مروری بر رویداد های مهم تاریخ امروز ایران و جهان : مورخه 11 شهریور برابر با 2 سپتامبر در تاریخ چه گذشت| تولد درگذشت رویداد اتفاق

مروری بر رویداد های مهم تاریخ امروز ایران و جهان : مورخه 11 شهریور برابر با 2 سپتامبر در تاریخ چه گذشت| تولد درگذشت رویداد اتفاق

آرشیو روزهای قبلی

شهریور برابر با 2 سپتامبر تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها: 

 490 پیش از میلاد - یک آتنی 240 کیلومتر دوید تا اسپارتی ها را از لشکر کشی ایرانیان آگاه سازد

یک میهندوست آتنی به نام فیلیپیدس Pheidippides = Philippidess پس از اطلاع از تصرف جزیره «اوبوآEuboea» توسط نیروی دریابُرد ایران و پیاده شدن طلیعه این نیرو در «آتیکا» و دشت ماراتنMarathon، دویست و چهل کیلومتر فاصله آتن تا اسپارت را در دو شبانه روز دوید تا از سران اسپارت بخواهد که نیروی کمکی به آتن بفرستند تا به دست ایرانیان نیفتد. وی دوم سپتامبر سال 490 پیش از میلاد به اسپارت رسید و درخواست خود را مطرح ساخت. فیلیپیدس از جانب کسی ماموریت نداشت و حس میهندوستی اورا به دویدن 240 کیلو متری وادار کرده بود و همین امر ـ در تاریخ ـ بر اهمیت عمل او افزوده است. (برخی از مورخان نوشته اند که او یک پیام رسان = نامه بر حرفه ای بود).
  
 به نوشته هرودوت erodothus (کتاب ششم ـ تاریخ جنگهای پارسیان)، فیلیپیدس پس از بازگشت به آتن از اسپارت، به میدان جنگ رفت و هنگامی که مشاهده کرد ایرانیان به کشتی هایشان باز می گردند تا ازمنطقه خارج شوند مسافت ساحل تا شهر آتن (عرض ناحیه ماراتن Marathon) را که 40 کیلومتر بود دوید تا مردم آتن را که در نگرانی بسر می بردند از این بازگشت آگاه سازد که پس از دادن خبر به شورای شهر، در همانجا و در برابر اعضای شورا برزمین افتاد و درگذشت. پلوتارک نیز جریان را در فصل مارتن کتاب خود توصیف کرده و لوسیان بر آن تفسیر نوشته است. به همین جهت و با هدف جاویدان ساختن فداکاری فیلیپیدس، بارون پیر دو کوبرتین Baron Pierre de Coubertin احیاء کننده مسابقه های پهلوانی المپیک، مسابقه دو طولانی المپیک را «ماراتن» نام نهاده که 42 کیلومتر است.
  
 لشکرکشی به آتن به دستور داریوش بزرگ صورت گرفته بود زیراکه آتنی ها اتباع یونانی زبان ایران در آناتولی غربی (معروف به ایونی که واژه یونان از آن گرفته شده و اینک واقع درترکیه) را تحریک به نافرمانی می کردند و یک بار نیز به شهر سارد = ساردیس (سارت) آسیب زده بودند.
  
 در لشکرکشی به آتن حدود سی هزار پیاده و یک هزار سوار ایرانی شرکت داشتند که ششصد کشتی آنان را به آتیکا که حدود 400 کیلومتر دور بود منتقل کردند. فرمانده نیروهای ایرانی آرتافرن بود و فرماندهی کشتی ها را دریاسالار کُرد (ماد) داتیس (داتوس) برعهده داشت. این لشکرکشی، بزرگترین Amphibious Warfare (لشکرکشی دریایی ـ زمینی تاریخ جهان تا قرن بیستم میلادی) بشمار می رود. این نیرو در سر راه خود چند منطقه ازجمله جزیره بزرگ Euboea و شهر Eriteria واقع در آن وناکسوس را تصرف و در Attica پیاده شد. اشتباه در این بود که پیاده ایرانی وارد یک منطقه باتلاقی شده بود و یونانیان در تپه های مشرف بر دشت و در جنوب غربی آبادی ماراتون مستقر شده بودند.
   
