مروری بر رویدادهای مهم تاریخ امروز ایران و جهان : مورخه 4 فروردین برابر با 23 مارس در تاریخ چه گذشت| تقویم تاریخ ایران و جهان

مروری بر رویدادهای مهم تاریخ امروز ایران و جهان : مورخه 4 فروردین برابر با 23 مارس  در تاریخ چه گذشت| تقویم تاریخ ایران و جهان

امروز 4 فروردین برابر با 23 مارس تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها: 

 

721 - بپاخیزی دو شاهزاده ساسانی برضد سلطه عرب

24 مارس 721 میلادی (و در جریان آیین های نوروزی آن سال که هنوز در ایران خاوری به همان صورت قدیم برگزار می شدند)، «پوشان» از شاهزادگان ساسانی، هشتاد سال پس از نبرد نهاوند و شکست نظامی ایران، ادعای سلطنت و احیای حکومت ساسانیان را کرد و گروهی گرد او جمع شدند، ولی کاری از پیش نبرد.
   
چهار سال پس از پوشان، در مارس سال 725 میلادی (و بازهم در ایام نوروز ایرانی) یک شاهزاده دیگر ساسانی به نام خسرو از نوادگان یزدگرد سوم در شهر مرو خودرا شاه ایران خوانده بود. کار این شاهزاده هم با این که علاوه بر گروهی ایرانی، جمعی از ترکان مهاجر نیز به او پیوسته بودند به جایی نرسید. مورخان سبب ناکامی این دو شاهزاده را خودخواهی و تکروی آن دو نوشته اند و اضافه کرده اند که اگر این دو شاهزاده که هدفشان نیز احیای استقلال وطن بود با هم یکی و متحد شده بودند شاید به پیروزی هایی دست می یافتند. استقلال طلبی ایرانیان و بپاخیزی های مسلحانه آنان پس از درگذشت هارون الرشید جدّی تر شد و نخست زیر عنوان دفاع از مامون پسر هارون که مادرش یک ایرانی بود و سپس طرد سلطه عرب از وطن بپاخاستند و موفق هم شدند.

809 - روزی که هارون الرشید درگذشت

هارون الرشید

24 مارس سال 809 میلادی (در آن سال سوم فروردین) هارون الرشید، خلیفه قدرتمند عباسی در سر راه خود به شمال شرقی خراسان (منطقه فرارود)، در توس درگذشت و در آبادی حاشیه شهر که در آن زمان یکی از قرارگاههای حکمران وقت خراسان بود (و اینک شهر مشهد) مدفون شد. هارون هنگام مرگ 46 ساله بود. وی در طول اقامت در توس بیمار شده بود. هارون 17 مارس 763 میلادی و به نوشته برخی از مورخان در «ری» به دنیا آمده بود. پدرش بعدا سومین خلیفه عباسیان شد و مادرش «خیزران» یک بانوی یمنی بود. هارون 23 سال خلافت کرد و امور اداری او در دست ایرانیان و برای مدتی نسبتا طولانی هم وزارت وی را «یحیی برمکی» برعهده داشت که یک مدیر لایق ایرانی بود. هارون بیش از پیش خلافت را رنگ امپراتوری داد و بر وسعت بغداد افزود و با آزادکردن مهاجرت به این شهر، آن را به صورت بزرگترین شهر وقت اروپا و آسیا (به استثنای یکی ـ دو شهر چین) در آورد. هارون در طول عمر خود دو بار با دولت روم شرقی (قسطنطنیه) وارد جنگ شده بود. در پی مرگ هارون بود که جنبش های استقلال طلبانه ایرانیان جدّی و علنی شد. هارون با دولت های اروپایی رابطه سیاسی داشت.

1401 - دمشق هم به دست تیمور افتاد و غارت شد

غارت شهر دمشق که به دست نیروهای امیرتیمور گورکان (متولد 1336 میلادی و متوفی در 19 فوریه 1405) افتاده بود از 24 مارس (روزی چون امروز) در سال 1401 میلادی آغاز شد. تیمور قبلا بسیاری از شهرهای بزرگ از جمله اصفهان، دهلی و بغداد را تصرف کرده و همه جا کشتار به راه انداخته بود. وی در اصفهان از کله های مقتولین مناره ساخته بود و در دهلی که در 17 دسامبر 1398 به دست او افتاده بود هزاران تن را اعدام کرده بود. حکومت هند تا سلطه انگلیسی ها در سال 1857 در دست تیموریان بود.

