مروری بر رویدادهای مهم تاریخ امروز ایران و جهان : مورخه 23 فروردین برابر با 11 آوریل در تاریخ چه گذشت| تقویم تاریخ ایران و جهان

مروری بر رویدادهای مهم تاریخ امروز ایران و جهان : مورخه 23 فروردین برابر با 11 آوریل  در تاریخ چه گذشت| تقویم تاریخ ایران و جهان

 امروز 23 فروردین برابر با 12 آوریل تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:  

737 - قیام زید ابن علی ابن حسین (ع) در کوفه

در اپریل سال 737 میلادی (و به نوشته برخی از مورخان؛ 12 اپریل آن سال) زید ابن علی ابن حسین ـ نوه امام سوم شیعیان ـ در کوفه پرچم مبارزه با خلافت امویان را برافراشت. مبارزات زید که پیروان او به «شیعه زیدیه» معروفند دو سال طول کشید و در سال 739 میلادی به دست یوسف ابن عمر ثقفی از امرای امویان مقتول شد.

 در پی این رویداد، جمعی از پیروان غیر ایرانی زید به یمن نقل مکان کردند و این سرزمین از آن پس پایگاه شیعه زیدیه شده است. نیمی از جمعیت 24 میلیونی یمن شیعه هستند ـ شیعه زیدیه، شیعه اثنی عشری و شیعه اسماعیلیه. شیعیان یمن عمدتا در شمال این کشور زندگی می کنند. نظام حکومتی یمن شمالی تا اواخر دهه 1960 امامیه بود. در آن زمان و تا 22 ماه می 1990 سرزمین 550 هزار کیلومتری یمن مرکب از دو کشور بود؛ یمن شمالی (صنعا) و یمن جنوبی (عدن). حکومت یمن جنوبی اندکی پس از استقلال در سال 1967، در دست کمونیست ها قرارگرفت. یمن جنوبی تا زمان کسب استقلال، یک مستعمره دولت لندن بود و پیش از استعمار انگلستان به صورت کنفدراسیونی از قبایل محلی بود. فرهنگ قبیله ای در یمن از میان نرفته است. به مجموع این منطقه، عریستان جنوبی می گفتند. پیش از گسترش اسلام، یمن در کنترل امپراتوری ایران بود. ناآرامی های جاری یمن ریشه فرهنگی و قومی و تحریک خارجی دارد.

1820 - کشف داروی معالج مالاریا از پوست درختی به نام "گنه گنه"

گنه ‏گنه درخت همیشه سبزی است از تیره روناس‏ها که خاستگاه اصلی آن مناطق مختلف امریکای جنوبی و به ویژه ارتفاعات کوه‏های آند می‏باشد، اما امروزه در مناطق دیگری نیز کشت می‏شود. گنه‏ گنه از جمله درختانی است که مصرفِ دارویى شناخته شده‏ای دارد.

گنه‏ گنه

 از جوهر این درخت، داروی بسیار تلخی به نام کینین ساخته (تهیه) می‏شود. این دارو از ترکیبات آلیِ استخراج شده از پوست این درخت به عمل می‏آید. بر همین اساس، این کلمه، مشتق از کنیا به معنای پوست درخت می‏باشد. براساس داستانی، در نیمه نخست قرن هفدهم، در امریکای جنوبی از این دارو برای درمان بیماری مالاریا استفاده می‏شده است. اما به طور مسلم، گرد پوستِ این درخت در سال 1641 در انگلستان به فروش می‏رسیده است. با این حال، در 12 آوریل 1820م برای نخستین بار به صورت رسمی، ترکیبات آلی درختِ گنه‏ گنه توسط پیِر پلیته و ژوزف کاوانتو در آزمایشگاه پاریس تجزیه گردید و تلاش برای تهیه کینین به صورت دارو وارد مرحله‏ای دیگر شد. امروزه کینینِ مصنوعی، تهیه شده و در بازار عرضه می‏شود.