فرمانده نیروهای ایرانی 12 سپتامبر 490 پیش از میلاد دستور بازگشت داد و فیلیپیدس این خبر را به آتن رسانید و با گفتن این جمله «شاد باشید، ما برنده شدیم» بر زمین افتاد و جان سپرد.

دولت فرانسه با هدف بزرگداشت فیلیپیدس این تمبر پستی را منتشر کرده است

223 - آغاز قیام اردشیر بابکان سرسلسله پادشاهان ساسانی علیه اشکانیان

بر اثر انحطاط دولت مرکزی اشکانیان و ضعفی که به سبب جنگ‏های مکرر و طولانی آن با امپراتوری روم به این پادشاهی ایران وارد شده بود، اردشیر بابکان، یکی از امیران دست نشانده پارس، قدرتی به هم رسانید و بر ضد اردوان پنجم، بیست و هشتمین و آخرین پادشاه اشکانی سر به شورش برداشت. اردشیر پس از تسخیر کرمان و اصفهان، اردوان پنجم را در منطقه‏ای میان بهبهان و شوشتر در خوزستان فعلی شکست داد و وی را کشت.

اردشیر بابکان

با قتل اردوان پنجم، اردشیر بابکان خود را شاه خواند و پس از استیلا بر تمامی ایران، سلسله پادشاهی ساسانیان را اعلام کرد. وی تمام شاهزادگان اشکانی را از دم تیغ گذراند و بدین ترتیب دولت اشکانی پس از 470سال حکومت، منقرض شد. با انقراض اشکانیان، حکومت ساسانیان آغاز شد که حدود 430 سال به طول انجامید. در دوره ساسانیان، آیین زرتشتی رسمیت یافت و آیین مزدک نیز پدید آمد. سلطنت ساسانیان، با ظهور اسلام و شکست سپاهِ ایران از لشگر اسلام و نیز پذیرش دین مبین اسلام توسط ایرانیان، خاتمه یافت و از آن پس، ایران، جزئی از قلمرو اسلام محسوب گردید.

439 - تولد خیام نیشابوری شاعر، فیلسوف، پزشک و ریاضی‏دانِ شهیر ایرانی

شهرت حکیم ابوالفتوح عمر بن ابراهیم خیام نیشابوری بیشتر در حکمت، طب، نجوم و ریاضیات بود، ولی در این دوران، بیشتر او را به سبب رباعیات لطیفش می‏شناسند. این رباعی‏ها بسیار ساده و بی‏آرایش و به دور از تصنع و تکلف و در کمال فصاحت و بلاغت، در معانی عالی سروده شده‏اند. در این اشعار، خیام، افکار فلسفیِ خود راکه غالباً در مطالبی از قبیل تحیّر یک متفکّر در برابر اسرار خلقت و تاثّر از ناپیدایی سرنوشت آدمیان و کوتاهی حیات و مصائب آن است، بیان می‏کند.

حکیم عمر خیام

1870 - روزی که آلمان ابر قدرت جهان شد

دوم سپتامبر سال 1870، یک روز پس از شکست فرانسه از آلمان در جنگ «سدان Sedan»، دولت آلمان ابر قدرت جهان شد. با ارتقاء آلمان، انگلستان دوم و روسیه به ردیف سوم پایین رفت و دوران دسته بندی نیروهای رقیب بر سر بلعیدن سرزمینهای قاره های دوردست آغاز شد که به آن شکل، تا 1914 ادامه داشت و به جنگ جهانی اول منجرشد.