مجسمه امیرتیمور که با نظر گراسیموف ساخته شده است

   
تیمور در سال 1405 عازم تصرف چین بود که در 19 فوریه در قزاقستان امروز درگذشت. وی در فرارود به دنیا آمده بود و تبار مغولی داشت. گراسیموف تاریخدان و انسانشناس بزرگ روس که در سال 1941 استخوانهای امیرتیمور را معاینه کرده بود مغول بودن و لنگ بودنش را تایید کرده است. استخوانهای تیمور یک سال بعد به گور او در سمرقند بازگشت داده شده است. این گور را تیمور در طول حیات برای خود ساخته بود که پس از مردن، جسدش از قزاقستان به آنجا منتقل و مدفون شد. با اینکه تیمور تبار مغولی داشت علاقه مند به فرهنگ ایرانی و زبان پارسی بود و آنها را ترویج داد. مکاتبات او به زبان پارسی صورت می گرفت. جانشینانش هم به فرهنگ ایرانی و زبان پارسی خدمت کردند. امپراتوران تیموری هند، پارسی را زبان رسمی دربار و سازمانهای دولتی هند کرده بودند.

1837 - دولت انگلیسی کانادا (دومینیون کانادا) به سیاهپوستان (آفریقایی تبارها) اجازه رای دادن در انتخابات را داد. این، در حالی بود که سیاهپوستان در ایالات متحده (همسایه جنوبی کانادا) برده به حساب می آمدند، تبعه نبودند و هیچ حقی نداشتند.

1882 - کشف میکرب سل

دانشمند آلمانی، رابرت کخ Robert Coch متولد 1843 و متوفا در 1910، بیست و چهارم مارس 1882 اعلام کرد که عامل بیماری مرموز و کشنده سل را کشف کرده است.
    
دکتر کخ در آزمایشگاهی در برلن روی عامل بیماری سل کار می کرد. به خاطر این کشف مهم، عامل بیماری سل به اسم او «باسیل کخ» نام گذاری شده است. این میکرب هوازی ممکن است مدتها در بدن بماند و تکثیر نکند و هنگامی دست به فعالیت بزند که بدن بر اثر بیماری دیگر و یا تغذیه بد و ناکافی و عواملی از این دست ضعیف شده باشد. با وجود کشف میکرب بیماری سل، تا اواسط قرن 20 داروی قطعی درمان آن به دست نیامده بود.

دکتر کخ

1976 - کودتای آرژانتین به حکومت بانو ایزابل پرون پایان داد

ایزابل

بیست و چهارم مارس 1976 نظامیان آرژانتین بر ضد دولت انتخابی این کشور کودتا کردند و بانو «ایزابل مارتینز پرونIsabel M. Peron » رئیس جمهوری آرژانتین را برکنار ساختند و از آن پس آرژانتین سالها گرفتار حکومت نظامیان بود.
   
 ایزابل پس از فوت شوهرش خوان پرون 79 ساله در یکم ژوئیه سال 1974 به جانشینی او انتخاب شده بود. ایزابل 36 سال جوانتر از شوهرش بود. خوان پرون از سال 1946 تا سال 1955 و بار دیگر از 1973 تا 1974 رئیس جمهوری آرژانتین بود. وی که یک ناسیونالیست آرژانتینی بشمار می رود هنوز در این کشور هواداران فراوان دارد و پس از طرد حکومت ژنرالها، باردیگر قدرت به دست پرونیست های آرژانتین افتاده و در سال 2006 نیز یک زن به ریاست جمهوری این کشور انتخاب شده است.

1999 - آغازحملات هوایی ناتو به یوگوسلاوی

24 مارس 1999 ناتو، اتحادیه نظامی غرب، در پنجاهمین سال عمر خود به یک کشور مستقل که اعضای آن اتحادیه را هم مورد تهدید قرار نداده و به مخاطره نیافکنده بود حمله نظامی بُرد. این حمله - نخستین تعرض نظامی ناتو به یک کشور، که در تاریخچه این اتحادیه نظامی بی سابقه بود با تعرض هوایی و بمباران آغاز شد. ناتو از ماه اکتبر (شش ماه پیش از آغاز حمله) یوگوسلاوی را که به کوزوو - منطقه خودمختار (ضمیمه) خود - 14 هزار نیرو فرستاده بود تا از اقلیت صرب محافظت کنند تهدید به مداخله نظامی می کرد. حملات هوایی ناتو به یوگوسلاوی که در آن از هواپیماهای نامرئی آمریکا هم استفاده شد تا اواسط آوریل ادامه یافت و به یوگوسلاوی زیان مالی فراوان وارد ساخت و یک پل رود دانوب در آن کشوررا ویران ساخت. در این حملات دولت آمریکا یک بمب افکن نامرئی خود را از دست داد.
   
