز مکزیک را تصرف کرد و
خزائن آن را به اسپانیا منتقل ساخت. مکزیک که ایالات غربی و جنوب غربی
آمریکا از جمله کالیفرنیا و تکزاس ضمیمه آن بود تا پایان دهه دوم قرن 19 از
مستعمرات اسپانیا در قاره آمریکا بشمار می رفت. استعمار اسپانیا بر مکزیک
از نیمه اول قرن نوزدهم پایان یافته ولی فرهنگ و زبان اسپانیایی و مذهب
کاتولیک باقی مانده است.
1881 - تزار روسیه، الکساندر دوم ترور شدالکساندر
دوم تزار روسیه 13 مارس 1881 هنگامی که با کالسکه سلطنتی از خیابان می
گذشت با پرتاب بمب کشته شد. دو بمب به فاصله کمی از هم توسط دو نفر از دو
جهت به سوی او پرتاب شده بود. وی 63 سال عمر و 26 سال حکومت کرده بود.

الکساندر دوم
الکساندر
دوم جانشین نیکلای اول بیش از تزارهای قبلی درس خوانده بود و در نیمه اول
سلطنت خود دست به اصلاحات مهم از جمله لغو رسم فروش زارعین با املاکی که
روی آنها کار می کردند (سرفدم) زده بود که با این اقدام بیش از 20 میلیون
«سرف» و اعضای خانواده انان آزاد شده بودند. از اصلاحات دیگر او جدا کردن
قوه قضایی از قوه اجرایی و دادن استقلال به قضات و علنی کردن محاکمات بود.
او با وارد ساختن یک شکست نظامی به عثمانی در 1878سال شکست «کریمه» را
جبران ساخته بود.
الکساندر دوم در نیمه دوم عمر حکومت خود تغییر
رویه داده بود به گونه ای که مخالفانش او را الکساندر مرتجع می خواندند.
گروه «جنبش اراده ملی» از مخالفان او بود که نقشه قتل وی را کشید و به دست
دو تن از اعضای خود اورا کشت.
1921 - مغولستان خارجی (قسمت شمالی مغولستان) از چین جدا شد و به نام جمهوری مغولستان اعلام استقلال کرد.
1930 - کشف پلوتون دورترین سیاره منظومه شمسیقبل
از آن که سیاره پلوتون از رصدخانه آریزونا در امریکا توسط کلایْدْ تامبا
کشف شود، بعضی از ستارهشناسان نیز در سال 1915م از طریق محاسبات نجومی به
وجود سیاره پلوتون و محل آن پی برده بودند. تحقیقات بعدی نشان داد که
مطالعات قبلی درست بوده و صحت محاسبات دانشمندان روشن گردید. در نهایت، در
13 مارس 1930م کشف این سیاره اعلام شد اما تا زمان کشف قمر آن به نام
"چارون" اطلاع چندانی از پلوتون در دست نبود. در 22 ژوئن 1978م این قمر
توسط جِیمز کریستین کشف گردید. فاصله پلوتون تا خورشید 5811 میلیون کیلومتر
است و یک دور گردش آن به دور خورشید 284 سال برابر با 99700 روز طول
میکشد. پلوتون یکی از سیارات منظومه شمسی و نهمین سیاره از لحاظ بعد مسافت
نسبت به خورشید میباشد. حجم آن نسبت به زمین 9% میباشد. گرچه به نظر
میرسد دیگر پلوتون دورترین سیاره منظومه شمسی به حساب نمیرود چرا که در
14 سپتامبر 1992م کشف سیاره جدیدی اعلام شد که ماهیت آن شناخته شده نبود.