1861 - آغاز جنگ‏های داخلی امریکا معروف به جنگ‏های انفصال

پس از آن که آبراهام لینْکُلْن، به عنوان شانزدهمین رئیس جمهور ایالات متحده امریکا برگزیده شد، به دلیل آن که وی بردگی را ننگ جامعه امریکایى خوانده بود، هفت ایالت از ایالات جنوبی امریکا که برده‏داری در آنها رواج داشت اعلام کردند که ریاست جمهوری او را به رسمیت نمی‏شناسد. این ایالات هم‏چنین قبل از این که لینکُلْن در ماه مارس 1861م دوره ریاست جمهوری خود را آغاز کند، جدایى خود را از حکومت مرکزی اعلام داشته و اتحادیه جدیدی از ایالات جنوبی تشکیل دادند. لینکُلن در نطق افتتاحیه خود در مقام ریاست جمهوری، برای بازگرداندن ایالات جنوبی به قلمرو حکومت مرکزی، تعهد صریحی درباره الغاء بردگی نکرد، ولی با صراحت و قاطعیت گفت که جدایى هیچ یک از ایالات را تحمل نخواهد کرد و تأکید نمود که قانون اساسی امریکا به هیچ یک از ایالات اجازه نداده است که خودسرانه و به طور یک طرفه تعهدات خود را زیر پا بگذارند و از اتحادیه خارج شوند. نطق لینکُلن نه فقط موجب بازگشت ایالات هفت گانه به قلمرو حکومت مرکزی نشد، بلکه چهار ایالت برده‏دار دیگر نیز جدایى خود را از حکومت مرکزی اعلام داشتند. لینکُلْن اعلام داشت که در صورت لزوم، برای حفظ وحدت و تمامیت ارضی کشور، به قوه قهریه متوسل خواهد شد و برای این که نشان بدهد در این تصمیم خود جدی است در دوازدهم آوریل 1861م، به نیروهای فدرال دستور حمله به برخی استحکامات نظامی جنوبی‏ها را صادر کرد که بدین ترتیب، جنگ‏های داخلی امریکا معروف به جنگ‏های انفصال آغاز شد.

 در این میان علی‏رغم پیشروی و پیروزی شمالی‏ها، نواحی جنوبی دست از مقاومت برنداشتند و برای جنگ با حکومت مرکزی، به تجهیز قوا پرداختند. با ادامه جنگ، پیشروی نیروهای شمالی به طرف ایالات جنوب از اواخر سال 1862م آغاز گردید و لینکلن نیز در اول ژانویه 1863م، اعلامیه معروف آزادی بردگان را درسراسر امریکا صادر کرد. صدور این اعلامیه باعث شورش بردگان در ایالات جنوبی علیه صاحبانشان شد و جنگ را وارد مرحله جدیدی نمود. جنگ‏های داخلی امریکا در طول سال‏های 1863 و 1864م ادامه یافت و در اواخر سال 1864م که شکست جنوبی‏ها قطعی به نظر می‏رسید، لینکُلن برای دومین بار به ریاست جمهوری امریکا انتخاب گردید. جنگ‏های انفصالِ‏سرانجام در روز نهم آوریل 1865م با تسلیم فرمانده نیروهای جنوب به پایان رسید و طرفداران برده‏داری شکست را پذیرا شدند. با این حال، آبراهام لینکُلن، چند روز بعد، در 14 آوریل، توسط یکی از مخالفانش به قتل رسید. در جنگ‏های داخلی امریکا، نزدیک به شش‏صد هزار نفر از نیروهای شمال و جنوب کشته شدند که نسبت تلفات شمالی‏ها، تقربیاً دو برابر جنوبی‏ها بود. امریکایى‏ها با وجود تلفات و خسارات سنگینی که در این جنگ متحمل شدند، آن را مکمّل جنگ‏های استقلال امریکا و ضامن بقای وحدت کشور خود می‏دانند و به همین جهت، نام لینکُلْن در ردیف جورج واشینگتن، اولین رئیس جمهور امریکا و به عنوان یکی از بزرگ‏ترین پیشوایان امریکا در تاریخ آن کشور ثبت شده است.

1906 - فرضیه نسبیت انشتین انتشار یافت.