در یکی از این حملات هوائی ،ساختمان سفارت چین در بلگراد ویران شد و چند تن از اتباع چین کشته و یا مجروح شدند . دولت چین نسبت به این رویداد واکنش شدید نشان داد و آن را محکوم کرد.
   
 ناتو به اعتراض مکرر دولت روسیه که یک کشور اسلاو و خویشاوند روسیه را بمباران می کرد اعتنا نکرد و سرانجام دولت یوگوسلاوی حاضر شد که نیروهای خود را از کوزوو خارج سازد و نیروهای ناتو در آنجا به عنوان پاسدار صلح مستقر شوند.

تصویری از حمله هوایی ناتو به یوگوسلاوی

  
 حمله نظامی به یوگوسلاوی نشان داد که غرب با احیای ناسیونالیسم در اروپا مبارزه خواهد کرد. این حمله همچنین ثابت کرد که «ناتو» به تعهدی که به گورباچف برای انحلال پیمان ورشو سپرده بود وفادار نخواهد بود و به تقویت و گسترش خود در قلمرو پیمان ورشو و حتی خاک شوروی سابق ادامه خواهد داد.
 
 به عقیده مورخان بی طرف، همین تلاش های ناتو سبب شده است که پوتین و همفکران او گرایش ناسیونالیسم بیابند و تاریخ نشان داده است که مقابله با ناسیونالیسم روس کار آسانی نخواهد بود به ویژه که ناسیونالیسم روس یک شریک خواهد داشت به نام توده اسلاو اروپایی مخصوصا صرب ها که دولت روسیه در سال 1914 به خاطر آنان وارد جنگ جهانی اول شد.

2007 - دستگیری 15 نظامی انگلیسی در آبهای ایران

24 مارس 2007 نیروهای مسلح ایران در منطقه اروند رود 15 تن از نظامیان انگلیسی مستقر در عراق را که با قایق مسلح وارد آبهای ایران شده بودند دستگیر و 24 مارس به تهران منتقل کردند. این افراد 12 روز بعد و پس از اعتراف به نقض آبهای ایران و همچنین ابراز تاسف مقامات دولتی لندن از ورود آنان به آبهای ایران، آزاد شدند و پس از ملاقات با احمدی نژاد رئیس جمهور و دریافت لباس غیرنظامی، با این لباس ایران را ترک کردند. این عده که هنگام ورود به لندن تغییر لباس داده بودند بعدا در تماس با رسانه های انگلستان حرفهای دیگری زدند.
   
دستگیری این نظامیان در سالروز حمله ناوگان نوپای ایران به پایگاه انگلستان در «باسعیدو» و تصرف آن در آستانه جنگ جهانی دوم صورت گرفته بود. قرنها، انگلیسی ها یکه تاز پهنه خلیج فارس بودند و مانع از آن می شدند که ایران دارای یک نیروی دریایی موثر شود. ایران در دهه 1930 با کمک موسولینی رهبر وقت ایتالیا دارای یک نیروی دریایی موثر شد.

زادروزها

    ۱۹۲۶ - داریو فو، نویسنده، نمایشنامه‌نویس، طراح صحنه و کارگردان ایتالیایی
    ۱۳۱۲ - حبیب‌الله بدیعی، موسیقی‌دان و نوازنده‌ی ویلن

داریو فو

    ۱۳۲۸ - علی‌اکبر صالحی، سیاستمدار و وزیر امور خارجه ایران
    ۱۳۳۸ - محمدرضا آقاسی، شاعر مذهبی

علی‌اکبر صالحی

    ۱۳۵۲ - مرجان شیرمحمدی، بازیگر و نویسنده‌ی ایرانی

محمدرضا آقاسی

درگذشت‌ها

    ۱۹۰۵ - ژول ورن، نویسنده‌ی فرانسوی بر اثر دیابت درگذشت.
    ۱۳۲۶ - مهدی نوایی اصفهانی نوازندهٔ نی

ژول ورن

    ۱۳۸۴ - محمد مددپور، محقق و پژوهشگر هنر و فلسفهٔ هنر در تهران