مارشال مولتکه

   
در سال 1870 نیروهای فرانسه پس از 44 روز دفاع در برابر سربازان مهاجم آلمانی به فرماندهی مارشال مولتکه Moltke در سدان، یکم سپتامبر شکست خوردند و تسلیم نیروهای برتر آلمان شدند. دوم سپتامبر بیسمارک به چادر لویی ناپلئون (پادشاه وقت فرانسه) رفت و اورا با سه ژنرال ارتش فرانسه نزد قیصر برد و لوئی با بر زمین افکندن شمشیرش، تسلیم شد. قبلا صد هزار نظامی فرانسوی تسلیم شده بودند. با وجود این، چهار ماه و 16 روز طول کشید تا نیروهای آلمان به ورسای فرانسه رسیدند، زیرا گارد ملی (ارتش مردمی) فرانسه، خودرا با شتاب تمام بسیج کرده و بطور غیر منظم دست به مقاومت زده بود و نیروهای آلمان مجبور شده بودند که نخست با جنگ غیر منظم که برایشان بسیار دشوار بود، آشنا شوند و سپس بجنگند. در ورسای، ویلهلم در اتاق امپراتوران فرانسه ایجاد امپراتوری آلمانیها ـ رایش (رایخ) را اعلام کرد و خودرا قیصر آن نامید و به این ترتیب بیسمارک معمار این امپراتوری به هدف خود رسید. از سوی دیگر، گروهی از فرانسویان روز چهارم سپتامبر - دو روز پس از تسلیم شدن لویی ناپلئون، بار دیگر درپاریس نظام جمهوری برقرار کردند و نظامات انقلاب فرانسه را پس از 80 سال، دوباره به اجرا گذاردند و دست به دستگیری و اعدام و مصادره اموال کسانی زدند که آنان را خائن به وطن و روح انقلاب می دانستند ولی به نتیجه نرسیدند.

1879 - سالروز قتل انگلیسی ها در کابل

دوم و طبق بعضی اسناد سوم سپتامبر 1879 یعقوب خان از امیران ضد انگلیسی افغان (و بناچار هوادار روسیه) پس از تصرف کابل دست به قتل عام انگلیسی های مقیم این شهر زده بود و «سر پیر کاواناری Sir Pierre Cavagnari» نماینده تام الاختیار انگلستان در افغانستان یکی از این مقتولین بود. امیر یعقوب خان به تحریک دولت مسکو و دریافت وعده هرگونه کمک از این دولت پس از یک ماه محاصره، شهر کابل را که در دست یک خان دست نشانده لندن بود تصرف کرده بود.
    
با قتل عام انگلیسی ها در کابل، پیمان صلح «گندمکGandomak» میان دولت لندن و افغانها عملا برهم خورد. سپس یحیی خان پسر امیر یعقوب خان دست به محاصره شهر قندهار زد تا پادگان انگلیسی آنجا را خلع سلاح کند. سیاست انگلستان در آن زمان بر این مدار بود که قندهار و کابل تحت یک لوا و حکمران نباشند و همه تلاش خودرا بکار می برد تا میان پشتونها تفرقه باشد (جداکردن و تقسیم پشتونها با خط مرزی «دوراند» میان دو کشور (هندوستان وقت و افغانستان)، در اجرای همین سیاست بود که یک مسئله دائمی میان پاکستان (جانشین هندوستان غربی) و افغانستان شده است.
   

Sir Pierre Cavagnari

 دولت انگلستان هنگامی که قندهار را در محاصره یحیی خان دید، سپاهی را به فرماندهی ژنرال «فردریک رابرتز» روانه قندهار کرد. این سپاه یحیی خان را مجبور به عقب نشینی به کوهستان کرد و عبدالرحمن خان نوه دوستمحمد خان را که از منافع انگلستان حمایت می کرد و برضد روسیه بود، در کابل به امیری رساند.
   
 همین رقابت شدید 90 ساله لندن و مسکو بر سر افغانستان بود که انگلستان با تهدید نظامی و اعزام ناوگان به بوشهر، خارک و خرمشهر دولت وقت ایران را مجبور به تخلیه شهر هرات و مناطق غربی افغانستان کرد و یک قطعه اصلی خاک میهن ما و یکی از یادگارهای فرهنگ و ادب ایرانی را پس از هزاران سال از آن جدا ساخت. رقابت لندن و مسکو بر سر افغانستان تا سال 1919 که انگلستان به دلیل کمونیست شدن روسیه و قطع رقابت (بطور موقت) و نیز تاسیس جامعه ملل، استقلال افغانستان را برسمیت شناخت ادامه داشت و بعدا به صورتی دیگر درآمد. این بار انگلیسی ها دولت واشنگتن را تحریک به مداخله کردند که به تدریج رنگ «ناتو» به خود گرفته است. با ایجاد سازمان همکاری شانگهای، تحولات اخیر در مسکو ، تشدید زد و خوردهای افغانستان و وقوع تغییرات دولتی در پاکستان بعید نیست که بعدا عناصر تازه ای وارد مسئله افغانستان شود و ....