پلوتون، کارون، نیکس و هیدرا در عکسی که تلسکوپ هابل در ۱۶ فوریه ۲۰۰۶ گرفتهاست.
1938 - یکی شدن ارتش اتریش و آلمان13
مارس 1938 وحدت آلمان و اتریش تامین شد و این دو سرزمین ژرمن ها یکی شدند
که انشلوس Anschluss (به زبان آلمانی؛ اتحادیه) تشکیل دادند. پس از پایان
جنگ جهانی اول که منجر به از میان رفتن امپراتوری اتریش شد، اتریشی ها
خواهان پیوستن به آلمان شدند تا به این صورت، کشور بزرگی داشته باشند؛ ولی
قرارداد ورسای مانع این کار بود. هیتلر که خود زاده اتریش بود پس از قبضه
قدرت در آلمان و پاره کردن قرارداد ورسای تمایل به یکی شدن دو کشور نشان
داد که صدر اعظم اتریش موافقت نداشت. این صدر اعظم 12 مارس استعفا کرد و
روز بعد صدر اعظم تازه که از حزب ناسیونال سوسیالیست بود یکی شدن دو کشور
را اعلام داشت و یک روز پس از آن هیتلر از "وین" دیدن کرد. استقبال اتریشی
ها از هیتلر چشمگیر بود. وی از بالکن محل اقامتش به ابراز احساسات آنان
پاسخ داد و به داخل ساختمان بازگشت. چون ابراز احساسات قطع نشد، هیتلر
باردیگر به بالکن رفت و در حالی که اشک می ریخت گفت که ملت آلمان دیگر از
هم جدا نخواهد شد. در پی همین نطق بود که هیتلر برپافشاری خود به تحقق
اتحاد آلمانی های چک اسلواکی و لهستا ن افزود که از علل جنگ جهانی دوم شد.
اتریشی ها در کنار آلمانی ها جنگیدند و شکست هیتلر در جنگ دوم باعث جداشدن
دوباره اتریش از آلمان شد.

14 مارس 1938 هیتلر به این صورت از خیابانهای وین گذشت.
1322 - روزی که دکتر حسین فاطمی وزیر امور خارجه مصدق دستگیر شدفرمانداری
نظامی تهران و حومه اعلام کرد که دکتر حسین فاطمی وزیر امور خارجه سابق 22
اسفند 1332 در خانه ای در شمیران دستگیر شده و در زندان است. دکتر فاطمی
28 امرداد در جریان حمله به خانه دکتر مصدق واقع در خیابان کاخ جنوبی (
فلسطین ) از آنجا فرار کرده بود. دکتر فاطمی ناشر روزنامه «باختر امروز »
پس از خروج شاه از کشور در امرداد 1332 شدیدترین انتقادها را به او وارد
ساخته و 25 مرداد این سال شخصا کاخهای سلطنتی را لاک و مهر کرده بود تا
مردم بدانند که سلطنت در ایران پایان یافته است. وی همچنین پس از خروج شاه
از کشور به سفیران ایران در خارج دستور داده بود که با او ملاقات نکنند و
او را به سفارتخانه ها راه ندهند. دکتر فاطمی اعلام کرده بود که فرار شاه
برابر است با کناره گیری او و بنابراین دیگر سمتی ندارد.

دکتر حسین فاطمی
1358 - تأسیس "بنیاد شهید انقلاب اسلامی" به فرمان امام خمینی (ره)هدف
از تشکیل نهاد انقلابی بنیاد شهید، رسیدگی و صیانت از خانوادههای شهدای
گرانقدر انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی است. البته این مسأله در تاریخ معاصر
ایران، سابقه دارد. زیرا پس از قیام 15 خرداد 1342، گروهی از روحانیان
مبارز و افراد نیکوکار به دستور حضرت امام، در جهت رسیدگی به خانوادههای
معظم شهدا عمل میکردند. پس از پیروزی انقلاب اسلامی به فرمان امام
خمینی(ره) برای رسیدگی به مسائل رفاهی، مادی، معنوی و فرهنگی خانواده معظم
شهیدان، این بنیاد تشکیل یافت که با آغاز جنگ تحمیلی و بیشتر شدن تعداد
شهدا، وظیفه و تکلیف بنیاد شهید سنگینتر شد. احیا، حفظ و ترویج فرهنگ
ایثار و شهادتطلبی، زنده نگهداشتن یاد شهیدان و حفظ آثار آنان، تجلیل و
تکریم از خانوادههای معظم شهیدان، جدیت در امور فرهنگی خانوادههای شاهد،
خوداتکایی و قانونمند کردن ارایه خدمات به آنان و بسیج امکانات نظام به
منظور پراکندن عطر ملکوتی شهادت در جامعه، محور فعالیتهای این نهاد مقدس
است. در سال 1382 بنیاد شهید انقلاب اسلامی با ستاد رسیدگی به امور آزادگان
ادغام شده و سازمانی به نام بنیاد شهید و امور ایثارگران زیر نظر رئیس
جمهور ایجاد شد.