1931 - سقوط حکومت پادشاهی و تشکیل جمهوری در اسپانیا

اسپانیا در جنگ جهانی اول بی‏طرف ماند، ولی آلفونس سیزدهم، پادشاه وقت این کشور، برای مقابله با تشنجات داخلی، با استقرار یک حکومت دیکتاتوری، بیش از پیش به موقعیت خود لطمه زد. وی در سال 1930م با برکناری نخست وزیر نظامی خود، درصدد اعطای آزادی‏هایى به مردم برآمد. ولی فضای باز سیاسی که پس از یک دوره طولانی دیکتاتوری در این کشور به وجود آمده بود موجب تقویت نیروهای مخالف گردید و آلفونس سیزدهم که در دوران سلطنت خود، پنج بار مورد سوء قصد قرار گرفته بود، در آوریل 1931م از بیم جان گریخت. خروج پادشاه اسپانیا از کشور، به همه ‏پرسی و اعلام جمهوری در دوازدهم آوریل آن سال انجامید. اما چندی از استقرار این حکومت نگذشته بود که سلطنت ‏طلبانِ فاشیست به فرماندهی ژنرال فرانسیسکو فرانکو در 17 ژوئیه 1936م علیه جمهوری خواهان شوریدند که باعث وقوع جنگ داخلی به مدت دو سال و نیم در این کشور شد. این جنگ در نهایت با پیروزی سلطنت‏ طلبان بر جمهوری‏ خواهان در 28 مارس 1939م به پایان رسید و پس از آن، حکومت دیکتاتوری 36 ساله فرانکو بر اسپانیا حاکم شد.

فرانسیسکو فرانکو

1961 - نخستین انسان در فضا

سرگرد گاگارین

دانشمندان شوروی 12 اپریل 1961 وطن خود را به نخستین کشوری در جهان معروف ساختند که انسان به مدار زمین فرستاد. در این روز سرگرد روس ـ «یوری گاگارین» با وستوک ــ 1 ماهواره جماهیر شوروی به فضا فرستاده شد و در مدار کره زمین قرار گرفت، کره زمین را دور زد و به خاک وطن بازگردانده شد که در آن زمان عملی باور کردنی نبود. این کار، جهان را وارد یک مسابقه موشکی ـ فضایی کرد. نتیجه همین مسابقه بود که موشک اینک جای بسیاری از سلاحها را گرفته و در ارتشها حرف اول را می زند.

1357 - در تظاهرات تبریز یک دانشجو به شهادت رسید و بازار تبریز تعطیل شد.

2002 - وقوع کودتای امریکایی در ونزوئلا

کشور ونزوئلا واقع در امریکای جنوبی از جمله کشورهایى است که هیأت حاکمه آن در طول دهه‏های پایانی قرن بیستم تغییر و تحولات فراوانی را به خود دیده است. در دسامبر 1998م هوگو چاوِز به ریاست جمهوری این کشور برگزیده شد و در مراسم سوگند ریاست جمهوری قول داد با یک انقلاب صلح‏آمیز، با فقرِ گسترده و نابرابری‏های اجتماعی، اقتصادی و نیز فسادهای موجود در سطح مدیریت کشور مقابله نماید. هم‏چنین وی با به وجود آوردن، "مجلس ملی" اصول متعددی به نفع آزادی‏ها و حقوق فردی شهروندان به تصویب رسانید عملکرد مثبت وی باعث شد تا در انتخابات بعدی پارلمان، حزب وی بیشترین رأی را به دست آورد. این اقدامات چاوِز که با منافع سرمایه‏ داران و اتحادیه‏های صنفی مغایرت داشت باعث ایجاد اعتصابات گسترده‏ای گردید.