1945 - روز استقلال ویتنام و سالروز درگذشت هو ـ شی مین

دوم سپتامبر 1945 دکتر «هو شی مین» رهبر مردم ویتنام استقلال این کشوررا اعلام داشت. از آن پس ویتنامی ها این روز را به عنوان روز ملی خود رعایت می کنند. «هو» 24 سال بعد در چنین شبی (دوم سپتامبر 1969) در 79 سالگی درگذشت. به این صورت سالروز این ضایعه مصادف با سالروز اعلام استقلال ویتنام است که خود او آن را اعلام داشته بود.

هو شی مین

هوشی مین از مردان بزرگ سده بیستم در عین حال یکی از اعضای موسس حزب کمونیست فرانسه بشمار می رود. وی همچنین در سال 1925 به روسیه شوروی رفته بود تا به کار پیاده کردن نظام سوسیالیستی در این اتحادیه کمک کند و در سال 1930 در زمانی که در چین به سازماندهی کمونیستهای این کشور کمک می کرد حزب کمونیست ویتنام را هم تاسیس کرد. آنگاه به فکر پایان دادن به استعمار فرانسه بر ویتنام، وطن خود، افتاد و سازمان «ویت مین» مرکب از کمونیستها و ناسیونالیستهای ویتنامی را تشکیل داد. نیروهای هوشی مین سه قدرت وقت ـ ژاپن، فرانسه و آمریکا را یکی بعد از دیگری شکست دادند و به همه هدفهایی که رهبرشان اعلام کرده بود رسیدند.

1945 - تسلیم نهایی کشور ژاپن در برابر متفقین و پایان یافتن کامل جنگ جهانی دوم

به دنبال حملات هوایى ژاپن به امریکا در جریان جنگ جهانی دوم، نیروهای امریکایى نیز به شدت به ژاپن و متصرفاتش حمله برده و تلفات سنگینی به ژاپن وارد آوردند. پس از مرگ روزولت رئیس جمهور امریکا که در آوریل 1945 اتفاق افتاد، معاونش هاری ترومن به ریاست جمهوری امریکا دست یافت و او بود که اجازه استفاده از بمب هسته‏ای را در جنگ علیه ژاپن صادر کرد. درنتیجه، در ششم و نهم اوت همان سال، دو بمب هسته‏ای بر روی شهرهای هیروشیما و ناکازاکی فرو ریخته شد. در اثر انفجار عظیم این دو بمب و تاثیرات تشعشعات رادیواکتیویته ناشی از انفجار آن‏ها، بیش از 200 هزار ژاپنی کشته و ده‏ها هزار نفر دیگر مصدوم شدند و خسارات فراوانی به بار آمد. در نهایت پس از آن که در هشتم مه، تمامی واحدهای آلمان در اروپا تسلیم شدند، در 14 اوت همان سال، ژاپن شکست خود را اعلام کرد و تسلیم بی‏قید و شرط را پذیرفت. با خاموش شدن آتش جنگ جهانی دوم، ژاپن نیز در دوم سپتامبر 1945م به طور کامل خود را تسلیم متفقین کرد و با این تسلیم جنگ در آسیا که از ژوئیه 1937م آغاز شده بود پس از هشت سال پایان یافت.پس از شکست ژاپن، متفقین به مدت هفت سال ژاپن را تحت اشغال خود داشتند. استعمال بمب هسته‏ای در ژاپن که به انهدام کامل دو شهر پرجمعیت ژاپن و کشتار فجیع صدها هزار نفر انجامید بزرگ‏ترین فاجعه بشری در طول جنگ جهانی دوم به شمار می‏آید.