1996 - سالروز قتل 16 کودک اسکاتلندی در یک دبستانشاید
اسکاتلندی ها هرگز 13 مارس را فراموش نکنند. در این روز در سال 1996 در
«دان بلینDunblane» شانزده کودک و معلمشان در یک مدرسه ابتدایی (دبستان)
براثر تیراندازی یک فرد کشته شدند. اسکاتلندی ها می گویند تا زمانی که
سالروز این فاجعه را برگزار کنیم، یادآوری آن باعث می شود که از تکرارش
جلوگیری شود.

Th. W. Hamilton
در
آن روز (در سال 1390 هجری خورشیدی؛ مصادف با 23 اسفند) یک مرد 43 ساله به
نام توماس وات هامیلتون Thomas Watt Hamilton متولد شهر گلاسکو ـ قبلا مربی
پیشاهنگی و در عین حال یک دکاندار وارد آن دبستان شد و با 4 تپانچه که با
خود داشت به سوی یک آموزگار و 31 کودک شلیک کرد که 16 کودک و آموزگار کشته و
15 تن دیگر مجروح شدند. توماس وات سپس یک گلوله به مغز خود شلیک و خودکشی
کرد.
از آنجاکه که توماس وات از خود، یادداشت باقی نگذارده و
قبلا درباره قصد خود با کسی سخن نگفته، انگیزه او از کشتار کودکان روشن
نشده است. برخی گفته اند که ورشکست شدن دکانش باعث تخریب روحیه او شده بود و
پاره ای نیز اشاره کرده اند که او از پسران نوجوان دلخوری داشت.
مناسبت ها ایران - روز بزرگداشت شهدا
زادروزها ۱۶۸۳ - کریستف گراپنر، آهنگساز آلمانی،
۱۸۹۹ - جان هاسبورک وان ولک، فیزیکدان و ریاضیدان آمریکایی،

کریستف گراپنر
۱۷۴۱ - یوزف دوم، امپراتور مقدس روم و پادشاه اتریش،
۱۸۴۲ - جوزف ولنتین بوسینسک، ریاضیدان و فیزیکدان فرانسوی،
۱۹۴۱ - محمود درویش، شاعر و نویسنده فلسطینی،
۱۹۶۰ - لوچیانو لیگابو، خواننده، ترانهسرا، کارگردان و نویسنده ایتالیایی

محمود درویش
۱۹۶۷ - آندرس اسکوبار، فوتبالیست کلمبیایی،
۱۹۷۳ - ادگار داویدس، فوتبالیست هلندی،
۱۹۷۶ - دنی مسترسون، بازیگر آمریکایی،

ادگار داویدس
۱۹۸۹ - هلگر بادشتوبر، فوتبالیست آلمانی،
۱۹۹۱ - وام سانتانا، خوانندهٔ برزیلی،
۱۹۹۲ - جرج مکای، بازیگر سینما و تلویزیون بریتانیایی،

دنی مسترسون
مرگ ها ۱۵۱۶ - اولاسلوی دوم، پادشاه بوهم و مجارستان،
۱۹۱۰ - ماتا هاری، جاسوسه هلندی،

لوسین لوی-برول
۱۹۳۹ - لوسین لوی-برول، فیلسوف و انسانشناس فرانسوی
۱۹۵۷ - جرج آلیسون، مربی فوتبال انگلیسی،
۱۲۷۹ - درگذشت میرزا علیخان منشی نایینی متخلص به مشتاقی، شاعر و خوشنویس .

عبدالمحمد روحبخشان
۱۳۹۰ - عبدالمحمد روحبخشان، مولف، نویسنده، پژوهشگر و روزنامهنگار ایرانی