 از طرف دیگر کش و قوس‏های آشکار و پنهان در سیاست‏های منطقه‏ای و خارجی هوگو چاوز با امریکا باعث شد تا اعتراضات داخلی، مورد حمایت کاخ سفید قرار گرفته و سرانجام در 12 آوریل 2002م کودتایى با حمایت امریکا به وقوع بپیوندند. در جریان این کودتا، هوگو چاوز بازداشت و به جزیره‏ای در اطراف کشور برده شد و دولت وی نیز سقوط کرد. اما حضور گسترده مردم و ارتش وفادار به او باعث شد تا دو روز بعد در 14 آوریل همان سال دولت کودتا سرنگون گردیده و هوگو چاوز به قدرت بازگشت. چندی بعد مشخص شد که مقامات و مأموران امریکایى در جریان انجام این کودتا بوده و به حمایت‏های مالی و سیاسی از مخالفین چاوز پرداخته‏اند. عملکرد کاخ سفید که مدعی استقرار دموکراسی در سراسر جهان است با این اقدام بار دیگر زیر سؤال رفت و رسوایی سیاسی جدیدی برای امریکا در دوره ریاست جمهوری جورج بوش (پسر) به وجود آورد.

مناسبت ها

روز دندانپزشکی

به منظور گسترش و پیشرفت خدمات درمانی و بهداشتی دهان و دندان در مناطق محروم کشور و روستاها، مجلس شورای اسلامی در 23 فروردین 1360، قانون تربیت بهداشت‏کاران دهان و دندان را تصویب کرد. در این قانون، مجلس، وزارت بهداشت و درمان را موظف نمود که داوطلبانی را برای تربیت در این دوره، جذب کند و پس از دادن آموزش‏های لازم، با مدرک فوق دیپلم، آنان را در مناطق محروم به خدمت گمارَد تا از این طریق، ضمن ارائه خدمات اولیه، از شیوع بیماری‏های دهان و دندان جلوگیری نموده و اصل پیشگیری را مورد نظر قرار دهند. از آن پس و به پیشنهاد جامعه اسلامی دندان پزشکان، روز 23 فروردین به عنوان روز دندانپزشکی نامگذاری گردید.

 روز جهانی فضانوردی

١٢ آوریل، روز بین المللی فضانوردی است. یونسکو، بمناسبت پرواز یوری گاگارین به کهکشان، این روز را، روز جهانی فضانوردی واکتشافات کیهانی اعلام کرد و کلمه روسی «سپوتـنیک»(ماهواره)، با وارد شدن به زبانهای مختـلف، به یک کلمه بین المللی تبدیل شد.

٤٧ سال پیش، ١٢ آوریل سال ١٩٦١، یوری آلکسی اویچ گاگارین، فضانورد ٢٧ساله، کمونیست، شهروند و قهرمان اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، برای اولین بار در تاریخ بشری، بعنوان اولین فرستاده زمین به فضا، به جو زمین پرواز کرد. آن روز، طنین کلمه مشهور او، «رفـتیم»، در همه جهان به پرواز در آمد. این پرواز، پیروزی قطعی علم و تکنولوژی شوروی، پیروزی همه خلقهای خلاق اتحاد شوروی و نشانه برتری بلامنازع سوسیالیسم، بود. با پرواز یوری گاگارین، بزرگترین آرزوی والری پاولویچ چکالوف، خلبان کـبیر شوروی، که هیشه می گفت: «آه! اگر می توانستم بدور زمین پرواز کـنم»، تحـقـق یافـت.

زادروزها

    ۱۸۸۴ - اتو فریتز میروف روانشناس آلمانی.
    ۱۹۰۳ - یان تینبرگن اقتصاددان آلمانی.

اتو فریتز میروف

    ۱۹۱۲ - ژرژ فرانجو کارگردان فرانسوی.
    ۱۳۱۷ - ایرج کابلی، نویسنده، وزن‌شناس، مترجم ایرانی.

ژرژ فرانجو

مرگ‌ها

    ۱۹۴۵ - فرانکلین روزولت سی و دومین رییس جمهور دموکرات ایالات متحده آمریکا.
    ۱۳۶۱ - حبیب‌الله بلور، کشتی‌گیر و بازیگر ایرانی سینما

فرانکلین روزولت

    ۱۳۹۱ - فریدون پوررضا، خواننده و موسیقیدان گیلک
    ۱۳۹۱ - قمر آریان، نویسنده، مترجم، استاد ادبیات فارسی

حبیب‌الله بلور