مک آرتور در حال امضاکردن تسلیم نامه ژاپن

1360 - انتخاب آیت ‏اللَّه مهدوی کنی به نخست ‏وزیری پس از شهادت رجایی و باهنر

پس از انفجار دفتر نخست وزیری و شهادت رجایی و باهنر، شورای ریاست جمهوری وظیفه اداره کشور را به عهده گرفت. در این میان، حضرت امام خمینی(ره) تأکید کردند که جای نیروهای از دست رفته سریعاً پر شود و پست‏ها فاقد مسؤول نماند. لذا در همان ساعات اولیه پس از انفجار، مذاکره و مشاوره برای تعیین نخست وزیر آغاز شد. سرانجام پس از صحبت‏های طولانی، شورای موقت ریاست جمهوری، آیت ‏اللَّه محمدرضا مهدوی کنی، وزیر کشور دولت شهید رجایی را به عنوان نخست وزیر به مجلس شورای اسلامی پیشنهاد داد و ایشان با کسب 148 رأی از 179 رأی به نخست وزیری رسید. دوران نخست وزیری آیت ‏اللَّه مهدوی کنی تا انتخابات ریاست جمهوری و انتخاب آیت‏ اللَّه خامنه‏ ای در مهرماه آن سال به طول انجامید.

آیت ‏اللَّه مهدوی کنی

زادروزها

    ۹۰۵ - زادروز کنستانتین هفتم، امپراتور بیزانس
    ۱۸۵۳ - زادروز ویلهلم اوستوالد شیمیدان، برندهٔ جایزهٔ نوبل شیمی، از پایه‌گذاران تخصص شیمی‌فیزیک

ویلهلم اوستوالد

    ۱۸۷۷ - زادروز فردریک سودی شیمیدان انگلیسی، برندهٔ جایزه نوبل شیمی سال ۱۹۲۱
    ۱۹۳۶ - زادروز ایران درودی نقاش، کارگردان، نویسنده و منتقد هنری ایرانی

ایران درودی

    ۱۹۵۳ - زادروز احمد شاه مسعود از فرماندهان و مجاهدین افغان
    ۱۹۶۴ - زادروز کیانو ریوز بازیگر کانادایی

احمد شاه مسعود

    ۱۹۶۶ - زادروز سلما هایک بازیگر، کارگردان، تهیه‌کننده سینما و تلویزیون اهل مکزیک

سلما هایک

درگذشت‌ها

    ۱۱۳۵ - درگذشت هنری یکم، پادشاه انگلستان بین سال‌های ۱۱۰۰ تا ۱۱۳۵ و دوک نورماندی از ۱۱۰۶ تا ۱۱۳۵
    ۱۸۲۵ - درگذشت الکساندر یکم، تزار روسیه بین سال‌های ۱۸۰۱ تا ۱۸۲۵

ویلیام همیلتون

    ۱۸۶۵ - درگذشت ویلیام همیلتون ریاضیدان و فیزیکدان ایرلندی
    ۱۹۱۰ - درگذشت هانری روسو نقاش پسادریافتگر خودآموختهٔ فرانسوی

پی‌یر دو کوبرتن

    ۱۹۳۷ - درگذشت پی‌یر دو کوبرتن تاریخدان فرانسوی، بنیان‌گذار بازیهای المپیک در عصر معاصر
    ۱۲۹۴ - درگذشت رییس علی دلواری آزادی‌خواه و رهبر قیام در تنگستان و بوشهر علیه نیروهای بریتانیا در دورهٔ جنگ جهانی اول بود.

رییس علی دلواری

    ۱۹۴۷ - درگذشت آلیستر کراولی، رازورز، هنرمند، شاعر و جادوگر مراسمی، بنیان‌گذار آیین تلما
    ۱۹۶۹ - درگذشت هو شی مین رهبر کمونیست ویتنام از ۱۹۴۵ تا ۱۹۶۹، اولین رئیس‌جمهور جمهوری دموکراتیک ویتنام

آلیستر کراولی

    ۱۹۷۳ - درگذشت جان رونالد روئل تالکین نویسنده و زبان‌شناس بریتانیایی، خالق هابیت و ارباب حلقه‌ها
    ۱۹۹۷ - درگذشت ویکتور امیل فرانکل روان‌شناس اتریشی، پدیدآورندهٔ معنادرمانی (لوگوتراپی)

جان رونالد روئل تالکین

    ۲۰۰۴ - درگذشت عصمت باقرپور (دلکش) خوانندهٔ ایرانی
    ۲۰۱۳ - درگذشت رونالد کوز اقتصاددان و نویسنده بریتانیایی، برندهٔ جایزه نوبل اقتصاد سال ۱۹۹۱

ویکتور امیل فرانکل